Moeten we met jet Vlaamse koorleven nu toch niet een beetje trots zijn dat een Aarschots meisjeskoor de headlines van het nieuws haalt op radio en tv in België? Na hun aantreden in de blockbuster van de film "The social network" kan het niet meer op bij het Scala van de gebroeders Kolacny. Hun rondreis in Amerika is een overweldigend succes en op prime time werden de meisjes en hun (bege)leider door ruim 20 millioen Amerikanen bekeken. Ondertussen is Scala zo rijk aan meisjesstemmen dat zij met toerbeurten kunnen werken zodat de zangers niet te zwaar belast worden in hun privéleven. Een luxe waar je alleen maar kan van dromen. En ... genieten.
Een complete pechdag gisterenavond: op weg naar de repetitie kapotte band, het loswrikken van de band lukt niet (vastgeroest), VAB gebeld (heel vriendelijke mensen), uiteraard meer dan een uur te laat op de repetitie (sorry, MaN), in het terugrijden grote verrassing, werken aan de Kennedytunnel en dus maar omgereden door de stad, geflitst, van pure alteratie de verkeerde afslag op linkeroever en dus nog maar een ommetje. Het kon erger, want dit zijn maar de kleine ongemakken des levens. Gelukkig dat het koor zich nog geconcentreerd toonde, zodat ik met vertrouwen de Goede Week kan ingaan. En gelukkig dat we Mia hebben die de repetitie toch nog in goede banen kon leiden. Dus misschien geen pechdag maar een bewijs van het kunnen van veel mensen.
Dan maar een muziekje om de vrijdag goed in te zetten.
De stem van vrouwen die na hun menopauze geen hormonen innemen, is lager dan voor de menopauze. Dit is echter minder het geval bij dikkere vrouwen. Tot die conclusies komt Evelien Dhaeseleer van de UGent-stemkliniek in haar doctoraatsonderzoek, dat dateert van maart 2011
Stem vermannelijkt
Uit de eerste onderzoeksresultaten blijkt dat de stem van vrouwen die geen hormoonsupplementen innemen, lager is na de menopauze. De toonhoogte van de stem daalt gemiddeld met 13 Hz. Voor de menopauze is de gemiddelde toonhoogte bij vrouwen op middelbare leeftijd 190Hz. De daling wordt veroorzaakt doordat het lichaam tijdens en na de menopauze minder vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron aanmaakt. De stem vermannelijkt dus. Vrouwen die wel hormonen innemen tijdens de overgang vertonen deze typische daling in toonhoogte niet.
Invloed van BMI
Opmerkelijk bij deze menopauzale stemveranderingen is dat de Body Mass Index (BMI, verhouding gewicht/lengte2) van de vrouw een belangrijke rol speelt in de toonhoogte van de stem. Uit het onderzoek blijkt dat de toonhoogte hoger is naarmate de vrouw in kwestie dikker is. Na de menopauze gebeurt de productie van oestrogenen immers voornamelijk nog in de vetcellen. In deze cellen worden de mannelijke hormonen (androgenen) omgezet in vrouwelijke hormonen (oestrogenen). Vrouwen met een hoger BMI produceren dus meer lichaamseigen oestrogenen dan slankere vrouwen. Daardoor daalt de toonhoogte van de stem niet of minder bij menopauzale vrouwen met een hoger BMI. De volkswijsheid een stem moet in het vet liggen lijkt dus niet zo vergezocht.
Multidisciplinair onderzoek
In een steeds ouder wordende populatie groeit naast het belang van een lang leven vooral de interesse voor de levenskwaliteit. Het behouden van een kwaliteitsvolle zuivere stem is voor vele vrouwen dan ook belangrijk. Bij menopauzale vrouwen spelen hierbij naast het natuurlijke verouderingsproces van de stem hormonale factoren een belangrijke rol. In de Universitaire stemkliniek van Universiteit Gent doen Evelien Dhaeseleer en haar promotoren prof. Kristiane Van Lierde (logopedie) en prof. Herman Depypere (gynaecologie) momenteel onderzoek naar de impact van de menopauze op de stemkwaliteit.
