Van Calzadilla de los Hermanillos naar Reliegos: geen dorp, geen schaduw
We gaan nog even langs bij de vriendelijke dorpswinkelier en beginnen aan het laatste stuk van de meseta. Het gaat over de Romeinse weg, door het karige, eentonige maar warmgekleurde landschap. De wind, volgens het weerbericht van een forse windkracht 5 naar 3 naar 1 geminderd, is niet meer voelbaar. Het wordt al snel zo'n 20 graden in de schaduw, in de zon een tiental graden meer. Piepkleine herfsttijlozen op de weg zetten wat lila stipjes en het Cantabrisch gebergte komt weer wat dichterbij. Maar onze wandelgids kan hier niet veel meer melden dan dat er na 3 km een bocht naar rechts is, dat nog eens 5 km verder een spoorweg zichtbaar wordt... Je komt door geen enkel dorp. In zulke omstandigheden begin je voor je het weet enigszins verdoofd te stappen .
In de schaduw van een van de zuiderse eikenboompjes die maar een paar meter hoog worden, zit een Amerikaanse Compostelaganger tegen de grond wat te rusten. "You must be mad to do this!" vindt hij. We spreken hem niet tegen. In volle zomer moet je dit echt niet doen. Zeker niet in de middaghitte! Er valt hier dan af en toe eens iemand dood. Wij zelf laten dat optionele deel van het wandelprogramma liever terzijde.
Tegen het warmste van de dag komen we in Reliegos. Ons litertje water voor elk is op. Tijd voor de zo gemiste koffie! "I think so," horen we een wandelaarster zeggen aan het tafeltje achter ons. Vergeet ze nu geen 's'? Wij kunnen die lekkere douche alleszins goed gebruiken.
We zetten vandaag 25 403 stappen, goed voor 18 km.
Van Sahagún naar Calzadilla de los Hermanillos: weg van de (pelgrims)snelweg
De waarheid heeft haar rechten. Dat je de wandeldagen vóór Leon alleen langs nietszeggende plaatsjes passeert, leek wel zo in onze wandelgids, maar is niet helemaal waar. Het kleine Sahagún heeft toch wel wat te bieden. En omdat we vandaag tijd genoeg hebben, kijken we er 's voormiddags nog even rond.
De 13de-eeuwse San Lorenzokerk heeft een machtige toren, tegelijk bonkig en sierlijk. Wat verder, in de al even bijzondere Iglesia San Tirso, raadt men ons aan in de kloosterkerk van Santa Cruz langs te gaan, al is die eigenlijk gesloten. Als we aan de juiste deur bellen, zal een zuster ons wel toelaten. En zo gebeurt het: ze kijkt ons van achter een luik onderzoekend aan, we worden betrouwbaar bevonden en dan allervriendelijkst ontvangen. We zien hier het graf van koning Alfonso VI, met wie we bij aankomst in de stad al gefotografeerd werden. Naast hem rusten vier vrouwen in één kist. "Vier van zijn vrouwen", zo lezen we - was hij de Spaanse Hendrik VIII??
Tegen de middag zijn we de stad uit. Het zou nu lang pelgrimssnelweg worden: naast ons een gewone rijweg, niet veel verder de autoweg. Al zijn beide heel weinig bereden, we kiezen voor vandaag en morgen toch een alternatieve route, de zogenaamde Romeinse weg. Het wordt plots heel stil: zie je op de gewone camino geregeld anderen, dan worden we hier maar 1 keer ingehaald door een fietsend gezin en zien we maar één andere stapper.
In Calzada del Coto lijkt het weer of de platanen mekaar de hand reiken om de doorkijk naar de dorpskerk mooier te maken. We stappen nog twee uur - het is net niet te warm - op een brede lege aardeweg door een nogal leeg landschap en komen genant vroeg aan in Calzadilla de los Hermanillos. Net als altijd: buiten de camino word je veel hartelijker ontvangen.
We zetten vandaag 20 831 stappen, goed voor 14 km.
Van Calzadilla de la Cueza tot Sahagún: het lemen land
Vanuit onze kamer zien we de zon opgaan boven de meseta. Op tijd vertrekken, want we willen wat opschieten vandaag.
Het landschap is hier eentonig, zeggen andere Compostelagangers ons: velden, velden en nog eens velden. In deze streek had men vroeger geen steen om mee te bouwen, en daardoor zijn veel oude huizen en schuren uit leem opgetrokken. Leem is hier de grondsoort. En daardoor is het hele land leemkleurig, vandaag weer met een blauwe lucht erboven. Wij houden ervan.
Kleine dorpen volgen mekaar snel op. In Ledigos meldt een bord dat we op 373 km en 270 meter van Compostela zijn. Als dat niet nauwkeurig is! Verder, tussen Moradinos en San Nicolás zien we ver naar het noorden de tweeduizenders van het Cantabrisch gebergte liggen.
