Op zaterdagochtend 14 april 1759 stierf Georg Friedrich Händel en kreeg een vorstelijke begrafenis in Westminster Abbey. 74 jaar was hij geworden en zijn laatste jaren waren niet kommerloos verlopen: in 1750 vermeldt de Londense krant de "General Advertiser" dat Händel bij een ongeval met een reiskoets tussen Den Haag en Haarlem "terribly hurt" was. Terug in Engeland werd Händel in de loop der jaren drie maal overvallen door beroertes met verlammingen en spraakstoornissen tot gevolg, waarvan hij steeds herstelde na een kuur in verschillende badplaatsen. Hij onderging drie operaties wegens staar, maar werd uiteindelijk toch helemaal blind. Evengoed werkte hij de laatste zes jaren van zijn leven onverdroten voort en tot 8 dagen voor zijn dood zat hij voor het orkest aan zijn cembalo (= dirigeerde hij).
Händel schreef 46 opera's, 32 oratoria, 29 solocantates met instrumentale begeleiding, 72 solocantates met continuobegeleiding, massa's kerkmuziek en concerti. Een reus van de barok.
Al grasduinend in mijn bibliotheek kwam ik gisteren een vergeten gedicht tegen van een middeleeuwse troubadour, een lied over de liefde waaruit grenzeloze weemoed en onvervuld verlangen spreekt. Ik wil het graag met u delen, misschien herken je ook iets van jezelf en je leven in deze pure minnezang.
Wanneer ik de leeuwerik zie bewegen Zijn vleugels van vreugde en naar de zon vliegen Zichzelf vergetend en vallend In het geluk dat door zijn hart stroomt O, wat benijd ik dan Alle wezens die ik gelukkig zie Ik ben verbaasd dat Mijn hart niet smelt van verlangen
O. wat wist ik toen veel Van liefde en hoe weinig weet ik nu Want ik kan niet stoppen lief te hebben Haar van wie ik niets mag hebben. Heel mijn hart en heel haarzelf Heel mijn zelf en alles wat ik heb Zij nam het van mij af en laat mij niets dan verlangen en een zoekend hart.
Op 13 april 1742 werd Händel's Messiah gecreëerd in Dublin. Later, in Londen, waren de aanwezigen zo overweldigd toen het Halleluja-koor werd ingezet. Iedereen - ook de koning - veerde recht en bleef staan tot het koor ten einde was. Sindsdien werd het in Engeland de gewoonte om tijdens dat deel te gaan rechtstaan. Dankbaar voor het succes en omdat hij aan liefdadigheid wilde doen, leidde de meester later een benefietvoorstelling ten voordele van een vondelingentehuis. Hij deed dat een aantal jaren op een rij en overhandigde aan de directie van dat tehuis plechtig de partituur. maar de heren begrepen zijn gebaar verkeerd. Zij dienden bij het parlement een voorstel in dat hen het alleenrecht op de Messiah gaf onder leiding van Händel. Ze vroegen hem trots om hun voorstel te steunen. Maar dat was zonder de waard gerekend. Händel werd woest : zijn muziek zou helemaal niet naar het parlement gaan. En woest kon hij echt wel worden. Zo kon hij niet tegen het geluid van stemmende instrumenten. Dat moest gebeuren voor hij de kerk of het theater binnen kwam. Op een dag zette het orkest in, maar het klonk verschrikkelijk vals. Een grapjas had de instrumenten ontstemd en er moest dus opnieuw gestemd worden. Ook Händel was ontstemd, liep een contrabas omver, gooide een pauk naar de concertmeester en verloor er zijn pruik bij. Terwijl de zaal schaterde, stond hij stampvoetend voor het orkest. De prins zelf zag zich verplicht de meester te kalmeren. Het lukte! Net.
Ik ken nog al wat mensen, ook in het koor, die bijna ieder jaar proberen een of andere uitvoering van de Mattheüspassie mee te maken. En dat kan natuurlijk niet alleen zijn, omdat ze er ooit es een keertje in meegezongen hebben.
