Er is daarbuiten een groep mensen die gelooft dat de mens is geschapen door God, naar zijn evenbeeld. Of dat er een intelligente entiteit is die de evolutie zo geleid heeft dat er uiteindelijk de mens uitkomt. Het grootste argument dat deze mensen hebben is dat het heelal, de natuur en de mens zo perfect in elkaar zitten dat hij niet door symbiose, mutatie en natuurlijke selectie kan zijn ontstaan, zoals de moderne evolutie theorie leert. Maar zit de wereld wel zo intelligent in elkaar als wij denken? Is ons lichaam werkelijk zo perfect in elkaar gestoken als deze mensen beweren?
Man met baard 19-01-2009 11:12
De evolutietheorie weerlegt bepaalde nauw-creationistische claims. Waar echter voor moet worden opgepast, is om de theorie direct te koppelen aan atheisme. Bij tegenstanders is dat bon ton (zie PB). De evolutietheorie is een wetenschappelijke theorie en die moet per definitie niets zeggen over levensbeschouwelijke zaken.
Dat evolutie en bijbels creationisme (Genesis letterlijk nemen, dus) elkaar uitsluiten is geen gevolg van de evolutietheorie, maar van de wijze waarop het scheppingsverhaal wordt geinterpreteerd. De bal moet dus gelegd worden, daar waar zij hoort.
Unintelligent design (2): Het oog donderdag 2 februari door tomaso_agricola
Neem nu bijvoorbeeld ons eigen oog. Het lijkt het toppunt van perfectie en was lange tijd het hoofdargument van creationisten.
-Een accomodeerbare lens zorgt voor een scherpe afbeelding aan de binnenkant van het oog. -Daar aan de binnenkant zitten 2 soorten lichtgevoelige cellen die het licht opvangen en vertalen in electrische pulsen. We kunnen er de verschillende golflengtes van het licht mee zien, zodat we in staat zijn kleuren te onderscheiden. Bovendien zijn we in staat onze omgeving scherp waar te nemen over een brede schaal van lichtsterkten.(1)
M.a.w. we kunnen goed zien op een heldere zomerdag aan het strand, maar ook midden in de nacht bij het licht van de maan.
En toch, wanneer je goed kijkt kan het beter.(2)
De lichtgevoelige cellen in de retina kijken namelijk de verkeerde kant op. Ze kijken in de richting van de achterkant van het oog. Als gevolg van deze omkering moet het licht door de zenuwcellen heen die de lichtgevoelige cellen met de oogzenuw verbinden.
Hierdoor gaat licht verloren en wordt ook de scherpte enigzins aangetast.
Een tweede gevolg hiervan is dat de oogzenuw door de retina heen moet om de informatie naar de hersenen te sturen.
Deze plek is de zogenaamde blinde vlek. Hierdoor is er een gebied in het gezichtsveld waar we blind zijn. Normaalgesproken merken we daar niets van, maar zodra je 1 oog dicht doet kun je hem wel ontdekken door gebruik te maken van de beroemde tekening met de stip en het kruisje.
Meestal is die blinde vlek geen probleem, maar zodra je maar 1 oog kunt gebruiken wordt het dat wel. En het ergst is nog wel dat je hersenen bij gebrek aan informatie dit stukje invullen met informatie die niet echt is.
Dat het ook anders kan bewijst een andere diersoort. De inktvis, een weekdier notabene, heeft een oog dat erg veel op het onze lijkt, maar hier zit de retina niet omgeklapt. Dit weekdier zwemt dus met een oog rond dat in zijn constructie beter is dan het onze.
Waarom hebben wij niet net zo'n oog? Wanneer je uitgaat van een intelligente ontwerper dan is het toch vreemd dat hij ons het mindere model heeft gegeven terwijl er er wel een beter model aanwezig was.
Vanuit evolutionair oogpunt is het wel te begrijpen. Bij het ontstaan van het oog in onze voorouders is de groei in tegengestelde richting verlopen vergeleken bij de voorouders van de inktvis. Evolutie zoekt namelijk niet naar de optimale oplossing, maar zal altijd gaan voor de oplossing die beter is dan de huidige. En daarbij kan het gebeuren dat een weg is ingeslagen die uiteindelijk niet tot een optimaal orgaan leidt, maar simpelweg naar een oplossing die beter is dan het niet hebben van dat orgaan.(1)
NOTEN en antwoorden uit kommentaren
(1) Debby 02-02-2006 14:04 Het "leuke" van tekortkomingen in het oog zijn de optische illusies. Qabouter03-02-2006 08:43 inktvissen hebben sommige tekortkomingen nodig , gezien ze vaak in diepten leven waar minder licht voorradig is dan wij mensen tot onze beschikking hebben ? . : (bijvoorbeeld) het verlies aan licht-intensiteit waar wij mensen prima mee overweg kunnen, is voor een inktvis een serieuze belemmering,
CREATO-zwatel en "antwoorden" uit de kommentaren
(2) peter borger 13-10-2006 13:29 Wie bepaalt of de design van het oog slecht is? De evolutionisten?
De retina kan een enkele foton detecteren!! Er is niets eens ruimte om een betere licht-detector te maken!! Dat is genoeg om van design te spreken.
Ooit geweten voordat je biologie ging studeren dat je een blinde vlek had? waarom is het menselijke oog zo is geconstrueerd als het is ?
What zeg je? De bedrading van het oog is verkeerd? Wie zegt dat het verkeerd is? De evo's? En jij gelooft dat?
Bovendien is het niet verkeerd: "....Someone who does know about eye design is the ophthalmologist Dr George Marshall, who said: The idea that the eye is wired backward comes from a lack of knowledge of eye function and anatomy.
He explained that the nerves could not go behind the eye, because that space is reserved for the choroid, which provides the rich blood supply needed for the very metabolically active retinal pigment epithelium (RPE). This is necessary to regenerate the photoreceptors, and to absorb excess heat. So it is necessary for the nerves to go in front instead. The claim on the program that they interfere with the image is blatantly false, because the nerves are virtually transparent because of their small size and also having about the same refractive index as the surrounding vitreous humor. ...."
Tomaso 13-10-2006 14:03 -Dus jij gelooft die creationisten op hun woord? -Zelfs de bewering dat de retina 1 enkel foton kan detecteren heb je rechtstreeks van ze overgenomen (zonder referentie).
-Hoe is het dan in godsnaam mogelijk dat dat inktvisoog nog functioneert, wanneer ik Dr George Marshalls verhaal mag geloven.
Bilal 14-05-2007 20:13 (Borger's zoveelste Crea vriendje ) Optie: Het water waarin de inktvis leeft koelt het oog voldoende af.
Peter Borger 19-02-2009 16:53 Leuke fantasie, evolutie.
-Maar hoe kan de natuur nu iets selecteren wat nog niet af is? -Waarom zou de natuur dat selecteren? -Selectiedruk kan niet veraantwoordelijk zijn voor onafhankelijke systemen zoals ogen en geslachtsorganen.
(Het is wel waar,) voor evolutie heb je een groter geloof nodig dan voor schepping. Ik hoorde het Cees Dekker ook zeggen op TV: over schepping en evolutie: "ik geloof sterk dat laatste" ... Ik ben inmiddels wel overtuigd dat de menselijke domheid oneindig is,( met dank aan Einstein.-)
Johan Janse 28-11-2009 10:25 - Als wij, die hoogstens voor een deel begrijpen hoe ons eigen oog werkt, laat staan dat we enig idee hebben hoe het ontstaan is, gaan zeggen dat het niet optimaal is samengesteld, is dat bijzonder pretentieus (Agricola ) Zeggen dat het wel optimaal is terwijl het duidelijk is dat het niet zo is komt bij mij ook niet bijster slim of "intelligent" over.
- Dat iets ook anders kan, wil niet zeggen dat dit in andere omstandigheden ook beter is. Als ik, die in het volle zonlicht leef, alles even scherp en heldere kon zien als die inktvis, zou ik waarschijnlijk binnen de kortste keren hoofdpijn hebben. Ik knipper nu al met m'n ogen als het gordijn opengaat...
Tomaso Agricola 30-11-2009 10:09 Dus wij hebben een blinde vlek omdat we anders hoofdpijn zouden hebben? Dit is makkelij op te lossen door hetzelfde aantal staafjes en kegeltjes te installeren, maar dan de bedrading wel op de goede manier te doen. Uw probleem van de hoofdpijn verklaart nog steeds niet waarom de retina bij ons binnenstebuiten in ons oog zit.
- De lichtcellen in de retina kijken natuurlijk wel de goede kant op! Dat wij geen maximale scherpte zien, is een uitgebalanceerd ontwerp van ogen en hersenen, de laatste moeten immers alles verwerken.
Tomaso Agricola 30-11-2009 10:09 Sorry? Wel de goede kant op? Dit moet u uitleggen.
"Waarom hebben wij niet net zo'n oog? Wanneer je uitgaat van een intelligente ontwerper dan is het toch vreemd dat hij ons het mindere model heeft gegeven terwijl er er wel een beter model aanwezig was".
1 Als je uitgaat van een intelligente Ontwerper, kun je er ook vanuit gaan dat hij bepaalt wat goed is en niet goed, en niet zijn schepsel
Tomaso Agricola 30-11-2009 10:09 U begeeft zich nu in een cirkelredenering. De ontwerper is intelligent en dus is zijn ontwerp ook intelligent. En het ontwerp is intelligent dus is de ontwerper ook intelligent. Wie beweert dat wij in elkaar zijn gezet door een intelligente ontwerper zal ook moeten laten zien dat wij intelligent ontworpen zijn. Juist dit soort eigenaardigheden bewijst dat wij hoogstens door een unintelligent designer in elkaar zijn gezet die niet te onderscheiden is van een evolutionair process.
2 Geavanceerder is niet per definitie beter. Dat jij intelligenter bent dan ik, wil nog niet zeggen dat ik minder goed ben
Tomaso Agricola 30-11-2009 10:09 Wie zegt dat dan? Ik niet. Jullie beweren dat wij zo intelligent in elkaar zitten.
h.groen 02-02-2006 12:28 De natuur streeft niet naar perfectie of verbeteringen an sich. Het draait erom dat het "goed genoeg is" om te kunnen functioneren en voort te bestaan. Lukt dit niet, dan zal de natuur zich aanpassen totdat het wel goed genoeg is. Deze aanpassing dient wel te functioneren voor het specifieke soort. Hierdoor zullen verschillen ontstaan.
Er zijn ontelbare mislukkingen, echter slechts "enkele" successen. Dat is het leven zoals wij dat kennen. Zij die in Intelligent Design geloven, gaan hier volledig aan voorbij
3 God schiep variatie. Verschil in complexiteit. Eigenlijk is alles buitengewoon geavanceerd in onze ogen, maar het een nog meer dan het ander. Als alles hetzelfde was (iedereen hetzelfde oog zou hebben bijvoorbeeld) was het leven weer duidelijk een stukje minder interessant...
Tomaso Agricola 30-11-2009 11:19 En toen ging er iets verloren. ? De ontwerper heeft ons verschillende ogen gegeven om het leven interessanter te maken? En om dezelfde reden heeft hij fossielen in de grond gestopt?Dit is misschien leuk voor bij de borreltafel, maar met wetenschap heeft dit argument niets te maken. Het spijt me.
Ger van Poelgeest 17-12-2009 16:43 (met een voorbeeldje creationistisch "quoten" )
De astronoom Robert Jastrow zei: Het oog lijkt te zijn ontworpen, en wel op een manier die geen telescoopbouwer zou kunnen verbeteren.
En in de publikatie Popular Photography wordt erover verteld: Menselijke ogen hebben een veel wijder bereik voor het onderscheiden van details dan een film. Ze zien driedimensionaal, met een enorm grote beeldhoek, zonder vertekening, in voortdurende beweging . . . Een camera met het menselijk oog vergelijken, is geen goede analogie. Het menselijk oog lijkt meer op een ongelooflijk geavanceerde supercomputer met een kunstmatige intelligentie, informatie verwerkende vermogens, snelheden en verrichtingsmogelijkheden die ver uitsteken boven alle door mensen vervaardigde apparaten, computers of cameras.
(Waaruit het onnozele ID besluit gebaseerd op drogredeneringen ) = En dat zou zich allemaal bij toeval ontwikkeld hebben?
Je kunt ook al te kritisch en daardoor ongeloofwaardig worden. (Ongeloofwaardig is hij die zijn stellingen niet weet te onderbouwen met testbare en controleerbare feiten , allang reeds gevonden definitieve falsifikaties terug oprakeld , en/of uitgaat van geloofs-axioma's /dogma's of premissen als opperste scheermes ... )
Wees dankbaar dat je goede ogen hebt .(dankbaar aan wat ? aan een blind onbewust proces ? )
Unintelligent Design (15): Het oplappen van het oog
maandag 27 april 2009 10:06 door tomaso_agricola
In tegenstelling tot wat er in vroeger tijden (bijvoorbeeld in de tijd van Darwin) is gezegd is het oog van zoogdieren een voorbeeld van slecht ontwerp in de natuur.
. Vorige maand verscheen er in het tijdschrift Cell een artikel van Irina Soloveiet al dat deze miskleun van onze schepper onderstreept, want het laat zien dat er bij bepaalde groepen dieren aanpassingen worden ingebouwd om het prutswerkje weer enigszins recht te breien (is dat dan intelligent design vanwege unintelligent design?).
Wat is er aan de hand met het oog?
De lichtgevoelige cellen in de retina (netvlies in gewoon Nederlands) kijken de verkeerde kant op.
Ze kijken in de richting van de achterkant van het oog. Als gevolg van deze omkering moet het licht door allerlei cellagen heen die de lichtgevoelige cellen met de oogzenuw verbinden en ook nog eens door het hele cellichaam van de lichtgevoelige cel zelf omdat het lichtgevoelige gedeelte ook nog eens aan de achterkant zit.
Hierdoor gaat licht verloren en wordt ook de scherpte enigzins aangetast (vanwege de duidelijkheid is er op de schematische weergave van de meeste plaatjes veel meer ruimte voorzien voor het licht dan in een echte retina).
Of dit werkelijk een probleem is was niet helemaal duidelijk, omdat het oog over het algemeen zijn functie redelijk lijkt te vervullen, maar het artikel met de titel Nuclear architecture of rod photoreceptor cells adapts to vision in mammalian evolution laat zien dat die dieren die het met minder licht moeten doen, omdat ze in de schemering of 's nachts actief zijn, in de celkern een aanpassing hebben om het licht beter door te laten. Een aanpassing die niet bij dagactieve dieren te vinden is en ook niet in de andere lichaamscellen van de nachtactieve dieren. Het is een aanpassing uitsluitend toegepast in de lichtgevoelige cellen, de staafjes, van deze nachtactieve dieren.
De aanpassing houdt in dat het deel van de chromosomen dat gekopieerd wordt om eiwitten van te maken en de moleculaire machinerie die zich daar in de celkern mee bezig houdt zich aan de rand van de celkern bevindt en zich dus verspreid heeft over de hele kern. Normaal gesproken bevindt het zich in een beperkte ruimte in het midden van de celkern.
De auteurs laten zien dat deze aanpassing te vinden is in allerlei verschillende groepen van nachtactieve dieren (bijvoorbeeld knaagdieren, konijnachtigen, primaten, en evenhoevigen), maar niet in dagactieve dieren uit dezelfde groep (knaagdieren, primaten en evenhoevigen). Bovendien laten de auteurs zien dat deze aanpassing het licht beter doorlaat. De aanpassing wordt echter niet in andere lichaamscellen toegepast omdat de conventionele verdeling een stuk efficiënter werkt.
Al met al een extra bewijs dat de Unintelligent Design theorie ondersteund.
Oftewel, de evolutie rommelt maar wat aan en wanneer een cel of orgaan of structuur zijn functie zo goed vervult dat de eigenaar er voordeel van heeft is er niemand daarbuiten die zich druk maakt over de vraag of het ook efficiënter kan.
MEER Creato- nonsens en dergelijke zwatel
Eric Rietzschel 27-04-2009 12:21 Je zou ook kunnen zeggen dat unintelligent design juist het bestaan van God aantoont; het is immers een godswonder dat het allemaal werkt.
wiljan45 27-04-2009 12:49 Bewijs voor het een en/of ander???
Evolutie veroorzaakt 'rommel' en de schepper is aan een lange rustdag bezig, daar ben ik het wel mee eens, maar 'de geest' waait elke dag op aarde!
Dat kan je niet 'iemand' noemen, zoals in je laatste alinea, maar nog minder 'niemand daarbuiten'. De vorm- en omvormkrachten van je oog zitten niet alleen 'in de gebruiker'. Zo verder redenerend kom je op de stelling uit, dat elk individueel levend wezen zichzelf z'n design geeft en uitvoert. Dat staat bekend als 'monadisme', in de filosofie, o.a. die van Leibniz en Giordano Bruno.
Tomaso 27-04-2009 14:33 wiljan45, ... 'de geest' waait elke dag op aarde!
Waar dan? Zolang je dit niet verder hard maakt is er geen reden om maar een beetje op deze voet verder te redeneren.
Deze is ook leuk: "De vorm- en omvormkrachten van je oog zitten niet alleen 'in de gebruiker'." Nee, helemaal waar. Er zijn namelijk ook nog andere individuen die je een blauw oog kunnen slaan, maar ik neem aan dat u daar niet op doelt.
wiljan45 27-04-2009 14:46 Het waaien van de geest? Tomaso, laten we het voorbeeld van een ogenblik maar nemen. Het oog is tenslotte niet slechts als een camera te zien en licht uit iemands ogen heeft geen lichtsnelheid of materiële component(het menselijk líchaam is er overigens wèl bij nodig)..
Tomaso 27-04-2009 15:10 1. Het oog is geen camera. Het oog is een orgaan waarin cellen zitten die de energie uit licht op kunnen nemen en omzetten in een signaal dat door onze hersenen kan worden geinterpreteerd als de waarneming van licht.
@wiljan45, Bij u lijkt vooral een warrige geest aanwezig te zijn.
1.Het oog is tenslotte niet slechts als een camera te zien en licht uit iemands ogen heeft geen lichtsnelheid of materiële component(het menselijk líchaam is er overigens wèl bij nodig)..