Kort voor het stadje Sahagún komen we over een oude brug bij de kapel van de Virgen del Puente. Hier heeft de stad een monument geplaatst voor koning Alfonso VI.
Je bent nu precies halverwege de Camino Frances door Spanje, zo luidt het. Of dat óók tot op de meter nauwkeurig is, is twijfelachtig. Toch laten we ons hier maar vereeuwigen, met Alfonso als getuige.
Weinig later zijn we in Saragún. We zetten vandaag 30 958 stappen, goed voor 23 km. Morgen kijken we hier eerst eens rond en houden we de tocht wat korter dan vandaag.
We trekken een verlaten stuk meseta door: 16 km zonder een dorp, langs een rechte weg, in een vlak landschap van akkers. Op 800 m hoogte, maar zo plat als een euromunt, zoals het een deugdelijke tafelberg betaamt.
We hebben schitterend helder weer, met aanhoudende wind in de rug, als van een krachtige ventilator. De laatste jaren zijn er populieren langs de weg geplant. In de zomerhitte blijft dit door uitdroging en eentonigheid die de wandelaar bedreigen een gevaarlijk stuk camino. Ons blijven de visioenen bespaard, al horen we, gestadig stappend met de blik op de lege velden, verre zweverige muziek heel geleidelijk naderbij komen. Het hele fenomeen wandelt ons even later voorbij: twee jonge Compostelagangers die zich door deze muziek laten begeleiden, wat maakt dat ze ons met gemak inhalen.
Hier en daar wordt op het land gewerkt, nooit zagen we zoveel keien opgeploegd.
Na uren rechtdoor stappen komen we in Calzadilla de la Cueza. Men heeft hier vrolijk versierd en wij bestellen hier in het barretje bij de ingang van het dorup de koffie die we gemist hebben. Een affiche vertelt er dat de Guardia Civil de pelgrims beschermt. Hopelijk niet zoals ze dat met de Catalaanse burgers doet, merkt Paul op. Hij maakt een foto van de affiche . Tien minuten later melden we ons aan in ons verblijf. Meteen zien we er Paul zijn foto op het scherm verschijnen! Moeten we vrezen dat Paul zijn lacherige gedoe bij de affiche al gemeld is en moeten we de G.C. verwachten??
Gelukkig hebben we onze bloglezers. Mocht de blog de volgende dagen stilvallen, dan schakelt zeker wel iemand Buitenlandse Zaken in.
We zetten vandaag 23 360 stappen, goed voor 16,5 km.
Van Villarmentero de Campos naar Carrión de los Condes: langs kerk, kerk, kerkje, kerk en kerk tot kloosterschool
We nemen het Spaanse koekjes- en cakejesontbijt vroeg genoeg om nog een ietsje te zien van de zonsopgang boven de landbouwmachines van de Campos en veel van het ochtendlijke strijklicht. Niet dat we ver moeten: liever rustig nog wat cultuur tanken vooraleer we ons overleveren aan het bijna-vacuüm dat ons de volgende dagen blijkbaar wacht.
We blijven op onze eenzame alternatieve weg, langs de op een heuveltje gelegen Ermita de la Virgen del Rio om in Villalcázar de Sirga weer in de relatieve stappersdrukte te belanden. Hier valt de tweede kerk op onze weg te bezoeken, de Santa Maria la Blanca, een romaans-gotische parel. Al in het portiek kijken 5 evenwijdige rijen van lezende of musicerende figuren ons aan.
Nu gaat het een flink uur de pelgrimssnelweg op tot Carrión de los Condes. Aan de poort van een kapel worden we uitgenodigd door een Amerikaan die voor het opknappen ervan middelen verzamelde en ons een kwartier over zijn werk en plannen vertelt. Even verder bekijken we de kloosterkerk Santa Clara, door de zusters 200% verzorgd. En nog een flinke steenworp verder staan we bij de Santa Mariakerk, waar de Spaanse vlag wappert. Het interieur laten we maar even - een cultuurhistorische indigestie hoeft ook weer niet. Tenslotte volgt de Santiagokerk, waar in het portaal uit de 12de eeuw 25 beroepen zijn uitgebeeld. We herkennen een waard met een kan, een kapper met zijn schaar, een smid met blaasbalgen.
Tijd om naar ons verblijf te trekken: het ... Real Monasterio de San Zoilo, een klooster waar men lange tijd een school met groot internaat had. Een historisch bezoek kan hier ook: vanop de sluitstenen van de gewelven kijken ons deze keer wel 230 gezichten aan. Maar het binnenplein, de vroegere speelplaats, brengt rust. Paul, met decennia BimSem achter de rug, voelt iets van thuiskomen. Tja, ook 3 verdiepingen met kamers. Maar is die schooltoren nu verdorie niet hoger dan die in Mechelen??
We hielden het, met al die kunst, bij 18 868 stappen, goed voor 12,5 km.
