Morgenvroeg vertrekken we met een auto vol bagage en een hart vol verwachting richting Pécs. De eerste echte stop is Salzburg, de muziekstad die we toch niet links kunnen laten liggen. Zondag hopen we dan op onze bestemming te arriveren. Het zal dus een dag of 10 heel kalm zijn op deze blog. Met een beetje geluk zijn we op 23 augustus terug in het land, direct gereed om de 24e al te repeteren in Leest, de 26e in Borgerhout. Terwijl jullie dus studeren op "Zingen tot morgenvroeg" , gaan wij Kodaly te lijf. Ons resultaat moet echter al hoorbaar zijn op 20 augustus in de kathedraal. Tot dan!
Met slaperige ogen zit ik hier vanmorgen voor mijn pc om vandaag dan toch maar een echt blogje te fabriceren - wat er gisteren niet van gekomen is. Vorige nacht heb ik rond halftwee mijn computer toch maar afgesloten nadat een dagje grasduinen in de stamboom van de Faicts mij compleet verbouwereerd achtergelaten had. Stel u voor: je kijkt eventjes naar een onschuldige naam uit een zijtak van de familie van mijn vrouw (die stevige roots heeft in West-Vlaanderen en met name in Bredene en Leffinge). Je komt bij Camille Auguste Faict, geboren op 24 juli 1895 in Bredene. Die brave borst is gehuwd met ene Madeleine Marguerite Lebeaux. En uit pure curieuzigheid ga je dan eens kijken waar die Madeleine vandaan komt. En dan begint de onwaarschijnlijke story, die mij zo bezig gehouden heeft. Ik moet het allemaal nog uitpluizen, maar als ik de bronnen mag geloven gaat de stamboom van die dame terug tot minstens het jaar 400 (via de hoogste Franse adel - de familie de Rohan). Deze familie claimt dat ze in haar voorouders koningen en heiligen hebben en dat namen die wij uit de lagere school kennen, als Pepijn de Korte, Karel Martel e.d.m. hun voorzaten zijn. Maar het wordt nog meer bizar: de stamboommaker van die famile beweert - en hier komen we bij de Da Vincicode- dat het voorgeslacht van de hofmeiers via via (al dan niet gedocumenteerd) teruggaat naar het zuiden van Frankrijk en jaja Maria Magdalena en Johannes de evangelist. Kan je je voorstellen dat mijn werk nu begint? En dan spreek ik nog niet van de tak die ik nog niet nagekeken heb van de Franse Capetingers. Om gek van te worden en tegelijk het opperste genealogisch orgasme.
Op 9 augustus 1483 werd de Sixtijnse Kapel in het Vaticaan ingewijd, de meest bekende ruimte in het Apostolisch paleis, de residentie van de paus. Het is wereldwijd bekend omwille van de fresco's van Michelangelo en omdat het de ruimte is waar de kardinalen in conclaaf bijeen komen om een nieuwe paus te kiezen. In de eerste plaats is het natuurlijk de fysieke locatie van de pauselijke hofkapel geweest. Daar vonden de belangrijkste vieringen van het pauselijk hof plaats dat ten tijde van Sixtus IV in de late 15e eeuw ongeveer 200 mensen telde.
De muurschilderingen zijn vervaardigd door o.m. Sandro Botticelli. Het plafond was oorspronkelijk azuurblauw met gouden sterren, maar paus Julius II besloot in 1508 dat er een nieuw fresco moest geschilderd worden. De komende vier jaar zou Michelangelo er aan de slag gaan, mret soms en zeer ongeduldige paus die achter hem aan zat om het titanenwerk te beëindigen. 300 dukaten hield Michelangelo er aan over. Toen Michelangelo klaar was met het gewelf had hij meer dan 300 figuren geschilderd. In het midden bevindt zich het meest bekende onderdeel, waarin te zien is hoe God Adam het leven schenkt.
