een geelachtige vloeistof in de buik, een verharde kleine lever met ronde letsels die een centrale indeuking vertoonden.

De dikke darm was verdikt en was bezaaid met zweren.

Onderzoek van mest onder de microscoop bracht eieren van de spoelworm 'heterakis' aan het licht.

De ziekte histomoniasis of 'black head' wordt veroorzaakt door een eencellige parasiet die een ontsteking van de dikke darm veroorzaakt. De parasiet kan in het bloed terechtkomen en veroorzaakt dan in de lever ronde letsels met een centrale indeuking. Door een chronische ontsteking van de lever sterven de levercellen een voor een af en die plaats wordt ingenomen door bindweefsel ('wild vlees'). Daardoor zien we hier een kleine harde lever, een kapotte lever die nochtans levensnoodzakelijk is. (De lever ontgiftigt, maakt verschillende soorten eiwitten aan, produceert gal voor de vertering van vetten,....)

Deze eencellige parasiet heeft een tussengastheer nodig om zich te verspreiden, namelijk de heterakis-spoelworm die leeft in de dikke darm. Als deze worm zich besmet met histomonas, dan komt de eencellige parasiet in zijn eitjes terecht. Via de mest van de kip worden die eitjes verspreid. Kippen die de wormeitjes binnen krijgen, besmetten zich niet alleen met de worm maar tegelijkertijd ook met histomonas.

De wormeitjes worden ook opgenomen door bijvoorbeeld regenwormen. Als een kip dergelijke regenwormen opeet, treedt dus ook besmetting op van de worm en histomonas. De ontsteking van de dikke darm is zowel het resultaat van de besmetting met heterakis als met histomonas. Wormeieren kunnen in een geschikt milieu zeker een paar jaar in de buitenwereld overleven.

foto's : 

- buikholte gevuld met geelachtig vocht. Reden : het bloed dat afkomstig is van het darmstelsel passeert eerst grotendeels de lever  alvorens het het hart bereikt. Door een verhoogde weerstand in de lever (kleine harde lever) stapelt het bloed zich op in de buikholte, waardoor het serum uit de bloedvaten treedt. Daardoor is de buikholte gevuld met vocht.

- kleine, harde, misvormde lever met ronde letsels, veroorzaakt door de parasiet 'histomonas'. De pijlen geven de letsels aan.