Ik kom de laatste tijd opnieuw in verschillende
parochies om als vervanger de mis te spelen. In tegenstelling met vroeger merk
ik dat er bijzonder veel aandacht gaat naar het afstemmen van de gezangen op de
lezingen van de zondag, en naar het gebruiken van de kleine acclamaties. De
laatste versie van Zingt Jubilate wordt intensief gebruikt, inclusief de
liederen die zich niet beperken tot het afgedreunde stramien. De variatie in de
Kyriales is ook sterk toegenomen. Afwijkende
zgn. zang- (eerder tekst) boekjes zijn voorgoed naar de archieven verwezen.
Een andere tendens is dat de verschillende
parochies van één dekenij allemaal ongeveer dezelfde gezangen en dezelfde
liturgie gebruiken voor één zelfde zondag. De motivatie hiervoor werd mooi
verwoord in een schrijven: de mensen moeten zich weer thuis voelen als ze in
een andere kerk dan hun gebruikelijke komen (retour naar de bron).
En in alle kerken geeft men de misgangers voor elke
zondag een speciaal blaadje, waarin zowel de gezangen (met muzieknoten) als de
lezingen, voorbeden en meditaties afgedrukt staan. Misschien een flinke inspanning voor de
parochieverantwoordelijken, maar alleszins een bijzonder goede investering om
de betrokkenheid van de gelovigen te vergroten.
De gekte die bij het wereldkampioenschap voetbal toeslaat
is een fenomeen van alle tijden. Het equivalent in de oudheid waren de
wagenrennen (herinner u de film Ben Hur).
Wagenrennen was een gevaarlijke sport waarbij zowel
mens als dier ernstige letsels tot zelfs aan de dood toe - konden oplopen. De
combinatie van sport, sensatie en mogelijkheden tot gokken genereerde een
geweldig enthousiasme bij de supporters. In de Romeinse vorm van wagenrennen
vertegenwoordigden de vier teams (de witten, roden, groenen en blauwe) de vier
clans van supporters en financiers en sponsorsdie elkaar bekampten bij het aantrekken van bijzonder getalenteerde
jockeys (al even erg als de transfersommen die nu betaald worden in het voetbal
voor Messis en andere Kompanys).De
teams trokken in de loop van de eeuwen steeds fanatiekere supporters. Soms
braken er zelfs onlusten uit tussen de groepen supporters.
In tegenstelling met wat we nu in België zien
gebeuren , werden in Rome en later Byzantium de wagenrennen een echt gepolitiseerd.
De partijen vochten een strijd uit op leven en dood zowel in de arena als op
straat.
De ramen open en luisteren naar wat er buiten
gebeurt.Fluitende vogels , doen me
denken aan vogels in de muziek, een oeverloos thema. Even in het geheugen
graven, aangevuld met wat googelen levert al een lange lijst op. Duidelijk is
dat er een groot verschil is tussen daadwerkelijke nabootsing van vogelgeluiden
en alleen toespelingen op vogels in titels van composities of fragmenten
daaruit. Soms gaat het ook slechts om een louter visuele verbeelding in
bijvoorbeeld ballet.
De renaissance had er een handje van weg, de barok
al niet minder . Maar ook bij iemand als Messiaen kwetteren de vogels er lustig
op los.
Voor wie zijn ornithologische interesses wil
botvieren:
Rameau: Pièces de clavecin II, Rappel des
oiseaux
Rameau: Pièces de clavecin III, La poule
Rameau: Rossignols amoureux arietta
Daquin: Le coucou
Vivaldi: Fluitconcert Il gardellino (de
goudvink)
Händel: Orgelconcert nr. 13 Kuckuck und
Nachtigall
Haydn: Strijkkwartet nr. 53 op. 64/5, De Leeuwerik
Onverwacht een late uitnodiging om vanavond het orgel te bespelen in de Heilig Kruiskerk in Stekene. In tegenstelling met wat ik verwacht had werd het alles bij mekaar een leuk weerzien. De leden van het kerkkoor die aanwezig waren deden als aanzingkoor een verzorgd optreden. Ze zijn er zeker op vooruit gegaan sinds ik ze de laatste keer hoorde. Het werd ook een kennismaking met de pastoor, die ik alleen vanuit de krant kende. Opvallend was zijn aandacht voor de zang in de liturgie, waarin hij als celebrant een gepast deel van voor zijn rekening nam. Het misblaadje dat ter beschikking was maakte bovendien dat iedereen actief kon deelnemen aan de viering. In het noorden van het Waasland wordt goed werk verricht!
