Ik ben vanmorgen even (?) naar Antwerpen gereden om de Zirkstraat een bezoekje te brengen: daar is namelijk de zetel van Koor & Stem en het Huis van de Amateurkunsten. Musica ad Nives had al zijn partituren voor Zingen tot Morgenvroeg opgehaald, en nu was het de beurt aan KORILE. Na onze succesvolle kerstoptredens is het immers tijd om ons aan een nieuw repertorium te wagen. Zingen tot morgenvroeg ... wie gedacht had dat dit heel erg zou moeten gepromoot worden om toch maar de beoogde 1500 zangers bij mekaar te krijgen is er aan voor de moeite. Koor & Stem heeft de tribune voor 1500 zangers uitgebreid tot 1700 en is nu verplicht om de inschrijvingen af te sluiten. Ongezien succes!
Je hebt ze in soorten en maten, de kerstconcerten, waar je deze dagen over valt. Sjieke concerten, melomane toestanden, gezellige concerten. De presentator van dienst op het concert gisterenavond in Leest, Hans, kon het niet beter verwoorden: KORILE houdt geen concert in rok en avondkledij. Voor een schare trouwe aanwezigen (ondanks de barre winterkoude) hebben wij ons traditioneel kerstmoment gehouden onder de titel "Winterballade". Ik heb er een prettig warm gevoel aan overgehouden. In een gevarieerd programma werd gemusiceerd en verteld, op een manier die de luisteraars ongetwijfeld kon boeien, getuige de aandachtige stilte die heel de tijd heerste. Het koor liet op een verzorgde manier horen, waar ze de laatste maanden mee bezig waren, onze trouwe pianiste parelde Daquin uit haar Roland, de Suite Antique van Rutter liet de fluitiste toe haar kunnen te bewijzen, Leon vertelde Tolstoi op een onnavolgbare wijze, Pascale bewees nog maar eens dat Adam een evergreen schreef met zijn "Minuit chrétiens". Het geheel bewijst nog maar eens dat je mensen kan blij maken met je muziek. Of het nu Bach is of een Ierse ballade, als je er in gelooft dan mag je er mee uitpakken. Flink gewerkt, KORILE. Op naar een volgend toonmoment. En tot dinsdag want dan pakken we nieuwe dingen aan.
Gisteren gehoord op de radio: een nieuwe hype in de grote steden van China is Kerstmis. De yuppies van dienst zijn het die de Westerse kitch ontdekt hebben. In de winkelstraat weerklinken de Chinese versies van: We wish you a merry Christmas, van Djingle Bells en Stille Nacht. In de kinderspeeltuinen schalt de kerstmuziek uit de draaimolens, en de commercie vaart er wel mee. Voor een stuk heeft dat te maken met de talrijke buitenlanders die bereid zijn om rond Kerstmis flink de geldbuidel te tasten. McDonalds in Peling laat je betalen in een rode sok, en de dienstertjes zijn getooid met de traditionele kerstmuts. Natuurlijk heeft de doorsnee Chinees geen benul van de oorspronkelijke betekenis van Kerstmis, al werd recent gemeld dat de christelijke kerken meer leden hebben dan de communistische partij. Kerstmis is toch meer een moment voor cadeautjes, of, zoals een jonge Chinees zegde: een vervroegde Valentijn.
Zondag a.s. om 17.00 is er een mooi kerstconcert in de Sint Jacobskerk in Brugge. Eén van de componisten die geprogrammeerd is, is de Estlandse Arvo Pärt. De ondertussen 74-jarige musicus is één van de iconen van de moderne koormuziek. Na een levenslange zoektocht, heeft hij uiteindelijk ontdekt dat de religieuze muziek één van zijn beste uitdrukkingsmiddelen is. Elk hedendaags (goed) koor moet minstens de moeite doen om de rijkdom van zijn hamonieën te ontdekken.
