"Caroline oh! Caroline", door Paul van Herck
bespreking: Peter Motte
655 woorden
Deze dode morgen besteden we aan een dode schrijver: Paul
van Herck. Hij werd geboren in 1938 en stierf in 1989 door zelfmoord, zoals
Eddy C. Bertin me vertelde. Hij woonde zijn hele leven in Berchem. Hij is
tegenwoordig wat weggezonken doordat zijn werk erg verspreid werd gepubliceerd
en zijn min of meer vast uitgever het kleine De Schorpioen was, en doordat hij
vooral een schrijven van midden de jaren 60 tot 1980 was.
In 1965 verscheen een debuutbundel, "De Cirkels",
bij een kleine uitgeverij in Antwerpen, Uitgeverij De Kentaur. Op de
auteursfoto van de flap lijkt hij wat op de latere Patrick Bernauw: scherp
gezicht, korte baard, kort haar.
Er was één roman in het Nederlands, "Sam, of de
pluterdag", bij uitgeverij Meulenhoff, waarmee hij furore maakte door de
humor, en de in die tijd populaire linkse toon. Het boekje won een prijs in
1972 in Trieste, en werd uitgegeven door DAW.
Eigenlijk was hij vooral actief als schrijver van
hoorspelen. Hij schreef er 10, vooral van 1969 tot 1976, met nog een nakomertje
in 1980. Minstens één ervan werd uitgezonden op de Nederlandse radio,
"Apollo XXI". Het werd in 1973 uitgegeven bij De Schorpioen in
Strombeek-Bever (België).
Bij De Schorpioen verscheen Van Herck o.a. in een bundel,
"Jarga van Krell", waarin alle verhalen van Bren de Bard zijn, op één
na, nl. "Carol" van Paul van Herck". Over Bren de Bard is me
verder niets bekend, behalve dat hij ook "Brenn de Bard" zou kunnen
zijn, met twee -n'en, maar volgens mij is dat een typefout in Fandata.
Overigens zouden de verhalen van Bren de Bard vertaald zijn door ene Serge F.
Bertran. Bren de Bard zou in 1944 zijn geboren,
Bij De Schorpioen verscheen in 1973 ook "Ysee-A"
dat twee verhalen bevat: één verhaal van Paul van Herck, nl. "De
laatste", maar het titelverhaal is van Louis Thirion.
Van Herck schreef daarbovenop ook nog 7 scenario's voor
historische stripverhalen.
Door zijn publicaties in het Engels en de uitgave in 1976
van zijn roman "Caroline oh! Caroline" in het Frans, werd hij
beschouwd als een van de belangrijkste Nederlandstalige
sciencefictionschrijvers.
"Caroline oh! Caroline" heeft hetzelfde lichte,
humoristische toontje als "Sam, of de Pluterdag". De humor ontstaat
vooral doordat hij sommige mensen niet ernstig neemt. Het hoofdpersonage trekt
een belangrijk deel van het boek rond met een zekere Adolf Hitler en de
paus..Maar het gaat niet over Hitler of de paus.
Het speelt zich af in een wereld waarin Napoleon de slag bij
Waterloo heeft gewonnen, omdat de VS hem kwam helpen. Het Vrijheidsbeeld was
immers een cadeau van Frankrijk aan de VS, en Louisiana was een voormalige
Franse kolonie die aan de VS werd verkocht. Hitler heeft in die wereld niet de
historische rol gespeeld die hij in werkelijkheid had. Geen SS-ers op het
toneel, dus. Maar het is wel duidelijk dat de echte Hitler in het achterhoofd
van Paul van Herck zat. Hij is een al even grote racist en antisemiet als het
echte exemplaar, en het zweet breekt hem uit als hij zichzelf op een bepaald
moment joods verklaart om te ontkomen aan vervolging door zwarten.
In tegenstelling tot "Script" van Alain Dartevelle
is "Caroline oh! Caroline" erg toegankelijk. De humor schuilt meer in
het badinerende karakter dan in de grappen. De truc is dat Van Herck ernstige
zaken luchtig afhandelt. Een stuk van de kracht ervan is wat verloren. In 1976
Hitler luchtig behandelen had een veel morbidere ondertoon dan nu, waardoor het
gemakkelijker tot zwarte humor leidde. Maar de personages blijven trappen in de
gevolgen van hun eigen vooroordelen. Dat neem je natuurlijk nooit weg. Het is
een ontspannend boekje met een ernstiger ondertoon dan het lijkt.
"Caroline oh! Caroline", Paul van Herck, 1976,
Paris, Le Masque Science fiction 42, oorspronkelijk: "Caroline oh!
Caroline", vertaling: Michel Védéwé, pocket, 251 p's, 17x11 cm, isbn
2-7024-0507-X.
zondag, 17 maart - maandag 18 maart 2019
18-03-2019, 21:28 geschreven door Peter Motte 
|
