Virussen stuwen de evolutie van het leven. Ze kunnen ons helaas ook ziek maken. Op héél vernuftige wijze. En ze hebben hun sporen in ons genetisch materiaal achtergelaten.

Virussen zijn de kleinste levende wezens. Er wordt zelfs aan getwijfeld of het wel leven is. Want ze kunnen zich niet zelf voortplanten. Ze zijn de eenvoud tot de perfectie uitgewerkt. Ze beschikken alleen over een beetje genetisch materiaal in een manteltje. De genetische molecule draagt alles wat ze nodig hebben. Ze dringt binnen in het genetisch materiaal van een gastheer. Die doet het werk: die vermenigvuldigt de genen van de bezoeker, waarna ze in een manteltje kruipen en uit de besmette cel breken om elders de cyclus te herbeginnen.

Virussen zijn er het levende bewijs van dat de natuur uitsluitend gericht is op de eigen voortplanting. Een complexe structuur maakt dat alleen ingewikkelder - kijk maar hoe moeilijk onze levens geworden zijn, hoe wij ons zorgen maken over wat vanzelfsprekend is: voortplanting.

Het wordt steeds duidelijker dat virussen een uiterst belangrijke rol spelen in de evolutie, de evolutie van het leven in zijn totaliteit. De hoeveelheid virussen in de wereld is enorm onderschat. Zo ook de rol die virussen spelen in het mengen van genen, het cre챘ren van variatie, van nieuwe combinaties - een van de motoren achter de natuurlijke selectie als stuwende kracht van evolutie.

Overal waar virologen kijken, vinden ze nieuwe virussen: in een ziekenhuis in India, het apenhuis van een dierentuin, zelfs onder een rozenstruik in de buurt van een laboratorium. Die virussen lijken niet eens op elkaar. Variatie is troef. Berekeningen wijzen uit dat er meer onontdekte virale genen zouden zijn dan genen in alle andere levensvormen samen. Dat zijn enorm veel genen.

De meeste virussen zouden bacteriofagen zijn: virussen die bacteriën besmetten. Bacteriën hebben een kwalijke reputatie, omdat wij ze verantwoordelijk achten voor veel van wat misloopt, infecties en besmettingen. Maar er zijn ook goede bacteriën. Massa's goede bacteriën. En bacteriën kunnen zelf ook slachtoffer zijn. Slachtoffer van virussen. Het lijkt er steeds meer op dat de microbenwereld massaal door virussen geviseerd wordt.

Virussen kunnen zo efficiënt huishouden in een microbenpopulatie dat een ecologisch systeem erdoor ontwricht raakt. Als een leger virussen een aanval lanceert op mariene algen, kan er zoveel zwavelhoudend afval vrijkomen dat het de vorming van wolken in de atmosfeer beïnvloedt.

Dit inzicht is door handige mensen gebruikt om er een gat in de markt mee te dichten, iets nieuws in te voeren: er zijn viruscocktails als voedseladditief op de markt gebracht. Ze kunnen over, bijvoorbeeld, koud vlees gesproeid worden om het te beschermen tegen bacteriën die zelf voedselvergiftigingen veroorzaken. De aanvallers van onze aanvallers worden onze vrienden.

Omdat deze virussen alleen bacteriën aanvallen, zijn ze onschadelijk voor dieren als de mens.
In onze darm zitten veel natuurlijke bacteriofagen.


Overigens heeft men  onlangs  ontdekt  dat  ook(enkele )  virussen kunnen  leven in ( waarschijnlijk  allerlei ?) symbiotische relaties met elkaar
--> " sputnik " bijvoorbeeld  http://www.exploremagazine.nl/virus-loopt-virus-op.40432.lynkx  

Een door het blad NewScientist (= ja het blad heeft wel degelijk een  zeer  goede  reputatie te verdedigen/dubbel  jammer dus  wat nu is gebeurt   ) geraadpleegde viroloog merkte echter op dat een bacteriofaag alleen maar een bacterie nodig heeft om zich voort te planten, maar dat de ‘virofaag' nog steeds stoffen nodig heeft uit de cellen van  de gastheer die  door  zijn  virus-compagnon  werden  geinfecteerd inge , om welke stoffen "de  virofaag"   dan  concurreert met het virus waarop hij zich voortplant. )  

Maar wij hebben uiteraard onze eigen vijanden.
Virussen laten geen enkele biotoop op aarde onbenut.
Voor hen zijn wij een gigantische bron van leven en van kansen  .