Ik kan me soms zo verbazen over hoe sneeuw het landschap verandert. Zelfs al zijn het tien vlokjes, of een miljoen ( ik ben niet zo goed in schattingen) Zelfs al is de helft aangevroren ijs...Alles wit, de kleuren zijn het landschap uit. Of toch bijna...Verblind door de sneeuw ( je kan er amper naar staren , of je begint zo van die zwarte vlekjes te zien) zet ik een stapje buiten. Hup. Een voetstap. De eerste. Een schilderachtig gevoel, een romantisch moment, een tijdelijk kunstwerk. Jawel, tijdelijk, want sneeuw smelt ( en dat is meestal heel snel in België) Gedaan met de pret,weg hop weg.
En van sneeuw gaat er een stilte uit. Is muziek hier overbodig? ( al plakken ze aan sneeuwlandschappen vaak die Tirollertoestanden met opspringende dijenkletser en rondborstige blondine, oh jah, en zo een lange alpenhoorn...)Misschien is deze muziek gewoon overbodig. Het is toch ook niet zo dat ze hier in de zomer als er een hittegolf is, heel de tijd hawaiaanse deuntjes draaien, met de bloemenslierten en naakte...
Veel melomanen onder ons kennen het verhaal van Orpheus en Eurydice, en weten hoe de halfgod Orpheus bekend om zijn ontroerend gezang probeert om zijn jonge gestorven bruid terug uit de onderwereld te halen. Maar even dramatisch als het verhaal van Lot in de bijbel, verliest hij haar ook door bezorgd om te kijken als ze bijna teruggekeerd zijn op aarde. Heel de tragedie is schitterend op muziek gezet door Gluck in zijn Orfeo.
Minder bekend is echter hoe dit mythisch verhaal verder gaat, want Orpheus is natuurlijk nog altijd levend. Na zeven dagen treuren aan de oevers van de Styx, trok hij zich terug in de bergen van Thracië. Van vrouwen wilde hij niet meer weten. Voor zover hij nog tot amoureuze contacten in staat was, genoten jongens nu zijn voorkeur.
Dit beviel de Maenaden, met wie hij zich in vrolijker tijden graag had overgegeven aan de eredienst van de wijngod Dionysos, helemaal niet. Zij stortten zich op hem en hij werd levend verscheurd, alleen zijn hoofd bleef intact. Hoofd en lier, die nog zwakke klanken voortbrachten (volgens sommigen noemde het hoofd voortdurend de naam van Eurydice),belandden in een rivier en, via de zee uiteindelijk op het eiland Lesbos.
De lier werd als sterrenbeeld aan het firmament geplaatst en Orpheus ziel vond in de onderwereld eindelijk zijn Eurydice terug.
De parabel van de verloren zoon inspireerde Jan Cornelis, of minstens iemand uit zijn omgeving rond 1540, tot de uitbeelding van de zinnelijke geneugten in een herberg. Waar Rembrandt van Rijn zich beperkt tot de vrouw op de schoot van de verloren zoon, ziet Jan Cornelis de verleiding van de muziek als zinnebeeld van het zondige.
Op 14 december 1788 stierf Carl Philipp Emmanuel Bach in Hamburg. Zoon vanen in zijn tijd zeker zo beroemd als vader Johann Sebastian.
Carl Philipp Emanuel Bach was het vijfde kind (het tweede overlevende) van J.S.Bach en Maria-Barbara Bach. Hij werd geboren te Weimar op 8 maart 1714. De toen al bekende G.P.Telemann werd zijn peter. Buiten zijn gewone opleiding en rechtenstudies aan de universiteit van Leipzig en Frankfurt a/d Oder, leerde hij clavecimbel spelen en componeren bij zijn vader. Hij was uiterst begaafd: hij speelde uit het hoofd de werken die zijn vader toen neerschreef.
