gevallen in een vogelartsenpraktijk : dierenarts Erwin Louagie
Als dierenarts kleine huisdieren (ook honden en katten) is een groot deel van mijn cliënteel houder van vogels (papegaaien, parkiten,duiven, zangvogels, exoten, roofvogels,...) Aangezien er al zoveel informatie over katten en honden terug te vinden is op het internet, heb ik speciaal voor vogelliefhebbers deze blog aangemaakt.
Mijn gegevens : Louagie Erwin, wijnendalestraat 23, 8820 Torhout
tel 050/216934
Op afspraak
05-06-2013
MEGABACTERIOSE BIJ EEN AGAPORNIS TARANTA
Megabacterium is een schimmel die kan voorkomen in de kliermaag van krombekken en passeriformes (bvb kanaries en vinken) en daar een spijsverteringsstoornis kan veroorzaken. De ziekte wordt megabacteriose genoemd. Tegenwoordig hebben wetenschappers de schimmel een nieuwe naam gegeven : macrorhabdus ornithogaster .Door de schimmel zal de inhoud van de maag minder zuur worden waardoor de vertering van het voedsel in het gedrang komt. Diarree, met of zonder bloed is het resultaat. Soms eten de vogels zelfs meer dan normaal, omdat er gewoon minder uit de voeding kan gehaald worden. De vogels vermageren chronisch.
De diagnose kan gesteld worden door microscopisch aantonen van de megabacteria, die er uit zien als 'grote bacteriën' maar in feite schimmelstokken zijn. Belangrijk is te weten dat in slechts 60% van de gevallen de schimmel in de darm en dus in de mest terug te vinden zal zijn.
Een negatief onderzoek betekent dus niet altijd de afwezigheid van de schimmel in de maag. Net zoals met zoveel andere bacteriën en schimmels is vooral het aantal van die beestjes én de weerstand van de vogel die zal bepalen of het dier hiervan ziek wordt.
De behandeling gebeurt met een speciaal antischimmelproduct, eventueel met aanzuren van het drinkwater met citroenzuur of appelazijn.
Meestal is het aangewezen de vogels regelmatig eens preventief te kuren eens je de ziekte in huis hebt gehaald.
Hieronder zie de organismen op zelf gemaakte miscroscopische opnames.
Deze woestijnbuizerd werd een paar dagen geleden aangevallen door een vos. Ter hoogte van het dijbeen is een grote lap vel afgerukt, dorsaal, mediaal en lateraal. De spieren liggen bloot, zijn ten dele gescheurd en door uitdroging van de weefsels begint zich een vuile korst te vormen.
Na verdoving wordt alle dood weefsel verwijderd, de weefsels worden ontsmet en de overblijvende huid wordt 'ondermijnd' (losgeprepareerd), zodat door de elasticiteit van de huid, een maximaal oppervlakte kan bedekt worden met de overblijvende huid. Op die manier zal een minimale huidoppervlak van binnenuit vervangen worden door bindweefsel. Het oppervlak moet met een zalf op plantaardige basis vochtig gehouden worden, zodat zich geen korst kan vormen en de weefsels levendig gehouden worden. Uiteindelijk wordt de huid op zijn plaats genaaid en kan de vogel wakker worden uit zijn anesthesie.
Soms ziet men bij een mannelijke grasparkiet dat de paarse neusdop verkleurt naar bruin. Dat laatste is typisch voor een vrouwelijke grasparkiet. Deze 'vervrouwelijking' is meestal het gevolg van een tumorale testikel, die vreemd genoeg vrouwelijke hormonen begint te produceren. Als dan ook nog de buik opgezwollen is en er op een röntgenfoto blijkt dat er een 'ruimte innemend' proces bezig is, dan zijn we zeker van de diagnose. Jammer genoeg is een behandeling niet mogelijk en kunnen we het diertje alleen maar uit zijn lijden verlossen.
Naast het feit dat een eenzijdige zaadvoeding te vet is, tekort aan vit A en calcium bevat én er geen dierlijke eiwitten in zitten, ziet men bij grasparkieten regelmatig een zwelling van de schildklier door joodtekort. Door de druk van de gezwollen schildklier kan je ademhalingsstoornissen krijgen of een vertraagde passage van de kropinhoud en chronisch braken. Hier zie je duidelijk bij deze grasparkiet een gevulde krop die traag ledigt. De vogel had trouwens een lange voorgeschiedenis van vederpikken. De behandeling bestaat in het toedienen van jood onder de vorm van een verdunning van 'lugol', eerst rechtstreeks in de bek voor vlug resultaat, nadien een voortgezette toediening in het drinkwater.