Van Boadilla del Camino naar Villarmentero de Campos: kiezen in de Campos
Het is een rustige dag volledig vlak stappen, verder door de Tierra de Campos, een vroeger welvarend maar nu ontvolkt gebied. Temidden van de akkers loopt hier het Canal de Castilla, een 18de-eeuws kanaal dat nooit voltooid raakte. Opvallend hoeveel populieren er in deze streek staan.
In Frómista bezoeken we de vroegromaanse kerk van San Martin, schitterend gerestaureerd. Het is hier kiezen: zetten we onze weg naar Compostela verder of gaan we naar Rome of Jeruzalem? We houden het nu maar even bij dat eerste.
Voorbij Frómista begint een gedeelte van de camino dat wel eens "de pelgrimssnelweg" wordt genoemd: de historische Sint-Jakobsweg werd almaar verbeterd en eindigde als ... triviale verkeersweg. Eïn dan legde men er voor de Compostelagangers maar een wandelpad naast.
Niet erg inspirerend, dus kiezen we gedecideerd voor een variant: vanaf Población de Campos een wat meer kronkelende maar parallele weg op. Niet verkeerd, kiezen voor een alternatief, maar kiezen voor het juíste alternatief is nog iets heel anders... We komen op een veldweg die de beek al te nabij volgt, steeds smaller en meer begroeid wordt en waar we tenslotte maar wat intuïtief de weg moeten beginnen te zoeken. En ook vinden, gelukkig.
Villarmentero de Campos heeft zo te zien geen 50 inwoners meer. Vanuit ons verblijf kijken we uit op de dorpskerk en op attributen van een dorpje in de Campos. De parkeerbordjes vooraan, hoe schattig ook, hoefden voor ons niet, want morgen gaat het weer te voet verder.
We zetten vandaag 23 348 stappen, goed voor een flinke 16 km.
Van Castrojeriz naar Boadilla del Camino: tot het zuidpuntje
Al zijn er in het aardige Castrojeriz wel wat winkels, vóór een uur of tien doen die de deur niet open. En zo klauteren we wat lichter dan we dachten - een voordeel toch - langs de steile weg een volgend stuk tafelgebergte op. Aan het wegkruis boven, het Cruz de la Suerte, - " het zweetkruis" voor zover ons Spaans reikt - wapperen de linten in de wind. Die dwingt ons de hele dag ons jasje aan te houden, maar duwt ook lekker in de rug.
Wat is dit, bij alle eentonigheid, een indrukwekkend gebied! " Een contemplatief landschap, " zei een goede vriend, en hij zei het juist.
We steken via een middeleeuwse brug de Rio Pisuerga over en komen in de Kastiliaanse provincie Palencia. Nooi veel van gehoord en niet te verwarren met Valencia. Maar als we in het volkse Vlaamse liedje over die stad de beginmedeklinkers hier en daar door p's vervangen, klinkt het overtuigend genoeg.
Voorbij het enige dorpje dat we tegenkomen, Itero de la Veja, gaat het weer verder over de meseta. Het weer wordt wat minder zonnig, maar zachtgeel en blauw blijven de kleuren. We komen in Boadilla del Camino en houden het daar bij.
We spelen misschien enkele fijne mede-Compostelagangers kwijt, maar zijn moe genoeg. Dit is het zuidelijkste punt van de Camino Frances, voortaan is het noordwestwest.
Vanuit het raam zien we de middeleeuwse gerechtszuil van waarop diverse wezens ons beloeren. Maar Sint-Jakobsschelpen houden alles in de hand. We kunnen gerust zijn.
We zetten vandaag 28 995 stappen, goed voor 20 km.
Van Hornillos del Camino naar Castrojeriz: van vaalgeel tot olijfgroen
Er valt wat te stijgen om vanuit Hornillos weer op een stuk hoogvlakte te komen. Het wordt 11 km tussen glooiende stoppelvelden, waar soms rode, soms grijze en dan weer zwarte aarde tevoorschijn komt. Een eerder leeg landschap, waardoor de weinige bomengroepjes en de enorme steenhopen zich des te meer opdringen .
We genieten van het zonlicht dat tussen de wolken heen over de akkers danst, langs al dat verbruinende geel. De hele dag hebben we een koel windje in de rug, dat geregeld de broekspijpen doet fladderen.
In een laagte duikt plots het dorpje Hontanas op. Voor één keer (in Spanje) is de dorpskerk eens open, kans dus om even te bezinnen in een gewijde omgeving en een karaktervol blauw kaarsje aan te steken. In de late namiddag komen we langs de abdijruine van San Antón. De oude pelgrimsweg, nu de verkeersweg, loopt er gewoon door een boog van het gebouw. Wanneer we even passeren in de flink alternatieve albergue daar, leren we dat niemand minder dan Kuifje het tijdens zijn Compostelatocht ook al zo zag.