De kleine Deutsche Messe van Michael Haydn, die
we vanaf volgende week bij Musica ad Nives onder handen nemen is één van de
populairste missen in het Duitse taalgebied. Het is een mis die voor volkszang
bestemd was (ze draagt als ondertitel : zum Gebrauch für Stadt und Land). De
tekst van Franz Seraph von Kohlbrenner is een typisch product van de
Verlichting en is katholiek gemeengoed geworden.
Michael zelf, de jongere broer van Joseph, was
gedurende 43 jaar concertmeester en dirigent van de bisschop van Salzburg. Daar
werd hij bevriend met Mozart, die zijn werk zeer waardeerde. Hij componeerde
vooral kerkmuziek en daarnaast een veertigtal symfonieën. Hij werd de eerste
bekende componist die voor mannenkoor muziek schreef.
Als u uw partner of de buurman eens lekker ouderwets in
middeleeuwse of vroegmoderne stijl wilt uitschelden, kunt u wat inspiratie
opdoen uit de onderstaande lijst met oude scheldwoorden. Mocht u commentaar
krijgen, bijvoorbeeld de vraag wat de betekenis is van hetgeen u tiert, dan
staat hieronder achter elke krachtterm een korte uitleg of verklaring.
Overigens, naast gefrustreerde echt- of buurtgenoten,
kunnen ook taalkundige masochisten, snoodaards, gladjakkers en luysighe
rabauten hun hart ophalen met het gezever en gescheld van ons voorgeslacht!
Lijst
van ouderwetse scheldwoorden:
hennetaster
vrouwengek, iemand die zijn handen
niet van de kippetjes af kan houden.
leverslokker
een gulzigaard.
lueghentapper
leugenaar.
cattenghespuijs
nietswaardig, verachtelijk volk.
ic schyte in ulieden
shit on you.
eeraftreckere
schennispleger, iemand die een
ander zedelijk onteert.
duyvelspecht
scheldnaam voor Spaanse soldaten
(combinatie van duivel en specht).
platbroeck
impotente man, bij wie de broek
maar niet bol wil gaan staan.
hoerenzuene
hoerenjong.
avondtronc
van het Franse avoutron: een door
overspel verkregen kind, dus een hoerenzuene (zie hiervoor).
slutpese
impotente man (slut betekent
onmachtig). Tegenwoordig denken we bij slut eerder aan het fenomeen
vloerduyve, zie verderop in deze lijst).
Ik
ben eindelijk begonnen met het lezen van de mémoires van Jean-Luc Dehaene, een
turf van meer dan 900 bladzijden. Het gewicht van het boek loopt al parallel
met het gewicht van de auteur in zijn betere dagen. Gedurende de eerste veertig
paginas was ik geboeid door de parallellen in ons beider school- en
studietijd. Zijn en mijn tijd op het internaat bij de Jezuïeten is bijna een
exacte kopie, met dezelfde leraren (Jezuïeten werden regelmatig overgeplaatst
van het ene college naar het andere), dezelfde vrijetijdsbesteding, dezelfde
jongensdromen. En zoals Jean-Luc er over dacht om na zijn humaniora opvoeder te
worden in het tehuis Jongensstad, zo heb ik met de zelfde gedachte gespeeld en
was ik verschillende vakantie actief in het jongenstehuis Ivo Cornelis.
Met al het voorbije stormgeweld is Pinksteren een
beetje in de verdrukking geraakt. Op een blog die o.m. focust op muziek kunnen
we aan dit hoogfeest niet voorbij gaan.
Pinksterliederen zijn vanouds heel belangrijk. Ik
denk aan de beroemde hymne Veni,
Creator, Spiritus (Kom, Schepper, Geest). Aan wie dit lied moet
worden toegeschreven is niet met zekerheid te zeggen. Karel de Grote, Gregorius
of Ambrosius worden als dichters van dit lied genoemd dat in de Middeleeuwen
het Pinksterlied bij uitstek was. Het is een bede tot de Geest die zijn gaven
zevenvoudig schenkt (zie Jesaja 11: 2), de vinger van God, door wie Christus de
demonen uitdrijft (Lucas 11: 20), het vuur van de liefde dat harten doordringt
en ons hart van liefde doet branden. Maarten Luther maakte er een prachtige
bewerking van. Ook in dit lied is sprake van de Geest en zijn zeven gaven die
ons het Woord toevertrouwt en ons verstand verlicht. Dat Woord moet klinken in
alle landen in de weerbarstige tijd vol vijandschap, de listen en lagen van de
vijand bij uitstek, de boze.