In de (weinig bekende) Russische geschiedenis komen er heel wat kleurrijke figuren voor, die vaak er niet voor terugschrikken om door intriges, vergiftiging of moord aan de macht te komen. Iwan de Verschrikkelijke is één van de bekendste voorbeelden. Nadat deze zijn oudste zoon had doodgeslagen, werd Fjodor de troonopvolger: deze was echter mentaal gehandicapt en de echte macht kwam in handen van de bojaar (Russische edele) Boris Godoenov, die overigens later zelf tot tsaar gekroond werd. Godoenov stierf op 13 april 1605 aan een hartaanval of ?? op zijn beurt vergiftigd. Op tekst van één van de grootste Russische dichters, Alexander Poesjkin, heeft Modest Moessorgski een opera geschreven die fragmenten van Godoenov's leven en de strijd tussen Rusland en Polen verklankt.
Luister maar eerst eens naar het Benedictus van Karl Jenkins, opdat je zou begrijpen dat er ook een klein beetje kritiek mag zijn op de uitvoering die we in Bornem kregen vorige zondag.
Er zijn drie soorten luisteraars die op zo een uitvoering afkomen: de muziekliefhebber, de meerwaardezoeker die via de muziek op weg is naar vrede, en de sympathisant voor de uitvoerders. In Bornem kreeg ik de indruk dat deze laatste groep veruit in de meerderheid was. Beter ware het geweest als men in de inleiding gevraagd had om aandacht te hebben voor de sfeer van het geheel en het optreden niet te onderbreken door (storend) applaus. De samenhang en de intensiteit van de gevoelens zouden er door gediend zijn.
Het blijft overigens een heikel punt waar bijna alle amateurgezelschappen zich aan bezondigen: na een mooie avond moet één of andere spreker nog eens aan het woord komen om te zeggen hoe goed het wel was en hoe belangrijk de sponsors wel zijn. Mochten we dit nu eindelijk eens achterwege laten, dan konden we ook na een mooi concert mijmerend en vol van de muziek de nacht ingaan. Gelukkig sluit de muziekliefhebber zijn oren hiervoor en blijft hij nagenieten van de vibraties in zijn hart.
In ons collectief geheugen zijn de oorlogsgruwelen van de laatste eeuw onuitwisbaar gegrift, in die mate dat wij stilaan afgestompt geraken als er weer bericht wordt over bomaanslagen, verkrachtingen, stervende soldaten, kinderen op de dool. Wereldoorlog I, Vietnam, Afghanistan zijn exponenten van van de latijnse spreuk "homo homini lupus" (de mens is voor zijn medemens als een wolf). Toch blijft in ons dat onheimelijke verlangen naar vrede, naar een wereld waar de wapens zwijgen.
Karl Jenkins heeft in "The armed Man - A Mass for peace" proberen uitdrukking te geven aan die dualiteit. In 2000 werd zijn compositie voor het eerst uitgevoerd in Londen. En nu was het de beurt aan Klein-Brabant om hier mee kennis te maken. Animato van Oppuurs, koor en musici van de muziekacademie van Bornem, Entente Cordiale uit Mortsel en een geselecteerde groep blazers hebben onder leiding van Anja Holbrechts twee maal een uitverkocht auditorium geconfronteerd met een moderne (toegankelijke) roep om vrede. Om hun gave prestatie moeten wij hen dankbaar zijn: dergelijke initiatieven zouden we nog veel meer moeten kennen in ons land.
Muzikaal werd het geheel met vaste hand door de dirigente in goede banen geleid. De strijkers kwamen -welsiswaar aarzelend zoekend naar een zuivere klank - gaandeweg tot een gave uitvoering. De blazers ( kan het anders met een dirigente die een eerste prijs trombone heeft) deden een goede job, De slagwerkers waren uitstekend en de koren brachten echt mooie momenten.
Ik wil het één van de komende dagen nog wel eens hebben over verbeterpunten, maar vandaag kan het alleen maar een hartelijk proficiat zijn voor een mooie avond waarvan we ons sommige ontroerende momenten zeker zullen herinneren.
Origineel is het niet, maar ik zat vanmorgen te bedenken dat ik nog wel eens een concertje zou willen geven waarin het uitsluitend gaat over de seizoenen en de maanden van het jaar. Op dit ogenblik zouden we dan moeten beginnen met Thomas Morley's "April is my mistress'face", en dan al volop studeren aan een volgend madrigaal van Morley: "Now is the month of Maying". En voor juni houden we het bij "my love is like a red red rose that early sprung in june". Zo zie je maar dat elk woord een hoop muzikale associaties kan oproepen.