In het kleine stadje wat verder ligt op een heuvel de burcht (castro) van de Westgotische heerser Sigerich. Doordat Spanjaarden doorgaans niet zo sterk zijn in de uitspraak van het Gotisch is de plaatsnaam Castrojeriz geworden. Dit is ons eindpunt voor vandaag!
De avond sluit optimaal, wanneer ons een fles Rioja 'Marqués de Carabás' wordt voorgezet. De gelaarsde kat zwaait ons vrolijk toe.
We zetten vandaag 30 373 stappen, goed voor 22,5 km.
Van Burgos naar Hornillos del Camino: een eerste stukje meseta op
Om halfnegen is het in Burgos goed licht en wat later zijn we onderweg voor wat mondvoorraad en ook voor de "bewijsfoto": Marina op de bank naast dezelfde pelgrim als toen we hier in april stopten. De man ziet er nog altijd even kapot uit, Marina gelukkig - een half jaartje - frisser.
We verlaten de stad langs de universiteitswijk. Aan de gebouwen van de rechtsfaculteit is Sint-Jakob present om ons op dreef te helpen. Ook de zon is er, volop zelfs. Zouden we door al dat zuidwestwaarts lopen niet alleen aan de linkerkant bruinen??
Voorbij Tardajos steken we een watertje over en komt de eerste meseta-helling al in zicht. In Rabé de las Calzades verrast het ons dat we het plaatsje inkomen langs de Heilige-Marinastraat. Die heilige bestaat dus echt!? Een paar honderd meter verder wordt ze afgebeeld: ze staat zusterlijk naast Sint-Jakob zelve en een pelgrimsverblijf is naar hen beiden genoemd: Santa Marina y Santiago. Waw, eens nakijken in de gids. Daar staat: "Deze herberg kunnen we, op basis van verscheidene meldingen en ervaringen, allerminst aanbevelen." Hum... We zullen de heilige Marina er misschien maar beter even buiten laten.
Na Rabé begint echt de stijging naar een eerste stuk meseta: tafelvormig hoogplateau, praktisch boomloos, maar zeer goed landbouwgebied. Ongelooflijk dat iemand hier voor die stijging een authentieke lift(deur) voorziet.
Na anderhalf uur tussen stoppelvelden dalen we weer af naar een flinke groef in de tafel. Daar ligt Hornillos del Camino, de bestemming voor vandaag.
We zetten vandaag 29 197 stappen, goed voor 22 km.
Hoe is t mogelijk, denkt iemand in Denderleeuw, het tiende traject, alstublieft! En ikzelf ben gewoon in één keer naar Compostela gefietst.
Ja, ieder naar zijn eigen godsvrucht en vermogen, zeker? Wijzelf ploegen midden in de herfst weer twee weken verder. Het is al lang niet meer langs Vlaamse, Waalse, Boergondische, Baskische, , maar nu weer verder langs Castiliaanse wegen.
Vóór ons ligt het eentonige traject van Burgos langs León tot Astorga : een paar honderd kilometer op de hoogvlakte, de meseta, altijd op ongeveer duizend meter hoogte. We proberen tot vlak voor de 1500 meter hoge Cruz de Ferro te geraken. Wat we níét van plan zijn: doodvallen in de schaduwloze hitte (want het is herfst), luchtspiegelingen beginnen zien van de eentonigheid (want we houden mekaar wel bezig) of stiekem de bus nemen tot León (want zo zijn we niet, ook al zijn we langzaam).
Wie, met al die eentonigheid voor de boeg, de moed om onze blog te lezen toch niet opgeeft, vindt vanaf woensdagavond 17 oktober elke avond weer een verslagje.
We stapten voor het eerst de hele tijd in Spanje. Dat is echt wel anders dan in Frankrijk. De Compostelaweg wordt natuurlijk almaar drukker (al viel dat in deze koude aprilmaand erg mee). Maar er zijn, in onze beleving, ook andere plussen en minnen van het Spaanse caminowandelen.
Eerst de minnen (dan kunnen we positief eindigen):
-het contact onder Compostelagangers wordt wat minder. Dat komt door de grote taalkundige verscheidenheid, maar nog meer doordat de van gezelligheid houdende wandelaar dikwijls plaats maakt voor de nogal gefixeerde stapper, die nu meestal in één reis tot Compostela wil. Rond 7 uur is die de deur uit, ontbijten doet hij of zij wel ergens onderweg.
-de camino loopt geregeld vlak bij drukke wegen, zelfs autowegen. Dat komt blijkbaar doordat je meestal op het eeuwenoude pad zit. Dat volgde natuurlijk de vanuit het landschap makkelijkste route en daar precies kwamen later natuurlijk ook de wegen voor autos te liggen.