In het Engels worden knaagdieren 'rodents' genoemd, en de naam rodentiose voor een nu en dan voorkomende ziekte bij passeriformen is niet toevallig gekozen. De ziekte wordt meestal overgedragen door knaagdieren (muizen en ratten) die vooral in de winter op zoek zijn naar voedsel. Deze rijst vogel vertoont de typische kleine abcesjes ter hoogte van de lever en de milt, beide organen zijn ook sterk gezwollen. In dezelfde volière was er ook sterfte bij zebravinken en kanaries. Bij parkieten komt de ziekte minder voor. De ziekte wordt ook 'pseudotuberculose' genoemd omdat de letsels op lijkschouwing sterk gelijken op letsels die veroorzaakt zijn door tuberculose. Wellicht zijn er ook 'dragers' onder de op zicht gezonde vogels, zodat de ziekte wellicht kan 'ingekocht' worden zonder de aanwezigheid van knaagdieren. De behandeling bestaat uit een antibioticum waartegen de microbe niet resistent is, vandaar het belang van lijkschouwing om te weten over welke ziekte en dus over welke microbe het gaat. Het ene antibioticum is het andere niet, sommige antibiotica werken tegen bepaalde soorten microben, andere antibiotica werken tegen andere. Sommige antibiotica dringen makkelijker door in bepaalde organen (bvb longen en lever) dan andere. De meest voorkomende ziekte in volières bij passeriformen (bvb kanaries) blijft echter de 'dikke leverziekte' of 'atoxoplasmose'.
OP DE EERSTE TWEE FOTO'S ZIE JE VOORAL DE GEZWOLLEN LEVER MET DE ABCESJES DIE ER UITZIEN ALS ZAADJES DIE IN DE LEVER LIGGEN. OP DE DERDE FOTO ZIE JE DE VERGROTE MILT MET DEZELFDE MICRO-ABCESJES.
Kliermaagverstopping komt regelmatig voor bij struisvogels en nandoes. Oorzaken zijn fouten in de voeding : te langstengelig gras, overmaat aan bladeren, teveel en/of te grote stenen, teveel zandopname, enz...
Dit jaar zijn er meer gevallen van kippepokken dan andere jaren. Mogelijks is dit omdat het vaccin tegen pokken bij kippen momenteel in België niet meer gecommercialiseerd is. Pokken worden overgedragen van de ene kip naar de andere via muggebeten of andere stekende insekten (rode bloedmijt).Ook via wondjes (pikletsels) kan het virus van de ene kip naar de andere overgedragen worden. Er is een uitwendige vorm (pokletsels thv kam, oogleden, tenen, enz) en een inwendige vorm, waarbij kaasachtige letsels in de bek ontstaan. Eens aangetast is het van belang het dier te ondersteunen bij de voedsel-en drankopname (ogen open houden met oogzalf, dwangvoeding met een sonde, apart houden van andere kippen, in warmere omgeving onderbrengen,...) en een antibioticum te geven om complicerende bacteriële infecties te voorkomen. Het kan 3-4 weken duren voor pokletsels ingedroogd zijn en afvallen. Littekens kunnen overblijven. Onstekingsremmers kunnen pijn bestrijden zodat de kip eerder uit zichzelf zal eten.
Watervogels hebben een penisvormige structuur in de cloaca die kan 'uitgestulpt' worden door onderzoek van de cloaca. Het dier wordt op de rug gelegd en door druk met de vingers van onder naar boven wordt de penis, die goed 'verpakt' zit in de cloacale weefsels, zichtbaar gemaakt. Dit vergt wat handigheid en ervaring. De penis van vogels kan afwezig zijn (papegaaien), aanwezig zijn als een klein, niet uitstulpbaar orgaantje (kalkoenen, pluimvee) of een uitstulpbaar orgaan (struisvogels, watervogels). Bij watervogels zit de penis in een holte (zakje) in de cloaca verscholen en alleen het voorste gedeelte zal te voorschijn komen bij erectie, dit in tegenstelling met struisvogels. de zwaan van 3,5 maand op de foto bleek mannelijk te zijn.