Wat doet de Mattheüspassie van J.S. Bach , die zo velen emotioneert, bij mensen? Wat is het universele karakter ervan? En wat wil het verhaal van deze passie vertellen in deze Paastijd? Hebben mensen behoefte aan zingeving en samenhorigheid, weg van de vervlakking en het doorgeslagen individualisme? Is Pasen voor hen meer dan het feest van eieren zoeken en woonboulevards?
Vanmiddag zendt de NCRV een programma uit dat hierop een antwoord probeert te geven.
'Passie voor Pasen', vrijdag 10 april om 14.30 uur op Nederland 2.
Zowat alle culturen en religies kennen een vastenperiode. Onder vasten verstaat men boetedoening door zich te onthouden van bepaalde gewoonten. Minder of geen eten, geen gemeenschap hebben, geen eieren of vlees eten, geen alcohol drinken, niet snoepen enzomeer.
De christenen kennen een veertigdaagse vasten die aan Pasen voorafgaat. De gelovigen mochten maar één maaltijd per dag nemen uitgezonderd op zondag. De vasten duurde van Aswoensdag tot Pasen. Dat de vasten ook zijn invloed had op het seksuele leven van onze voorouders vinden we terug in de geboortecijfers, men merkt een merkelijk lager aantal concepties op tijdens deze periode. De Luikse catechismus uit 1605 drong erop aan dat men in het huwelijk geen liefde zou bedrijven wanneer de vrouw op haar tijd is, op zon- en heiligdagen en op vastendagen. Men geloofde dat wanneer men dit wel zou doen de nakomelingen door de duivel bezeten zouden zijn, melaatsheid hebben of vallende ziekte zouden krijgen. In sommige predikaties van de 18de eeuw vinden we dergelijke aanmaningen die vanop de preekstoel werden verkondigd: dat het betaemt zig met gemeene toestemminge ende raed te onthouden, te weten op feestdaegen en vastendaegen en namentlyk eenige daegen voor de H.Communie. Dr. K.C.Peeters schrijft in zijn boek Eigen Aard dat in de vastentijd een man slechts drie keer zijn bruid mocht bezoeken en dat heette dan: op vastenavond: zijn lief in t zout leggen; op Halfvasten: zijn lief eens omkeren; en met Pasen: zijn lief uit het zout halen.
Ik heb heel zelden spijt dat ik zo druk ben met kooractiviteiten. Maar deze keer knaagt het toch wel een beetje. Op zondag 10 mei a.s. moeten we met het Ruysscheveldekoor optreden voor de cultuurmarkt in Stekene van 3 tot 4 uur in de kerk. Terzelfdertijd is er een uniek concert in De Singel in Antwerpen (15.00 uur): de uitvoering van het oratorium Paulus van Felix Mendelsohn door het Octopus-ensemble. Als ik mij nu maar eens in twee kon delen!
"Het meenemen van mijn rolstoel blijkt echt een uitkomst. In tegenstelling tot in het verleden gemaakte uitjes, ga ik na 2 behoorlijk intensieve dagen nog immer fluitend door het leven. Ik voel me uitgerust, ben het zonnetje in en buitens huis. Bovendien heeft die kar al voor heel wat hilarische momenten gezorgd. Berlijn is nou niet wat je noemt een rolstoelvriendelijke stad. Na elke 100 meter doemt er wel weer ergens een trapje, een stoepje of een anderszins onneembare hindernis op. Sjoerd gaat er niet te flauw mee om en bij ieder opstapje of verhoginkje gebiedt hij me vriendelijk doch dringend op te staan uit mijn gewielde troon. En zo gebeurt het dat vele omstanders deze dagen maar al te vaak getuigen zijn van het Mirakel van Berlijn. Ik sta op en loop, met in mijn kielzog Sjoerd en papa, die samen behendig de rolstoel dragen. De verbaasde uitdrukking op al die gezichten blijft lachwekkend. Theatraal als ik kan zijn, werp ik het dekentje van me af, steek mijn handen in de lucht en roep: "Het is een wonder!"