2. Licht uit iemands ogen heeft geen lichtsnelheid? Ten eerste, wat bedoelt u met licht uit iemands ogen?
3. Hoe komt u erbij dat dit licht geen (licht)snelheid heeft?
4. Hoe komt u erbij dat dit licht (uit iemands oog) geen materiele component heeft?
wiljan45 27-04-2009 14:46 Neen , daar doel ik niet op ( het slaan van een blauw oog )
Tomaso ......ik ben heel benieuwd wat u wel bedoelt, want ik kan er tot nu toe niets van bakken.
Wiljan45 27-04-2009 16:04 Haha, Tomaso, de conclusie staat bij je wel vaak in het begin?
(Dat noemt men een samenvatting ... Nooit van gehoord beste Oen ? De redenering staat eronder... zoals steeds )
Dennis 28-04-2009 01:05 Het bewijs voor evolutie is misschien ook wel devolutie. Diepzee inktvissen hebben de functie van hun grote ogen weer verloren; aanpassen naar omgeving.
(Zo lang je maar geen gewag maakt van Peter Sheele is het wel OK Verlies(= beter is = deactivatie van genenprogramma's /uitschakel stand ) kan inderdaad resulteren in aanpassing )
Unintelligent Design (14): Oogspieren
maandag 19 januari 2009 10:06 door tomaso_agricola
Ook in het Darwinjaar 2009 is er uiteraard discussie over de ontwikkeling van het leven en het ontstaan van de verschillende soorten op deze wereld. Zijn de soorten ontworpen en gemaakt door een Intelligente Ontwerper/Schepper, of is er sprake van een ongeleid evolutionair process?
Stephen J Gould is 1 van de (vele) evolutiebiologen die er op heeft gewezen dat dit debat niet geslecht zal worden door te kijken naar de maat van complexiteit of de perfectie waarmee sommige dieren/planten of anatomische kenmerken zijn aangepast aan hun omgeving.
Beide processen (evolutie en ontwerp) zijn in staat om een hoge complexiteit en perfectie te bereiken. Dat er sprake is van een ongeleid evolutionair proces zal echter zeer snel duidelijk worden zodra we stuiten op imperfecties, vreemde ontwerpen' en sub-optimale oplossingen. Een Intelligente Ontwerper zou niet tot dat soort oplossingen komen, ongeleide evolutie echter wel.
Zij leveren het bewijs dat er geen sprake kan zijn dat het leven is ontworpen door een Intelligente Ontwerper (hoogstens een niet zo intelligente ontwerper).
Ondertussen is er een nieuw tijdschrift gestart met de titel Evolution: Education and Outreach. Dit nieuwe tijdschrift ...
...will promote accurate understanding and comprehensive teaching of evolutionary theory for a wide audience. Targeting K-16 students, teachers and scientists alike, the journal will publish articles to aid members of these communities in the teaching of evolutionary theory.
... en bevat een schat aan informatie, ook voor de geinteresseerde leek. Het schijnt gratis toegankelijk te zijn, dus ga vooral eens kijken.
Uit 1 van de artikelen van Steven Novella met de titel Suboptimal Optics: Vision problems as scars of evolutionary history heb ik het volgende voorbeeld over de oogspieren opgeduikeld (Novella vertelt hierin ook over de retina die binnenstebuiten zit).
Het oog wordt bewogen door 6 spieren Om een bolvormig voorwerp stabiel te draaien (in welke richting dan ook) schijnen echter niet meer dan 3 spieren nodig te zijn. Als het oog zou zijn ontworpen dan zou hij dus minimaal met 3 spieren zijn uitgerust. Het zijn er meer. Het eigenaardige is dat met de manier waarop de spieren zijn aangehecht aan het oog geen enkele van de 6 overbodig is. Zodra er 1 uitvalt is er meteen sprake van fouten in oogbewegingen (scheelheid, dubbel zien, of niet in staat zijn het oog te richten).
Wanneer je dan al een oog ontwerpt met meer dan het minimum van 3 spieren zou een Intelligente Ontwerper er toch zeker voor zorgen dat de spieren zo rond het oog zitten dat het uitvallen van 1 van die spieren niet onmiddellijk tot problemen zou leiden? Vanuit evolutionair oogpunt is de ietwat onhandige anatomie beter te begrijpen. Uit fossiele gegevens (een oud artikel van Whitnall uit 1911 J Anat Physiol) zou blijken dat het oog van primitieve vissen zelfs 7 spieren had. Het grote aantal, onhandig geplaatste spieren is daarmee een overblijfsel van een evolutionaire geschiedenis van 100-en miljoenen jaren.
Over de oorsprong van dit (te) grote aantal spieren wordt verder in het artikel niet gesproken en dit is wellicht ook niet bekend.
-kees smit 19-01-2009 11:36 Totdat iemand ontdekt waarom drie spiertjes wel theoretisch genoeg is, maar dat er in dit specifieke geval toch echt zes nodig zijn. -Roel22-01-2009 11:16 Om scheelkijken mogelijk te maken, misschien?
Zie voor plaatjes en verder gelinkt materiaal --->
Hoe bewust zijn? Door Tomaso Agricola In Science een artikel over slaap, maar beslist niet saai. Massimini en collegas uit het laboratorium van Giulio Tononi in Madison, Wisconsin, stimuleerden hersenen van proefpersonen met magnetische pulsen
De golf des doods woensdag 2 maart 2011 10:06 door tomaso_agricola
Twee weken geleden verscheen er in het tijdschrift PLosOne een artikel met de titel Decapitation in rats: Latency to unconsciousness and the wave of death van Clementina van Rijn uit het lab van Ton Coenen uit Nijmegen. Over dit artikel verscheen ook artikel van 1 pagina in het wetenschapskatern van de Volkskrant.
Van Rijn en co hadden onderzocht of er uit het electroencephalogram van een dier valt op te maken hoelang het dier nog bij bewustzijn is nadat de kop van de romp verwijderd is (decapitatie). Een onderzoek dat niet onbelangrijk is aangezien decapitatie over de hele wereld in vele laboratoria wordt toegepast om aan dierlijk weefsel te komen voor onderzoek.
Men gaat er vanuit dat het een snelle methode is waarbij het dier weinig tot geen leed wordt aangedaan, omdat het idee is dat binnen een fractie van een seconde het dier het bewustzijn verliest. Ondanks de metingen van EEG van ratten die eerst verdoofd werden en daarna gedecapiteerd en ratten die gewoon gedecapiteerd werden was het antwoord nog niet zo simpel. Na een aantal seconden verdwijnt het EEG vrijwel volledig (het wordt isoelectrisch), maar op welk punt verliest het dier nou het bewustzijn? Uiteindelijk concluderen de auteurs..
The results presented here warrant the conclusion that decapitation leads to a rapid loss of consciousness, so it seems safe to assume that in 34 seconds after decapitation the animal is unconscious, unable to perceive stress and pain.
En deze getallen komen mooi overeen met eerdere resultaten, want uiteraard is dit niet de eerste keer dat dit soort onderzoek werd gedaan.
Dit is een snelle dood. Sneller en betrouwbaarder dan bijvoorbeeld het vergassen met CO2, wat ook heel veel gebeurt. Het gekke is dat de auteurs niet onverdeeld positief tegenover deze methode staan.
It might be concluded that decapitation is not an inhumane method for euthanizing small animals. This conclusion, however, does not imply that decapitation is recommended in all situations. It is an offensive method which has an esthetical disadvantage: performing and observing this technique is displeasing. Moreover, achieving decapitation requires experienced and skilled personnel.
Dat ervaring nodig is snap ik, maar dat is met elke methode zo. De andere argumenten offensive, esthetical disadvantage, displeasing gaat vooral uit van de onderzoeker/experimentator die het moet uitvoeren. Dat is het verkeerde uitgangspunt. Hetzelfde argument heb ik ook al eens gehoord over de methode van strekken bij muizen (zie hier). Als het beter voor het dier is om een methode te gebruiken die voor de onderzoeker (of de kijker) onplezierig is, dan is het voor mij duidelijk dat we voor het welzijn van het dier gaan (al zijn het zijn laatste seconden). We doen dit tenslotte niet alleen voor ons eigen lol.
Maar, wanneer dit eigenlijk al bekend was, waarom is dit onderzoek toch een publicatie waard?
Het bijzondere aan dit artikel is wat de auteurs nog meer zagen, nadat ze wat langer gewacht hadden. Ongeveer 40 tot 50 seconden (bij wakkere dieren) en 70-90 seconden (bij verdoofde dieren) na decapitatie zagen de onderzoekers een grote trage golf in het EEG (zie plaatje hieronder waar de EEGs van alle dieren in staan). Dit is de zgn. wave of death uit de titel. De auteurs konden ook laten zien dat het EEG voor deze golf er een beetje anders uit zag dan na deze golf (ondanks dat beide stukjes als isoelectrisch zouden worden geklassficeerd).
It is speculated here that, due to lack of energy to maintain this potential, neurons lose their membrane potential at this time. The wave thus might reflect a massive opening of ion channels: a depolarization wave. The still functioning of these ion channels in the period before the wave might be responsible for the observed difference in the pre-wave and post-wave power of the EEG. Hence, it is thought that the wave represents the synchronous death of brain neurons, expressed in a wave of death
Op dit punt zouden dus de hersencellen, die tot dat moment eventueel nog functioneren, massaal hun membraanpotentiaal verliezen en dit zou dan definitief het punt zijn waarop de patient is overleden. Ook bij mensen schijnt dit fenomeen eventueel zijn waargenomen. Dit zou een extra punt zijn in het bepalen of een patient werkelijk hersendood is ja of nee en officieel overleden mag worden verklaard.
==De andere argumenten offensive, esthetical disadvantage, displeasing gaat vooral uit van de onderzoeker/experimentator die het moet uitvoeren.== Hetzelfde valt op bij het lezen van de krant als het over onze relatie met de Derde Wereld gaat. Het gaat bijvoorbeeld om welke onplezierige consequenties voor ons kan hebben als we tirannen in het zadel helpen, maar niet over het feit dat het vanuit het gezichtspunt van de mensen in een dictatuur, onze handelingen een misdaad zijn.
Interessant verhaal. Maar hoe gaat die onthoofding normaalgesproken in zijn werk? Met een mini guillotine of een soort papiersnijder, of toch gewoon met een slagersmes?
@Eppie2, Dit gebeurt met een apparaat dat een kruising is tussen een (mini) guillotine en een papiersnijder. Twee scherpe bijltjes (in v vorm), waarbij de een met handkracht langs de ander naar beneden kan worden gedrukt.
==It might be concluded that decapitation is not an inhumane method for euthanizing small animals.== Inderdaad, het vermoorden van dieren is heel menselijk.
"Euthanizing", wel een beetje ziek om daar moord mee aan te duiden. Op voorbedacht leven, want die muizen, ratten enzovoort zijn speciaal gefokt. Ze worden niet van uitzichtloos lijden verlost maar doodgewoon opgeruimd, en vaak nog in plakjes gesneden om de fascinatie te bevredigen van.. "wetenschappers". En als onthoofding zo "not inhumane" is, waarom worden daarmee dan geen mensen uit hun lijden geholpen? Dit is niet persoonlijk bedoeld hoor, geachte Tomaso! Ik reageer waarschijnlijk overgevoelig op newspeak.
Haha, newspeak over en weer. Okee, dit wordt een veel te lange diskussie bezijden het onderwerp, laat maar. Zoals jullie weten valt met gelovigen niet te praten. Dat zijn: radikale aanhangers van totaal anthropocentrisme. Ze zijn met teveel. Ik zal er nog wel eens een eigen blog aan wijden, als ik in een hele boze bui ben.
==Het gebruik van dit soort termen staat een eerlijke discussie over het al dan niet toestaan van dierproefen in de weg.== Nou ja het zeggen dat de dieren "humaan" worden "geëuthanaseerd" is toch het gebruiken van eufemismen? Precies zoals in George Orwell, "Politics and the English Language" www.mtholyoke.edu/acad/intrel/...
Nou ja het zeggen dat de dieren "humaan" worden "geëuthanaseerd" is toch het gebruiken van eufemismen? Nee, dat is op een nette manier zeggen dat je de dieren op een humane manier dood maakt. En daar wil ik best voor staan. Ik dood dieren, op een zo humaan mogelijke manier om wetenschappelijke kennis te vergaren. Vermoorden is niet de juiste term omdat dat woord impliceert dat het doden onwettig is.
Mihai, die tekst van Orwell ga ik voortaan iedere ochtend lezen. Tomaso, je behandelt je dieren goed en je wilt ze zo pijnloos mogelijk doden, daar twijfelen we niet aan. Maar "euthanasie" gaat volgens het woordenboek toch echt over iets anders, namelijk het beeindigen van uitzichtloos lijden, om het subjekt een dienst te bewijzen. Doden omdat je het subjekt dood nuttiger vindt dan levend, dat noem ik eerder "roofmoord". Maar omdat volgens door MENSEN verzonnen wetten alle andere dieren nauwelijks meer zijn dan dingen, zullen we het maar aanduiden met "nutsdoding" of zoiets. Voor mijn part "utilitaire terminatie". Maar zeker geen "euthanasie". En "humaan" is hier niet gepast omdat onthoofding van mensen uitsluitend gepraktiseerd wordt als straf of liquidatie en nooit als euthanasie. Het zijn 'slechts' woorden, jaja...
:"Op slag dood" heb ik altijd een dubieuze uitdrukking gevonden. Volgens mij bestaat dat helemaal niet. Die woorden staan voor "Laten we onzelf maar liever wijsmaken dat hij/zij niet geleden heeft."
In werkelijkheid kan een stressvol moment juist heel intens beleefd worden en de tijd als veel langer. Dat een EEG niets laat zien bewijst alleen dat het EEG niets laat zien. Wat een stervende ervaart, we weten het gewoon niet precies, en elk geval is anders.
De prettigste dood is misschien: in pure stikstof. Naar ik gehoord heb komt dat het dichtst in de buurt van euforie door zuurstofgebrek zonder nare bijwerkingen.
Slaap en vetzucht Slaap en vetzucht 4 vrijdag 21 oktober 2005 9:58 door tomaso_agricola Het klinkt totaal contra-intuitief en U zult het misschien niet geloven, maar de laatste jaren krijgen slaaponderzoekers steeds meer aanwijzingen dat te weinig slapen dik maakt. Om dik worden te vermijden wordt aangeraden om gezond en gevarieerd te eten, meer bewegen, etc. etc. Rusten of slapen staat absoluut niet op het programma. Nu men wat beter in staat is om allerlei hormonen te meten en de invloed van slaap deprivatie op die hormonen in kaart te brengen wordt het beeld de laatste jaren totaal anders. In mensen die een slaapbeperking ondergaan vinden veranderingen plaats in glucose en insuline in der richting van Type 2 diabetes. Karine Spiegel uit Brussel en Eve van Cauter uit Chicago hebben laten zien dat wanneer mensen twee nachten maar 4 uur mogen slapen er veranderingen plaatsvinden in de hoeveelheid grehlin en leptine, twee hormonen die voedselopname reguleren. Bovendien, wanneer je de proefpersonen vraagt naar hongergevoel en waar ze trek in hebben blijkt dat na de twee nachten deze mensen extreme honger hebben en dan vooral zin hebben in ongezonde dingen met veel suiker en vet. Er zijn zelfs aanwijzingen dat een half uurtje minder slapen dan je eigenlijk zou moeten je al in de gevarenzone brengt. En het is eigenaardig dat we daar niet eerder achter zijn gekomen. Toen de resultaten vorig jaar op een congres werden samengevat bleek dat het al langer bekend was dat mensen die experimenteel een nacht wakker moeten blijven in het laboratorium dat alleen kunnen/willen doen wanneer ze s nachts een extra maaltijd krijgen. Het aantal calorieën dat ze daarbij naar binnen schuiven is veel groter dan het aantal dat ze extra verstoken omdat ze wakker zijn i.p.v. kunnen slapen. En op een meer persoonlijk niveau, wanneer ik een nacht wakker moet blijven vanwege mijn experimenten dek ik mij ook in met een grote zak chips, chocoladerepen en een 1.5 literfles cola. In de slaapwereld heeft dat tot nieuwe gezichtspunten geleid. Een van de grootste slaapproblemen is slaapapneu. Hierbij valt tijdens de slaap de ademhalingsweg dicht en krijgt de patiënt geen lucht meer en wordt daardoor wakker. Dit proces kan zich tijdens een nacht elke minuut herhalen. Opmerkelijk is dat de patiënt vaak niet door heeft wat er s nachts gebeurd, hij (het zijn meestal mannen) voelt zich alleen overdag wel hondsmoe. Het is vaak de partner van de patiënt die kan vertellen dat de ademhaling niet goed loopt (bij slaapapneu hebben vaak twee mensen een slaapprobleem). Deze patiënten worden geholpen met een apparaat met gezichtsmasker dat wat overdruk op de ademhalingsweg zet, zodat hij tijdens de slaap niet meer dichtvalt. Nu wil het geval dat de grote overeenkomst tussen verschillende slaapapneu patiënten is dat ze vrijwel allemaal te dik zijn (uitzonderingen daargelaten). Ik, en vele slaaponderzoekers met mij, hebben dan ook lang gedacht dat het geen slaapprobleem was, maar een gewichtsprobleem. Maar wat nu, wanneer het slaapprobleem er eerst was en het gewichtsprobleem het, eventueel, verergerde? Denken we op een wat grotere schaal. Obesity is een groot probleem in de VS, en ook in Europa is het in opmars. Uit enquêtes is gebleken dat wij korter slapen dan mensen 20-30 jaar geleden. Is dit dan de reden van de opmars van de vetzucht? Als dat waar is zou het mogelijk moeten zijn gewichtsproblemen in te dammen door wat langer te slapen.
P@u! +ox 15-06-2006 10:28 Dat maakt het probleem van overgewicht nóg een stuk complexer dan het al was... Kees 29-12-2006 04:07 Hm, ik slaap regelmatig een nacht totaal niet (zoals vannacht weer het geval is, ben simpelweg niet moe dus trek iks gewoon 36 uur in één keer door), en slaap vaak maar enkele uren per nacht. Maar om me nou dik te noemen? Neuh. En zoals vannacht, ik eet nu niks hoor en ook geen last van mijn maag. Vind een nachtje doorhalen nou niet echt bijzonder.