DOORGEGROEIDE BEK/TE LANGE BEK GRIJZE ROODSTAARTPAPEGAAI
Indien de bek van een papegaai of parkiet te lang doorgroeit, moet hij regelmatig bijgewerkt worden. Bij een papegaai met harde bek gebeurt dat best met een dremel want het gebeurt dat een bek splijt in de lengterichting als je een kniptang gebruikt, met alle gevolgen vandien. Dit bijslijpen gebeurt onder verdoving om te vermijden dat de papegaai zijn tong tegen de dremel zou steken. Hier twee foto's : een voor en een na behandeling. Op de tweede en derde foto slaapt de papegaai nog.
Tengevolge van een neurologisch (zenuwprobleem) kan zich een soort spasme voordoen van de buigspieren van de tenen. De vogel maakt dan een soort 'vuistje' en kan met moeite zijn tenen strekken. In veel gevallen is de zenuw betrokken die over de nieren loopt. Als er zich een nieronsteking voordoet, kan de zenuw in de ontsteking betrokken raken, met dit probleem tot gevolg. Ook trauma, druk op de zenuw (tumor,legnood) of een vitaminetekort (zeldzaam) kan tot zoiets aanleiding geven. Dit fenomeen zien we ook bij kippen met 'marek disease' waarbij het virus de zenuw aantast. Eens de zenuw aangetast, is het probleem moeilijk te verhelpen. Eens de ziekte behandeld en de vogel overleeft, blijft hij hier meestal last van hebben. Sommige huiskamervogels kunnen echter nog, mits extra zorg, een mooi leven leiden.
Panacur (actief bestanddeel fenbendazole) is een ontwormingsmiddel dat regelmatig door vogelliefhebbers wordt gebruikt. Het is veilig in een normale dosering van 20-50mg/kg, gedurende 2 tot 5 dagen voor parkieten en papegaaien, maar kan bij overdosering ernstige nierschade of de dood tot gevolg hebben. Er bestaan veiliger ontwormingsmiddelen maar bij één soort worminfectie, namelijk met haarwormen of cappillaria is het beter panacur te gebruiken. Op de twee foto's zie je dat de nieren die normaal een glad oppervlak hebben, 'geribbeld' zijn door 'tubulaire necrose', wat betekent dat ze zodanig beschadigd zijn dat ze het bloed van de vogel niet meer kunnen zuiveren en de vogel sterft door zelfvergiftiging.
Op de tweede foto werden de nieren,voor de duidelijkheid, omlijnd met een zwarte rand.
Op deze foto van de poot van een sneeuwuil is een luxatie (ontwrichting) van het tibio-tarsaal gewricht te zien. De gewrichtsbanden waren op zijn minst heel erg uitgerokken, en wellicht minstens gedeeltelijk gescheurd. Er werd geopteerd voor een complete immobilisatie van het gewricht voor minstens 3 weken door middel van pinnen, in gebracht onder verdoving. Na de die termijn en het verwijderen van de pinnen zorgt de vogel voor zijn eigen 'kinesietherapie' om het gewricht weer soepel te krijgen.
Een ander geval van zinkvergiftiging, dit maal bij een handtamme caique. Na hospitalisatie en vijf dagen inspuitingen met tegengif, mocht de vogel terug naar huis.
Levercirrhose is het eindstadium van een chronische leverontsteking waarbij levercellen langzaam afsterven en vervangen worden door bindweefsel. Dan blijft een kleine, harde, niet functionele lever over. De lever filtert samen met de nieren de afvalstoffen uit het bloed, waardoor bij levercirrhose de vogels zichzelf begint te vergiftigen. Ook produceert de lever gal om vetstoffen te verteren. De vogels wordt ziek, vertoont braakneigingen, slaapt veel, en heeft diarree. Een verkeerde voeding met veel vetten en giftige stoffen zoals chocolade kunnen na een termijn aanleiding geven tot levercirrhose. Bij tijdig ingrijpen, als er nog actief leverweefsel aanwezig is, kan de vogel nog een normaal leven leiden mits langdurige levertherapie. Hier zie je een röntgenfoto van een grijze roodstaart met levercirrhose. De leverschaduw is zo goed als afwezig.
geelverkleuring uraten in urine door papegaaieziekte (geelzucht)
Papegaaieziekte (psittacose, chlamydiose) tast in veel gevallen de lever aan, waardoor de urinefractie van de uitwerpselen geel-achtig verkleurt. Deze amazonepapegaai werd ter behandeling opgenomen voor het toedienen van een specifiek soort antibioticum (door middel van injectie) dat werkzaam is tegen papegaaieziekte.