Dit lied heeft van ouds in de reformatie zijn plek
gekregen in de eredienst, naast die beide andere liederen van Luther: de
herdichting van de oude hymne (11e of 12e eeuw) Veni, sancte spiritus (Kom, Heilige Geest, Here God) en
het indrukwekkende lied Nun
bitten wir den Heiligen Geist . Wie de tekst van dit lied op zich
laat inwerken, ziet hoe in de strofen 2, 3 en 4 het werk van de Geest in verband
wordt gebracht met de trits: geloof, hoop en liefde. Dat deze liederen een
vaste plaats hadden in de liturgie blijkt ook uit de kerkmuziek. Componisten
als Scheidt, Pachelbel, Buxtehude en Bach, om enkele grote namen te noemen,
schreven koraalbewerkingen over deze liederen.
De
Bremstraat is vannacht niet gespaard gebleven tijdens de hagelstorm. Voordeel
is wel dat de kapotte dakkoepel nu extra zuurstof voorziet voor Marina. En dat
de huisbel het niet meer doet, heeft hoogstens gevolgen voor de brouwer (die
toch al een verlengd weekend nam). De autoschade is niet erger dan bij de
meeste mensen: de hagelstenen hebben flink huis gehouden op de carrosserie. Voor
de rest geen nieuws van het westelijk front.
Moedeloosheid lijkt mij een goed woord om de mis te
beschrijven die wij vandaag zongen. Niet
dat het koor niet zijn best deed om er het beste van te maken. Maar met een
organist waarmee nauwelijks hadden kunnen samen zingen (hij had zich God betere
het van dag vergist en kwam slaperig binnen gehaast en was na de mis nog veel
sneller terug weg), 47 (!!!) kerkgangers, een misboekje voor de gelovigen
waarin geen enkel Pinksterlied was opgenomen, sloeg de twijfel toe. Voor een
uitvoering die de zangers boven zichzelf doet uitstijgen, is echt wel een
andere entourage nodig. We kunnen alleen maar hopen dat het vuur van Pinksteren
na de zomervakantie van een smeulend vuurtje tot een laaiende vlam wordt.
Lodewijk XIV is een van de belangrijkste koningen
uit de Franse geschiedenis. Hij heeft duidelijk een stempel gedrukt op de
zeventiende eeuw. Lodewijk XIV wordt op 5 september 1638 geboren. Zijn ouders
zijn Lodewijk XIII en Anne van Oostenrijk]. Zijn ouders waren al lange tijd
getrouwd en waren voor die tijd erg oud. Niemand rekende nog op de geboorte van
een Dauphin (= kroonprins). De geboorte van Lodewijk XIV wordt daarom groots
gevierd. De kroonprins wordt ook wel Louis-Dieudonné genoemd, zijn geboorte
wordt gezien als een cadeau van God. Twee jaar later zou Lodewijk XIV nog een
broer krijgen, Philippe.
Lodewijk XIII sterft in 1643. Zijn zoon is dan nog
geen vijf jaar oud, maar toch wordt hij koning. Zijn moeder wordt regentes. Zij
benoemt de kardinaal Mazarin tot eerste minister, een belangrijke en
invloedrijke positie. Mazarin is daarnaast verantwoordelijk voor de opvoeding
van Lodewijk XIV. Hoewel Lodewijk XIII en Richelieu al de eerste stappen hebben
gezet om de positie van de koning te verstevigen, komt de monarchie toch aan
het wankelen tijdens de jeugd van Lodewijk XIV. Tijdens la Frondekeren edelen en parlementariërs zich tegen
het gezag van de koning. Lodewijk XIV en zijn moeder moeten zelfs de hoofdstad
ontvluchten. De gebeurtenissen tijdens la Fronde zullen veel van de latere
beslissingen van Lodewijk XIV beïnvloeden. Na de ondergang van la Fronde wordt
de macht van de koning, de vertegenwoordiger van God op aarde, sterk benadrukt,
onder andere in kunstwerken. De positie van de absolute monarchie wordt
versterkt. Door de perikelen van la Fronde wordt de kroning van Lodewijk XIV
uitgesteld. Deze vindt uiteindelijk plaats op 7 juni 1654 in de
kathedraal van Reims, dé plek waar alle Franse koningen gekroond worden. Hoewel
Lodewijk XIV nu officieel tot koning gekroond is, laat hij het bestuur
voorlopig over aan Mazarin.