Stambomen hebben iets fascinerend. Je graaft een beetje en je komt terecht bij jeugdherinneringen die bepaalde geluiden, beelden, zelfs reuk en smaak oproepen. Op de banken van het HTI in Brugge leerde ik mijn vrouw kennen, ene De Beul (wat een naam, ze is nochtans niet zo verschrikkelijk) die een broer had - Stefaan. Diens vrouw Martine kan op haar beurt bogen op een eeuwenoude stamboom die met een beetje verbeelding teruggaat naar Franse geslachten in de 14e eeuw: het geslacht Butaye. Zover moet ik echter nier teruggaan om al de sensaties uit mijn adolescentie naar boven te halen. Mijn Latijn leerde ik in Turnhout bij de Jezuieten, de spraakkunst was gemaakt door pater Geerebaert s.j., de lezingen en de oefeningen waren samengesteld door pater Butaye, een strenguitziende pater met een bril (en een knollenhoofd - maar dat zeggen zou wellicht genoeg geweest zijn om een groene kaart te krijgen: 2 dagen op water en brood in afzondering). Deze pater is echter onverwacht de erudiete medesamensteller van een hele familiegeschiedenis van Martine. Of hoe het lot ons verbindt.
Het zal nu stilaan een half jaar zijn, dat ik werk aan een manuscript over Rusland. Niet dat ik ambities heb om dit ooit uit te geven, het is mijn manier om mij ergens in te verdiepen. Om meer te weten en op een rijtje te zetten wat mij zo intrigeert. Na een grote portie geschiedenis (historia magistra vitae), zijn de religie, de literatuur en de muziek al aan de orde geweest. Nu ben ik dus bezig met de schilderkunst. Dan kan je natuurlijk niet om Ruslands glorie heen: de iconen. Wat zij betekenen wordt zeer goed verwoord door de avantgarde-schilder Aleksej von Javlensky:
"Elke kunstenaar werkt in een traditie. Ik ben een geboren Rus. Mijn Russische ziel stond altijd dichtbij iconen, de Byzantijnse kunst, de mozaieken van Ravenna, Venetiê, Rome en de romaanse kunst. Al die kunststromingen hebben mijn ziel altijd in een heilige vibratie gebracht, omdat ik daar een diepe geestelijke taal voelde. Deze kunst was mijn traditie."
Nu ik terug kijk naar de dvd die onlangs bij Knack gevoegd was (Ik, Claudius), moet ik denken aan de manier waarop Nero zich ontdeed van zijn moeder.
De Romeinse vrouw Agrippina was wat je noemt een tang van een mens. Ze was geobsedeerd door macht en ging over lijken om die macht te bereiken. Agrippina was getrouwd met keizer Claudius. Uit een eerder huwelijk had ze al een zoon: Nero. Agrippina wilde niets liever dan dat haar geliefde zooon Nero uitgeroepen werd tot keizer over het Romeinse rijk. Ze consulteerde haar waarzeggers om te horen wat die ervan vonden.
"Ja. Nero zal regeren over het Romeinse rijk", zeiden zij. "Maar. Hij zal zijn moeder vergiftigen." "Dat moet dan maar", oordeelde Agrippina. Ze vergiftigde haar man, keizer Claudius, en Nero werd uitgeroepen tot de nieuwe heerser.
De waarzeggers hadden de toekomst goed voorzien, want Nero probeerde inderdaad zijn moeder om te brengen. Een eerste poging om Agrippina te vergiftigen mislukte. Een gewaarschuwd mens telt voor twee en Agrippina had al anti-stoffen gedronken voor zij vergiftigd werd.
De tweede poging van Nero was iets minder subtiel: het plafond van haar slaapkamer werd half gedemonteerd, zodat het tijdens haar slaap boven haar bed in zou storten. Deze poging mislukte omdat Agrippina op tijd gewaarschuwd werd.
Ook de derde poging om zijn moeder te vermoorden mislukte. Nero stuurde Agrippina de zee op in een boot die verre van zeewaardig was. De boot verging zoals gepland was, maar Agrippina zwom naar land.
Nero besloot om het dan maar met het zwaard te doen. Een centurion kreeg opdracht om het hoofd van Agrippina met zijn zwaard te doorklieven. De centurion wachtte Nero's moeder op en haalde uit met zijn zwaard. Agrippina was zwaar gewond, maar helder genoeg om te beseffen wat er gebeurde.