Op 21/11/11 werd er bij mij een blauwe reiger binnengebracht wiens onderlichaam doorboord was door een metalen pijl. De pijl bleek de buikholte doorboord te hebben en de vogel had reeds veel bloed verloren. In allerijl werd door mij een noodoperatie uitgevoerd, de pijl werd verwijderd, de schade aan de weefsels werd zo goed als mogelijk hersteld en er werd vocht toegediend. Diezelfde nacht is het dier jammer genoeg overleden ondanks alle inspanningen. In bijlage vind je achtereenvolgens : de verantwoordelijke van het Vogelopvangcentrum (VOC) Beernem Katrien Werbrouck met het gevonden dier, verder de beelden van de operatie met het dier onder anesthesie.
Alle inlichtingen die er toe kunnen leiden dat de persoon die dit gedaan heeft, gevonden wordt, zijn welkom.
pijl van het merk : easton X7 World Class
De blauwe reiger is een beschermde diersoort en een dier nodeloos doen lijden is evenzeer strafbaar !
Bij jonge babypapegaaien komt het zelden voor dat er ter hoogte van het bindweefsel van de onderhuid van een of meerdere tenen een soort bindweefselband bij de geboorte aanwezig is, die naarmate de vogel groeit, meer en meer de teen insnoert. Zonder behandeling leidt dit snel tot het afsterven van een of meerdere teenkootjes. De behandeling bestaat erin de bindweefselband door te snijden op 2 tot 3 plaatsen (bv mediaal, lateraal en dorsaal) zodat het teenkootje distaal terug voldoende bloed krijgt.
AMAZONE MET LICHT VERKALKT EI IN EILEIDER -LEGNOOD
Deze amazone werd aangeboden wegens algemeen ziek zijn, was mager en bij aankomst bleek na een hele geen tot weinig mest in de transportbak aanwezig te zijn. Bij palpatie bleek de buik gevuld te zijn met een zachte, elastische massa. Even werd gevreesd voor een geval van kliermaagdilatiatie, maar een röntgenfoto gaf uitsluitsel : een weinig verkalkt ei in de eileider. Bemerk hoe de maag en alle organen onder druk staan door het volume dat door het ei wordt ingenomen. De vorm van het ei doet al vermoeden dat het geen normaal verkalkt ei is, het elastisch aanvoelen bij palpatie wees ook in die richting. Onder algemene verdoving werd geprobeerd met lichte massage en druk het ei in de cloaca te verplaatsen. Tijdens manipulatie 'brak' het ei in de eileider, maar doordat de 'schaal' meer uit vlies dan uit een echte verkalkte schaal bestond, was er geen gevaar voor inwendige kwetsuren. Aangezien het ei daar wellicht al een hele tijd aanwezig was, waren de vliezen 'vergroeid' met de eileider en duurde het een hele tijd voordat de eileider zich had gezuiverd. Na een 5tal dagen antibiotica en ontstekingsremmers mocht de vogel terug naar huis.
Een alleen gehuisveste agapornis werd aangeboden met de klacht dat hij onvoldoende tot geen mest maakte. Ook merkte de eigenaar op dat hij de laatste 2 dagen meer sliep en minder at. Bij palpatie werd een ronde, harde masse in het bekken gevoeld. Om uitsluitsel te geven dat het om een ei ging en niet om een tumor, werd een röntgenfoto gemaakt. De vogel werd na uitvasten verdoofd met isofluraangas en door middel van gecontroleerde massage (na inbrengen van parafine-olie in de cloaca met een speciale sonde) werd na veel moeite het ei uit de eileider gedreven. Uitvasten is in dit geval heel belangrijk aangezien door de druk van de massage voedsel uit de kliermaag in de krop en keel kan worden gedreven met verstikking door voedsel in de luchtpijp tot gevolg (afwezigheid van slikreflex tijdens anesthesie).