-bijna alle kerken langs het pad zijn gesloten. Ondertussen maakt een speciaal wandelaarsgidsje van de Junta de Castilla y Leon, gratis uitgedeeld, je waterachtig voor wat voor kunstschatten er achter die gesloten deuren te bewonderen zijn.
-zo lekker als in Frankrijk eet je in Noord-Spanje dikwijls niet. (Maar de pintxos (tapas) zijn, zeker in de steden, wel héél lekker.)
De plussen:
-de camino is praktisch altijd een comfortabel pad, niet al te hard, zodat het heel goed bewandelt.
-maaltijden zijn zeer goedkoop: voor 9 à 12 EUR vind je op het pelgrimscircuit een heel behoorlijke driegangenmaaltijd, met water en wijn erbij.
-in elk dorp, hoe klein ook, vind je wel een cafeetje, meestal ook een winkeltje
-hier voel je op alle mogelijk wijzen de eeuwen geschiedenis van de camino: stadjes en dorpen zijn gewoon naar doortrekkende pelgrims gemaakt. Er is, voor wie van oude kunst houdt, meer moois te zien op weinig wandelafstand.
Met het weer hadden we echt tegenslag: de kou was ongewoon, er waren overstromingen in het nieuws. Maar de toevalligheden van het weer erbuiten gelaten: op de Castillaanse hoogvlakte komt de lente laat. We misten, eens Navarra uit, het ontluiken van de lente waar we op de verschillende vorige apriltochten altijd van genoten hebben.
Al hielden we het rustig en veroorloofden we ons drie rustdagen, we zij toch een flink stuk opgeschoten. We legden, op een halve km na, 230 km af. In totaal zijn we nu 2319 km ver. Daarvan hebben we 1060 km gestapt en 1250 km gefietst. We hebben nog zon 500 km te doen. (Wie van bij ons langs de kortste weg naar Compostela trekt, doet daar ongeveer 2350 km over.)
In het najaar trekken we weer verder, stappend langs de Camino frances, zeker tot Leon. Misschien maken we verderop nog wat kronkels, dat zien we dan weer.
De blog ligt weer voor een hele tijd stil.
Hier volgen nog wat foto's van mooie plekken van het eerste deel van deze tocht:
* van de 1ste (van dit traject) / 77ste (in het totaal) reisdag: een helleborus langs de weg
* van de 2de / 78ste reisdag: een textielwinkeltje in Puente la Reina (waar we nog handschoenen kochten (die Marina vervolgens kwijt raakte))
* van de 3de / 79ste reisdag: de camino bij het dorpje Cirauqui
* van de rustdag in Estella: mucho mucho Spaans: San Miguel in het barokke hoofdaltaar
* van de 4de / 80ste reisdag: nat op het pad tussen Estella en Azqueta
* van de 5de / 81ste reisdag: groengrijze tinten van de olijfbomen op een sombere dag
* van de 6de / 82ste reisdag: wijngaarden achter de rozemarijn
* van 7de / 83ste reisdag: een romaans kapiteel van het pelgrimshospitaal San Juan de Acre: een konijn wordt door een leeuw gegrepen, maar slaagt erin nog enige humor in de zaak te vinden.
Hier nog wat foto's van mooie plekken of wat bijzondere momenten van het tweede deel van deze tocht:
* van de rustdag in Nájera: een hondje, teken van trouw, op een van de koningsgraven in het klooster Santa Maria la Real
* van de 8ste / 84ste reisdag: wijngaarden met de Pico San Lorenzo op de achtergrond
* van de 9de / 85ste reisdag: Santo Domingo en de kippen, zoal afgebeeld aan het gewezen Convento de Santo Domingo
* van de 10de / 86ste reisdag: het jonge graan en een verre Compostelaganger
* van de 11de / 87ste reisdag: het interieur van de kerk van San Juan de Ortega
* van de 12de / 88ste reisdag: een vrolijke muurschildering in Cardañuela Riopico
* van de 13de / 89ste reisdag: ooievaars op de kerk in Castañanes
* van de dag in Burgos: een Sint-Jakobsbeeldje in het kathedraalmuseum
Wil je graag op de hoogte gebracht worden wanneer de blog weer in werking gaat en gebeurde dat tot nu toe niet?
Laat dan gewoon even je e-mailadres weten. Dat kan via "reacties" hieronder.
In Burgos is alles er plots: winkels, veel mensen, zeer verzorgd en toegankelijk erfgoed, leven in allerlei vormen. En: langs de overal verspreide pleinen en de verbindingsstraten - Burgos is ontstaan uit een aantal aan mekaar gekliederde dorpen (burgos) - is het moeilijker je weg te vinden dan langs de Camino.