Wakker worden Wakker worden 1 vrijdag 28 oktober 2005 11:03 door tomaso_agricola In Nature deze week een serie review artikelen over slaap. De artikelen zijn geschreven door de groten der aarde van het slaap onderzoek. Of eigenlijk de groten van Noord Amerika, want om de 1 of andere reden is alleen gekozen voor Noord Amerikaanse onderzoekers in dit selecte gezelschap, alsof er in andere delen van de wereld geen top onderzoek wordt gedaan op dit gebied. Dit neemt niet weg dat de serie een redelijk overzicht geeft van wat er op dit moment leeft in het slaaponderzoek en wat de stand van zaken is op het gebied van slaapregulatie, slaapstoornissen en de eventuele functie van slaap. De editorial die de stukken aankondigt wijst op de kloof die er is tussen de vooruitgang die is geboekt op wetenschappelijk gebied en het idee bij het grote publiek dat slaap niet belangrijk zou zijn (we slapen bijvoorbeeld 20% minder dan de generatie voor ons, terwijl er geen aanwijzing is dat we ook met minder toe kunnen!). Ik weet niet of we slaap niet belangrijk vinden, maar wat wel duidelijk is is dat we ons niet altijd bewust zijn van de risico's die we nemen zodra we proberen te functioneren met te weinig slaap. In bepaalde beroepsgroepen (ziekenhuisartsen/chirurgen worden met name genoemd) is blijkbaar het functioneren met slaapgebrek eerder regel dan uitzondering. En de meesten schijnen daar trots op te zijn, zich niet realiserend dat ze op deze manier een bedreiging vormen voor de gezondheid en/of veiligheid van zichzelf en de mensen waarvoor ze verantwoordelijk zijn. De nieuwste inzichten op het gebied van slaap regulatie suggereren dat hersengebieden zo zijn geschakeld dat wij snel kunnen switchen tussen waken en slapen. En de ervaring leert dat de meeste mensen inderdaad in staat zijn om vrij snel in slaap te vallen, zo snel dat men zich niet bewust is van het moment van in slaap vallen. Dat betekend echter ook dat wanneer iemand slaperig is hij/zij absoluut geen machines mag besturen of auto mag rijden want het waakstadium is dan zeer instabiel en kan zomaar overgaan in slaap. En de kwaliteit van het waken dat geproduceerd wordt is vaak vergelijkbaar met iemand die minstens drie glazen alcohol heeft gedronken. Veel ongelukken gebeuren op momenten dat de verantwoordelijke mensen eigenlijk in bed hadden moeten liggen, met de Exxon Valdez en Tsjernobyl als beroemde voorbeelden. Ik denk dat de meeste mensen dit uiteindelijk ook wel weten, maar het is net als roken. We weten dat het ongezond is maar we doen het toch.
1reacties Josje Klein 09-06-2006 00:48 De maatschappij is ingesteld op ochtendmensen. Een deel van de mensen is echter een uitgesproken avond/nachtmens. Mijn ervaring als nachtmens is dat op bevel slapen geen enkele zin heeft. je krijgt dan alleen maar het gevoel een slaapprobleem te hebben. Maar een nachtmens heeft geen slaapprobleem maar een ritme wat niet overeen komt met de maatschappij. Dat slaapgebrek zal dan wellicht het meest voorkomen bij nachtmensen. Misschien zou de maatschappij flexibeler moeten worden en de mogelijkheid bieden tot andere meer aan het ritme aangepaste wserktijden. Maar dat vergt nogal wat want ook de schooltijden van kinderen zijn afgestemd op ochtendmensen. En wat als je ene kind een ochtendmens en je andere een nachtmens is? Of je kind een ander ritme dan jij? Toch denk ik dat flexibeler werktijden al een heel stuk van het slaaptekort kan opheffen. Bijkomend voordeel is ook nog eens een oplossing voor het fileprobleem. ;)
Slaap en koffie
Het plaatje is 1 van de oudste afbeeldingen van de koffieboom door O. Dapper uit 1680.
maandag 31 oktober 2005 12:10 door tomaso_agricola
In de Proceedings of the national academy of sciences of the united states of america, kortweg PNAS, vorige week (uitgave van 25 oktober) een artikel van mijn collega Hanspeter Landolt uit Zurich, Zwitserland. PNAS is een zeer presigieus tijdschrift, dus dit is een mooie opsteker voor hem. Landolt doet al een aantal jaren onderzoek naar de relatie tussen slaap en koffie. Het is algemeen bekend dat koffie kan helpen om wakker te blijven, maar het was eigenlijk niet precies bekend waarom.
Begin jaren 90 kwam een groep in Stanford met een nieuwe hypothese over slaap regulatie, en adenosine speelde daarin een belangrijke rol. Adenosine is onderdeel van de energiedrager ATP (Adenosine tri fosfaat). Adenosine zou in de loop van de dag via de energetische kringlopen in de hersencellen in verhoogde mate worden vrijgegeven naar de extracellulaire ruimte en daar op adenosine-receptoren gaan zitten en zo slaperigheid verhogen en uiteindelijk slaap induceren.
Interessant hierbij was dat cafeïne ook op die adenosine receptoren kan gaan zitten en zo de werking van adenosine blokkeren. Op die manier zou koffie helpen tegen slaperigheid.
Landolt heeft o.a. naar aanleiding van deze hypothese een aantal experimenten met proefpersonen gedaan waarbij hij keek naar de uitwerking van cafeïne op de slaap in de nacht. Het verbazingwekkende daarbij was dat zelfs 1 kopje koffie in de ochtend nog steeds duidelijk aanwijsbare werking had op de slaap in de volgende nacht. En 1 kopje koffie is echt niet veel.
Om te weten te komen hoeveel cafeïne mensen normaal ongeveer bij zich hebben gedurende een dag heeft hij in die tijd nog een soort veldstudie uitgevoerd. Daarvoor moesten alle personen in de onderzoeksgroep elke twee uur eventjes op een watje kauwen en die in een potje doen. De hoeveelheid cafeïne werd in het speeksel gemeten, net als in het experiment.
Ik kan mij nog herinneren dat onze hoeveelheden ver boven die van de proefpersonen uitstegen. Hoe wij nog konden slapen lijkt dan misschien wat raadselachtig, maar in het experiment mochten de proefpersonen twee weken lang geen cafeïne gebruiken (koffie, thee, cola, chocolade). In het normale leven zal er uiteindelijk toch wat gewenning optreden. Nu was er door experimenten in muizen bekend geworden dat een er een gedeelte van een chromosoom met het enzym adenosine deaminase belangrijk was bij het opbouwen van slaapdruk. Adenosine deaminase verandert adenosine in inosine. Hoe beter adenosine deaminase werkt hoe minder adenosine overblijft.
Nu is bekend dat 10% van de blanke bevolking een afwijking heeft in het deaminase. Om die personen te vinden ging Landolt, in een populatie van 20.000 studenten, op zoek naar mensen (mannen en vrouwen in dit geval, ook uniek) die zeer gevoelig, of zeer ongevoelig waren voor koffie. Uiteindelijk bleven 119 studenten over die geen andere slaap- en gezondheidsproblemen hadden. Daarvan bepaalde hij of ze de genetische afwijking hadden of niet. Daaruit haalde hij voor elke groep 7 mensen die 2 nachten in het laboratorium sliepen. Het resultaat was, hoewel voorspeld door de hypothese, verbluffend duidelijk: de mensen met de afwijkende lagere enzym activiteit sliepen inderdaad dieper, en hadden een hoger amplitude in hun electroencephalogram. De studie lijkt inderdaad aan te tonen (en nog wel rechtstreeks in mensen!) dat het adenosinerge systeem inderdaad de diepte van de slaap beïnvloedt, en dat het dus een nieuw aangrijppunt kan zijn voor farmacologische verbetering van slaap bij slaapproblemen.
Aan de andere kant, voor wie wat langer op wil blijven en niet wil wachten op de wakker-pil is een extra kopje koffie misschien niet zon gek idee.
Slaap en geheugen
donderdag 3 november 2005 15:51 door tomaso_agricola
In het tijdschrift Sleep (ja, ja, een heel tijdschrift over slaap, komt maandelijks uit, en het is niet eens de enige gewijd aan slaap) vorige maand, nogmaals, de discussie of slaap belangrijk is bij geheugenprocessen.
Dit keer Stickgold and Walker pro en Siegel en Vertes con. Het is een debat dat al 10 jaar gaande is en men komt er niet echt uit. Niet iedereen is blijkbaar overtuigd dat slaap belangrijk is bij het consolideren van het geheugen en eerlijk gezegd ben ik het ook niet. Maar het is heel lastig dat sommige slaaponderzoekers, zoals Stickgold, het naar buiten brengen als een vaststaand feit. Hij kan reviews beginnen met zinnen als: The study of sleep-dependent memory consolidation has moved beyond the question of whether it exists to questions of its extend and of the mechanisms supporting it. Wanneer iemand zoiets schrijft ga je er vanuit dat het een vaststaand feit is. Tenminste, dat deed een aantal jaren terug iemand die mij had uitgenodigd om in een cursus voor vierdejaars studenten te praten over functies van slaap. Zelf hield B, laten we hem B noemen, zich bezig met stress en geheugenprocessen. Ik werd aan B voorgesteld als slaapexpert (wat je tweeledig kunt uitleggen) en het leek B een goed idee dat ik in de cursus wat kwam vertellen. Het leek mij een goede mogelijkheid om wat onderwijservaring op te doen. Het was een cursus over cognitieve neurowetenschappen (ook alweer zo'n hype) en B was er heilig van overtuigd, en liet mij dat van tevoren ook blijken, dat ik alleen maar over slaap en geheugenprocessen zou praten. Het werd nog erger. Tijdens onze gesprekken voorafgaand aan de cursus was ik blijkbaar niet enthousiast genoeg over de slaap-geheugen hypothese, dus kreeg ik in de weken voor de cursus een paar e-mailtjes toegestuurd met artikelen van o.a. bovengenoemde Stickgold. Nu zijn er op dit moment ongeveer 4 dominante hypotheses over de functie van slaap en die heb ik in twee uur ook alle 4 behandeld. B viel blijkbaar van de ene verbazing in de ander, want ik hoorde luid en duidelijk tijdens mijn verhaal nou daar heb ik nou nog nooit van gehoord. Wat het extra lastig maakte was dat er toen nog geen goede overzichtsartikelen waren die wat tegengas gaven aan de slaap-geheugen hypothese. In de volgende jaren kwamen die er wel (o.a. van Siegel) en kon ik B dus ook eens wat terugsturen. Inmiddels ben ik uit de cursus geknikkerd (gewoon niet meer uitgenodigd, niets meer van gehoord). Slaap heeft blijkbaar toch te weinig met cognitie te maken. Slaap nodig?
Slaap en rozegeur dinsdag 13 maart 2007 10:06 door tomaso_agricola
Afgelopen zaterdag in het Kennis katern een kort bericht met de titel Rozegeur [is het rozegeur of rozengeur?,TA] bij slaap versterkt geheugen. Het artikel begin als volgt Geuren zijn belangrijk voor het geheugen. Personen die in hun slaap rozegeur krijgen toegediend, voeren taken beter uit. Dat concluderen in Science van 8 maart onderzoekers op basis van testen.
Natuurlijk ben ik hier weer de partypooper. Voordat jullie nu allemaal naar de winkel hollen om rozenparfum te halen wil ik het enthousiasme een beetje temperen. Het gaat waarschijnlijk niet om de rozegeur an sich en bovendien werkt het niet zoals het krantenbericht suggereert.
De titel van het artikel in Science is Odor cues during slow-wave sleep prompt declarative memory consolidation en is geschreven door Bjorn Rasch et al uit het laboratorium van Jan Born. De groep van Jan Born is er van overtuigd dat slaap het geheugen beter maakt en dat tijdens de slaap de verworven informatie van de waakperiode daarvoor wordt verwerkt. Wat de auteurs deden was proefpersonen een taak laten leren bij een bepaalde geur (in dit geval rozegeur) en die zelfde geur dan weer te presenteren tijdens verschillende slaapstadia. Op die manier probeerden ze dit verwerkingsproces te versterken.
En ziedaar, het werkte, tenminste voor bepaalde vormen van geheugen. Het weer presenteren van de geur tijdens de diepe NREM slaap (slow-wave sleep) verbeterde het declarative memory (wat is dat in het Nederlands?), het herinneren van feiten en ervaringen die je actief moet terughalen, na de slaap (of eigenlijk was het minder slecht dan zonder geur). Dit in tegenstelling tot procedural memory (bijvoorbeeld leren fietsen of schaatsen). Dat werd niet beter door de geur nog een keer te laten ruiken tijdens de slaap. Wanneer hetzelfde werd gedaan tijdens REM slaap of wakker trad de verbetering niet op.
Nog belangrijker, en de grote fout in het volkskrant artikel, wanneer er geen rozegeur was tijdens het leren maar wel rozegeur tijdens de slaap werkte het geheugen ook niet beter. Rozegeur bij slaap versterkt het geheugen dus helemaal niet. Bovendien was het experiment met iedere andere (verdraagzame) geur waarschijnlijk ook wel gelukt.
Jammer dat het weer zo kort-door-de-bocht moest, want interessant is dit natuurlijk wel.
Wessel13-03-2007 10:32
"De groep van Jan Born is er van overtuigd dat slaap het geheugen beter maakt en dat tijdens de slaap de verworven informatie van de waakperiode daarvoor wordt verwerkt" Niet alleen de groep van Jan, Tomaso: het is inmiddels algemeen geaccepteerde kennis. Je formulering doet vermoeden dat het Jan Born's persoonlijke mening is en dat er een hoop literatuur is die het tegendeel laat zien, namelijk dat het geheugen ook nog prima zou werken zonder slaap of met ernstig beperkte slaap. Dat is evenwel niet het geval, en al helamaal niet waar het declaratief geheugen betreft. In dat kader verwijs ik graag naar een zeer elegante studie in Current Biology van afgelopen zomer van Jeffrey Ellenbogen en Robert Stickgold: Interfering with theories of sleep and memory: sleep, declarative memory and associative interference. Dat je dat leerproces kunt faciliteren door wat in feite simpele op geur gebaseerde conditionering is, is weinig verrassend. Men doet alsof het een wonder is dat de humane reuk nog prima werkt tijdens SWS, maar lijkt te vergeten dat er, bijvoorbeeld in knaagdieren, majeure connecties zijn tussen de basale voorhersenen (hét slaapregulerend centrum in het brein) en de olfactorische bulb. Ergo: slaap en reuk zijn nauw met elkaar verbonden.
@Wessel, Je hebt volkomen gelijk. De sceptische toon heb ik hier iets te scherp aangezet, en komt vooral voort uit het probleem dat ik heb met de mechanismen die hij en anderen af en toe aanvoeren als verklaring voor het fenomeen dat we zien. Maar ja, daar ging dit blog niet over.
Slaap en de dood vrijdag 9 december 2005 9:09 door tomaso_agricola
Naar aanleiding van mijn stukje over de korte slapers kwam er een opmerking (van ene Debby) over martelpraktijken met slaapdeprivatie. Inderdaad is het in de geschiedenis herhaaldelijk voorgekomen dat bekentenissen (oprecht en vals) waren losgepeuterd met behulp van slaapdeprivatie. De drang om te kunnen slapen is zo groot dat de meeste mensen na twee nachten niet slapen alles zullen toegeven om maar wel te kunnen slapen. Het vervelende is dat zo'n behandeling geen sporen nalaat, wat het des te belangrijker maakt dat er altijd een advocaat aanwezig is bij de verhoren (zie ook Justitiele bananenrepubliek).
Maar de opmerking ging nog een stukje verder. Slaapdeprivatie zou uiteindelijk tot de dood leiden, wanneer het te lang duurt. Begrijpelijkerwijs is dat bij mensen nog nooit uitgeprobeerd, maar bij proefdieren wel. Er is een serie langdurige slaapdeprivatie proeven gedaan bij ratten in de jaren '70 en '80 (van de vorige eeuw) door een onderzoeksgroep in Chicago.
En het is inderdaad zo dat ratten die voortdurend wakker worden gehouden na 2 tot 3 weken sterven. En niemand weet waarom. De dieren zijn na hun dood helemaal onderzocht, wat alleen maar wat vage aanwijzingen richting het immuunsysteem opleverde.
In de laatste dagen voor hun dood zie je dat ze meer gaan eten, maar dat ze ondanks dat toch in gewicht afnemen. Ook zijn de dieren niet meer in staat om hun lichaamstemperatuur op peil te houden. Metabolisch schijnt er dus iets mis te gaan. Bovendien is er iets mis met hun temperatuurgevoeligheid. Wanneer je ze de mogelijkheid geeft om hun eigen omgevingstemperatuur te kiezen zie je dat ze het liefst bij 50C gaan zitten. Een normale rat kiest voor 20 tot 25C. Allerlei fenomenen die we niet echt begrijpen.
Al in de Griekse oudheid waren Hypnos, de god van de slaap en Thanatos, de god van de dood, broeders van elkaar. De praktijk wijst echter uit dat niet slapen, of te weinig slapen sneller tot de dood leidt dan voldoende slapen.
Overigens, het officiele wereldrecord slaapdeprivatie bij de mens is meer dan 11 dagen en staat op naam van Randy Gardner.
Afbeelding: Hypnos en Thanatos geschilderd door John William Waterhouse (1849-1917)
Meneer Opinie09-12-2005 09:14
Het boek 'Trawler' van Redmond O'Hanlon zal je zeker interesseren. De bemanning van trawlers op de Atlantisch Oceaan slapen ook niet zo bar veel tijdens de twee weken dat ze op zee zijn en dat heeft interessante gevolgen voor de interacties tussen bemanningsleden en hun gedrag direct voor en na een verblijf op zee.
debby09-12-2005 15:37
en zo leer ik elke dag weer wat bij. Ik weet nog goed hoe getroffen ik was door dit hele verhaal, toen ik dat voor het eerst hoorde. Als puber had ik vaak met slaapgebrek te maken. Logisch, maar je hebt juist dan extra slaap nodig. Het puberbrein leert n.l. heel veel over de sociale aspecten van het mens zijn; de interactie, de liefde, maatschappelijke verhoudingen etc. Het zou bij (verontruste) ouders die hun puber pas om half twee uit bed zien komen, dan ook juist een geruststelling moeten zijn dat ze zo laat opstaan: Hun brein is aan het groeien! Nou moet ik zeggen dat slapen ook wel eén van de lekkerste dingen is die er zijn, vooral als je slaapdronken bent van vermoeidheid. Maar nu een ander opzetje. Wat is er waar van de stelling dat éénmaal in de drie dagen vasten het leven van mens en muis verlengt?
betulanordica10-12-2005 11:58
Dat slaapdeprivatie bij de mens uiteindelijk tot de dood leidt is wel bekend. Interessant is echter ook om te weten hoeveel slaap iemand nodig heeft. Dt zal van persoon tot persoon verschillen. Het record staat op naam van een Amerikaan die per dag met 15 minuten slaap toekon.