Dat het nog gekker kan, ontdekken we in de metro. Nog schaterlachend om mijn zojuist veroorzaakte crash (We gingen bergje af, Sjoerd liet me los zodat ik snelheid kon maken om vervolgens stoer te slippen. Maar omdat ik aan de verkeerde kant remde, knalde ik vrij hard tegen een muur!) zie ik in mijn rechter ooghoek een vrouw van middelbare leeftijd vertederd naar ons tafereeltje kijken. Dan staat ze op, loopt in mijn richting, buigt zich voorover en overhandigt me een geel briefje. Ik denk meteen "nee hè, het zal toch niet?", maar het zal wel... Ze wil me onderwerpen aan de mystieke krachten van een gebedsgenezer! Gelukkig arriveren we niet veel later bij onze halte en rolt Sjoerd me de metro uit. Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen haar het Mirakel van Berlijn te tonen."
Wie zijn ze, die kostbare zeldzame stemmen die ik zo goed zou kunnen gebruiken in allebei mijn koren?
De bas is de (mannelijke) zangstem met het laagste stembereik van de menselijke stem. Een typische bas heeft een bereik van de mi onderaan de fa-sleutel tot de mi boven de middelste do (op de eerste lijn van de solsleutel).
In de klassieke muziek en dan vooral in de opera wordt onderscheiden we bij de bassen nog verschillende soorten.
o Basso profundo: een opmerkelijk diepe basstem. Een basso profundo kan een bereik hebben tot de B onder de fasleutel.
o Basso cantate: een lichtere, meer lyrische basstem met een iets hoger bereik
o Basso buffo: een komische bas
o Basbariton: zangstem waarvan het bereik en toon zich ergens tussen de bas en de bariton situeert
De chocoladen eieren bestaan nog niet zolang. Het is pas laat, nl. in de 18de eeuw, in Frankrijk, dat men er toekwam verse eieren te ledigen en ze op te vullen met chocolade. Later werden gietvormen gemaakt en werden chocoladen eieren in allerlei maten gemaakt en verspreid. Vandaag de dag nog vinden ouders en grootouders, geholpen door de klokken van Rome, echt plezier in het verbergen van Paaseieren in de tuin.
Men kan zich terecht afvragen wat het verband is tussen een religieus feest als Pasen, dat de verrijzenis van Christus gedenkt, en een zoektocht naar chocoladen eieren. Wel, men mag niet vergeten dat het feest van Pasen in de periode valt van de lente-equinox (rond het begin van de lente). Dat is natuurlijk de periode waarin de natuur terug tot leven komt. Niet eigenaardig dus dat het ei, net als bij de antieke Egyptenaren, ook bij ons een symbool van vernieuwing werd.
In onze contreien was het vroeger verboden van tijdens de vasten, de veertig dagen voor Pasen, eieren te eten. De boeren bleven dus met heel wat eieren zitten. Daarom namen ze vanaf de middeleeuwen de gewoonte aan eieren te versieren. De traditie van gekleurde eieren is vandaag nog steeds sterk aanwezig in landen als Rusland en de Oekraïne.
We zijn er niet meer over verwonderd rond Pasen chocoladen hazen in de winkels te zien liggen of Paashazen in Amerikaanse films te zien opduiken. Deze traditie is eigenlijk van Duitse oorsprong. Aan de overkant van de Rijn dacht men dat het de beurt was aan de hazen om de eieren uit te broeden. Vreemd, niet?
Op zaterdag 11/4 vindt om 11 uur inde Christus Koningkerk in Sint-Niklaas de uitvaartdienst plaats van priester Marcel Van Daele, oud-pastoor van deze parochie, maar vooral jaren lang leraar aan het Sint-Jozef Klein Seminarie en bezieler van het Knapenkoor In Dulci Jubilo. Onder zijn leiding vierde het koor grote triomfen en kreeg nationale en internationale bekendheid. Grote namen volgden Marcel op als dirigent van In Dulci Jubilo: Jan Van Landeghem; Godfried Van de Vyvere, en thans Dieter Vanhandenhoven. Maar zijn hart bleef kloppen voor de muziek, ook al stond hij niet meer lijfelijk verschillende keren per week voor zijn koor. Als de hemel is, zoals ik hem mij droom, dan zal Marcel zeker gauw aan de slag zijn met het engelenkoor.