Om niet altijd met koormuziek te komen aandraven zet ik nu maar een linkje naar Eva Cassidy.
Zittend in de stilte van je bureau, of een partituur doorspelend achter je piano, blijft het voor mij soms hinken op twee gedachten. Van de ene kant - en dat heb ik ook eventjes gezegd op de repetitie gisterenavond - ben ik fier op het koor dat sinds januari in drie en een halve maand tijd een heel nieuw programma voor Pasen heeft ingestudeerd, inclusief een complete mis en moeilijke polyfonie. Objectief bekeken bereiken amateurs (en dat is een eretitel, geen scheldwoord) hiermee uitstekende resultaten. Van de andere kant ben ik soms bang dat de koorleden het niet meer leuk zullen vinden dat er nu toch al een stuk of veertien repetities aan het zelfde gewerkt wordt. Ik vraag mij wel eens af of ze dit geen saaie bedoening vinden. Aan de opkomst kan ik het niet merken, en mijn buikgevoel komt misschien meer van het feit dat ikzelf natuurlijk na een paar keer muziek tot in zijn details op het zicht lees. Ik moet dat gewetensonderzoek eens doen op een bestuursvergadering, waar dan toch de vertegenwoordigers van het koor zitten. Ondertussen kijk ik vol vertrouwen naar de nakende paasviering.
Op 20 april zingen we de paasviering in Borgerstein. De koorleden worden er verwachte stipt om 18.30 uur. Het adres is: IJzerenveld 147 - Sint-Katelijne-Waver. Er is parkeerplaats als je aan de poort van de hoofdingang binnenrijdt. Da, gewoon naar de hoofdingang wandelen, waar men je op weg zet naar de kapel.
De koordag is vastgelegd op 4 september: uit de bevraging bleek immers dat dan het grootste deel van het koor zich kon vrijmaken. Bij die gelegenheid trekken we waarschijnlijk naar het Provinciaal Vormingscentrum in Malle. Indien er echtgenoten willen meegaan dan kunnen zij de omgeving ontdekken : wandelen kan, en een trappist (niet de pater maar het bier) degusteren moet ook mogelijk zijn . 's Middags kunnen we allemaal samen lunchen in het PVC).
De laatste afspraken voor 30 april (opening Festival van Vlaanderen Mechelen, krijg je weldra te horen.
En daar trekt de dirigent weer eens zijn haren uit zijn hoofd: de muzieknoten worden er uitgeduwd als een boerenpaard dat voortsjokt. Noor na noot, niks vloeiende lijn. En we hadden nochtans bij het inzingen (we hebben toch wel meegedaan ?) een mooie spaghettitje uit onze mond laten komen. Legato zingen, wil zeggen dat er één mooie gebonden lijn gezongen wordt, niet met schokjes (zoals de bokjes) maar als een fluwelen zakdoekje dat je zachtjes door je hand laat glijden. Het is meer een kwestie van adembeheersing en aandacht, dan een moeilijk woord dat de dirigent te pas en te onpas gebruikt. In mijn koren zijn het vooral de bassen die het daar mee moeilijk hebben. Maar zolang dat niet lukt hebben we nog geen mooi en goed koor. Oefenen is de boodschap: probeer maar op een lange adem zonder stoppen : nananananananananananana / jajajajajajajajajajajaja/ moemoemoemoemoemoemoe/ en daarna bvb. Broeder Jacob op "aa", waarbij telekens een zinnetje zonder stoppen gezongen wordt.
Met al het geweld van het Franz Liszt-jaar, zouden we allicht vergeten dat het ook 400 jaar geleden is dat Johannes Eccard overleden is. Eccard's werk bestaat uitsluitend uit vocale muziek, als daar zijn: liederen, geestelijke cantates en psalmen. voor 4 tot 9 stemmen. Hun polyfone structuren zijn echte kunstpareltjes en blijven de bewondering van de muziekliefhebber oproepen. Tegelijkertijd zijn z'n composities doordesemd met een echte religieuze geest. Eccard's zetting van de hymne van Luther "Ein feste Burg ist unser Gott" wordt door de Duitsers bijna als hun nationale hymne beschouwd. Eccard en zijn school zijn nauw verbonden met de geschiedenis van de protestantse reformatie. Een groot deel van zijn werken werd in de 19e eeuw opgenomen in het Evangelisch Zangboek.