Ze ontblootte haar borsten en riep uit: "Val deze twee maar aan, want het zijn deze borsten die het monster Nero ooit gevoed hebben."
Neen, hij is niet uit zijn graf opgestaan, ook al komt hij in Oostende aan. De Frederic Chopin is een zeilschip dat zijn thuishaven heeft in Polen en genoemd is naar haar nationale trots. Het is dit jaar het Chopin jaar (tweehonderdste verjaardag van zijn geboorte). Het Belgisch voorzitterschap van de EU organiseert op 1 oktober een huldeconcert voor deze Poolse componist.
Het programma van het concert: * François Glorieux: Fanfare voor Europa * Frederic Chopin: Pianoconcerto (het is nog afwachten of het nr.1 of 2 wordt) * Dmitri Sjostakovitsj: Symfonie nr. 5 Plaats: Théatre Saint Michel, Pater Eugène Devroyestraat, Etterbeek. Orkest: Belgisch Philharmonisch Orkest (BPO)
Kan je het geloven dat het gisteren al 109 jaar geleden was dat Louis Armstrong werd geboren (4 augustus 1901 - New Orleans), althans zo willen het de officiële papieren in de kerk waar hij gedoopt werd. Hijzelf beweerde altijd dat hij het niet juist wist en vierde zijn verjaardag dan maar op 4 juli (de Amerikaanse Onafhankelijkheidsdag). Bij zijn overlijden werd hij beschouwd als één van de belangrijkste musici van de 20e eeuw. Als ik vandaag bij mijn kinderen de naam van Armstrong, Satchmo, laat vallen, kijken ze mij aan of ik van een andere planeet kom. Sic transit gloria mundi. Hoog tijd dus om hem nog eens eventjes te laten zien en horen.
Wat ING bezielt, mag Joost weten. Ik zou eens moeten kijken hoeveel zestig + er in hun Raad van Bestuur zitten. Toch ontroerend dat die ineens zo bezorgd zijn over ons: ons handje vasthouden en niet meer toelaten dat mensen van over de zestig meer dan 1000 euro uit het kastje aan de muur halen. Hebben ze misschien in één adem beslist dat wij niet meer alleen de straat mogen oversteken, of hebben ze definitief ons menu vastgelegd? Zwemmen lijkt me ook al geen veilige bezigheid en zingen in een koor kan vast alleen als de ambulances klaar staan, tenminste als je op voorhand aan ING een medisch attest gevraagd had. Ik begrijp die bank natuurlijk wel een beetje: de economische crisis is voorzeker ook veroorzaakt door de derde leeftijd.
Een muziekinstrument leren spelen, helpt bij de ontwikkeling van de hersenen van kinderen. Dat zegt professor Nina Kraus van de Amerikaanse Northwestern Universiteit in Chicago. Haar team heeft ontdekt dat muziek de gevoeligheid van de hersenen voor geluiden, inclusief spraak, verbetert. "Door muziek te spelen, voeren de hersenen alledaagse taken beter uit zoals lezen en luisteren", legde Kraus uit aan de American Association for the Advancement of Science in het Amerikaanse San Diego.
Autisme Een muziekinstrument leren spelen heeft ook voordelen voor kinderen met dyslexie en autisme. Een woordvoerster van de National Autistic Society zei dat veel kinderen met autisme goed reageren op muziek: "Het lijkt erop dat muziek kinderen kan helpen om beter te communiceren met andere mensen. Muziek helpt hen ook te ontspannen en bij het uiten van hun gevoelens." Het onderzoek heeft ook aangetoond dat een instrument bespelen de automatische verwerking in de hersenstam beïnvloedt. De hersenstam controleert de ademhaling, de hartslag en reageert op complexe geluiden.
De oude Belgen voor de derde keer in onze geschiedenis dreigen zij onder de voet gelopen te worden door nieuwe volksverhuizingen. Julius Caesar mocht dan al spreken van horum omnium fortissimi sunt Belgae, van al deze Galliërs zijn de Belgen de dappersten, het neemt niet weg dat Gallië en België (een anachronisme van formaat), netjes in minder dan 100 jaar tijd gekoloniseerd werden door de Romeinen. Driehonderd jaar later brak de dam het Romeinse imperium tegen de Germaanse volkeren had opgeworpen en brak de tijd van de grote volksverhuizingen aan. En nu is er min of meer sluipend de nieuwe invasie van het Europese moederland.