We nemen de tijd voor een uitgebreid ontbijt met uitzicht op de schitterende kathedraal. Ook het interieur is ongezien. Er komt zoveel op je af aan gotiek, renaissance en nu eens in verhouding wat minder barok, dat je zelfs als oprecht cultuurminnaar na een uur of anderhalf je appetijt voelt minderen. Het schitterendst is de centrale koepel, waarbij zelfs Filip II , die bij ons geuzen liet uitmoorden alsof het niks was, lyrisch werd: "Hij lijkt niet door mensen, maar door engelen gemaakt", zei hij. En hij had gelijk.
Hoe het kan, weten we niet, maar tussen de vele mensen komen we drie keer James tegen. We leerden die sympathieke Engelsman, naamgenoot van Sint-Jakob, onderweg kennen. We spreken hem eerst bij een sapje, dan in het Castillo en tegen de middag nog eens. Bij zo een derde ontmoeting drink of eet je dan toch iets samen? Zo doen we het.
We bezoeken ook het Monasterio de las Huelgas met z'n schitterende kloostergang, aan de rand van de stad.
We eindigen in de Iglesia de San Nicolas. Uitbeeldingen van die heilige vallen natuurlijk zelden tegen, maar het intrigerendst is hier een eenvoudige gebeeldhouwde figuur, de kop van een waterspuwer blijkbaar. Die ligt onder een rooster in de vloer, niet eens zo diep, en enkele mensen proberen een muntje juist in de geopende mond te laten vallen. Het mislukt grandioos. Het lijkt Paul een makkie: je kan er vlak boven, dus moet je toch maar gewoon de zwaartekracht haar werk laten doen? Een muntje dus - ernaast. Een tweede, derde en dan ook nog maar een vierde muntje - telkens ernaast! Nu alleen nog met een muntje van 1 cent, maar het moet lukken! Weer een muntje - ernaast. Zoiets simpels niet kunnen is erg. We vinden de oplossing: we wandelen later sowieso verder vanuit Burgos; we brengen dan een hele hoop muntjes van 1 cent mee en gaan door.
Moet je als Compostelaganger immers niet weten dat dingen soms gewoon wat tijd nodig hebben, en dan toch wel kunnen lukken??
Over een vijftal dagen zetten we nog een beperkt aantal mooie foto's op de blog.
Van Cardanuela Riopico tot Burgos: de wandelsticks afspoelen
In Spanje vertrekken Compostelagangers vroeg in de morgen. Wie in een trekkersverblijf logeert, privé kamer of niet, moet daarin mee. Dat maakt de kordate uitbaatster van ons verblijf ons wel heel duidelijk, wanneer ze klokslag 8.30 uur de borden onder onze neus wegneemt en op onze verbaasde blik iets als "E la hora!" zegt. Het voordeel is alleszins dat we vroeg op weg zijn, zo geraken we kort na de middag in Burgos.
Vandaag is er plots geen wolk meer te bespeuren. Het gaat naar 15 graden in de schaduw. Al vlug steken we de autoweg over, dan kiezen we voor de zuidelijke "rivierroute" om Burgos binnen te wandelen. Die komt maar langs 1 dorp, Castanares, waar weer ooievaars present zijn op het kerktorentje.
We steken de Rio Arlanzon over, eerst niet veel meer dan een beekje. Een aantrekkelijke weg, 7 km ononderbroken in het groen van de zuidoever, leidt ons de stad in. Er zijn hier veel stedelingen op wandel en er wordt ons geregeld "Buen Camino!" gewenst.
Even voor het oude stadsgedeelte in zicht komt, spoelen we onze wandelsticks af in de rivier. We kunnen langs de magnifieke Arco de Santa Maria de stad in. Maar eerst trakteren we onszelf aan de promenade buiten de stadspoort, met haar vele platanen, op een sapje op onze aankomst. Zo'n vers geperst sinaasappelsapje is waarschijnlijk nergens zo lekker als in Spanje. Oef, samen nog even bekomen op een bank, zover zijn we weer.
We zetten vandaag de laatste 20 381 stappen van dit traject. Dat is goed voor 14,5 km.
Van San Juan de Ortega tot Cardanuela Riopico: mos en stenen
Het gaat niet boven de 10 graden en zon zien we ook niet, maar de etappe die we vandaag lopen, is de mooiste van ons tweewekentraject.
Vraag van de dag: slaat die "oca" uit "Montes de Oca" waar we doortrekken nu op ganzen - in het restaurantje van gisteravond stond opvallend een oud ganzenbord ten toon - of op eikenbossen, zoals iemand ons vertelde? Een smal pad leidt ons kilometers lang door schrale eikenbosjes. Aha, nu is het duidelijk: "oca" slaat op eikenbossen. Van de lente geen spoor, maar wie van zilvertinten en van mossen houdt, heeft hier veel te bekijken.
We zijn noodgedwongen vertrokken zonder te ontbijten, maar doen dat, zoals veel Compostelagangers, dus na een uurtje stappen, in het dorpje Ages. Er volgt mooi weidegebied, met de eerste runderen die we in Spanje zien en dan: een ganzenbord, in stenen in het gras gelegd. Wat verder: nog een, en nog een. Zijn die "oca" dan toch ganzen en geen eiken? Of als we nu eens ophielden zoiets te willen weten, en gewoon maar stapten ..?