Zij komen om te zingen Zij verzuimen nooit repetities Zij zijn altijd op tijd Zij kletsen alleen in de pauze Zij studeren thuis hun partijen in Zij helpen hun 'zwakkere' buren Zij geven nooit commentaar op elkaar Zij zingen nooit stiekem met de andere partijen mee Zij luisteren altijd naar wat de dirigent zegt Zij maken onmiddellijk aantekeningen (met potlood) Zij zullen altijd eerst denken dat ze het zelf fout doen Zij begrijpen dat het bestuur een zware taak heeft Zij komen ook eens met ideeën als daarom gevraagd wordt Zij helpen altijd bij allerlei bijkomstige klusjes Zij zijn altijd begripvol en lief voor de dirigent Kortom . . . . . . . . . Zij bestaan niet ! ! ! (gelukkig maar, want wat zou dat een saai koor zijn)
Het zit er weer op; de tweejaarlijkse finale van het Koor van het Jaar. In een uitverkochte Studio 4 van het Flageygebouw streden 6 koren om de eer. Het meest opmerkelijk was het feit dat er 5 jeugdkoren aantraden en slechts één volwassenenkoor. Vic Nees noemde dat een verheugende trend. Daar ben ik nog niet zo zeker van: de jeugd kan inderdaad mooie resultaten bereiken onder leiding van bezielende dirigenten, maar het afhaken van volwassenenkoren is toch wel verontrustend. De voorzitter van de jury, Kurt Bikkembergs, zei fijntjes langs zijn neus weg dat er eigenlijk vier (van de zes) koren meegestreden hadden om de titel. Hoe die twee anderen het in de halve finales gedaan hebben, weet ik niet, maar inderdaad waren er twee ondermaatse koren bij.
Wat zijn nu de meest opvallende dingen die we onthouden na een avond vol mooie koormuziek? Eerst en vooral de verdiende bekroning van Clari Cantus uit Leuven o.l.v. Michiel Haspeslagh als koor van het jaar . Ruim 3 jaar geleden hoorde ik hen al in de kathedraal van Vaison-la-Romaine, waar zij terecht triomfen vierden. Nu stonden zij daar met een mooie volle koorklank, een visueel mooie presentatie en een groot dynamisch bereik en brachten zij (opnieuw) Bikkembergs' Suite op teksten van Van Ostayen. Villanella uit Geel en Rondinella uit Knokke waren de twee andere jeugdkoren die het publiek ongetwijfeld konden bekoren. Dat was dus heel mooi. Over de rest spreiden we de mantel der liefde. Toch nog twee dingen die mij van het hart moeten: er was zeker een jeugdkoor bij dat meer potentieel heeft, maar waar m.i. de dirigente een programma had samengesteld dat niet geschikt was voor haar koor: Schütz en Mendelssohn lagen de jonge zangers duidelijk niet, en of Vic Nees compleet high werd van de versie van De Wolken is nog maar de vraag. En ... ik heb enorm Kurt van Eeghem als presentator gemist. Zijn enthousiasme betekende vorige edities een enorme meerwaarde voor de finale-avond.
Op het brunchconcert van Couleur Vocale was o.m. ook te beluisteren: "Immortal Bach" van Nystedt, een variatie op "Komm, süsser Tod" van J.S. Bach. Voor gevorderde koren is dit een echte uitdaging, op voorwaarde dat met vijf volwaardige koren met favorieten kan formeren (wat in dat geval niet zo was, maar kom). De titel van Nystedt is terecht gekozen: Bach is onsterfelijk, wat men er ook mee doet. Aan de luisteraar de keuze om de favoriete interpretatie te selecteren. Ik geef alvast vier voorbeeldjes van wat er met die koraal in de loop van de eeuwen gebeurde.
Erg frustrerend, vooral wanneer je graag zingt en er maar niet achter kan komen wat er aan de hand is. Een virus? Een foutje in je stembanden? Geen goede techniek?