Mijn generatie maakte zich al ongerust als in een school het percentage van 20 % allochtonen werd overschreden: een kwalijke zaak voor de taalontwikkeling en het onderwijsniveau, zo heette het. Gisteren maakte mijn zoon en schoondochter zich ongerust over het feit dat primo de vrije schoolkeuze niet meer bestaat in een stad als Gent en secundo dat zij voor hun dochtertje het risico lopen dat ze in een school terecht komt met 80 of meer percent allochtone kleuters. Zij zouden al blij zijn als die aanwezigheid zou beperkt zijn tot 50 %.
Misschien weten we het nog niet, maar de cultuur van het Avondland is onomkeerbaar aan het veranderen. Jammer genoeg kwam er na de Romeinse tijd een era die wij (verkeerdelijk??) de duistere middeleeuwen noemden. En deze beschouwing heeft helemaal niets te maken met wat Willem Vermandere de bange blanke man noemt.
Op de 14e verjaardag van haar overlijden, wik ik graag vandaag - misschien wel vanuit een zeker jeugdsentiment - hulde brengen aan de Franse zangeres Frida Boccara. Zij werd geboren in Casablanca op 29 oktober 1940 en zou dit jaar zeventig geworden zijn, ware het niet dat zij op 1 augustus 1996 aan de gevolgen van een longinfectie overleed. (Zij ligt begraven op het Joods kerkhof van Bayeux). Haar bekendste liederen zijn ongetwijfeld Un jour, un enfant, waarmee zij het Eurosongfestival won in 1969 en Cent mille chansons. Maar ik onthoud vooral ook een prachtige LP, opgenomen met het mannenkoor de Maastrichter Star.
Eén van mijn literaire zondes is dat ik om de zoveel jaar een favoriete auteur van detectiveverhalen heb. Eigenlijk zijn het er nog maar drie geweest in mijn leven, maar die heb ik dan ook bijna compleet gelezen (en gekocht). In den beginne was er ... Agatha Christie, die op een onmogelijke manier je op het verkeerde been zette en je eigenlijk alleen maar ergerde omdat zelfs een goede lezer onmogelijk kon uitmaken wie er nu de 'slechte' was. Daarna kwam George Simenon, met zijn heerlijke psychologische romans, die eens en voorgoed Maigret met de pijp vereeuwigde. De laatste tien jaar ben ik echter een absolute adept van de Amerikaanse Eilsabeth George, wier thrillers zich wonder genoeg allemaal afspelen in Engeland, en waar de aristocratische Thomas Linley samen met zijn boerse assistente Havers de hoofdrol in speelt. Door de jaren heen is Linley bijna een stukje familie geworden, waar je met meeleeft in de drama's die hij onderzoekt maar ook in zijn eigen drama. Natuurlijk is elk boek op zich de moeite waard om te lezen, maar wil je Linley volgen dan moet je eigenlijk beginnen bij het allereerste boek (al van 1988): 'Tot de dood ons scheidt'. Nu is er nummer 16, opnieuw een turf van 682 bladzijden met de titel "Lichaam van de dood". Benieuwd of Linley eindelijk over de dood van zijn vrouw heengeraakt, nu hij teruggeroepen wordt naar de Yard. Echt waar, George is de queen.
Je kan van de Amerikanen van alles zeggen, maar niet dat ze niet attent zijn (zeker als er ook nog een vleugje commercie bij kan). Vandaag hebben zij "schoonvaderdag". Terecht natuurlijk: boze schoonmoeders zijn bekend, maar schoonvaders die hun schoondochters op de handen dragen en met hun schoonzoon naar het voetbal kijken komen veel minder in de picture. Schrijf het dus maar op in je agenda en ... mocht je mijn schoonzoon of mijn twee schoondochters tegenkomen, dan mag je het hen gerust ook zeggen. Ik heb nog niet gemerkt dat zij de Amerikaanse zeden overnemen.