Waar het voor de meeste oudere mensen onder ons evident is wat de woorden Goede Week willen zeggen, is het dat al veel minder voor de latere generaties: ze hebben het niet meer geleerd of zijn het vergeten. Nochtans is de Goede Week een onuitputtelijke bron voor (koor)muziek. Duizenden koorwerken houden met de Goede Week verband.
De Goede Week is de naam van de week vanaf Palmzondag tot Stille Zaterdag. Het zijn de laatste zeven dagen van de Vasten. In deze week wordt in de liturgie het lijden, sterven en verrijzen van Jezus Christus opgenomen. De Goede Week heeft als zwaartepunt Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag.
Op Palmzondag wordt verteld hoe Jezus als een koning in Jeruzalem werd ingehaald. Geen gewone koning: een koning op een ezeltje, een koning zonder leger. Een koning van de gewone mensen, die dan ook in groten getale uitliepen. Ze zwaaiden met palmtakken, riepen Hosannah en legden kleden en doeken op de weg, als een loper voor de koning. In de kerken worden op Palmzondag buxus-takjes uitgedeeld. Palmtakken in het klein.
Op Witte Donderdag, de dag van 'het laatste avondmaal', denken we aan de laatste maaltijd van Jezus met zijn apostelen. In de liturgie staan de instelling van de eucharistie en het priesterschap door Jezus centraal. Het is niet zomaar een maaltijd, het is de vooravond van het Joodse Paasfeest (Pesach). Jezus en zijn vrienden gedenken hoe het joodse volk ooit door Mozes uit Egypte is bevrijd. Na de maaltijd gaan Jezus en zijn leerlingen de stad uit naar de Olijfberg, waar Jezus tot God zal bidden. Vluchten doet hij niet. Die nacht wordt hij verraden, gevangen genomen en verhoord.
Goede Vrijdag is de vrijdag voor Pasen. Op deze dag wordt de kruisiging en de dood van Jezus herdacht. Op veel plaatsen vindt op Goede Vrijdag om drie uur s middags de kruisweg plaats. Goede Vrijdag is de droevigste dag van het kerkelijk jaar in het algemeen en van het Paasfeest in het bijzonder. Toch spreekt men van Goede Vrijdag. Dit is omdat de dood van Jezus niet het einde betekende. Op Goede Vrijdag volgt, na de stilte en de rouw van Stille Zaterdag, immers de Paasmorgen.
Paaszaterdag of Stille Zaterdag volgt op Goede Vrijdag. Het is de zaterdag voor Pasen en de laatste dag van de lijdensweg die voorbereidt op het Paasfeest. Op deze dag herdenken we de tijd dat Christus dood in het graf lag en er als het ware een stilte in de wereld optrad. Het kruis is nu leeg en in veel kerken is het altaar leeggeruimd. Er liggen en staan geen bloemen, kaarsen of mooie doeken op het altaar. Op Stille Zaterdag wordt er net als op Goede Vrijdag geen eucharistie gevierd. Het is een dag van stille bezinning die eindigt bij aanvang van de vreugdevolle Paaswake.
"Mama, papa, zie je mij het liefst van al?" Wie heeft het niet meegemaakt dat een van je kindjes op je schoot klimt en je een dikke knuffel geeft en dat dan vraagt, heel stilletjes in je oor. En steevast is dan het antwoord: "Ik zie jou heeeel heeeel graag, maar de andere kindjes ook hoor". Ze zijn allemaal een beetje anders, ieder met zijn eigen karaktertje, met zijn eigen leuke kanten. Maar als het er op aan komt dan kan je natuurlijk niet kiezen. Ik moest eigenlijk wel een klein beetje glimlachen, toen ze me in één koor zegden dat ik hier op mijn blog een concert aankondigde dat op hun repetitiedag viel. Alsof ik geen twee kindjes heb die ik allebei even graag zie. En hetzelfde gevoel komt over mij als de oudere koorleden weer eens vergeten dat zij er een stel nieuwe bijgekregen hebben. Opa ziet ze allemaal even graag en trekt er geen voor, maar vergeet er ook geen. Als we dat nu allemaal doen, dan zijn we één grote fijne familie.