Op vierentwintig-jarige leeftijd was Carl Philipp Emanuel Bach clavecinist in het orkest van de Pruisische kroonprins. Twee jaar later gaat Bach met hem mee naar Potsdam wanneer de prins tot koning wordt gekroond onder de naam van Frederik II. De 'Kammercembalist' mag vijf maal per week de concerten aan het hof van Pruisen bijwonen en heeft de eer fluitist Frederik II te begeleiden, een zware taak, want Frederik had een grondige hekel en verachting voor maatstrepen, tot groot verdriet van zijn clavecinist.
In 1750 werd hij kandidaat om zijn vader op te volgen in het Thomas-Kantorei te Leipzig. Hij werd echter geweigerd, maar in 1767 mocht hij G.P.Telemann opvolgen als "Directeur van de Muziek" van Hamburg. Daar laat hij verschillende werken horen van bekende tijdgenoten, waaronder zijn vader, G.F.Händel, J.Haydn, N.Jommelli.
Rond 1850 kwam uit Duitsland iets nieuws overwaaien: het opzetten van een dennenboom in de huiskamer. Sinterklaas tekende protest aan. Op rijm, vanzelfsprekend.
In de negentiende eeuw kregen katholieke Nederlanders, die toen tweederangsburgers waren, steeds meer te zeggen. Dat botste wel eens met de protestanten. Beide kampen zochten naar manieren om elkaar dwars te zitten.
Zo schreef de protestantse meneer Huisman in 1850 bijvoorbeeld het boekje 'De kerstboom boven St. Nicolaas', waarin hij op rijm allerlei onaardigs over het Sinterklaasfeest zei. Zo benadrukte hij dat protestanten helemaal niet geloven in heiligen (zoals Sinterklaas was), en dat protestanten in plaats van bisschoppen predikanten hebben. 'Neen, weg met zo'n gevaarlijk feest. Geen bisschop tot patroon', schreef Huisman. In plaats van bisschoppen mocht men enkel Jezus eren, en hoe kon dat beter dan via het kerstfeest?
Dat feest was in Nederland net leuker gemaakt met een van Duitse protestanten overgenomen traditie: het versieren van een dennenboom in de huiskamer. Onderwijzer Jan Schenkman schreef uit naam van Sint Nicolaas een brief om Sinterklaas tegen de oprukkende kerstbomenrage te verdedigen. Op rijm schreef Sint: 'Door van Germanjes (Duitse) grond dien boom te laten halen, tracht gij, zo't moglijk is, mijn aanzien te doen dalen.' Maar Sint ging niet opzij voor een boom, hoe fraai die ook is versierd: 'Ik laat door geen sparrenboom mij van den zetel dringen.'
De wedstrijd eindigde onbeslist: Sint bleef populair bij katholieken en protestanten, maar in Nederlandse huiskamers was de protestantse kerstboom voortaan ook niet meer weg te denken.
Gisterenavond hadden wij het aloude kerstlied "Nu zijt wellekome" geprogrammeerd. Aloud, inderdaad n want de oudste gekende versie dateert uit de 17e eeuw, maar de oorsprong ligt waarschijnlijk nog een stuk vroeger (15-16e eeuw??). Ik weet natuurlijk niet of er gisteren protestantse gevoelens hebben meegespeeld bij de luisteraars. Want net zoals in Stille Nacht zijn de katholieke en de protestantse versie verschillend. Wat meest in het oog springt is dat bij de protestanten de tweede strofe ontbreekt: deze gaat immers over de "maged reine". Bij hen zijn ook de "Drie Koningen", die we in de Bijbel niet terug vinden, vervangen door "drie wijzen". En tenslotte hebben gereformeerden de neiging om in plaats van "Kyrieleis" te zingen "Heer ontferm u". http://www.youtube.com/watch?v=qsQzWtWgmQc&feature=related
Heel goed gedaan, dames en heren van KORILE. Gisterenavond werd het exclusief hotel Martin's Patershof gevuld met zoetgevooisde klanken van een Korile in optima forma. Wij weten allemaal dat het inzingen in de "kapel" eigenlijk nog mooier was dan het optreden voor onze Nederlandse gasten, maar de sfeer die jullie gecreëerd hebben was heel mooi. Ik ben een gelukkig dirigent, en weet nu al dat ons concert een topper zal worden. En ook genoten van de gastvrijheid achteraf? Nooit gedacht dat Nederlanders zo gul zouden zijn. Zo iets is voor herhaling vatbaar.