Jean-Baptiste Lully, oorspronkelijke naam: Giovanni
Battista Lulli (omgeving Florence, 28 november 1632 Parijs, 22 maart 1687)
was een in Italië geboren componist uit de barok en schepper/vormgever van de
Franse opera. Het grootste deel van zijn leven werkte hij in dienst van het hof
van de Franse koning Lodewijk XIV, van waaruit hij het Franse muziekleven
decennia lang domineerde. Zijn werk had een belangrijke invloed op de
ontwikkeling van de West-Europese muziek.
Jean Walter (°11 februaru 1922) is in de nacht van
4 op 5 juni overleden. Ik vermeld dit even omdat hij niet alleen één van de
drie gouden tenoren was, die het Waasland vorige eeuw voortbracht (van hen is
na het overlijden van Jean Walter en Bob Benny - Jacques Raymond de enige die
nog overblijft). Bovendien verre familie van Krisje.
Will Tura typeert hem als de mannelijke evenknie
van La Esterella en zegt dat hij zijn nummers op een gevoelige manier wist te
brengen (Tulpen uit Amsterdam, Met je handen, Aanhet Wolgastrand). Will
Ferdy zegt dat hij een sympathieke collega was met een warme stem, die kon
geplaatst worden in de traditie van het Franse Chanson.
Heuglijke dag vandaag: vanaf vanavond is de ruimte
in het echtelijk bed terug ingekrompen. Ik blijf met open mond staan maar ook
vol dankbaarheid - bij de wonderen die het team van de hartchirurgen in Aalst
verricht. Warme dankbaarheid ook voor de lieve wensen en bloemen die de laatste
dagen Marina een hersteld hart onder de riem staken.
Wat er zich in en om Laken afspeelt is een weinig
verheffend schouwspel. Een oude man en dito echtgenote die post factum een
verantwoording van hun leven proberen af te leggen maar tegelijkertijd uit het
zwarte gat trachten te kruipen waarin ze duidelijk terecht kwamen na hun
troonsafstand.
Hierbij wordt nog maar eens bewezen hoe gevaarlijk
het is als mensen die uit een bepaalde functie stappen zich niet kunnen
losmaken van hun oude rol, maar als kwade schoonvaders c.q. schoonmoeders in de
buurt blijven. Dit gevaar werd vroeger al onderkend door de Kerk, als zij wilde
dat ontslagnemende pastoors niet op hun oude parochie bleven. En dat geldt al
evenzeer voor dirigenten die hun stokje neerleggen bij een koor of
muziekvereniging. Het is moeilijk om te aanvaarden dat de tijd van gaan gekomen
is, moeilijker nog om te erkennen dat een opvolger het minstens even goed, zij
het misschien anders, aanpakt.
Zouden Albert en Paola niet beter ergens in
Frankrijk of Italië gaan wonen en hun zoon erkennen als het (onverwacht goede)
nieuwe hoofd van de familie en van het land.
De rittenwedstrijd voor zang, KEW, heeft
zaterdagavond de finish bereikt. De Zuid-Koreaanse Sumi Hwang en de Belgische
Jodie Devos bezetten de eerste twee stoeltjes achter de jurytafel. Ik heb dit
jaar maar flarden kunnen beluisteren, zodat ikzelf geen lijstje kon maken van
mijn favorieten. Als ik de krantencommentaren mag geloven, was het een editie
die niet lang zal blijven hangen in het geheugen. Wat wel al opviel is dat
muzikaliteit het moest afleggen tegen vocale hoogstandjes. En voor zover ik
het zag en hoorde was het orkest (nochtans van een gerenommeerde instelling)
niet geschikt voor zijn taak. Mogelijk lag dat aan de dirigent, die meende te
moeten zwaaien en wippen als er ook barokarias gezongen werden. Hoe cruciaal
de rol van een dirigent is, hebben we vorige jaren gemerkt, waar Marin Alsop
met groot respect voor de solisten het orkest tot ongekende hoogten kon tillen.