Overigens, zouden er in de detentiecentra van de CIA in West-Europa überhaupt bedden staan voor de gevangenen?
Toch zijn er mensen die niet slapen. Ze rusten dan wel, maar slapen doen ze niet. Misschien dat ze eerder dood gaan, maar of daar onderzoek naar is gedaan, zou ik moeten uitzoeken. Het schijnt overigens dat Nederlanders behoorlijk langer slapen dan strikt noodzakelijk. Mooi log trouwens! Groet, S
Slapen is de enige manier voor de hersenen om te rusten. In slaaptoestand worden zintuigen zoals ogen en oren in een extreem laag ontvangende toestand gezet. Als je je ogen dichtdoet zie je nogsteeds. Slechts als je in droomwereld probeert in te stappen rusten de ogen en voor de visualisatie overgenomen door reeds bestaande beelden, of te wel, eerder ontstaane littekens in de hersenen die we herinnering noemen. Zonder slaap zullen de hersenen nooit tijd krijgen om te ordenen met als neveneffect dat het overbelast raakt en vastloopt. Hierdoor zullen funtcies niet naar behoren worden uitgevoerd en zal het lichaam sterven.
Een baby slaapt heel veel. Heeft ook een heleboel nieuwe informatie die geordend moet worden. Een bejaard iemand slaapt amper, maar heeft ook zelden te maken met volledig nieuwe prikkels.
Slapende honden...
vrijdag 9 december 2005 13:45 door tomaso_agricola
Het volledige hondengenoom is deze week gepubliceerd in Nature. Afgezien van de mogelijkheid om nu de hondenstamboom opnieuw te tekenen betekent dit dat van de vele familiaire ziekten waar honden model voor staan er nu gezocht kan worden naar de genetische achtergrond ervan.
Eind jaren '90 is er al zo'n geval beschreven en 1 van de huidige auteurs, Pieter de Jong, was daar ook al bij betrokken. Er bestaat al heel lang een groepje honden dat narcolepsie heeft. Narcolepsie komt ook bij mensen voor. Het is een neurologische ziekte waarbij de patient plotseling in slaap kan vallen. Een ander fenomeen is dat bij hevige emoties (lachen, huilen etc.) de patient plotseling week in de knieen wordt en in elkaar zakt, volledig verlamd, maar ademhaling en hart blijven werken. In zo'n toestand is de patient ook nog bij bewustzijn en is achteraf in staat om precies te beschrijven wat er om hem/haar heen gebeurde.
Waar het op lijkt is dat slaap en waak toestanden bij deze patienten door elkaar lopen. De patient valt te makkelijk in slaap, maar kan 's nachts niet goed doorslapen. De verlamming (cataplexie genoemd), tijdens emoties lijkt een beetje op de verlamming die optreed tijdens rapid-eye movement (REM) slaap. Tot een paar jaar geleden begreep niemand hoe het tot stand kwam. Er was een link gelegd met het immuunsysteem, wat er op kon wijzen dat het een autoimmuunziekte zou kunnen zijn, maar wat er dan werd aangevallen door het immuunsysteem was volkomen onduidelijk.
In een laboratorium in Stanford (Californie) werd onderzoek naar deze ziekte gedaan en men was daarbij op twee hondenfamilies gestuit waarin het ook voor kwam. En in deze hondenfamilies was, in tegenstelling tot de mens, duidelijk sprake van Mendelische overerving, wat betekend dat 1 gen verantwoordelijk was voor de ziekte. In een jarenlange, bijna heroische, queeste gingen de onderzoekers op zoek naar dit ene gen. In die periode moet al een groot gedeelte van het genoom in kaart zijn gebracht.
In 1999 presenteerden zij hun resultaten. Het verantwoordelijke gen bleek te coderen voor een hypocretine receptor en in de zieke honden was de receptor gemuteerd en werkte niet meer. In mensen met de ziekte werd echter geen afwijking in de receptor gevonden. Toen wat verder werd gekeken bleek dat deze mensen geen hypocretine meer in hun cerbrospinale vloeistof (de vloeistof om je hersenen en ruggemerg heen) hebben. Deze mensen produceren dus geen hypocretine meer. Het eerste stofje verantwoordelijk voor een slaapregulatie ziekte was gevonden.
Hypocretine wordt normaalgesproken geproduceerd door cellen in de hypothalamus, op de bodem van de hersenen. Deze cellen ontbreken bij narcolepsie patienten. De ziekte ontstaat waarschijnlijk doordat er een autoimmuun reactie plaatsvindt die specifiek die cellen vernietigt. Inmiddels is men op weg om voor deze mensen een medicijn te ontwikkeling via vervanging van de hypocretine.
debby12-12-2005 09:37
Mag ik uit uw uiteenzetting concluderen dat er in weze twee verschillende oorzaken zijn voor narcolepsie? Bij honden zou het om een mutatie van de receptor gaan, daarentegen bij mensen om het volledig ontbreken van hypocretine. Daar zouden dus twee verschillende oorzaken aan ten grondslag liggen. Feit blijft dat ik het een zeer tot de verbeelding sprekend ziektebeeld vind...Maar voor de patienten is het ronduit vreselijk
Roeland Merks12-12-2005 21:28
Prachtig weblog! Jammer dat er niet veel meer serieuze wetenschapslogs worden geschreven
Nooitmeerslapen
dinsdag 13 december 2005 10:08 door tomaso_agricola
Op 1 van de vorige blogjes kwam de opmerking dat er ook mensen bestaan die alleen maar rusten en niet slapen. Opmerkelijk genoeg hoor ik dat wel vaker en toch geloof ik het niet. Slaap is voor ieder individu een subjectieve beleving, maar kan in het laboratorium objectief gemeten worden. En soms zitten er opmerkelijke discrepanties tussen die twee.
Het gebeurt af en toe dat iemand objectief gezien diep in slaap is. Alle metingen, electroencephalogram, spieractiviteit, ademhaling, oogbewegingen etc. geven aan dat de persoon slaapt. Daarbij is het duidelijk dat de persoon slaapt, want hij is ook nog moeilijk wakker te krijgen. En toch kan het gebeuren dat de slapende persoon je dan vertelt dat hij wakker was en wat lag te denken.
Inmiddels is er iets meer duidelijk geworden over dit fenomeen. In de hersenen zijn twee gebieden die afwisselend actief zijn afhankelijk of iemand slaapt of wakker is. Bij het laatste Neuroscience congres in de VS was te zien bij gestresste ratten (of muizen) dat tijdens de slaap het waakactieve gebied toch ook nog wat activiteit liet zien. Deze knaagdieren zouden eventueel vergelijkbaar zijn met de slapende mens die beweert dat hij ligt na te denken.
Het andere komt ook voor. Er is een ademhalingsprobleem in de slaap waarbij de patient stopt met ademen zodra de slaap wat dieper wordt. Meestal gebeurt dat doordat de ademhalingsweg dichtvalt. De ziekte heet slaapapneu. Hierdoor wordt de patient na een bepaalde periode (30 seconden tot 1 minuut) wakker doordat het ademhalingscentrum een waarschuwing geeft. Maar hier is ook weer sprake van een subjectieve beleving, want veel slaapapneu patienten hebben zelf niet in de gaten dat ze wakker worden. De patient heeft wel in de gaten dat hij overdag erg moe is maar heeft geen idee waar het van komt. Het is vaak de partner die ernaast ligt die aangeeft dat er wat aan de hand is met de slaap.
En het komt af en toe voor dat er mensen zijn die met stelligheid beweren dat ze niet slapen. Het is tot zover steeds zo geweest dat wanneer die mensen in een slaaplaboratorium werden gebracht en een weekje geobserveerd er na een aantal dagen toch slaap werd geconstateerd. En zelfs deze mensen hoeven geen charlatans te zijn, maar kunnen werkelijk geloven dat ze de laatste jaren niet hebben geslapen. De mens is een raar beest.
Alice14-12-2005 21:57
Er staat een stuk in Psychologie Magazine van December dit jaar, wat ook dit onderwerp behandelt. Ik heb het niet bij de hand want ik las het ergens anders, maar daar stelden zij dat er mensen zijn waarbij een stofje in de hersenen niet goed functioneert en waardoor je dus kunt gaan slaapwandelen en andere activiteiten kunt waarnemen terwijl ze slapen. Dat stofje, of weer een ander gerelateerd stofje, kan er ook voor zorgen dat "het bewuste" onvoldoende wordt uitgeschakeld tijdens de slaap. Ze hebben geslapen, alle fysieke kenmerken van slaap zijn aanwezig. maar geestelijk zijn zij niet "bij getanked". ik meende te hebben gelezen dat zij via geimplanteerde elektronen dit verschijnsel nu ook bij mensen hadden geconstateerd? Wat is verstaan we eigenlijk onder slapen? Is het alleen het fysieke gedeelte? waar zou je moeier van blijven? Als je de hele nacht hebt mogen fietsen, maar je brein was wel helemaal "uit" OF als je volledig in rust lag maar dan wel met een actief brein?
N = 116-12-2005 21:23
Je zou kunnen verdedigen dat je tijdens het dromen althans in een psyhose verkeerd: je hoort en ziet dingen die er niet zijn; je hebt geen flauw benul van tijd en plaats...
@Alice. Als ik de martelberichtgeving mag gelovenis iemand wakker houden die moet slapen een van de ergste martelingen. Lijkt me neer komen op een actief brein in een rustend lichaam. Volgens mij heeft Damasio een geval van een inactief brein in een actief lichaam beschreven (Descartes Error) en die conditie leek langer vol te houden dan de marteling. Begin van een hypothese?
Didgeridoospelen en slaap
dinsdag 3 januari 2006 9:37 door tomaso_agricola
Uit onderzoek blijkt dat mensen die last hebben van slaapapneu (zie hier en hier) baat kunnen hebben bij het bespelen van een didgeridoo. Patiënten die 5 tot 6 keer per week een half uurtje didgeridoo speelden waren overdag minder slaperig en ook ander apneu variabelen verbeterden. Bovendien rapporteerden de partners van de patiënten minder slaapproblemen. De auteurs concluderen dat: ´Regular didgeridoo playing is an effective treatment alternative well accepted by patients with moderate obstructive sleep apnoea syndrome.´
Leuk aan het artikel in het Britisch Medical Journal is ook dat het laat zien hoe de patiënten werden geselecteerd. Men begon met 59 mogelijke kandidaten. 28 vielen af omdat ze te veel apneu of juist te weinig apneu hadden (vandaar het woord moderate in de conclusie). 2 vielen af omdat ze al een andere therapie volgden. 1 persoon dronk meer dan 2 glazen per dag en dat was te veel voor het onderzoek. 1 persoon was te dik (BMI boven 30) en, jawel, 2 personen speelden al didgeridoo!
Toen bleven er 25 over die zo gelijkmatig mogelijk (leeftijd, geslacht, ernst van de aandoening, etc.) door elkaar werd gehusseld. De behandelde groep kreeg didgeridoo les. De controle groep (want je moet altijd een ´onbehandelde´ of placebo groep hebben) werd op de wachtlijst voor didgeridoo lessen gezet. Of dit echt een goede placebo is is de vraag, maar zo kregen ze 14 didgeridoo spelers en 11 mensen die op de wachtlijst voor didgeridoo lessen stonden.
De auteurs besloten tot het doen van deze studie nadat een didgeridoo leraar (Alex Suarez, coauteur op het artikel) had gemerkt dat hij minder snurkte nadat hij een periode intensief didgeridoo had gespeeld.
Het effect zou ontstaan door training van de spieren in de bovenste luchtwegen. Of andere instrumenten een zelfde effect kunnen hebben vertelt het artikel niet.
Qabouter03-01-2006 10:11
Dat zou betekenen dat in feite elk blaas-instrument kan helpen. Of in feite elke sport waarbij adem-techniek van belang is. Het zou ook betekenen dat de therapie tevens een adem-techniek element zou moeten hebben, naast andere methoden.
betulanordica03-01-2006 21:35
Zou dat nou ook met een midwinterhoorn werken? Ik heb er zelf een en ik heb me laten vertellen dat als je het mondstuk eraf haalt je een midwinterhoorn dan óók als een didgeridoo kunt bespelen. Bij een didgeridoo speel je met een luchtcirculatietechniek, je ademt via je neus en speelt tegelijkertijd op het instrument. Toch raar, waarom nou een didgeridoo als je in Nederland een authentiek alternatief hebt?
Tomaso04-01-2006 09:08
@Betulanordica.
De ontdekking is bij toeval gedaan, en het is Zwitsers onderzoek. Maar daar hebben ze de alpenhoorn. Misschien een idee voor vervolgonderzoek?
Overigens, kan een midwinterhoorn het hele jaar door bespeeld worden of is het dan geen midwinterhoorn meer?
De midwinterhoorn bespelen is traditioneel voorbehouden voor de periode tussen Advent en Driekoningen. Daarbuiten is het 'de goden verzoeken'. Hoe je het dan moet leren is mij een raadsel, misschien is er dispensatie te verkrijgen. Het blijft natuurlijk een midwinterhoorn en een beetje mystiek is nooit weg.
Didgeridoocentrum NdL17-01-2009 20:49
Didgeridoospelen is totaal anders dan het bespelen van de midwinterhoorn. Bij de didgeridoo blaas je door een mondstuk van ca. 3 cm bij een midwinterhoorn door een soort riet. De postitieve effecten op snurken en apneu ligt hem in het feit dat je gebruik maakt van de circulaire ademhalingstechniek (circular breathing) Dezed techniek zorgt ervoor dat de ademhalingsspieren enorm worden versterkt wat het snurken en de apneu verminderd. Meer info is te lezen op www.didgeridoo-centrum.nl
donderdag 12 januari 2006 9:06 door tomaso_agricola
Zoekende naar een foto voor een blogje stuitte ik laatst opeens op een foto die ik zelf had genomen. Het waren de witte en bruine hamster die ik hier liet zien. Ik plaats hier nog een foto uit dezelfde serie om te laten zien dat ze toch echt van mij zijn (ik weet het bewijs is niet waterdicht, maar u moet mij verder maar geloven)
Reconstruction of Diania cactiformis in dorsolateral view.(Nature )
De wandelende cactus van Yunnan behoort tot de groep van de uitgestorven worm-vormige dieren der lobopoden , waarvan al lang wordt gedacht dat het verwanten zijn van de huidige "velvet wormen." De wandelende cactus is echter wel het eerste fossiele lid van de lobopoden groep dat beschikt over, de gelede poten die typisch zijn voor de arthopoden
Wetenschappers hebben in het zuidwesten van China de overblijfselen van een opmerkelijk dier ontdekt dat zich vermoedelijk als eerste organisme wapende met een uitwendig skelet..Het fossiel zelf is afkomstig uit de reserves van de Vrije Universiteit van Berlijn waar het al minstens 10 jaar opgeslagen lag ___ Paleontoloog Michael Steiner, eveneens van de Freien Universität Berlin. Die fossielen uit China hebben we al tien jaar in ons bezit . Maar we wisten niet wat we er moesten mee aanvangen .."
Het is een soort wormachtig wezen waaraan tien paar stekelige uitsteeksels zitten. Het dier heeft de bijnaam 'wandelende cactus' gekregen. Het organisme leefde ongeveer 520 miljoen jaar geleden en was waarschijnlijk één van de eerstegeleedpotigen, een groep van dieren die zich met een uitwendig skelet beschermen tegen roofdieren. Dat schrijft hoofdonderzoekster Jianni Liu in het wetenschappelijk tijdschrift Naturehttp://www.nature.com/nature/journal/v470/n7335/full/nature09704.html
.... .Geleedpotigen zijn waarschijnlijk voorgekomen uit de lobopoden, een groep van zachte wormen met poten waar weinig over bekend is. Het nieuw ontdekte fossiel bewijst mogelijk definitief dat er een evolutionair verband is tussen geleedpotigen en lobopoden. De verwantschap en afstamming tussen beide groepen is echter nog lang niet " ononmstootbaar "bewezen door dit fossiel .. het wordt echter wel steeds waarschijnlijker en het is zeker een goede aanwijzing , maar we moeten wel opassen dat het niet alweer een door de minder voorzichtige pers en de enthoesiaste schrijvers van de studie alweer een sensationele opgeklopte hype wordt ...
We hadden tot nu toe nog geen fossiel waarvan je kon zeggen: dit was de eerste lobodop met een simpel uitwendig skelet, verklaart Liu in het Britse tijdschrift New Scientist. Het fossiel biedt ook inzicht in de manier waarop geleedpotigen ontstonden. Uit het lichaam van de "worm" blijkt dat de dieren waarschijnlijk eerst stekels ontwikkelden op hun zachte poten en pas later in de evolutie ook de rest van hun lichaam wapenden met een uitwendig skelet.
Roofdieren : Het aantal geleedpotigen explodeerde ongeveer 540 miljoen jaar geleden in het geologisch tijdvak Cambrium. In die tijd leefden er al veel roofdieren . Kleinere organismen ontwikkelden onder invloed daarvan waarschijnlijk uitwendige skeletten.
Het fossiel van het organisme met de naam Diania cactiformis bestaat uit een centrale ruggengraat: een kop en een lichaam met 9 segmenten , er is bovendien een scheiding tussen iets wat men de voorlopers van een kopstukkapsel ( met 4 paar uitsteeksels ; 1 paar kopkapsel ? en 3 paar thorax ? ) en proboscis en/of een thorax(?) (met zes paar "poten ") kan noemen , merkbaar .... De aanleg voor een klein drie-segmentair pootloos abdomen ( zoals evedntueel bij de insekten ) is ook in principe aanwezig
Er zijn met andere woorden , genoeg morfologische kenmerken/aanzetten ( = " evolutie"-knutsel-materiaal) aanwezig , om dat allemaal verder uit te bouwen naar de vele verschillende arthropoden toe ....