Wat kun je WEL zelf doen:
* accepteer dat je een gevoeliger keel hebt dan de gemiddelde zanger/zangeres. Daarmee schaar je je overigens onder beroemdheden als Sting en David Bowie, dus... er is nog alle hoop op een glansrijke carriere! * vanwege die gevoelige keel moet je dus een strenge(re) stemdiscipline in acht gaan nemen, dus regelmatig stemrust nemen (niet praten - ook niet zachtjes! - en niet zingen) en elke dag beginnen met rustige oefeningen om je stem wakker te maken (neurie op MM, met zoveel mogelijk ruimte in je mondholte en je tong laag en naar voren; lippentrillen etc.) * zing je in een koor, vraag je dirigent dan om meer aandacht te besteden aan een goede stem opwarming, of spreek desnoods een kwartier eerder met hem/haar af. * overleg met je dirigent of de partijen die je moet zingen wel de juiste zijn voor jou. Misschien moet je letterlijk een toontje lager gaan zingen. * besteed na koorrepetities voldoende tijd aan een afkoeling van je stem, bijvoorbeeld met neerwaartse geeuw glissando's. Zo krijgt je strottenhoofd weer de kans om te dalen en klink je meteen al minder hees. * besteed meer aandacht aan wat je eet en drinkt: vermijd eens een tijdje alcohol, koffie, gewone thee, scherpe kruiden, knoflook, melkproducten, met name schimmelkazen, suiker en uiteraard tabak. Al deze producten kunnen je slijmvlieshuishouding in de war brengen. * drink veel water en eet regelmatig. Zo voorkom je dat je maag van slag raakt en dat maagzuur je stembanden aantast.
* werk aan je weerstand. Vermijd airco en stof en maak regelmatig een wandeling of fietstocht. Overleg eventueel met je huisarts over aanvullende vitamines, mineralen en andere bouwstoffen. * en daarnaast natuurlijk je zangtechniek consequent blijven toepassen... Neem je eigen stem regelmatig op om te controleren of je dit ook echt doet.
Luciano Pavarotti ademde eten. Hij sprak erover, rook eraan, betastte het en maakte het klaar. Hij benaderde eten met dezelfde hartstocht en nauwkeurigheid als die waarmee hij zong. Bekend als één van de grootste operazangers ter wereld en volgens velen de grootste tenor van zijn generatie, maakte hij ook achter het fornuis grote indruk.
Pavarotti was gek op pasta, in alle vormen en soorten. Zijn lievelingsgerecht was dan ook tortellini in brodo of tortellini in bouillon.
Zijn grote vriend Cesare Clo, chef van Pavarottis lievelingsrestaurant, vertelt hoe alleen Nicoletta Mantovani, zijn 26-jarige secretaresse, het aandurfde om tegen hem te zeggengenoeg, Luciano, je maag is vol. Waarop Clo er aan toevoegde: vermits Pavarotti (die ene keer) naar haar luisterde, moet hij wel echt verliefd geweest zijn.
Ter ere van de keukenprinsessen en pieten onder ons: muziek vind je zelfs terug in de keuken.
Pêche Melba (Frans voor Melbas perzik) is een dessert, gecreëerd door de Franse topkok Auguste Escoffier in 1893 in het Savoyhotel in Londen ter ere van de Australische zangeres Nellie Melba. De ingrediënten zijn: vanilleroomijs, halve perziken gepocheerd in water met suiker en/of vanille (een kok die zich respecteert trekt niet gauw gauw een blik met perziken open), saus van frambozen, poedersuiker en een beetje citroen, amandelschilfertjes. De slagroom die men er in gewone cremeries opspuit, hoort er niet bij.
Tournedos Rossini: deze tournedos met een garnituur van ganzenlever en truffel dankt uiteraard zijn naam aan de Italiaanse componist Rossini.
Nog eventjes de sterfdatum van Charles Villiers Stanford herdenken (29 maart 1924), alhoewl God mag weten waarom het zo dikwijls sterfdata zijn die hier op de blog verschijnen. Stanford is een van de groten van de twintigste-eeuwse religieuze muziek in Groot-Brittanie, al zou het hem onrecht aandoen als wij hem alleen op dit genre zouden vastpinnen. Met o.m. zeven symfonieën, 10 opera's en 15 concerti, was hij wel wat meer dan dat. Hij doceerde compositie aan het Royal College of Music in Londen en muziek aan de universiteit van Cambridge. Maar naast zijn vriend Charles Wood is hij toch één van de meest gespeelde componisten in de Anglicaanse kerk.
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