Het oude adagium geldt nog steeds dat om een (amateur)koor in de vingers te krijgen dat je een inloopperiode nodig hebt die gemiddeld een maand of zes duurt. Na een eerste periode van verwondering bij de koorleden moet je de tijd nemen om de sterktes en de zwaktes van een koor te leren kennen. Dat gaat gepaard met kleine successen en ontgoochelingen, waar je achteraf met de glimlach op terugkijkt maar die de eerste maanden heel verrassend kunnen zijn. Dirigenten hebben de neiging om al te vlug te denken dat een uitvoering op zijn pootjes valt omdat een repetitie redelijk slaagde. Met de twee voetjes op de grond blijven, en hard werken zal na de inlooptijd echter alles in goede banen leiden. Reflexen worden niet van de eerste dag aangekweekt, maar een keer dat ze er zijn gaan ze niet zo vlug meer verloren. Dit duiden en mekaar blijven vertrouwen is deel van de kennismaking.
Musica ad Nives blaast iedere donderdagavond verzamelen voor zijn koorrepetitie. plaats van het gebeuren: Reuzenpoort te Borgerhout (zijstraatje van de Turnhoutsebaan). Gezellig hoor!
En laat nu die Reuzenpoort echt wel een muzikaal trefpunt zijn, want onze buren op die repetitieavond zijn de leden van het Philharmonisch Koor - Antwerpen (PHILKO voor de intimi). Zij hebben een wat minder lange traditie dan Musica ad Nives, maar bestaan toch ook al 44 jaar. Momenteel tellen zij (volgens hun website dan toch) 38 leden, en werken zij onder leiding van wat zij hun "repetitor" noemen: dhr. Willy Clerckx.Lidgeld bij hen 50 euro/jaar + kosten voor de partituren (beetje verschietachtig, maar ... noblesse oblige).
Morgen, donderdag 10 december (19.30) , zingt Musica ad Nives in de zaal Roma in Borgerhout naar aanleiding van het evenement "Borgerhout Be-Koor-lijk". Het is een samenwerkingsverband van verschillende koren, gestimuleerd door het district Borgerhout. Persoonlijk kijk ik met veel belangstelling uit naar het Marokkaans koor dat als eerste geprogrammeerd staat.
Ons eigen programma:
* Pacem : canon van Heinz Lau * Da nobis pacem (J.S. Bach) * Thou knowest Lord (Henry Purcell) * Once in royal Davids city (Eng. traditional) * Dormi non piangere (Perosi) * Sanomi
Op vrijdag 11 december (vanaf 20.45 u) zingt KORILE traditionele kerstliederen in de lobby van het exclusieve Mechelse hotel Martins Patershof.
Martin's Patershof is een luxueus hotel, gelegen in het centrum van Mechelen. Dit unieke hotel is gebouwd in een voormalige kerk en heeft een totale metamorfose ondergaan. De charme van deze kerk is echter intact gebleven door onder andere de unieke glas-in-lood ramen en de gewelfde structuur van het plafond. Deze historische elementen zijn gecombineerd met alle moderne faciliteiten.
Gisteren is Nicolaus Harnoncourt 80 jaar geworden en we zullen het geweten hebben op de klassieke radiozenders. Hij werd geboren in Berlijn, groeide op in Graz en studeerde in Wenen. Maar vooraleer de loftrompet te steken over één van de meest bekwame dirigenten van dit ogenblik, wil ik het even hebben over zijn naam en al de consequenties hiervan. Harnoncourt is gemakkelijk uit te spreken, maar zijn echte naam, oeioeioei.