Op het gevaar af van versleten te worden als een brompot, wil ik vandaag toch nog maar eens een oproep doen om repetities niet als een leuke toevallige bijkomstigheid te beschouwen, als je koorlid bent. Niks is zo vervelend voor de trouwe koorleden en voor een dirigent dan te moeten vaststellen dat er weer eens een stel afwezigheden zijn: wat zieken, wat vakantiegangers, wat andere prioriteiten, moe zijn, een familiefeestje, moeten gaan fietsen met de fietsclub, een dochter die zou moeten gaan bevallen, een plotse repetitie in een ander koor ... Even zo veel redenen (excuses?) om de groep in de steek te laten en om er voor te zorgen dat het repetitieprogramma in de war geraakt en dat het nog maar eens haast- en vliegwerk wordt voor een volgende uitvoering. Om nog maar te zwijgen van frustraties bij diegenen die er wel waren en nog maar eens mogen herbeginnen op een volgende repetitie, en evengoed frustratie bij hen die herhalingen misten en nu niet meer zo goed meekunnen. Een speciaal probleem zijn langere afwezigheden: zo gauw dit opduikt, denk ik dat het de taak van de voorzitter is om koorleden persoonlijk te gaan opzoeken om hen terug te motiveren. De stap terug naar het koor, na een langere afwezigheid is vaak niet gemakkelijk.
Sandra Trehub van de universiteit van Toronto liet baby's van een half jaar kijken naar videos van hun moeder. Op de ene zong ze een kinderliedje, op de andere sprak ze het kind liefkozend toe. De baby's bleven veel langer naar de zingende moeder kijken, ze waren door haar gebiologeerd. En ouders maken daar ook instinctief gebruik van. Proberen ze hunbaby - geteisterd door darmkrampjes - te kalmeren, dan zetten ze met een zoete stem een kinderliedje in. Kinderen van drie jaar kunnen al heel duidelijk de vrolijke delen uit de muziek van hun cultuur duiden, zo bewijst ander onderzoek. En als ze zes jaar zijn, zijn ze net zo goed in het onderscheiden van melancholie, angst en boosheid in muziek als volwassenen. Een gave die ze de rest van hun leven niet meer kwijtraken. Muziek lijkt dus diep te zijn geworteld in onze hersenen. De grote vraag is nu of onze hersenen speciaal zijn uitgerust om muziek te begrijpen. Met andere woorden: zit er een speciaal muziekcentrum of -circuit in ons hoofd, net zoals we een taalcentrum bezitten? De Canadese neuropsycholoog Isabelle Peretz van de universiteit van Montreal is er heilig van overtuigd. Al enige jaren onderzoekt zij personen die op een of andere manier muzikaal gemankeerd zijn. Uit haar onderzoek blijkt dat muzikaliteit na een hersenletsel kan wegvallen, terwijl alle andere mentale functies gewoon behouden blijven.
Muziek in de Kathedraal van Mechelen : Van Nuffel, Tinel en Vyverman
Datum
woensdag 29 april 2009
Aanvang
20u15
Activiteit
Muziek in de Kathedraal van Mechelen: Van Nuffel, Tinel en Vyverman
Programma
programma: Jules Van Nuffel Statuit ei Dominus Jacques-Nicolas Lemmens Laudate Dominum de coelis Edgar Tinel Sonate in sol klein, voor orgel Jules Van Nuffel Cantica ad laudes vespertinas Edgar Tinel t Pardoent Edgar Tinel Heer, mijn hert is boos Jules Van Nuffel Pater noster Aloys Desmet Homo quidam Jules Van Nuffel Tria cantica eucharistica Jules Vyverman Psalmus 130: Domine non est exaltatum Jules Van Nuffel Psalm VI: Domine, ne in furore tuo arguas me uitvoerders: Koor van het Lemmensinstituut & Kathedraalkoor Mechelen o.l.v. Kurt Bikkembergs - Peter Pieters orgel
Nu Pasen dichterbij komt heb ik weer eens toegegeven aan mijn taalnieuwsgierigheid. Vijgen na Pasen lijkt me zo een gekke uitdrukking, dat ik het niet kon laten.