De ideale wereld van TV Vier is nu niet iets wat ik
regelmatig bekijk. Ik moet het dus hebben van berichtgeving daarover in de
kranten. In de aanloop naar de verkiezingen werd in Aalst een kleine enquête
gehouden over de redenen die aangedragen werden om niet als bijzitter te moeten
fungeren. De Aalstenaars, toch al niet verlegen om een creatieve benadering van
de zaken (carnaval het torenevenement van de voormalige burgemeester) hebben
hun nog eens langs hun beste zijde laten zien.
Waarom kan je niet als bijzitter aanwezig zijn: Een
allergie voor turnzalen, een alcoholprobleem, een priapisme, een IQ lager dan
75,... Werkelijk alle excuses zijn goed! En wat priapisme is, ga ik niet
uitleggen, je moet maar eens googelen, dan leer je nog wat.
Op zondag 29 juni is er de eerste editie van
AlbaNova een festival dat een brug slaat tussen vroeger en nu. Eigentijdse
creaties met het verleden als inspiratie staan er naast oude muziek die klinkt
als nooit tevoren. Improvisatie en de menselijke stem vormen een rode draad
doorheen het programma. Niet te missen voor al wie graag zingt en houdt van
mooie stemmen.
Workshops
voor zangers
Boventoonzang,
ook bekend als keelzang, is een fascinerende zangtechniek die vooral in Azië
gebruikt wordt. Tijdens een workshop met Raphael De Cock (Osuna) ondervinden
zangers dat er veel meer klanken in onze stem huizen dan ze zouden denken.
De muzikanten
van Le Chant sur le Livre dompelen gevorderde zangers onder in de historische
uitvoeringspraktijk Cantus super librum - improvisatie rondom een geschreven
melodie. Alle zangers lijken te lezen uit een boek, maar eigenlijk doet er dat
slechts één.
Het
gregoriaanse ensemble Psallentes laat het Vlaamse topstuk Antifonarium
Tsgrooten opnieuw klinken als weleer. Het publiek werpt een blik over de
schouder van de zangers en zingt zelf mee uit dit wonderbaarlijke manuscript.
Hemelvaart een feest
dat een beetje gekneld zit tussen de hoogfeesten van Pasen en Pinksteren. In de
evangelische betekenis een afscheidsfeest, dus niet iets om echt vrolijk van te
worden. Wisten zij veel, die mannen van Galilea , dat ze tien dagen later bij
mekaar zouden zitten en dan iets van het vuur zouden voelen ontbranden in hun
hart.
In de muziek zijn er
wel enkele heel mooie cantates en motetten geschreven, waaruit blijkt dat dit
voor de componist geen trieste maar een triomfantelijke gebeurtenis. Ik heb ze
wel zelf gezongen voorvieringen en concerten, maar had nog nooit de kans om ze
ook te kunnen dirigeren. Meestal is men in volle voorbereiding voor Pinksteren.
Woensdag. Stilaan mede door wat zorgen thuis
zijn we eindelijk afgekickt na de tsunami van de verkiezingsprogrammas. Je kan
je echt afvragen of de moeder van de verkiezingen op de tvniet nog meer vermoeidheid of desinteresse
van de kijker heeft teweeg gebracht. Ik ben alvast blij dat er weer eens wat
andere gezichten opduiken.
Vandaag begint de finale van de Koningin
Elisabethwedstrijd. In het driejaarlijkse rad van dit evenement is zang toch al
het minst tot de verbeelding sprekend en het minst prestigieus. Misschien dat
insiders het met mij oneens zijn, maar ik kan mij nauwelijks vorige laureaten
voor de geest halen. En als ik de krantencommentaren mag geloven, dan is er ook
dit jaar geen waw-factor. Hopelijk hebben de finalisten het beste opgespaard
voor hun finale. De wedstrijd heeft ook een nieuwe beschermvrouwe: koningin Mathilde.
De traditie van de koninklijke belangstelling blijft.
Voor meer informatie, verslagen en rechtstreekse
uitzendingen: VRT. Blij weerzien met de altijd uitstekende presentatoren!
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