The front set of appendages are cranial. They dont count as a segment. Jason Says: February 24th, 2011 at 7:15 am ...Im actually one of the authors of this study ..... In response to a couple of the points: the head end is to the left with a tube like proboscis and no, there is no evidence for mouthparts which presumably developed later in arthropod evolution. The exact count of legs at the front end is slightly complicated because the legs all lie jumbled on top of each other, but were pretty sure its 10 as per the reconstruction. I wouldnt say it really has a true head. Heads, like mouthparts, came later on in the evolutionary tree and this is why we think we have something very close to the point where these so-called lobopod animals turned into true arthropods
Hallucigenia (Burgess Shale en later ook Chenjiang ) is een andere lobopode die lijkt op deze" nieuwe" vondst Ze verschillern echter ook onderling ... Hallucingenia bezit duidelijk andere aantallen (geklauwde ) "poten " en bezit ook nog rug of zijstandige supplementaire uitsteeksels http://paleobiology.si.edu/burgess/hallucigenia.html
Hierboven en in navolging van de pers -berichten wordt gewag gemaakt van een "worm " of "wormachtig " maar zacht dier ...
De verazmelterm "vermes " ( = te vertalen als "wormen" ) word echter allang niet meer gebruikt als een aparte sytematische groep binnen de animalia De "wormen" ( vroeger dus "vermes" ) zijn een ouderwetse verzamelbak -term ... het is een term die in de wetenschap der taxonomen en fylogenetici uit de terminologie is verdwenen ... maar nog steeds wordt gebezigd in het spraakgebruik ... Net zoals "de opkomst en ondergang van de zon " terwijl de meeste ontwikkelde mensen weten dat het de zon niet is die opkomt en ondergaat , maar de aarde die om haar as wentelt in 24 uur
Lijken oppervlakkig ook wel een beetje op de gevonden "lobopoden " , maar het zijn leden van de annelida ( de bekendste vertegenwoordigers zijn "aardwormen" ) en die zijn waarschijnlijke vervanten van de gewervelden
Daaronder ook de "extante polychaete " wormen die al zo'n belangrijke rol hebben gespeeld in de origine-studies rond de ontwikkeling van het oog en het zenuwstelsel = Platynereis dumerilii
Jazz is de oudste en bekendste world fusion Organiserende principes( voor mij dan ) de afrikaanse ( later ook de indische en de oceanische ) rythmiek-modellen en " percussie-ensembles "
Musiceren vanuit deze opvattingen is repititief ( ostinati ) , hypnotiserend en vaak ook trance muziek .... Elk instrument ( of het nu een typisch melodie of akkoorden instrument is ) wordt in de eerste plaats bespeelt alsof het een lid is van een percussie-ensemble ( inclusief het hockett principe ( micro accentuaties ) en de rubato interpretaties van motiefjes en patterns --> "swung"(*) in de ruimste betekenis van het woord )
Bovendien zullen melodieinstrumenten vooral de menselijke stem ( en in de australische en nieuw guinea tradities ook dierlijke stemmen ) imiteren : vocalisaties en intonaties zijn schering en inslag .
Minimaal zijn er vier partijen ;
De stijgende Bass patterns --- (Mama drums patterns ) =gewoonlijk is dat de dubbel tempo " head " of de lead van het totaalbeeld (bijvoorbeeld de lundu over één maat 12133 ) < < Een bijzondere zijn de tende -lijnen 112 (stop time ) en //-111 // (= mentho riddeem ) De dalende melodielijnen ( Papa - drum patterns )= gewoonlijk is dat de Iste support pattern in single tempo ( over twee of drie maten ) bijvoorbeeld ; 3 1/( foro) --1- / -1-- // (Puerto rican) of de master - lijn ( in double tempo en op de mama drum ) 332 of 323 ( beguines )
Nog een pazar bijzondere Ethiopische //- 12 /(-11- ) = salsa punta ) ---1 / en de 1--1 (foro ) ->512/ 521<- 4 31 / 3 14 / 341 //(foro tresillo's )
baby drum , " bell ") het accent-patroon over twee maten (Cuba / Son / Salsa / Rumba popular ) respectievelijk = 1 1 1 /1 1 of 334 /24 of 2 333 2 of 123 /33 of 1231 /23 of 121 /12
en de master drumpartij die het tempo aangeeft ( abingo mama ) = alle rythmische patroon-partijen kan spelen + de "calls" en de " soudures " aangeeft waarop rythmeveranderingen of patroonveranderingen kunnen volgen De master is ook degene die mag improviseren ( bovenop de verschuivended patronen ) ---> de improvasitor is dus de leider en moet in staat zijn alle (rythmische partijen ) die worden gebruikt te spelen en het weefsels eveneens weet te gebruiken als springplank ....
(*) ik gebruik de term " schwung" liever dan " swing " , omdat swing een bepaalde technische betekenis heeft gekregen in de syncretische neo-afro-muziek
Hieronder staan in de bijlagen een paar sound files gebaseerd op afrikaanse rythm pattern principes Bijlagen 1: BUGURABU.MID (23.1 KB) ( een uitgebreide toepassing voor casamanke drums (Senegal)
De volgende groep bijdragen en files zijn eenvoudiger grooves (= riffs zijn melodisch /harmonisch-/rythmische patterns en ostinati ) toepasbaar binnen Tanga en KPANLOGO patterns en dergelijke percussieve muziekgenres
JAZZ STAD ? Mogelijk... maar ook vriendelijk voor de spelende musici ? Het publiek heeft zeker niet echt reden tot klagen
Regelmatig wordt er dan ook verteld dat Gent zo mogelijk een soort "elderado" zou zijn voor de muziek ... Maar wat het stadsbestuur zelf organiseert is voornamelijk in de categorie " ons kent ons " en/of gemakshalve gedelegeerd aan bepaalde clubjes
Uiteraard is "ons kent ons "(1) zowat overal de "artistieke" politiek , ook in het kleinschalige en onafhankelijke circuit en de zogenaamde "kunstzinnige " monumenten -kroegen -clubs en aanverwanten : Met name het nachtleven met haar overvloed aan artistiek flou Het is wel de bedoeling dat de stad dit alles voornamelijk gebruikt om haar imago op te krikken ___ niets mis mee ____en dat daarbij een internationale culturele erkenning is gekomen is mooi meegenomen .
Het veroorzaakt ook al eens enige belangstelling vanwege de vele toeristen die de stad aandoen en al eens een concertje komen meepikken ... dat voornamelijk is georganiseerd vanuit privé initiatief : ook 's nachts in een strategisch gelegen jazzkroeg-muziekcafe zoals de "hot club de Gand " is dat merkbaar ...Ik mocht ( als regelmatig deelnemer aan de jamsessions op woensdagnacht ) al een paar keer dergelijk toerisme meemaken
Ik heb daar ook veel nieuwe vrienden leren kennen en apprecieren en daaruit groeide voor mij een hernieuwde belangstelling voor het actief musiceren bij diverse gelegenheden en op verschillende podia ...De zaken liepen goed en lieten me toe in het begin van het jaar een beloftevol werk- agenda op te stellen ; er kwamen een hoop potentieele aanbiedingen ... maar na veel geloop en onderhandelingen bleef er uiteindelijk één enkele speelgelegendheid overeind ... Er was wel altijd iets dat eten in het roet gooide ... maar goed , vragen is vrij en refuseren staat erbij ...
Het is echter wel opnieuw een persoonlijk vrij teleurstellend gedoe ... het is geen snars veranderd en nog steeds dezelfde belaberde situatie als 20 jaar geleden toen ik het allemaal kotsbeu werd ( maar ondertussen ben ik wel veranderd en realistischer geworden , ik heb zelf geen "professionele" ambities meer ... maar ik wil wel spelen met onderlegde mensen en ik wil niet aan oneerlijke concurentie doen ) ....
Het VOLKSHUIS , Sleepstraat Gent Donderdag 10 februari , om 21 uur open vanaf 18 uur
Vrije improvisatie muziek avond met Kristof Rosseeuw (Bass) , Jasper Husentruyt(Piano ) , Patrick De Groote (Trompet )en mezelf Tsjok De Clercq (toeters ) Samen vormen ze de gelegenheidsgroep "Tsjok's kombinatie " en proberen (nog maar eens ) vrije improvisaties , instant composer muziek en prettig- gestoorde - muziekjes ( Voor " 't Vliegerke" en andere gein moet men er niet bij zijn )
Iedereen welkom , maar honden niet toegelaten Babbelen tijdens het optreden mag natuurlijk wél maar schreeuwende toogtijgers worden geweerd .... Gelieve ook die dieren niet te voeren
(1) = inclusief de persoonljke voorkeuren en "adviezen " van de bekende lokale en zelfsbenoemde ( in ons geval dus jazz-)pauzen die niet zelf in staat zijn ook maar wat mee te doedelen in hun gebied waar ze zo graag naar refereren )
donderdag 12 februari 2009 0:05 door Jeroen de Baaij
In het kader van de VKblog wetenschapsdag, wil ik jullie aandacht vragen voor Darwin. Niet voor de wereldberoemde Charles Darwin, die dit jaar toch al zoveel aandacht krijgt, maar voor die andere Darwin. Ik heb het over Erasmus Darwin, tegenwoordig ook wel bekend als de Grootvader van.
Erasmus Darwin leefde in de 18e eeuw en was een typisch voorbeeld een homo universalis. Hij was niet alleen arts, dichter, natuurkundige, botanicus en filosoof, maar ook uitvinder. Gefascineerd door de menselijke anatomie ontwierp hij een zogenaamde spraakmachine die alle klinkers en medeklinkers kon voortbrengen. Maar hij investeerde bijvoorbeeld ook in de aanleg van kanalen in Engeland en ontwierp een kanaallift. Hij was duidelijk op vele fronten actief.
Nu de geschiedenis ons heeft geleerd dat zijn kleinzoon, Charles, een evolutietheorie op papier heeft gezet die de wereld op zijn grondvesten deed schudden, is het interessant om te kijken naar Erasmus geschriften over de evolutie. Erasmus Darwin heeft namelijk ook gepubliceerd over de mogelijkheid van evolutie, voornamelijk in zijn Zoonomia en the Temple of Nature.
In the Temple of Nature gaat Darwin uitgebreid in op zijn evolutietheorie die we beter transformatietheorie kunnen noemen. Bij bodemkundig onderzoek dat hij had gedaan, had hij in verschillende aardlagen fossiele schelpen gevonden. Het was Darwin opgevallen dat de fossielen op elkaar leken en in de loop der tijd moesten zijn veranderd. Als het ware getransformeerd. De interessante conclusie die hij hieraan verbond was dat al het leven moest zijn voortgekomen uit de zee en zich steeds verder had ontwikkeld.
Nurs'd by warm sun-beams in primeval caves Organic Life began beneath the waves. [ ] Still Nature's births enclosed in egg or seed From the tall forest to the lowly weed, Her beaux and beauties, butterflies and worms, Rise from aquatic to aerial forms.
Met deze theorie legt hij een basis voor wat zijn kleinzoon, Charles Darwin, later ook zou gebruiken met zijn evolutietheorie. Namelijk het idee dat soorten zich uit elkaar konden ontwikkelen. Deze theorie werd gesteund door onder meer de geologische vondsten van Cuvier. Maar Erasmus Darwin zoekt de verklaring voor de transformatie nog niet in natuurlijke selectie. Hij beschrijft een transformatie die erop gericht is om de soort beter te maken. Eigenschappen die een organisme ontwikkelt tijdens het leven kunnen worden doorgegeven aan het nageslacht.
As in dry air the sea-born stranger roves, Each muscle quickens, and each sense improves; Cold gills aquatic form respiring lungs, And sounds aerial flow from slimy tongues.[ ] Where milder skies protect the nascent brood, And earth's warm bosom yields salubrious food; Each new Descendant with superior powers Of sense and motion speeds the transient hours; Braves every season, tenants every clime, And Nature rises on the wings of Time.
Het is interessant om te zien dat Erasmus Darwin noemt dat longen zich ontwikkeld hebben uit de kieuwen. Dit sluit natuurlijk perfect aan bij zijn aanname dat al het leven zich uit de zee heeft ontwikkeld.
De theorie van Erasmus Darwin komt eigenlijk het meest overeen met de theorie van Lamarck. Opvallend is het hierbij dat Erasmus Darwin dit al in 1802 publiceerde, terwijl Lamarck zijn evolutietheorie pas in 1809 publiceerde. Toch kreeg Lamarck veel meer aandacht. Hier zijn twee redenen voor aan te wijzen. Erasmus Darwin overleed in 1802 en kon dus zelf geen aandacht meer genereren. Ten tweede was the Temple of Nature in een dichtvorm geschreven, waardoor het door de wetenschappers werd afgedaan als poëzie en niet serieus werd genomen als wetenschappelijk geschrift.
"The Temple of Nature" is buiten een interessante theorie en een mooi dichtwerk, ook een mooi tijdsbeeld van de wetenschap rond 1800. Zo beschrijft Erasmus Darwin uitgebreid over de 'generatio spontanea', ofwel het ontstaan van leven uit het niets. In de noten van zijn geschrift haalt hij enkele onderzoeken aan waaruit dit zou moeten blijken en in het gedicht zelf schrijft hij:
Hence without parent by spontaneous birth Rise the first specks of animated earth; From Nature's womb the plant or insect swims, And buds or breathes, with microscopic limbs
Hij verklaart hiermee het ontstaan van het leven op aarde. Bacterieën zouden uit het niets ontstaan zijn en daarma zou het leven zich verder ontwikkeld hebben volgens zijn eerder beschreven transformatietheorie.
Erasmus Darwin moet een levendige man zijn geweest die zich in vele zaken verdiept heeft. Helaas werd hij door veel wetenschappers afgedaan als een 'fantast'. Charles Darwin heeft tijdens zijn leven dan ook altijd zo minmogelijk aan zijn grootvader gerefereerd om niet in dezelfde hoek gezet te worden. Deze schaamte voor Erasmus Darwin is niet terecht, want veel van wat Charles Darwin publiceerde, borduurde voort op de geschriften van zijn opa.
Voor de volledige tekst van 'The Temple of Nature' en de andere werken van Erasmus Darwin verwijs ik u graag door naar Project Gutenberg. Een aanrader voor de liefhebber van poëzie en wetenschap.
0
1
2
3
4
5
- Gemiddelde waardering: 0/5 - (0 Stemmen) Tags:DARWIN DAY VK BLOG
MIEKE ROTH
Walvissen met poten
donderdag 12 februari 2009 1:17 door Mieke Roth
Dinosaurussen zijn gaaf. Veel jochies van een jaar of tien, en een paar meisjes, zijn dinosaurusexpert. Dat waren ze toen ik die leeftijd had, en ik denk dat er niet veel veranderd is. Dinosaurussen zijn vooral zo leuk omdat ze eng zijn, anders en gróót. Groter in onze beleving dan dat dieren nu zijn. En toch leven wij op dit moment met het grootste dier dat ooit op aarde heeft geleefd, de blauwe vinvis. Een blauwe vinvis is zo lang als drie diepe eengezinswoningen in de lengte achter elkaar en zijn hart is zo zwaar als een fiat panda. Toch zijn heel wat minder jochies van tien blauwe vinvis expert.
En dat is jammer. Blauwe vinvissen en andere walvissen en dolfijnen zijn verschrikkelijk interessante dieren. Niet alleen de soorten zoals ze nu zijn, maar ook hun voorouders. De ontstaangeschiedenis is zo interessant dat die, als het wat bekender werd, heel veel tienjarige jongensharten sneller zouden laten kloppen.
Walvissen zijn ontstaan uit een soort evenhoevigen. Ze delen een gemeenschappelijke voorouder met nijlpaarden en varkens en hier komt het schokkende: die voorouder at vlees. De voorouders van andere hoefdieren hadden zich al eerder afgesplitst, maar vrijwel alle hoefdieren blijken vleeseters als voorouders te hebben. En sommigen zou je niet op straat hebben willen tegenkomen. Toch is die verwantschap niet heel sterk. Zijn walvisachtigen al zeker 50 miljoen jaar oud en ontstaan op het Indiase continent", nijlpaarden, de naaste verwanten, zijn nog maar 15 miljoen jaar geleden ontstaan en komen uit Afrika.
Alle walvissen, fossiele en nog levende exemplaren, hebben een aantal unieke kenmerken zoals de positie van de botten van de oren in de schedel, de vorm van hun tanden én een extra botplaatje in hun middenoor dat de basis is voor het vermogen van walvissen om onder water te kunnen horen, het involucrum, dat er al zat voordat walvissen te water gingen. Bij moderne walvissen is het involucrum nog maar een klein onderdeel van het systeem, de evolutie van het horen onder water bij walvisachtigen is echt spectaculair, maar het is een fantastisch handig herkenningsmiddel. Door dit involucrum is een fossiele walvis te onderscheiden van, pak hem beet, een fossiel paard (en dit is minder gek dan het klinkt want ook paarden zagen er in die tijd totaal anders uit). Door dit kenmerk hebben paleontologen ook de missing link ontdekt tussen walvissen en andere hoefdieren, Indohyus. Hoewel Indohyus dus geen involucrum heeft, deelt het veel kenmerken met vroege walvisachtigen, zoals zware botten, een kenmerk van dieren die in water leven. Indohyus was ongeveer zo groot als een grote kat.
Hoe hebben walvissen zich dan verder ontwikkeld? De eerste walvisachtigen zagen er uit als een kruising tussen een overmaatse spitsmuis, grote kop met kleine ogen, en een buidelwolf, een lenig roofdierachtig dier met een stevige staart die met een vloeiende beweging overloopt in het lichaam. Behalve de botten in de kop van alle walvisachtigen is er nog een opvallend kenmerk aan het skelet van walvissen: in de evolutie van walvissen zie je langzamerhand het heiligbeen, dat de heupen verbind met de ruggegraat, uiteenvallen in losse wervels. Dat wil niet zeggen dat de achterpoten van de eerste walvissen zwak waren. Ambulocetus, die zon 50 miljoen jaar geleden leefde was een angstaanjagend dier ter grootte van een grote krokodil, ook ongeveer met die vorm, en had zeer krachtige achterpoten. Maar dan wel weer bijzonder korte dijbenen.