In de middeleeuwen waren de vastendagen zeer talrijk, niet alleen alle vrijdagen maar ook de quatertemperdagen, de vigiliedagen voor de grote feesten en natuurlijk de grote of veertigdaagse vasten. Na de wintertijd, de tijd van feesten en schrokpartijen, zorgde de Kerk voor afremming; dit was de grote vasten, tijd van soberheid en van versterving. Voor velen was het echter een onontkoombare noodzakelijkheid, de voorraden van vlees en dergelijke waren immers op en slechts een noodzakelijke en noodgedwongen vasten kon de burgers de lente doen bereiken. Op vastendagen mocht er geen vlees en geen vette spijzen gegeten worden. De reglementering verschilde wel eens van streek tot streek volgens het bisdom.De beenhouwers mochten het vlees niet etaleren op peine van zware straffen. Op het eten van vlees stonden lijfstraffen en zelfs de doodstraf kon men krijgen voor worteltjes met spek. Lodewijk IX, bijgenaamd de heilige, dreef de versterving wel zo ver dat hij zich ont hield van bij zijn vrouw te slapen, maar hij zal wel een uitzondering geweest zijn. Buiten de klassieke vastenspise, zoals vis, groenten en kaas werd er ook, maar dan door de rijken, de armen konden zich dit niet aanschaffen, zaken gegeten zoals rozijnen, dadels, noten en gedroogd fruit. Ook vijgen behoorden daarbij en als de vijgen te laat uit het verre Turkije arriveerden sprak men van vijgen na Pasen, vastenspijs na de vasten...
Nieuw repetitie-instrument voor het Ruysscheveldekoor
DGX-630 YAMAHA
88 standaardtoetsen met gegradueerde hamerinstelling met 503 natuurlijk klinkende voices en stijlen.
DGX-630 is Yamaha's beste pianobenadering ooit, met gewogen gegradueerde hameractie, ultra-echt aanvoelend en meer. Alle beste geluiden zijn beschikbaar via een druk op een knop en het opnemen van virtuoze uitvoeringen is eenvoudig met de ingebouwde recorder. De Yamaha Education Suite en usb-connectiviteit voegen functionaliteit toe.
Graded Hammer Standard (GHS)-toetsenbord met 88 toetsen
Akoestische, superexpressieve Live!-, Cool!- en Sweet!-voices en met ingebouwde DSP
Easy Song Arranger-functie en speelassistentietechnologie (P.A.T.)
Usb-aansluiting voor handige opslag en voor het afspelen van songdata
Optionele pedalenconsole met drie pedalen voor expressieve effecten
Op zondag 26 april e.k. organiseert de vzw Het Orgel in Vlaanderen een treforgeltrip waarbij leerlingen van de muziekacademies de kans wordt geboden om orgels in Beveren te bespelen. Erwin Van Bogaert is coach.
programma 14.00u: start te Vrasene, H.-Kruiskerk, Aegidius-Franciscus van Peteghemorgel 15.30u: Melsele, kapel van Gaverland, historisch Spaans orgel 17.00u: Beveren, hoofdkerk, Anneessens-orgel, deel 1 19.00u: Beveren, hoofdkerk, slotconcert
Dit weekend een leuk bericht in de kwaliteitskrant De Standaard:
Niet alleen Pink Floyd en andere Judas Priests zouden verborgen boodschappen in hun muziek hebben gesmokkeld. Volgens een bericht van de Britse openbare omroep zou ook de Franse componist Maurice Ravel zich zo hebben laten gaan.
Doorheen het werk van Ravel - in het bijzonder in "La Valse" - komt dikwijls een sequentie van drie noten voor en die slaan op een fameuze populaire Parisienne, aldus de BBC op gezag van Ravel-deskundige David Lamaze. Het gaat om de noten E, B en A ofwel mi, si en la waardoor de kenner uitkomt bij Misia Sert, een goede vriendin van de componist.
De vrouw was goed gekend in kunstmiddens en komt ook voor op doeken van Renoir en Toulouse-Lautrec.
Ravel, wiens leven achter een nevel was gehuld, was nooit getrouwd, terwijl Misia Sert drie keer eeuwige trouw heeft gezworen. Nog volgens de BBC heeft de man enkele werken gecomponeerd terwijl hij verbleef op een boot die eigendom was van Misia Sert en haar tweede man.
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