Internationale zangweken zijn een fenomeen dat in de koorwereld niet kapot te krijgen is. Internationale koorfederaties maken er een punt van eer van om ieder jaar opnieuw een ontmoetingsplaats te verschaffen waar het goed is om te vertoeven. 7 à 10 dagen zijn koorzangers vanover (in ons geval meestal) heel Europa bij mekaar om de uitdaging aan te gaan op een korte tijd onder leiding van internationaal gerenommeerde dirigenten een mooi programma in te studeren, wat dan tegen het einde aan ook publiek kan uitgevoerd worden. Als je nog niet vaak deelgeomen hebt, is het tegelijkertijd een boeiende ontdekking van nieuwe locaties zoals Tarragona, Venetie, Utrecht, Barcelona, Saint Andrews, Pecs, Vaison-la-Romaine, ... en noem maar op. Als je wel een habitué bent, is het telkens weer een beetje thuiskomen op vertrouwde plekken en is er de vreugde van mensen te ontmoeten die je vroeger al zag. Zo stond ik vorig jaar op Europa Cantat naast een jongeman (met een schitterende basstem) die mij zei dat hij als jongetje vijftien jaar vroeger nog in hetzelfde atelier gezongen had als ik. Of ik kijk uit naar mijn Amerikaanse vriend Davey die telkens weer naar Europa komt om Händel en Mendelssohn te zingen. Eens deelgenomen, heb je de mikrobe te pakken, en voorlopig is er geen medicijn tegen. Gelukkig maar, want het is een heerlijke ziekte die ik iedereen kan aanraden.
Petrus Alamire (schuilnaam voor Imhofe) was de meest begaafde en vermaardste muziekkopiïst van zijn tijd. Hij werd rond 1470 in Duitsland geboren, maar vestigde zich algauw in de Nederlanden. Hij werkte oorspronkelijk in Antwerpen en s Hertogenbosch, waar zijn enorme begaafdheid al gauw opgemerkt werd. Het was ook de tijd waarin de Vlaamse polyfonisten hun hoogtepunt bereikten (Vlaanderen leverde meer musici dan de rest van Europa bij mekaar). In 1509 was Alamire hoveling geworden van de toekomstige keizer Karel en zijn handschriften werden waardevolle geschenken in de diplomatieke wereld.
Ergens tussen 1506 en 1509 verhuisde Alamire van Antwerpen naar Mechelen, waar toen de residentie van de landvoogdes der Nederlanden was. Zijn productie is ongeëvenaard in schoonheid. Maar behalve muziekkopiïst was Alamire ook een druk baasje op een ander terrein: hij was spion voor koning Hendrik VIII van Engeland (eigenlijk dubbelspion) en toen hem daar de grond te heet werd onder de voeten, kreeg hij nog spionageopdrachten van de koning van Denemarken.
In het stadsarchief van Mechelen wordt een prachtig Mechels Koorboek bewaard dat gemaakt was voor Margareta van Oostenrijk.
Gisteren stuurde onze onvolprezen secretaris van KORILE een PPS door over Mechelen: een tikkeltje trots en een tikkeltje verwondering klonk door in het begeleidend tekstje. Nu heeft Mechelen alle reden om fier te zijn op de mooie plaatsen en kostbare schatten die het binnen zijn (symbolische) muren heeft. Niet te verwonderen natuurlijk, als je bedenkt dat Karel de Stoute er het centrum van zijn Bourgondisch Rijk van maakte. En was de invloed van Bourgondië al immens in de veertiende en de vijftiende eeuw, toen Margareta van Oostenrijk landvoogdes werd in opdracht van haar broer keizer Karel, was meteen het hoogtepunt bereikt. Hoe belangrijk Mechelen wel was zou later nog eens blijken wanneer de voornaamste raadgever van koning Filips II van Spanje, Antoine Perrenot de Granvelle, kardinaal-aartsbisschop werd van Mechelen. Vandaag laten we iets zien van de mooie stad, maar morgen wil ik het zeker hebben over het prachtige Mechelse Koorboek dat door Alamire gemaakt werd voor Margareta van Oostenrijk.
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