De poten van walvissen ontwikkelden zich, naar mate de dieren meer en meer aquatisch gingen leven, steeds meer tot de flipperachtige poten zoals je die nu nog steeds bij zeehonden en zeeleeuwen ziet. Het grote verschil met zeeleeuwen en zeehonden is echter dat de staart in eerste instantie al belangrijk was en zich gaandeweg steeds verder ontwikkelde. In de millenia na Ambulocetus was er een explosie van soorten waar er verschillende wegen werden in geslagen. Zo konden er soorten met poten bestaan naast soorten die al helemaal een walvislijf hadden. Langzamerhand echter verdwijnen de achterpoten en gaan walvissen er meer als de walvissen die we nu kennen uitzien. Bijzonder is dat er walvissen hebben geleefd die er echt uitzagen als de 16e eeuwse illustraties van zeemonsters..
De eerste tekenen van echolokatie, iets waar geen moderne walvis zonder kan, is te vinden in Squalodon, een walvis die 33 tot 14 miljoen jaar geleden leefde en er uitzag als een dolfijn met een lange snuit. Door deze gelijkenis werden de fossielen van deze soort eerst aangezien voor een Ichthyosaurus, maar dat zou net zo bijzonder zijn geweest als wanneer er nu een levende Tyrannosaurus rex op aarde zou rondlopen; Ichthyosaurus was al 65 miljoen jaar eerder uitgestorven.
Baleinwalvissen zijn 25 miljoen jaar geleden ontstaan. Zij hebben echolokatie onafhankelijk ontwikkeld, er was dus geen gemeenschappelijke voorouder met echolokatie voor alle moderne walvissen. De eerste baleinwalvissen hadden naast de baleinen ook nog tanden. Het duurde even voordat die verloren gaan en baleinwalvissen alleen op kril en kleine vissen leven.
Tegenwoordig zijn er tachtig soorten walvissen. Dat zijn niet alleen de grote baleinwalvissen maar ook soorten als orcas, dolfijnen en bruinvissen. Er zijn walvissen half zo groot als een mens en walvissen die groter zijn dan een gebouw. We weten nog steeds heel weinig van de meeste soorten omdat het observeren van walvissen vanzelfsprekend beperkingen met zich meebrengt. Hoe walvissen zich in de toekomst zullen ontwikkelen is natuurlijk niet te voorspellen, maar zeker is dat ze ons zullen blijven verrassen.
Dit artikel is een eerbetoon aan Darwins 200e geboortedag. Ik ben nu met zevenmijlslaarzen door de evolutie van walvissen heengestapt. En, helemaal niet in mijn stijl, zonder afbeeldingen. Dat laatste omdat ik altijd minder tijd kwijt ben aan schrijven dan aan tekenen, mijn tijd is natuurlijk beperkt en soms zitten er harde deadlines in de weg. Toch vind ik dit onderwerp gaaf. Ik was een van die weinige tienjarige meisjes die dinosaurusexpert was. Expert ben ik allang niet meer, daarvoor heb ik er te lang niets meer mee gedaan. Maar walvisexpert worden spreekt me wel aan. Ik heb het in dit verhaal bijvoorbeeld niet eens gehad over de evolutie van de botten in het hoofd en wat dat voor gevolgen had. Kans bestaat dat ik de komende tijd meer aandacht besteed aan specifiek bijzonderheden van walvissen. En dan helemaal in mijn stijl, met tekeningen natuurlijk! Voor nu wens ik iedereen een prettige Darwin verjaardag!
Tot slot: Hoe zit het dan met zeehonden en zeeleeuwen? Die hebben een vergelijkbaar pad gevolgd. Allleen stamden zij af van beerachtige voorouders en hebben in plaats van hun staart de achterpoten verder ontwikkeld. Wat maar weer aangeeft dat in de natuur het wiel veel vaker dan één keer wordt uitgevonden.
ik heb het wel over zeehonden en zeeleeuwen in het stuk, maar ze horen er officieel niet bij. Maar die soorten hebben ongeveer wel dezelfde evolutie gevolgd en kans bestaat dat er in de toekomst ook walvis-achtige zeeleeuwen ontstaan (als in heel erg groot en alleen in de zee levend). Vandaar.
Ik heb weer veel geleerd over deze magnifiek beesten. Ik begrijp dat ze elkaar over honderden kilometers kunnen oproepen. En laatst zag ik nog een indrukwekkende film over het in groepen zeer georganiseerd jagen op scholen haringen. Wij mensen kunnen elkaar vaak niet eens verstaan op enkele meters afstand. En jagen op soms georganiseerd op elkaar. Hoe evolutie kan verschillen
Dat het involucrum er al zat voordat ze waterdieren werden is wel heel bijzonder. Een soort technisch voorschotje op de evolutie. Misschien krijgen wij wel ingebouwde bluetooth voordat de zeespiegel ons naar de lippen stijgt.
Tsjok4514-02-2009 15:14
Prachtige dieren en een prachtige bijdrage Het leuke aan de geschiedenis van de walvis-evolutie is dat het net de omgekeerde mogelijkheid illustreert van wat met Tiktaalik, Ventastega e.a. is gedemonstreerd ...: Verre afstammelingen van de eerste landveroverende tetrapoden werden terug zeedieren ... dat bewijst de buitengewone plasticiteit , inclusief de functionele convergente maar niet identieke, oplossingen die de omkeerbaarheid van langdurige evolutie-( en afstammingslijnen ) lijnen suggereren
Walvisevolutie bestaat bovendien uit een fossiel goed gedocumenteerde opeenvolging van "transitionele " overgangsvormen Bekijk hier een (zeer ) kleine greep uit het aanbod http://tsjok45.multiply.com/photos/album/2/_whale_evolution_
Net zoals vleermuizen( en zelfs het vogelbekdier met zijn electro-sensorische bek ) ontwikkelden de walvisachtigen tot tweemaal toe een echo-locatie-systeem ( = sonar ) ...Dat zowel ( bij tand als baleinwalvissen ) wordt gebruikt als opsporingssysteem en als communicatiesysteem Dat vereiste de ontwikkeling van een scherp "onderwater"-gehoor en een speciale inrichting Dat leide waarschijnlijk ook tot de ontwikkeling van erg "intelligente" dieren om deze nieuwe zintuigen te interpreteren en te integreren met de reeds aanwezige neurale netwerken in de hersenen ....
Maar ook vogels ( zoals eksters en raven en kraaien )zijn op zijn minst intelligent te noemen ... Zeezoogdieren behoren tot de meest fascinerende wezens die op dezeplaneet bestaan ...Ik hoop dat de mens ze niet uitroeit of hun leefomgeving finaal vergiftigd Dat geldt ook voor niet zoogdieren zoals kraaien , eksters ... Ik geef om beestjes en plantjes en om mensen: want dat hangt allemaal samen
14-02-2009 15:28
Over evolutie van het walvis-oor http://evodisku.multiply.com/journal/item/96/evolutie_walvis_oor
Over walvissen http://evodisku.multiply.com/journal/item/448/walvissen
Wat ik als individu doe zal niet veel uitmaken, als we het op wereldschaal bekijken. Maar ik ben deel van de mensheid, een groep organismen die een zware druk legt op het leven op Aarde. Vervuiling, bedreiging van dier- en plantensoorten, verwoesting van landschappen. Is de mens een natuurramp, vraag ik me af. Of gaat dat te ver ?
We hebben als mensen in ieder geval een vreemde verhouding tot de natuur. Het hele idee, dat er aan de ene kant natuur is en aan de andere kant de mens, is al merkwaardig. Begrijpelijk is het wel, deze kunstmatige tegenstelling. Eeuwenlang hebben we ons tegen de omringende wereld teweer moeten stellen. De mens was een zwak wezen, dat een smakelijk hapje vormde voor roofdieren en gemakkelijk bezweek aan besmettelijke ziekten en hongersnood.
Het is waarschijnlijk daardoor dat onze voorouders de natuur als vijand zagen. De natuur moest overwonnen worden, onderworpen liefst en tot slaaf gemaakt. Dankzij onze belangrijkste natuurlijke hulpbron, onze grote hersenen, zijn we aardig in die opzet geslaagd.
Zo succesvol zijn we, als diersoort, dat we veel andere dieren verdrongen en hele landschappen naar ons hand gezet hebben. Hier en daar zijn we zover doorgeschoten dat mensen zich af gingen vragen of het niet wat minder kon.
Zouden we niet ook ergens een stukje natuur moeten laten staan ? Een mooi hek er omheen en ziedaar: Het eerste natuurreservaat. Langzaam drong de notie door dat de natuur ook mooi kon zijn. Dat je hem niet hoefde te gebruiken, opeten, of simpelweg verwijderen, maar dat je er ook van kon genieten, zonder er met je handen aan te komen.
Bij sommige mensen ging die gedachte zo ver dat ze de natuur gingen idealiseren. Alles in de natuur was prachtig, de mens daarentegen was slecht. Want de mens bedreigde de natuur. Ook dat is misschien een overdreven standpunt.
Die hele geschiedenis verklaart wel waarom we zo gespleten ten opzichte van de natuur staan. Aan de ene kant gebruiken we van alles uit de natuur en gaan we tamelijk ruw om met dieren en planten die we voor onze consumptie bestemd hebben. Aan de andere kant zetten we her en der hekken om stukken land en doen we er alles aan om bepaalde diersoorten te beschermen.
In ons hoofd is er nog steeds een strikte scheiding. Je hebt de mensenwereld, waar alles ten dienste van de mens dient te staan en je hebt achter dat hek, de natuur. We houden van die natuur, maar het moet niet te dichtbij komen. Als er uit de natuur een mooie wilde plant in ons aangeharkte tuintje komt groeien zien we dat niet als een stukje natuur, maar als onkruid.
Uitroeien die hap ! Als de natuur door ons open raam naar binnen vliegt gaan we hem te lijf met de vliegenmepper. Als er in een natuurgebied veel wilde zwijnen zijn en er komt er af en toe eens eentje buiten de hekken, dan hebben we een zwijnenprobleem en moeten er dieren afgeschoten worden. Als het goed gaat met de aalscholver klagen de sportvissers dat er teveel van komen. Die vogels eten alle vissen op, de overheid moet optreden.
De natuur als vijand, die netjes binnen de hekken van het reservaat moet blijven want anders slaan we er op. Maar natuur is niet alleen dat stukje bos achter dat hek. We ademen de natuur in, de natuur komt uit de kraan en ligt te koop in de supermarkt. Schraap met een spateltje over je neus en leg het onder de microscoop. Zie: het wemelt van het leven. De natuur zit op ons en in ons. Wij zijn de natuur.
Er zijn pessimisten die denken dat het ons natuurlijk gedrag is om alles kapot te maken. We zouden zo kortzichtig en egoïstisch zijn dat we niet in zien dat we uiteindelijk onszelf de das omdoen. Waarom zien we onszelf niet als deel van de natuur ? Dan is het immers in ons eigen belang om verstandig met de natuur om te gaan.
Ik denk dat we van de natuur een mooi stel hersens hebben gekregen. We hebben dus de middelen om in te zien dat we verstandig met de natuur en dus onszelf om moeten gaan. Laten we daar nu eens naar gaan handelen...
Deze bijdrage sluit aan bij de wetenschapsdag op het Volkskrantblog. Aanleiding is de 200ste geboortedag van Charles Darwin, bedenker van de evolutietheorie. Naar aanleiding van zijn geschriften zijn veel mensen gaan twijfelen aan hun plaats in de natuur...
.Ik beschouw mijzelf tot de pessimisten. Ik zie onszelf als creaties van de korte termijn. Nu, nu en nog eens nu moeten we bevredigd worden in wat we willen. Dat we daarmee veel verwoesten en veel leed aanbrengen, ach: na ons de zondvloed. Zo zie ik ons. Op een paar uitzonderingen na. Maar of die het zal lukken een andere koers te varen...........?
Laten we inderdaad maar weer eens beetje meer terug naar de natuur gaan en ons weer wat natuurlijker gaan gedragen. Wij hebben de natuur harder nodig dan zij ons.
@ Nelus: Ik ben bang dat het eerst nog wel een beetje erger gaat worden, maar uiteindelijk verwacht ik dat we slim genoeg zijn om ons bestaan niet geheel onmogelijk te maken. Dat lijkt misschien al te optimistisch, maar in ons deel van de wereld is het milieu er de laatste decennia flink op vooruit gegaan. Dat moet toch hoop geven...; @ Aad: Dat is maar al te waar !
De mens is een ramp omdat hij ideologieën en religies schept
Party_Dog12-02-2009 11:30
Als je de overlevering mag geloven kwamen we als laatste in de oprichting...hebben we het grootst ontwikkeld brein...en toch verschillen we maar 2%,en het gebruik van de duim,van de apen. Waren we wat minder destructief was de aarde een betere plaats om te leven voor alle diersoorten..inclusief de homosapiens.
@ Peter Louter: Ik heb het niet in mijn verhaal opgenomen, maar de manier waarop veel mensen naar de natuur kijken wordt helaas bepaald door hun religie. Misschien is de religie wel de echte natuurramp...;o)
@ Part Dog: Het ligt er een beetje aan welke overlevering je aanhangt, maar volgens mij is de evolutie nog niet opgehouden, hoor. Wij zijn als soort ontstaan naast allerlei andere soorten, die allemaal nog volop aan het veranderen en evolueren zijn. Het gaat langzaam, daarom valt het mischien niet zo op...
antoinette duijsters12-02-2009 12:15
De mens is een natuurramp omdat ze zich maar blijven voortplanten en voortplanten en voortplanten ))
Party_Dog12-02-2009 12:16
@ de stripman, Als we zo doorgaan blijft er weinig meer te evolueren vrees ik...Inderdaad hangt het af welk boek je leest...Darwin of Genesis..
@ Antoinette: Volgens menige bioloog is de voortplanting de voornaamste functie van elk levend wezen. Maar bij Europeanen daalt de vruchtbaarheid gestaag. Dus misschien is daar ook nog wel hoop... @ Party dog: Dat evolueren gaat altijd maar door, of we nu willen of niet. En zelfs als het helemaal fout met ons afloopt zal het ons niet lukken om alle leven op Aarde te vernietigen. Dan gaat de evolutie ook rustig verder...
Helemaal mee eens, we zijn onderdeel van een ecologisch systeem en door dat te verstoren en zelfs te vernietigen bewerkstelligen we onze eigen ondergang.. en die van talloze diersoorten. Onnodig, want het is helemaal niet zo moeilijk om de balans een beetje in de gaten te houden.
Beste Stripman, des mensens verhouding tot de natuur. Ik denk dat de mens altijd een ambivalente verhouding met de natuur zal hebben omdat we er tegelijktijd onderdeel van zijn en er afstand van kunnen nemen: verstandelijk en materieel. Theoretisch is het mogelijk dat we daarom ook doen wat we moeten doen ook al denken we dat we onszelf of de natuur en de wereld daarmee vernietigen. Misschien hoort dat bij de evolutie? Het is ook mogelijk om te denken dat wij de natuur overnemen en besturen. In dat geval lopen we tegen het probleem van goed en kwaad.
De mens is in ieder geval een ramp voor de natuur. Maar daarin zijn we niet de enige, wel de beste. Het konijn was een ramp voor de natuur in Australie (OK, de mens heeft dat konijn daar gebracht..). Katten hebben ook scheepsladingen vreemde vogels uitgeroeid, met name als ze op eilandjes terechtkwamen waar al millennialang geen roofdier gezien was. En danheb ik het maar niet over ratten, varkens en geiten op de Galapagos. En de bospest in Nederland
Ik kijk met meewarigheid naar het schepsel dat zijn eigen soort en omgeving vernietigt.
viktor loman12-02-2009 17:30
Mooi stuk, kan het er geheel mee eens zijn. Het besef dat wij onderdeel van de natuur zijn zou ook helpen bij het besef dat alles bij alles hoort omdat we één grondoorzaak met alles en iedereen delen,
eva12-02-2009 18:09
Zolang de mens misbruik maakt van zijn mogelijkheden, cq van zijn verstand, dan is de mens inderdaad een natuurramp. De mensheid is met tig miljoen mensen toegenomen maar ik denk wel eens: met hoevelen zouden we zijn als de pil niet was uitgevonden?
de meesten schijnen toch te denken dat de mens inderdaad een natuurramp is. Ik denk dat we het niet te somber moeten zien. In vergelijking met vroeger gaan we al een stuk verstandiger met de natuur om en zolang we onszelf nog niet uitgeroeid hebben is er hoop...
De mens maakt er vaak zelf een rommeltje van, en bestempelt dan ook nogal gauw 'indringers' als fauna-vreemd, of meer van dat soort onzintermen...je moet maar brutaal en kortzichtig zijn...dat is dan het sein voor hobby-jagers om er maar op los te knallen...één van de vele voorbeelden van de verdwazing.
Peter12-02-2009 21:11
"... dat we van de natuur een mooi stel hersens hebben gekregen". k dacht dat het Piet Vroon was, die stelde dat het bewustzijn (waar, naar ik meen, jij toch nu een beroep op doet) het jongst ontwikkelde stukje hersen in onze evolutie is. Daar kan je dan ook nog niet veel van verwachten.
daar ik optimistisch ben van aard hoop ik dat de huidige financiële crisis mensen wat meer aan het denken zet over waar ze eigenlijk mee bezig zijn...beter ten halve gekeerd, dan etc....als er maar een begin wordt gemaakt...
Toen ik jong was waren er veel mussen en weinig mezen nu zijn er veel mezen en weinig mussen. Sommige mensen houden ons voor dat dit te maken heeft met het uitkloppen van het tafelkleed op de achterplaats. De rafelranden van de evolutie zitten in dit soort kleine dingen. Ik verbaas me smakelijk over onze invloed als soort.
@ Kees: Als ik me niet vergis zit het met de bosbranden in Australië ongeveer net zo als met die in Californië. Het is daar elk jaar raak en het lijkt steeds rampzaliger te worden. Maar het is vooral een menselijk probleem. De natuur is op beide plaatsen juist ingericht op regelmatig terugkerende branden. Planten kunnen er tegen, populaties dieren herstellen zich snel. Het probleem ontstaat doordat mensen op deze plaatsen gaan wonen. Het is er ook erg mooi, maar niet echt geschikt om er je houten huisje neer te zetten...