Johann Nicolaus Graf de la Fontaine und d'Harnoncourt-Unverzagt klinkt het voluit. Via zijn moeder is hij een afstammeling van aartshertog Johann van Oostenrijk. Meteen is duidelijk dat hij in zijn genen iets meegekregen heeft van het oude Habsburgse rijk, en dat zijn verwantschap met Oostenrijk, Duitsland, Hongarije en Tsjechië er van bij zijn geboorte ingebakken zat.
Zijn eerste opleiding was die van cellist, in het huwelijk verenigd met een violiste. Maar zijn ongeëvenaard meesterschap toont hij in zijn dirigentenpraktijk. Waar hij oorspronkelijk een pionier was in de autentieke uitvoeringspraktijk van oude meesters, heeft hij zijn licht laten schijnen over alle grote meesterwerken. Zijn glasheldere benadering van de partituur, met een grote aandacht voor de muzikale lijnen, maken hem tot een sensatie. En tot op vandaag blijft hij actief (en hoe!). Wie Harnoncourt zegt, zegt meesterschap, inspiratie, perfectie.
Wat mij betreft is hij één van de grootsten van deze tijd.
Weinig origineel zal je mij noemen, als ik vertel dat ik één van de millioenen lezers ben die momenteel een stukje van zijn nachtrust heeft opgeofferd om het nieuwe boek van Dan Brown (de Da Vinci Code, weet je wel) "Het verloren symbool" te lezen. De ergernis van de gevestigde kerk was huizenhoog toen de Da Vincicode en het Berninimysterie verschenen. Hoe de reactie nu is van de vrijmetselaarswereld weet ik niet zo gauw, maar ik ben wel gefascineerd door de weetjes die in het nieuwe boek een grote rol spelen. Ik geef een paar voorbeeldjes:
ik had nooit gehoord over het standbeeld van Georges Washington, founding father van de Verenigde Staten van Amerika, dat door het Congres besteld werd en waar Washington wordt afgebeeld als de Griekse oppergod Zeus.
En al evenmin onderwerp je het dollarbiljet aan een grondige studie. Blijkt daar nu één van de vrijmetselaarssymbollen op te staan: een pyramide die nog onaf is en moet voltooid worden door het bovenste deel er op te plaatsen; En in dat bovenste deel troont dan weer het 'alziende oog', de uitdrukking van Benjamin Franklin's geloof dat een opperwezen, zeg maar een Grote Bouwmeester' de bekroning van de levenspyramide is.
Het zal wel weer geen grootse literaire thriller genoemd worden, dit "Verloren symbool", maar voor de lezers met tijd is het een uitdaging om wat meer te weten te komen over de alles bij elkaar toch niet zo ultrageheime vrijmetselarij.
Gisteren hadden we het eventjes over de Sint. Een hele tafel vol speelgoed en lekkers heeft hij naar binnen gewurmd, en zelfs opa is niet vergeten: hij heeft warempel suikervrije chocolade gevonden. Leuke bijkomstigheid bij het Sinterklaasgebeuren is dat de grote kinderen vandaag ook een verlanglijstje moeten afleveren voor Kerstmis. Al heel wat jaren hebben we geprobeerd de koopmanie wat in te tomen: ieder schrijft een lijstje en elk van de feestvieders (kersdagavond) trekt er vandaag eentje uit en kan dan beginnen zoeken. Bij ons dus nooit op tweede kerstdag de run naar de winkels om te gaan wisselen. Ook handig om bij te houden voor komende verjaardagen. Opa heeft het dit jaar heel eenvoudig gemaakt en toegegeven aan zijn verslaving: een lijstje met 10 boeken, die mij nu al doen watertanden. Want zoals je weet, er kan er nog altijd eentje bij in een huis dat uitpuilt van het lees- en kijkvoer.
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