De Camino wordt zeer stenig. Hij trekt ons nog even tot tegen de 1100 m, aan het houten kruis op de Sierra de Atapuerca. Voor ons verschijnt Burgos al, dat het eindpunt moet worden van dit stuk Compostelatocht.
We stoppen vandaag in Cardanuela Riopico. We zijn vroeg en kunnen in ons wandelaarshotelletje veel Compostelagangers na ons zien binnensijpelen, sommigen eindeloos veel flinker dan wij. Op de trap komt Paul een reus van een vent tegen. Hij staat als versteend op de overloop. Hij vraagt Paul of hij Frans spreekt, zegt na bevestiging een en ander in het Spaans, steunt zwaar op Paul en vecht zich voet voor voet verder de trap op. Even verder ziet hij Marina, tot wie hij een zwierig " Bonjour, mademoiselle!" richt. Dat zijn pas de echte Compostelagangers, vindt Marina.
Wijzelf houden het bij, ocharme, 19 597 stappen, goed voor 14 km.
Van Villafranca Montes de Oca tot San Juan de Ortega: de modder overwinnen
Vandaag moeten we een bergrug over van 1150 m , de Puerto de la Pedraja. Dat klinkt als een hoogte overwinnen, maar het valt best mee: nauwelijks 150 m stijgen langs een gemakkelijke, soms zelfs ultrabrede weg. Er valt vooral roodachtige modder te overwinnen. Die is veroorzaakt door de vele regen van de voorbije weken. Vandaag motregent het van 's morgens tot een stuk na de middag, terwijl de koude wind ons in het gezicht slaat. De eindeloze graanvelden maken plaats voor een heideachtig landschap.
Op de hoogte staat een monument en vlakbij ligt een massagraf. In de Spaanse burgeroorlog werden hierboven meer dan 100 republikeinsgezinden door Francogezinden gefusilleerd. Op initiatief van de familieleden werd enkele decennia geleden naar de doden gezocht, en ze werden gevonden. Om even stil van te worden.
Even verder kunnen we bekomen waar een dame een rustplaats heeft ingericht waar je voor een "donativo" een drankje krijgt uitgeschonken. Sint-Jakob is er helemaal voor!
Al snel dalen we af naar San Juan de Ortega, naar een discipel van Santo Domingo genoemd. Zijn gotische grafmonument is bijzonder mooi, maar uiteindelijk liet men hem in zijn eerste, eenvoudige tombe liggen. Net als zijn leermeester liet hij pelgrimsverblijven bouwen. Zo werd hij de patroon van de architecten en ingenieurs. Hij wordt ook aanroepen door vrouwen die maar niet zwanger geraken. Dat is een combinatie die je misschien niet direct zou verwachten, maar langs de Camino kan veel.
We houden het vandaag bij 18 482 stappen, goed voor 13 km.
Van Viloria tot Villafranca Montes de Oca: elke stap een beetje hoger
Jongens, jongens, elke dag opnieuw wordt er goed weer voorspeld vanaf de volgende dag, ondertussen blijft de zonneschijn heel schaars. Onze gastvrouw in Viloria klaagt: zo komt het pelgrimsseizoen maar moeizaam op gang. Ze telt altijd het aantal stappers als ze naar het 8 km verder gelegen Belorado rijdt, en het waren er nu 30. Eens het seizoen loopt, moeten het er 70 zijn. Voor ons is het best!
Belorado heeft een mooi marktpleintje, waar platanen erop staan te wachten om groen te gaan worden. Aan het Clarissenklooster houdt een metalen pelgrim de wacht. Tussen de snel mekaar opvolgende dorpen is er groen genoeg: jong graan, jong graan, jong graan.
Zoals de voorbije dagen stappen we weer zo'n 150 m meer de hoogte in. Zelfs nu we tegen de 1000 m komen, blijft dit landbouwland, geen bergland. We komen langs Tosantos, waar de mooie dorpskerk gesloten blijkt. We houden het maar bij een verre blik op de kluis van Nuestra Senora in de rotsen. Andere dorpjes van nog geen 100 inwoners volgen. Eindpunt is Villafranca aan de Montes de Oca, een niet al te hoog gebergte dat we morgen over moeten om de hoogvlakte van Burgos te bereiken. Montes de Oca betekent "ganzenbergen". Wie weet wordt de betekenis ons morgen duidelijk?
We zetten vandaag 28 775 stappen, goed voor 21 km.
Van Santo Domingo de la Calzada tot Viloria: de Rioja uit, Castilie in
Zonder dat dat zo voorzien was, lopen we vandaag in de sporen van de heilige Domingo: van de plaats waar hij een pelgrimshospitaal begon naar het dorpje van nu 70 mensen waar hij geboren werd. We kruisen de rivier waar hij een eerste brug liet bouwen en lopen langs het pad waar hij de rovers liet verjagen.