Ik denk dat er geen tegenstelling tussen mens en natuur is. De mens is onverbrekelijk verbonden met de natuur. De mens IS natuur. Darwin mag ons dan wel aan de top van de boom hebben gezet maar we zijn nog steeds deel van die boom. Ik denk ook niet dat de religie an sich de natuurramp is maar het brein van de mens die religies en ideologieen bedenkt. De circel is rond: Als de mens deel is van de natuur dan is de natuur de natuurramp.
Herhaling: We hebben dus de middelen om in te zien dat we verstandig met de natuur en dus onszelf om moeten gaan. Laten we daar nu eens naar gaan handelen..." Precies!
Ina Dijstelberge13-02-2009 21:15
Zolang de mens zich nog steeds in het middelpunt plaats zijn wij hopeloos verloren...
Jan, de toestand is zorgwekkender dan ooit. Iedereen beseft dat, maar denkt net als wat je in de eerste regel als zegt, wat ik (of wij in ons kleine landje) doen of laten, maakt toch niks uit. Duizend smoezen.
"Ik breng u hier het bewijs van voorzienigheid van God in de anatomie van een luis"
donderdag 12 februari 2009 11:51 door Peter Louter
De uitspraak is van Jan Swammerdam die op 12 februari 1637 werd geboren in Amsterdam waar hij op 17 februari 1680 ook overleed. Als een van de eersten zag hij de mogelijkheden van de microscoop die net was uitgevonden. In zijn tijd was het een waagstuk om verder te kijken dan het oog kon zien.
Op de universiteiten in Europa werd nog de natuurkunde/biologie van Aristoteles en de geneeskunde van Galenus onderwezen. Swammerdam speelde in Europa met zijn fascinatie voor de mogelijkheden van de microscoop een leidende rol in het ontrafelen van de wijze waarop het lichaam functioneert. In het, in die tijd, verlichte' Nederland kon het verbod om lijken open te snijden gemakkelijker worden ontdoken dan elders. Hij ontdekte de rode bloedlichaampjes, zaadcellen en beschreef de structuur van de hersenen, longen en ruggenmerg. Hij was verder een uitnemend en inventief preparateur en een begaafd illustrator.
Zijn ontdekkingen brachten een schok te weeg in de academische en religieuze wereld van die tijd. Men meende dat er geen behoefte was aan andere kennis dan die van Aristoteles en Galenus. Meer nog verzette men zich tegen zijn vermetelheid om het werk van god' aan een onderzoek te onderwerpen. Swammerdam trok zich geïntimideerd terug uit het onderzoek van het menselijk lichaam en ging zich vooral richten op het ontleden van kleine dieren en insecten.
Met zijn uitspraak: "ik breng u hier het bewijs van voorzienigheid van God in de anatomie van een luis", hoopte hij de verwondering van mensen te wekken en religieuze bezwaren weg te nemen door te wijzen op de genialiteit van god. Het boek waarin hij al zijn bevindingen over insecten samenvatte verscheen echter pas in 1737. Dat hij zijn boek ' De Bijbel van de natuur' noemde heeft de publicatie van het boek niet kunnen versnellen.
Swammerdam was dan wel aangestoken door Descartes om de natuur te gaan onderzoeken, hij bleef echter tegelijkertijd diep religieus. Gedurende een aantal jaren zette hij zijn werk op een laag pitje om een strikt religieus leven te leiden.
Religie en wetenschap hebben het nooit goed met elkaar kunnen vinden. Die moeizame verhouding loopt als een rode draad door het leven van Jan Swammerdam, maar maakt ook nog steeds deel uit van ons leven. In zijn tijd was het snijden in lijken een religieus taboe, zoals dat vandaag geldt voor bijvoorbeeld stamcelonderzoek of embryoselectie.
Sinds Swammerdam zijn de grenzen die door god zouden zijn gesteld steeds verder opgeschoven. Wetenschap knaagt aan het gedachtegoed van religies en dwingt religies om steeds meer terrein prijs te geven.
Het is daarom verwonderlijk dat er nog steeds een paar miljard mensen zijn die, aangevoerd door pseudo-wetenschappers, nog steeds de voorkeur blijven geven aan geloof boven kennis. Mensen die vaccinaties weigeren omdat het ingaat tegen god's plan', de bijbel of koran letterlijk nemen en de evolutieleer afwijzen of het leven van een plantaardige in coma levende als heilig beschouwen.
Dat wordt mogelijk gemaakt door de ongepaste eerbied voor godsdienstige opvattingen. Terwijl de geschiedenis leert dat wetenschap telkens die opvattingen weerlegt, accepteert de samenleving dat grote groepen mensen leven vanuit achterhaald religieus gedachtegoed en bereid zijn daar voor te vechten. We leven zelfs in een tijd waarin religies hun greep op de samenleving lijken te versterken. De ongepaste eerbied voor religies geeft ze een bevoorrechte plaats in de samenleving waar ze gezien de geschiedenis volstrekt geen recht op hebben.
In het herdenkingsjaar van Darwin heb ik dan ook behoefte aan een nieuw onderzoeksgebied. Leg religies onder de microscoop zoals Swammerdam de levende natuur onder de microscoop legde. Bestudeer nauwgezet hoe religies functioneren. Bestudeer hoe ze er in slagen mensen te verenigen achter onhoudbare opvattingen. Bestudeer hoe ze mensen zo ver krijgen daar zelfs actief voor te strijden. Bestudeer hoeveel schade dat veroorzaakt in samenlevingen. Zet daar nu eens flink wat wetenschappers voor in en stel daar heel veel geld voor beschikbaar. Benoem religies nu eindelijk eens als het grootste probleem van de wereld.
Religies verspreiden het virus van obscurantisme. Een probleem waarvan de wereld zich nu al eeuwen van probeert te bevrijden.
"Darwin ontdekte een ogenschijnlijke wetmatigheid in levende materie, zoals Einstein dat ontdekte in dode materie. God is echter de uitvinder van deze materie en deze wetmatigheden. Toeval speelt een rol bij evolutie, maar doelbewustheid ook. Juist aan het begin van het leven moet doelbewustheid een veel grotere rol gespeeld hebben dan toeval. Je kunt een bak met chemicaliën en water twee miljard jaar schudden of op een hittebron zetten, maar aan het einde van de rit komt er heus niets uit die bak gekropen. Wie dat gelooft, is even naïef als degene die het Scheppingsverhaal letterlijk neemt. Als het wel waar zou zijn, zouden wij allang signalen van buitenaardse wezens gehoord en gemeten hebben."
Aldus de reactie van een gelovige op Hart en Ziel op een column over Darwin. Nog los van de verkapte ad hominem in de redenering ("Wie dat gelooft, is even naïef als degene die het Scheppingsverhaal letterlijk neemt.") zit er een wel heel grappige argumentum ad ignorantiam in zijn verhaaltje. Immers, deze persoon probeert het Scheppingsverhaal te bewijzen aan het feit dat we tot op heden nog geen aliens zijn tegengekomen. Kennelijk ontgaat het deze persoon dat, omdat we (nog) geen intelligent leven buiten de Aarde zijn tegengekomen, dit op zich nog geen bewijs vormt voor een Schepping of Intelligent Ontwerp. (Of evolutie, trouwens)
Het heeft er alle schijn van de onze planeet, de Aarde, zo'n 4,5 miljard jaar oud is. Dit lijkt al een heel erg lange tijd, maar dit staat in schril contrast met de leeftijd van het heelal.De extreme leeftijd van het heelal, ongeveer 13,7 miljard jaar, en het enorme aantal sterren, suggereren dat als de Aarde een redelijk typische planeet zou zijn, er toch ergens buitenaards leven zou moeten zijn. En toch zijn wij (vooralsnog) nog altijd alleen in het heelal.
Al in 1950 vroeg de fysicus Enrico Fermi zich af waarom, als er een veelvoud van geavanceerde buitenaardse beschavingen zou bestaan in de Melkweg, er geen bewijsmateriaal zoals ruimtevaartuigen of sondes zijn gezien. Dit probleem werd de Fermi-paradox genoemd: de schijnbare tegenstelling tussen hoge schattingen van de waarschijnlijkheid van het bestaan van buitenaardse beschavingen en het gebrek aan bewijs voor, of de kans op contact met deze beschavingen. Aanleiding voor Fermi's vraag "Waar is iedereen?" was een recente golf van UFO-rapporten en een cartoon, waarin de schuld van de verdwijning van gemeentelijke vuilnisbakken werd toegewezen aan plunderende vreemdelingen.
Één manier het Fermi-paradox op te lossen zou zijn het sluitend bewijs van buitenaardse intelligentie te vinden. Sinds 1960 zijn er verschillende pogingen geweest om een dergelijk bewijs te vinden, en enkele zijn nog in volle gang. Aangezien wij mensen niet beschikken over de mogelijkheid interstellair te reizen, beperkt dit de mogelijke ontdekking van beschavingen buiten de Aarde tot beschavingen die in hun omgeving op aanwijsbare manier een indicatie geven van hun bestaan, zoals radio-emissies. En niet- technologische beschavingen zijn daardoor zeer waarschijnlijk al helemaal niet waarneembaar vanaf de Aarde in de nabije toekomst.
Een van de moeilijkheden bij het zoeken is het vermijden van een te antropocentrisch (d.w.z. de mens als uitgangspunt) oogpunt. Gissingen over de aard van de aanwijzingen kunnen worden gevonden zijn vaak gericht op de aard van de activiteiten die mensen hebben, of zich waarschijnlijk zou presteren meer geavanceerde technologie. Intelligente "aliens" kunnen deze "verwachte" activiteiten voorkomen, of activiteiten uitvoeren die volledig nieuw voor de mens zijn. Kort gezegd, we moeten eerst weten waar we naar zoeken, alvorens iets te kunnen vinden.
Het bestaan van buitenaardse beschavingen is al heel lang een thema onder SF-schrijvers, denk maar aan "The War of the Worlds" van H.G. Wells uit 1898. En ook in de wetenschap zijn er een flink aantal hypotheses en theorieen verschenen over de vraag waarom we nog alleen zijn, zoals:
1. Er bestaan op dit moment geen andere beschavingen. (Vanuit een Darwinistisch principe kan men aanvoeren dat de omstandigheden waarop het leven zich op Aarde ontwikkelde, dermate uniek is, dat er geen andere beschavingen bestaan)
2. Het ligt in de aard van intelligent leven om zichzelf te vernietigen. (Denk aan een nucleaire, biologische of chemische oorlog, een Malthusische ramp, of sociologische ontwikkelingen)
3. Het ligt in de aard van intelligent leven om anderen te vernietigen. (Indien een beschavingen de voorgaande problemen het hoofd heeft weten te bieden, kan het andere beschavingen als bedreiging, concurrent of simpelweg inferieure soort beschouwen)
4. Alleen de mens werd gecreeërd. (Premisse: er bestaat toch een Opperwezen)
5. Ze bestaan wel, maar we zien ze niet. (Een van de grootste problemen binnen de biologie vormt de vraag wat leven nu eigenlijk is)
6. We zoeken gewoon nog niet lang genoeg. (Sinds 1960 lijkt voor ons lang, maar dit is niets op kosmologische schaal)
7. Intelligente beschavingen zijn te ver verwijderd in ruimte of tijd. (De speciale relativiteitstheorie staat sneller reizen dan het licht niet toe)
8. Intelligente beschavingen tonen geen belangstelling voor ons, of vinden ons te gevaarlijk, en negeren ons daarom.
9. Interstellair reizen is onmogelijk, te duur, of om andere redenen onhaalbaar. (Nog los van de speciale relativiteitstheorie speelt de vraag in welke mate interstellair reizen beslag legt op het gebruik van schaarse middelen)
10. Ze bestaan al lang, en leven ongemerkt tussen ons. (Dit werd quasi-serieus geopperd door fysicus Leó Szilárd, die Fermi zei dat buitenaardsen zijn al lang onder ons zijn, maar zich Hongaren noemden.)
Voorlopig rest ons niets anders dan veel, nauwkeurig, rustig, en vermoedelijk ook, langdurig zoeken naar aanwijzingen. Ten slotte is dit één van de meest fundamentele vragen die de mens zich kan stellen, naast die van het bestaan van een Opperwezen.
SF-schrijvers zijn voorlopig nog niet klaar met dit onderwerp, noch de wetenschappers zelf.
Mooi op een rijtje gezet. zonder feiten blijft het natuurlijk gissen. En een theorie die hopelijk (naar mijn mening) ooit bewezen kan worden. Het kan morgen gebeuren, of nooit. Ik hoop het eerste.
De ontdekking van nanobacteriën of nanoparticles - die behalve veel kleiner zijn dan volgens de norm voor "leven" voor mogelijk wordt gehouden ook nog eens bestand zijn tegen extreem hoge temperaturen - is in dat verband wel boeiend, omdat de wetenschap er nog niet over uit is of dat een werkelijke levensvorm is (vandaar dat ze ook vaak nanodeeltjes worden genoemd). Zie ook: Nanobacteria, Are they or aren't they alive?
In principe maken wij ons langzaam mar zeker bekend aan de rest van het heelal. Radiosignalen en dergelijke reizen nu al decennia met hoge snelheid van de aarde het heelal in. Ontnuchterende gedachte: de eerste piek in radiosignalen valt samen met de tweede wereldoorlog: Hitler, Mussolini, CHurchill, Stalin etc. brulden dat ze mekaar de kop in zouden slaan enzo. Als ik alien was, zou ik geen haast hebben om de Aarde te bezoeken.
@Meneer Opinie, Ja, dat aspect kwam al eens ter sprake in Carl Sagan's Contact. Maar het is misschien een schrale troost dat onze radiosignalen vanuit kosmisch standpunt slechts een slakkegangetje afleggen en al helemaal zijn weggestorven voordat onze signalen een noemenswaardige afstand hebben afgelegd.
Ina Dijstelberge13-02-2009 21:06
Wij zijn nog te onderontwikkeld om iets te vinden, dus we moeten gevonden worden. En aangezien we hier op aarde ook nog steeds nieuwe dingen ontdekken geeft dat al aan dat de kans dat wij gevonden worden erg klein is.
Leuke bijdrage. We ontdekken inderdaad nog steeds nieuw leven op aarde. Genoeg om onze nieuwsgierigheid bezig te houden. Ook de studie van andere culturen is nog niet compleet dus blijft er nog heel veel te leren.
Darwinistisch gedachtenexperiment over intelligentie
. Denken jullie voor de grap even met ons mee?
Stel; je bent getrouwd of woont serieus samen. Kijk eens opzij, wat zit daar naast je op de bank met een glaasje wijn en een zak chips? Precies, je partner. Nu is mijn vraag: Ben jij aanzienlijk slimmer dan je partner, aanzienlijk dommer, of is jullie intelligentie ongeveer vergelijkbaar?
Laten we eerlijk zijn; een partner die niets snapt van wat jij allemaal uitkraamt of blogt, dat gaat snel vervelen. Maar ook omgekeerd is het niet leuk om altijd maar geestelijk overtroefd te worden. Mijn vermoeden is dus dat het antwoord gemiddeld zal zijn; partners hebben een vergelijkbare intelligentie. Slim zit op de bank bij slim, dom zit op de bank bij dom.
Jij zit natuurlijk op de bank naast slim. Maar er zijn ook heel wat bankjes gevuld met dom naast dom.
Tijd voor de in de evolutietheorie zo belangrijke voortplanting. We verlaten de bank en gaan naar bed. Op dat moment worden de eigenschappen van de ouders genetisch meegegeven aan de kinderen. Nu zou het mij niet verbazen dat slimme ouders een grotere kans hebben op kinderen die nog slimmer zijn dan zijzelf. Terwijl domme ouders een grotere kans hebben op nog dommere kinderen dan zijzelf.
Als dat klopt dan zouden de intelligenties in ons land steeds meer uit elkaar moeten gaan lopen. Dat wordt nog een behoorlijke klus voor het onderwijs, met als uiteindelijk resultaat dat de MAVO leeg komt te staan.
Tenzij domme blondjes met slimme rijke mannen mijn gedachtenexperiment om zeep helpen.
Darwin schreef, zoals je heel goed weet, dat de overleving van een soort bepaald wordt door de sterksten en de omgeving waarin de soort zich bevindt. Overleving is afhankelijk van verschillende factoren. Niet slechts van intelligentie. Slimme mensen hoeven helemaal niet de toekomst van de mensheid te bepalen. Het zou best kunnen dat er zo veel slimme mensen op een gegeven moment zijn dat er niemand meer is die brood wil bakken of een huis kan bouwen. M.a.w. mensen die minder intelligentie nodig hebben om fysieke arbeid te kunnen verrichten. Is iedereen slim dan ben je in dit geval beter af wat minder slim te zijn door wel in staat te zijn voor je zelf te zorgen en als zodanig te overleven. Het is wat de omgeving verlangd om als ras te kunnen overleven. In dit geval, wanneer de omgeving dit vereist, zullen dommere echtparen intelligentere kinderen krijgen en slimmere echtparen juist dommere.
Zwollywood12-02-2009 10:10
Rami: de evolutie zal ook voor een omkering zorgen ....vanaf ongeveer het heden zijn er alleen nog maar domme mannen en slimme rijke blondjes! Hoewel dit bijna een racistische duiding is want wát te denken van al die slimme allochtone vrouwen die evengoed in dit evolutiebeeld meegaan.
Slim bedacht, Rami. Maar er zijn allerlei vormen van intelligentie. De studiebol die te klunzig is om een lekke band te plakken is aan de ene kant slim, maar aan de andere kant dom... Was er trouwens niet een theorie dat genieën vaak geboren worden uit zwakzinnige ouders ?
Het was stom om het 'droit du seigneur'af te schaffen. Sindsdien is de wereld er op achter uit gegaan Om het nog even ingewikkelder te maken: mijn vrouw beschouwt mij als dom-slim en zichzelf uiteraard als slim-slim
Wat het ook gecompliceerder maakt, is dat velen intelligent kunnen praten, maar niets kunnen bedenken. En als ze het niet begrijpen, hullen ze zich in slimme stilte. Da's best uit te houden naast elkaar op de bank en in bed. Aad Verbaast12-02-2009 12:57
In Singapore hangen ze deze theorie aan: slim met slim, maakt slim. Aangezien het beleid is dat Singapore meer slimme mensen nodig zal hebben, zijn er match programma's al op de middelbare school (enkel de goede) en krijgen slim-slim huwelijken met kinderen belastingvoordelen..Dom-dom huwelijken met kinderen niet. Stel je voor dat een politicus dat hier zou voorstellen.... Niet slim..