Bij het uit een gastheer plukken van nieuwe kopieën van de eigen genen kan er iets mislopen. Kunnen er genen van de gastheer aan een virus blijven plakken en elders terechtkomen. Virussen worden steeds meer als een soort weverij van genen gezien, waaruit steeds wisselende patronen komen.

Virussen zijn, in de perceptie van mensen die ze bestuderen, geëvolueerd van outsiders in het levensspel tot misschien wel de grootste stuwende kracht ervan.

Er zijn enorm veel virussen in de wereld. Het is bekend dat ze in water héél talrijk zijn: 60.000 stuks per milliliter in de koudste zee- en tot liefst 254 miljoen in gematigde oppervlaktewateren. Overal waar wetenschappers virussen zoeken, vinden ze er. Als alle virusgenen die er op aarde zouden zijn, achter elkaar worden gelegd, zouden ze een astronomische afstand van 250 miljoen lichtjaren overbruggen. In de ruimte zit je dan al makkelijk enkele honderden sterrenstelsels ver.

Nieuwe genetische technieken maken het mogelijk om efficiënt naar virussen te zoeken. De machine doet het mensenwerk. In slib op de zeebodem kunnen tot meer dan een miljoen verschillende virale stammen zitten. In de darm van een mens zitten minstens duizend soorten virussen. Op elke biotoop waarop de onderzoekers hun sequencers - de machines waarmee ze de genetische code ontrafelen - loslaten, vinden ze een boel nieuwigheden.

Het is nu ook mogelijk de genensamenstelling van virussen vlot met elkaar te vergelijken. Gemiddeld is de helft van het genenpakket van een gescreend virus nieuw; de andere helft is al eens elders gevonden. Vorsers vinden de vreemdste dingen in virussen, zoals het gen dat bij dieren (de mens uiteraard inbegrepen) het smeermiddel voor gewrichten maakt, of dat wat verantwoordelijk is voor de productie van chitine: het pantser uit de schilden van insecten. Of en waarvoor die genen nuttig zijn voor de virussen is nog niet bekend.

Wetenschappers gaan er nu van uit dat virussen voortdurend genetisch materiaal door elkaar haspelen. Dat ze behouden wat nodig is voor hun eigen overleving, maar verder ballast meezeulen dat ze elders droppen. Sommige specifieke genencombinaties kunnen heel succesvol zijn. Er is een genetische lijn aangetroffen in virussen uit water van de Zuidpool, een koraalrif in de Cara챦ben en de darm van een koe in Amerika. De verspreiding ervan zou minder dan tweeduizend jaar geduurd hebben.

Sommigen stellen nu dat er een kleine, harde kern is van uiterst belangrijke genen, die floreren in een steeds wisselende pool van genen, op zijn beurt een soort genetisch superorganisme waaruit iedereen kan putten. De vraag dringt zich op in welke mate de tentakels van dit allesomvattende 'ding' tot in de genomen van de gastheren reiken, de slachtoffers van besmetting be챦nvloeden, van bacteri챘n tot de meest complexe organismen.

Virussen lijken zich niets gelegen te laten liggen aan de klassieke soortgrenzen waar wij zo graag mee werken. Ze springen van de ene soort naar de andere dat het een lieve lust is. Daarbij veroorzaken ze soms problemen of dwingen ze een soort ertoe zich aan te passen. Het is ondertussen duidelijk dat het aidsvirus de mensengemeenschap binnengedrongen is door contact met besmette apen. Apen die waarschijnlijk lang last hebben gehad van de apenversie van het virus, maar er ondertussen weerstand tegen hebben opgebouwd.