Dat werk zou nog eens mogen worden overgedaan. Gisteren betaalden we, even een alternatieve weg volgend, in een boerencafe 3 Eur voor de koffies ipv de overal geldende 2,40. 's Avonds rekende men ons de bij het standaardmenu horende fles "jaarwijn" , die we door een betere lieten vervangen, toch nog aan, vanmorgen telde men in een winkeltje plots 1 Euro per klein flesje water ... De pelgrimsrovers zitten niet meer tussen de bosjes, maar zijn duidelijk present.
Gelukkig staat daar het wat bijzondzre gevoel onder Compostelagangers tegenover. In Granon, weer zo'n typische plaats aan de Compostelaweg met een lange rechte hoofdstraat doorheen twijfelt de elektronische thermometer tussen 7 en 8 graden. Maar we vinden er veel gezelligheid in een pelgrimsbar. Toch oppassen dat het zo geen halvelingse kroegentocht gaat worden.
Wat verder komen we in Castilie. Klinkt ver,he, als je er met eigen benen geraakt bent?
Al vlug verschijnt Redecilla del Camino, het eerste Castiliaanse dorp. De 12de eeuwse doopvont stelt er het hemelse Jeruzalem voor.
Al rond 3 uur komen we in Viloria met zijn vele huizen en kerkje in vakwerk. Als hzt waar is, komt er morgen beter weer aan.
We zetten vandaag 21 137 stappen, goed voor 14,5 km.
Van Najera tot Santo Domingo de la Calzada: kippen in de kerk
Op dit dagje stappen we nog de hele tijd door de Rioja. De regen is plots geweken, we krijgen zelfs veel zon. Eens we op de hoogte boven Najera zijn, zien we de bergen, vers besneeuwd, oplichten in de verte. Een schitterend gezicht!
We wandelen 6 km tot Azofra, dat over twee strategisch gelegen cafeetjes (voormiddagkoffie), een winkeltje (picknickbrood) en een apotheek blijkt te beschikken. En zelfs - nooit gezien - over een apotheekautomaat. Die biedt alles wat de Compostelaganger zich kan dromen: blarenpleisters, nagelknippeetjes, oordoppen voor wie in een slaapzaal overnacht en zelfs het nodige voor pelgrims die 's avonds nog energie overhouden voor heel andere dingen dan een gebed.
Het kan eigenlijk moeilijk, maar met het betere weer lijkt ook het aantal Compostela-gangers wat toe te nemen: wanneer je een stuk voor en achter je kijkt, zijn er altijd wel andere wandelaars te zien. Vooral de Commonwealth, Korea en Duitsland zijn goed vertegenwoordigd, maar eigenlijk komen we op de Camino de hele wereld tegen.
We komen op tijd aan in Santo Domingo de la Calzada, genoemd naar de heilige die hier 1000 jaar geleden een pelgrimshospitaal bouwde. De wonderverhalen over hem zijn talrijk. Het mooiste is dat over een kip zn een haan aan het spit die hij weer tot leven wekte om een onschuldig gehangene te redden. Als herinnering worden in de schitterende kerk al eeuwen een kip zn een haan gehouden. De beestjes worden om de 2 weken vervangen en lijken zeer gelukkig.
Dat laatste geldt ook voor ons, nu de weersverwachting positief is omgeslagen. We zetten vandaag 29 569 stappen, goed voor 21 km.
Goed dat we juist deze dag voorzien hadden om even te rusten , want het regent letterlijk de hele tijd.
Najera is ooit de hoofdstad van Navarra geweest, maar dat is bijna 10 eeuwen geleden en je ziet het er niet meer aan. Ons cultureel programma zit dus ruim in de tijd. Begmlinnen met een voormiddag-"cafe con poco poco leche" dus vooraleer we de abdij Santa Maria la Real bezoeken.
Die is de moeite waard: sierlijke bogen in de kloostertuin en een typisch Spaans barok hoogaltaar met een kruis uit de Zuidelijke Nederlanden - kunnen we niet tegen zijn. Een altaarstuk van Memlinc werd later terug verkocht wegens te sober, aan het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen - kunnen we zeker niet tegen zijn. Echt mooi is het pantheon van de Navarrese koningen. Niemand wordt blij van de kindermoord in Betlehem op een graftombe, maar ze is wel treffend uitgebeeld.
De middag verdelen we over 3 cafeetjes voor telkens een pintxo. Winkels en museum gaan pas om 5 uur weer open, kan je dan anders dan een vijfde cafeetje opzoeken?
's Avonds maken we de liederlijke dag weer goed met pelgrimsmis, pelgrimszegen en onze belofte dat we nu zonder rustdagen tot Burgos proberen te lopen