*Grijns* Domme blondjes (M/V) gooien echter inderdaad zand in de rails. Sociologen hebben al eens aangetoond dat 'aantrekkelijkheid op de huwelijksmarkt een combinatie is van rijkdom, schoonheid, intelligentie en nabijheid (de ware jacob(a) woont bijna altijd op minder dan 25 km afstand. En dat is dan de vaste relatie. Als het om one-night-stands gaat, zijn met name mannen niet bijster selectief. Als een vrouw wil, is dat goed genoeg...En ook uit one-night-stands komen wel eens kinderen.
Doet me denken aan het verhaal van een niet al te knappe maar wel hele slimme professor die door een dom - maar mooi - blondje schriftelijk werd uitgenodigd om eens samen een kindje te maken, "omdat het haar geweldig leek als die dan net zo mooi zou worden als zij en net zo slim als hij". Na een kleine overdenking schreef hij terug: "Mevrouw,uw voorstel klinkt aantrekkelijk maar ik zie er toch vanaf omdat ik het risico dat het een kindje wordt met mijn uiterlijk en uw intelligentie toch iets te groot acht."
@ Satuka: Volgens de overlevering zou het om Einstein en Monroe gaan. Maar ik denk dat het een Urban Myth is (en ik weet eigenlijk niet eens zeker of Monroe dom was). Desalniettemin wel behartigenswaardig.
Helaas, Rami, de mavo staat allang leeg, en is bij ons al meedogenloos afgebroken. De verfoeide vmbo is er voor in de plaats gekomen, maar die zal ook wel gauw van naam veranderen. Heeft met survival of the fittest te maken.
in de wetenschap dat blondjes vaak verre van, of helemaal niet dom zijn, tenzij blablabla (vul zelf maar in), weerleg ik deze theorie... want wie chips op de bank eet is sowieso dom...intelligente mensen doen andere dingen
Interessant maar er is wellicht hoop. Er zijn dingen die niet per definitie verdubbelen: gooi kokend water bij kokend water: het wordt echt nooit 200 graden... dus dom en dom = dommer..tja ik weet het niet
Meneer Opinie, ik ken hem met verschillende personages in de hoofdrol. En ik weet eigenlijk wel zeker dat Monroe helemaal niet dom was ;-).
Tsjok4513-02-2009 23:37
En als nu alle oudere slimme en nog kwieke mannen zich alleen maar bezig hielden met jonge "domme "blondjes ... Dan is de kans groter dat een betere verdeling van het "slim" zijn niet alleen tot de git-zwartharige bevolking van singapour zal beperkt blijven , maar bovendien ook nog eens eventuele erfgenamen van dergelijke blond-grijze koppels ook mogelijks langer zullen blijven leven net als hun krasse vaders ( het spreekt vanzelf dat in dit gedachtenexperiment minstens een groot aantal oudere mannetjes de echte natuurlijke vaders moeten zijn ... een goede reden waarom het dus altijd een gedachten-exeriment zal blijven ? ) ... Maar of dat soort bijwerkingen zo "slim" is in deze overbevolkte wereld , valt toch ook af te wachten ...
; in werkelijkheid zal ik nooit het woord dom voor iemand gebruiken, omdat ik als docent op het VMBO weet dat ook leerlingen met een wat lager IQ op bepaalde gebieden heel goed uitblinkers kunnen zijn. Niet te snel oordelen over het VMBO - er zijn een heleboel VMBO scholen waar heel mooi onderwijs wordt gegeven. Het grootste probleem van het VMBO is een negatief imago, iets dat de meeste van onze leerlingen niet verdienen...
In het plaatje is te zien hoe de wetenschappelijk methode hoort te werken. Je ziet iets, dan stel je over het waargenomen fenomeen een hypothese op. De gestelde hypothese wordt met gedachte- en fysieke experimenten getoetst. Vele malen. Als hij ook maar één maal faalt moet de hypothese aangepast worden. Dan begint het testen van de hypothese opnieuw. Dezelfde experimenten moeten herhaald worden en daarna moeten nog extra experimenten gedaan worden. En geen enkele keer mag de hypothese falen in haar verklaring van de observaties tijdens het experiment. Vervolgens wordt de hypothese pas een theorie. Geen voldongen feit nog, maar een theorie. Een theorie heeft bewezen in haar kinderlijke hypothesetijd sterk te staan. Een theorie wordt wederom vele malen getoetst middels experimenten. De theorie moet álle experimenten kunnen doorstaan. Doorstaat hij deze niet moet er een nieuwe hypothese gemaakt worden en kan de theorie komen te vervallen. Daarvoor in de plaats moet dan een nieuwe theorie komen. Pas nadat een theorie lange tijd is getoetst en er duidelijk verklaarbare wetmatigheden ontdekt zijn, die alle experimenten en resultaten volledig kunnen verklaren, kunnen deze als wetmatigheden beschreven worden. Dan kan nog altijd dit weer vervallen doordat wetenschappelijke experimenten aantonen dat de natuurwet niet alle werkelijkheid kan verklaren. Maar een hypothese moet wel heel sterk groeien, kan het een theorie wegbeuken, en een theorie moet een grote jongen/meid worden voordat het een wet kan kraken. :
woensdag 1 februari 2006 9:06 door tomaso_agricola
Er is daarbuiten een groep mensen die gelooft dat de mens is geschapen door God, naar zijn evenbeeld. Of dat er een intelligente entiteit is die de evolutie zo geleid heeft dat er uiteindelijk de mens uitkomt. Het grootste argument dat deze mensen hebben is dat het heelal, de natuur en de mens zo perfect in elkaar zitten dat hij niet door symbiose, mutatie en natuurlijke selectie kan zijn ontstaan, zoals de moderne evolutie theorie leert. Maar zit de wereld wel zo intelligent in elkaar als wij denken? Is ons lichaam werkelijk zo perfect in elkaar gestoken als deze mensen beweren?
Kijken we bijvoorbeeld eens naar onszelf. In tegenstelling tot de meeste andere dieren lopen wij rechtop. Dat is heel erg handig, want het betekent dat je je voorpoten, je handen, voor allerlei andere dingen kunt gebruiken. Met deze handen kunnen we voorwerpen vasthouden terwijl we lopen. Een tas met spullen bijvoorbeeld, of een speer. Dat laatste komt goed van pas wanneer je op de savanne achter een wildebeest aanrent. Je kunt al rennend de speer gooien en de kans wordt veel groter dat je een lekker stuk vlees te pakken krijgt. En met die handen kunnen wij ook allerlei spullen maken. Er wordt zelfs beweerd dat door het rechtoplopen ons gezicht meer naar onze buikkant draaide waardoor er bovenop het hoofd meer ruimte kwam voor de hersenen, waardoor we ook nog slimmer werden. Twee vliegen in 1 klap.
Maar, aan het rechtoplopen kleven ook duidelijke nadelen. De meeste nadelen kennen we uit eigen ervaring of van iemand uit de naaste omgeving. Rugproblemen, pijnlijke voeten en spataderen. Blijkbaar is er niet overal in het lichaam rekening gehouden met deze rechtopgang. De rug kan lang niet altijd de last van het lichaam aan, en ook de voeten kunnen het niet altijd verwerken, resulterend in platvoeten e.d. Het opmerkelijkst is misschien nog wel het ontstaan van spataderen. De aderen in de benen, waardoor het bloed weer naar boven moet naar het hart zijn bij veel mensen niet opgewassen tegen de verhoogde druk ten gevolge van het rechtoplopen.
Bovengenoemde problemen zijn door een ontwerper makkelijk te verhelpen. Aderen kunnen steviger worden gemaakt. Ook de voeten en de rug zouden met gemak verstevigd kunnen worden. Desnoods zet je er een tweede ruggegraat naast.
Waarom is dat niet gebeurd? Wanneer je uitgaat van een intelligente ontwerper dan lijkt het er toch sterk op dat hij hier een paar steekjes heeft laten vallen. Eerder een niet-intelligente ontwerper dus.
Uit evolutionair oogpunt is het wel te verklaren. We lopen namelijk nog niet zo vreselijk lang rechtop. Het brengt ons bepaalde voordelen die gemiddeld gezien opwegen tegen de genoemde nadelen. De genoemde nadelen ontstaan (1) vooral doordat bepaalde delen van het lichaam nog niet zijn ingesteld op de nieuwe manier van voortbewegen. Of dat in de toekomst nog verandert is niet te voorspellen. Wel is het zo dat de meesten van ons de savanne inmiddels hebben verlaten en dat de selectiedruk dus ook weer veranderd is.
De gebreken die genoemd worden treden meestal pas op nadat er voor nageslacht is gezorgd. Het is dus geen evolutionair selectiecriterium meer. Ouderdomskwalen worden niet via de evolutie opgelost, alleen tekortkomingen en verbeteringen daarop die aan het nageslacht kunnen worden doorgegeven.
-Tomasso,01-02-2006 11:04
@Hans, Ik ben dat niet met je eens. Er zijn veel mensen waarbij al op jeugdige leeftijd (aanzet pubertijd) een rugafwijking wordt geconstateerd. Ook zijn er veel kinderen die op basisschoolleeftijd al last hebben van voetafwijkingen, inclusief platvoeten. Voor de spataderen is het wellicht een ander verhaal, maar rug- en voetproblemen wachten meestal niet tot de persoon volwassen is.
Kor Bronts01-02-2006 11:31
Wijlen prof. Piet Vroon gaf in zijn boek "Tranen van de krokodil" als oorzaak van rugklachten het te vroeg rechtoplopen door te snelle ontwikkeling van de hersenen in de evolutie.
@Hans (en alle anderen) Daarbij ben ik de allerergste spatader van allemaal nog vergeten. Aambeien. Mede door de rechtopgang is de druk in de bloedvaatjes rond de anus veel groter dan in een dier dat op 4 benen loopt (daar is het zelfs bijna het hoogste punt van het lichaam).
peter borger13-10-2006 15:11
Gottegot, wat zullen die giraffes een last van aambeien hebben zeg met hun hoge bloeddruk. En wat dacht je van al die megalomaan-gegroeide dino's. Dat is natuurlijk ook de reden waarom ze zijn uitgestorven: ze struikelden over hun aambeien...
@ Peter, Over aambeien bij Giraffes weet ik niet veel. Wel is bekend dat Giraffes een aanpassing hebben in de benen omdat de bloeddruk in de onderbenen natuurlijk erg hoog is. In elk ander dier zou bij deze druk het bloed uit de aders worden gedrukt (een extreme vorm van spataderen, zal ik maar zeggen). De giraffen hebben de huid, als het ware, extra strak om hun onderbenen zitten. Het lijkt een beetje op een G-pak van een straaljager piloot. Ik vindt wel dat je reacties een beetje flauw beginnen te worden (Weet jij wat de bloeddruk van een dinosaurier was? Nee? Houdt dan asjeblieft dat soort retorische onzin voor je). Dit soort zaken kun je ook zelf even natrekken voordat je mij daar mee 'lastig' valt. Laat maar zien wanneer je kunt bewijzen dat het echt niet klopt, maar dit soort dommigheid zit ik niet echt op te wachten. Als het nivo nog verder daalt weet ik niet of ik hier nog zin in heb.
peter borger13-10-2006 17:07
Bovenstaande was natuurlijk, en dat begrijp jij ook wel, niet seriues. Dinosauriers van het grote, lange type hadden een extreem hoge bloeddruk en hadden extreem stevige bloedvaten hoorde ik onlangs op Phoenix (duits kanaal), vandaar. En nu we het toch over hun bloedvaten hebben, men heeft onlangs bloedvaten uit dinosaurus botten geisoleerd. Ze waren niet gefossiliseerd, nog steeds flexibel en de eiwitten konden gewoon worden geanalyseerd. Amazing...
....Grote vissen (360 miljoen jaar oud) die handen en voeten leken te hebben in plaats van vinnen. Wetenschappers ontdekten dat die vissen die handen en voeten (misschien) gebruikten om takken in het water weg te duwen. -In het amazonegebied leeft nu een heel klein visje die "handjes en voetjes" heeft: : net een heel klein mensje die zich vasthoudt aan stenen om zijn prooien beter te kunnen pakken.
elten01-02-2006 15:55
'Wel is het zo dat de meesten van ons de savanne inmiddels hebben verlaten....' Deze zinsnede veronderstelt dat Homo Erectus in de savanne overeind ging staan (na evolutie natuurlijk). *Maar dat is niet de enige verklaring. *De andere is die van migratie naar kustgebieden, met laagstaand (laguna type) voedselrijk zout water, waar HE tijdens het voedselverzamelen in het water (minderzwaartekracht) steeds meer voet aan de grond kreeg. En daar was de ruggegraat ook niet zeer door belast waardoor het uiteindelijk een tweevoeter werd. Rugklachten zijn dus van later orde, maar dat terzijde. Welke evolutie vond er plaats, savanne of laguna?
Er bestaat inderdaad ook de hypothese dat we het water zijn ingegaan. Dat zou o.a. de reden zijn waarom wij, net als meer waterzoogdieren, zo weinig haar hebben. Jaren geleden heb ik hier wel wat over gehoord, maar de laatste jaren niet meer.
Peter01-02-2006 18:19
- verlies aan haargroei (of pels)is genenbepaald, ergo erfelijk en overdrachtelijk in het mensenras. Geleidelijke klimaatwijzigingen over lange perioden op aarde en de aanpassing daaraan zullen er invloed op gehad hebben ? - rugklachten zijn deels erfelijk( botstructuur en groeistoornissen ) deels onstaan ze door werkomstandigheden (overbelasting) en ongezonde leefwijze ( minder bewegen, zwaarlijvigheid).
.....het oog is ook zo'n mooi voorbeeld: de oogzenuw die ons netvlies hindert in het zien van allerlei mooie dingen, ook zo'n evolutionaire toevalligheid die een snuggere designer er zeker uitgelaten zou hebben. Het argument van de creationisten zou dan zijn: "ja, maar we weten natuurlijk de bedoeling van die schepper niet met ons ontwerp" ja ammehoela!
Qabouter02-02-2006 09:26
Heel goed, het is belangrijk, vind ik, om als wetenschappers een duidelijk weerwoord te geven tegen de onzinnigheden die beweerd worden door ID'ers. Ik vind het fout dat wetenschappers als Plasterk niet in discussie willen met ID, omdat je ze dan serieus zou nemen. Dat is een misvatting vind ik, je moet blijven aangeven waar de fouten zitten in de gedachtegang, anders kan de ID-propaganda straffeloos het volk bespelen.
Wij vershillen genetisch toch maar twee procent of zo van chimpansees of oerang oetans?? Onze herseninhoud is vier keer zo groot De mens ging rechtop lopen was handig voor boven genoemde redenen Ik denk dat dat eigenzinnige wezen,dat iets wil omdat het kan denken en blijkbaar lang genoeg bestaat om genetisch te veranderen. Dat cultuur en kunnen denken dus de evolutie van de mense verandert heeft en dat wij dus niet zo'n inteligent design meer zijn Ik denk dat voor dieren dat meer geldt
Als jij het allemaal beter weet. Waarom ontwerp je dan geen nieuw mens. Help je zelf dan eerst naar een andere realiteit, dan kun je daar verder knutselen. Want mensen zoals jij, denken wellicht de wijsheid in pacht te hebben, omdat ze denken, dat de hoor hen aangeboden theoretische en praktische kennis superieur is aan die van een ander, Maar feitelijk zijn dit soort uitspraken nazistische ideevormingen. Ga leven man. In plaats van je zieke ideevormingen een plaats te geven op een blog, dat bedoelt is voor andere zaken dan mensen een rad voor ogen draaien.
Als je universitair docent bent. Hou je dan bezig met academische zaken. Maar vervuil dit blog niet, om jouw mening, neer te zetten als een voldongen feit, een waarheid.
@Leotje, Ik zie dat u het zeer druk hebt gehad de afgelopen dagen met mij een beetje afzeiken. Daarbij wordt mij niet helemaal duidelijk wat u eigenlijk wilt. Aan de ene kant moet ik niet alleen maar kennis verspreiden onder een select groepje elitairen. Aan de andere kant moet ik dit blog niet vervuilen met mijn mening ('het is maar een mining' zie Maxima, en Alexander was het volmondig met haar eens). Het is het 1 of het ander Leo. Make up your mind (niet dat ik ook maar enige intentie heb om wat dit betreft naar u te luisteren) Wie zegt dat ik een nieuwe mens wil maken? Ik wil hier alleen maar duidelijk maken dat de mens, wanneer hij ontworpen is, een slecht ontwerp is en geen intelligent ontwerp. Ik denk dat de mensen die ID propageren, of die ons willen laten denken dat de wereld zo mooi in elkaar zit dat het wel door een hogere macht geschapen moet zijn diegenen zijn die ons een rad voor ogen draaien. Wanneer u het met bovenstaand verhaal over rechtoplopen niet eens bent zou ik graag argumenten horen ipv het soort bagger dat u nu schrijft.
Als ik er eens zo over nadenk, is er nog een aspect wat met het rechtop lopen naar voren komt. Zodra het lichaam rechtop staat, zijn in één oogopslag het gezicht, de lichaamslengte en de schaamstreek zichtbaar. Dit zou wel eens een gigantische boost kunnen zijn geweest voor de hersenen.
Extra prikkelingen werden opeens waargenomen. Associatie die niet in op elk moment handig was. Reden om dit te denken is de wetenschap dat de mens seksueel opgewonden wordt bij het zien van de schaamstreek. Echter, een kind heeft dat niet, dus zal dit te meer het gevolg zijn van opgeslagen herinneringen aan geur en/of belevenis. Het dragen van kleding is volgens mij één van de eerste pogingen geweest dit probleem uit de wereld te helpen. Waarom niet bescherming tegen kou? Omdat men in eerste instantie de schaamstreek in gaan bedekken.
Hetzelfde valt op bij het lezen van de krant als het over onze relatie met de Derde Wereld gaat. Het gaat bijvoorbeeld om welke onplezierige consequenties voor ons kan hebben als we tirannen in het zadel helpen, maar niet over het feit dat het vanuit het gezichtspunt van de mensen in een dictatuur, onze handelingen een misdaad zijn.