De mens is nog bezig met het verwerven van weerstand. Naar schatting 2 procent van de met het aidsvirus besmette personen, krijgt nooit last van de symptomen en wordt dus ook nooit ziek, hoewel de ziekte wel kan worden doorgegeven. Er wordt koortsachtig gezocht naar de basis van die natuurlijke immuniteit, want daarin zou het meest voor de hand liggende wapen tegen de ziekte kunnen liggen.

Ondertussen woekert het ebolavirus in gorillapopulaties van Centraal-Afrika. De populaties worden er gedecimeerd. Hun evolutie wordt angstvallig in het oog gehouden, niet alleen omdat ze catastrofaal kan zijn voor soorten die het zo al moeilijk hebben, maar ook om te kijken hoe weerstand zich op natuurlijke wijze in een populatie verspreidt. Ook de mens is vatbaar voor ebola, hoewel het aantal besmettingen vooralsnog beperkt is gebleven. Ebola is te dodelijk voor de mens om 챕cht succesvol te zijn als virus.

Stilaan geeft het aidsvirus zijn geheimen prijs. Het is ondertussen bekend hoe het zijn desastreuze invloed op een mensenlichaam uitoefent. Het virus doodt in feite niet zelf, maar het put het afweersysteem zo uit dat het geen kracht meer heeft. Het afweersysteem is niet meer in staat op banale infecties te reageren, zodat slachtoffers bezwijken aan, bijvoorbeeld, een longontsteking.

Als het virus zich in het bloed opstapelt, verhogen speciale afweercellen (zogenaamde CD8-cellen) de productie van een specifieke receptormolecule: de programmed death-1 - griezeliger kan haast niet. Die molecule stapelt zich op op het celoppervlak, waardoor de effici챘ntie van de CD8-cellen verzwakt en ze minder antivirale stoffen loslaten. Ze branden op en kunnen hun functie niet meer vervullen. Wat de receptor in normale omstandigheden doet, is onduidelijk, maar het lijkt erop dat hij mee helpt verhinderen dat de afweer zijn eigen lichaamscellen aanvalt.

Het is niet uitgesloten dat het virus de overproductie van de molecule zelf in de hand werkt en een lichaam zo stimuleert om zichzelf kwetsbaar te maken. Waardoor het makkelijker zijn gang kan gaan. Aids is als ziekte zo succesvol, omdat hij zijn slachtoffers niet meteen doodt. Het virus krijgt de tijd om zich te verspreiden.

Een ziekte waar iedereen ondertussen doodsbang van is, hoewel het aantal menselijke slachtoffers dat ze gemaakt heeft heel beperkt is, is de vogelgriep. In zogenaamde kwetsbare gebieden - natuurgebieden met veel watervogels - zitten de kippen ondertussen weer binnen, of op zijn minst in met netten afgesloten rennen. Een zegen voor mensen wier buren veel hanen hebben, maar een ramp voor de kippen zelf, zeker als ze gewend zijn buiten te lopen.

De vogelgriep wordt veroorzaakt door een virus (het H5N1) dat erom bekendstaat dat het als vanzelfsprekend over soortgrenzen heen springt. Het nestelt zich ook in trekvogels, zodat het op korte tijd grote afstanden kan overbruggen, en kan toeslaan in zowel Oost-Azië als West-Afrika. Het beschikt over twee eigenschappen die het tot een pandemie, een wereldwijde epidemie, kunnen doen uitgroeien: het is heel besmettelijk én onze lichamen zijn er niet op voorbereid. Als het virus er nu nog in zou slagen om van de ene mens naar de andere over te springen - zonder de tussenstap van een trekvogel - zou het een groot gevaar kunnen vormen.

Eén manier om dat te realiseren is dat het zich gedeeltelijk zou mengen met een virus dat een gewone mensengriep veroorzaakt. Volgens de nieuwe inzichten in de virale genenpool is dat niet uitgesloten. In gecontroleerde laboratoriumomstandigheden is die mix al eens gemaakt, maar hij blijkt minder besmettelijk te zijn dan het originele H5N1. Het griepvirus dat in 1918 op korte tijd wereldwijd 40 miljoen mensen doodde, was echter niet zo'n mengeling, maar een gewone mutatie (een verandering) van een vogelgriepvirus.

Er is ondertussen een vaccin tegen het virus in de maak. De vraag is altijd of zo'n vaccin ook effici챘nt zal zijn tegen eventuele nieuwe vormen van het virus. Want virussen kunnen zich gemakkelijk zo aanpassen dat ze niet meer kwetsbaar zijn voor de middelen die tegen hen worden ingezet, omdat die de virussen niet meer herkennen. Daarom moet er elk jaar een nieuw griepvaccin (tegen de gewone griep) worden ontwikkeld, om het zo effectief mogelijk te maken.

Het is ondertussen ook duidelijk dat de meeste bacteri챘le ziekten (zoals cholera en difterie) eigenlijk veroorzaakt worden door genen die bacteriën van virussen 'geërfd' hebben. De meeste bacteriën huizen genen die van virussen afkomstig zijn. Dat geldt ook voor mensen. Zogenaamde retrovirussen zijn gespecialiseerd in het aanvallen van dierlijke cellen. Het aidsvirus is zo'n retrovirus.

Liefst 8 procent van ons genetisch materiaal zou afkomstig zijn van virussen. Zo is een eiwit dat het virus gebruikt om zich aan een gastcel te verankeren, ook terechtgekomen in onze moederkoek, waar het bij het begin van een zwangerschap zorgt voor verbindingen tussen cellen in de groeiende placenta.

Er zijn zelfs mensen die beweren dat een deel van de genen die ons van de chimpansee onderscheiden, een virale oorsprong zou hebben. Wat betekent dat wij mens werden bij gratie van wezentjes die we wanhopig proberen te bestrijden.

DOOR DIRK DRAULANS   Knack - 04-10-2006

IDEE

*Hetgene waar  het  New Scientist  artikel    op teruggrijpt  =
dat het evolutionaire proces veel ingewikkelder is dan dat darwin dacht.
Maar common descent en natuurlijke selectie valt hiermee absoluut niet( als onhoudbaar  geworden )
Integendeel 
Zoals het artikel zegt, common descent zit veel gecompliceerder in elkaar omdat er vele soorten met andere soorten dieren sex hebben(waargenomen feit, omdat het hedendaags gebeurd).Hybridisatie  is zelfs een bron van  nieuwe soortvorming 

(Vrijblijvende  speculatie) 
* Het gaat  er om  dat alles op aarde meer met elkaar verwant is dan we ooit hadden gedacht.( = want de  elementen van de  bouwdozen blijken  inwissel- en uitwisselbaar- / universele code   )  
* Vandaar dat velen   denken dat de "boom "( = oorspronkelijk   eigenlijk alleen opgesteld  voor  de klassificatie van  hogere organismen met sexuele voortplanting )  aangepast moet worden en meer op een  "web " zou moeten
lijken.( zeker in zijn wortels  )
*  Niet alle levensvormen zijn te herleiden op één oerorganisme (een microbe)of één enkele  Luca    ,
maar  wel  allemaal  op een wereldomvattend  microbieel  netwerk ...en eigenlijk  is dat  niets anders 
dan een weer   andere vorm  van de   "oersoep " ( of noem het  LUCA om  het te onderscheiden van de  allereerste soep  ) , gevormd ( met allerlei   interacties  van   unieke virale genen en  fysische  omstandigheden  )in een voortdurend verschuivend  chaotisch  proces  van herangschikkingen  , uiteenvallen en samenwerken .....