Verzet

De generatie zestigers, ook wel babyboomers genoemd, bouwden een toekomst van vrijheid, ongeremde dromen, op een kerkhof van een grote oorlog. Die generatie zag de welvaart toenemen in een ongeremde groei van werk, inname van open ruimte, vervuiling en ongeziene welvaart. Veel ging ten koste van stilte, ruimte, gezondheid en cohesie. Dus kwam er verzet. Verzet tegen de bedreigingen die de gezondheid aantastten in de eerste plaats, maar ook het verlies van natuur en identiteit van dorpen en steden.

Wij zijn nu een leven verder. Generaties zijn gekomen en gegaan en de vroegere problemen zijn minstens herkend, door sommigen erkend, niet opgelost. De rivieren blijven te vuil om in te zwemmen, de natuur kreunt onder het geweld van consumentisme, insecten verdwijnen door het gebruik van middelen waartegen ook toen werd geprotesteerd, wegen worden nog steeds verbreed of aangelegd, mensen worden in een steeds sneller wordende tijd elementen in ontwikkelingen en verliezen hun identiteit.

Ondanks het feit dat de wetenschap onomwonden stelt dat de aarde er niet goed aan toe is, dat ingrijpen zonder dralen is vereist, groeit het verzet om de nodige maatregelen bij hoogdringendheid te nemen.

Of het nu rechts heet of extreem rechts, uiterst links of flinks, er is duidelijk een slag bezig in het hart van Europa tussen diegenen die de wetenschap volgen en niet twijfelen aan de maatregelen die genomen moeten worden en zij die willen vertragen, die de pil voor de volgende generaties willen reserveren. Trager ingrijpen in de CO² uitstoot door langer met verbrandingsmotoren te rijden, meer en langer mest laten uitrijden, de lage emissiezones in steden aanpakken, het natuurherstel ophouden omdat dit tot ongewenste ingrepen leidt, vergunningen vergemakkelijken om meer armslag te geven aan bedrijven, de democratische inspraakregels aanpassen zodat het verzet monddood wordt gemaakt, de regels voor renovatie voor gebouwen uitstellen , de natuurverenigingen aanpakken zodat de boeren en eigenaars hun  zin krijgen, de lijst voorstellen is genadeloos en eindeloos gericht op datgene wat verworven leek. Wat verworven dreigde te worden frustreert of vertraagt men.

Het is altijd zo geweest en het zal altijd zo zijn dat de belangen van sommigen botsen met de doelen en verlangens van anderen. En blijkbaar is de slinger nu doorgeslagen naar de kant van de non believers, de mensen die denken dat niet alles moet gedaan worden om de aarde te redden voor volgende generaties, die denken dat de koopkracht belangrijker is dan het natuurherstel en het terugdringen van CO², dat de korte termijn het gewin geeft om de geschiedenis een andere richting uit te sturen.

Een deel van de bange bevolking volgt daarin. De oorlogen aan de grenzen van Europa zorgen voor ongeloof in de consumentenhoofden, de volksverhuizingen in de wereld waar Europa wat gevolgen van ondervindt, zorgen voor wantrouwen en onzekerheid.  De politiek die in de voorbije twintig jaar er niet voor gezorgd heeft dat het oplossen van wachtlijsten geen fata morgana’s zijn voor velen, heeft er ook geen goed aan gedaan. Men heeft daarbij gekozen voor het wegzetten van groepen, gedacht  de zaken op de spits te moeten drijven. De bange bevolking ziet daarin evenzovele redenen om te geloven in de rattenvangers van Hamelen die niet de problemen van vandaag oplossen maar ze gebruiken om hun eigen macht uit te breiden.

Verzet is dan ook nodig. Om de doelstellingen van Parijs te halen, om onze bodem en rivieren te bevrijden, om de natuur te herstellen, om de Co² uitstoot te beperken, de gevaarlijke kernenergie buiten de deur te houden, onze autonomie te behouden en de vrijheid om te zeggen dat het de verkeerde kant opgaat.

28-11-2024, 09:55 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Groen kiest in december een nieuwe voorzitter. Wat moet die doen?

In de eerste plaats moet de voorzitter met zijn/haar ploeg met pit en durf het verhaal uitdragen, strijdvaardig en konsekwent. Het groene verhaal dient herschreven te worden rekening houdend met de huidige omstandigheden en zonder ideologische scherpslijperij, met in het achterhoofd dat het vijf over twaalf is met het klimaat, de wereld in brand staat en onze mogelijke kiezers moeten kunnen volgen waarom keuzes gemaakt worden. Samen met allerlei krachten in de samenleving dient het verhaal de tegenmacht te stofferen

Daarnaast moet hij/zij in staat zijn een ploeg te vormen die de partij kan doen draaien en swingen. Daarvoor is een visie nodig om de partij te organiseren vanuit en met de basis. Organiseren betekent de slagvaardigheid vergroten door duidelijke doelstellingen na te streven en die met zijn allen te realiseren. Dit is een deel van de tegenmacht die Groen in de samenleving kan verzamelen.

De voorzitter en zijn/haar ploeg moet samen met de verkozenen de punten opzoeken die het gezicht van de partij duidelijker en rechtlijniger vorm kunnen geven. Onze mogelijke kiezers overtuigen van de route die we rijden is een belangrijke opgave voor de gemandateerden. Daarvoor moet de voorzitter en zijn ploeg geloofwaardig zijn om met het brede en nieuwe middenveld, van vakbonden tot werkgevers, van armoedeverenigingen tot universiteiten het verhaal telkens weer te evalueren en te updaten.

Groen heeft tenslotte nood aan een figuur die in deze mediawereld zijn streng kan trekken. Hij/zij moet er staan en voor de brede achterban – diegenen die ooit Groen stemden of eraan dachten het te doen-geloofwaardig en deskundig overkomen. Hij/zij moet dus van vele markten thuis zijn en kunnen omgaan met de mainstream media

Groen moet er in slagen een middelgrote partij te worden die zowel in de oppositie als in het bestuur genoeg geloofwaardigheid bezit om de taken die ze voor zichzelf bepaalt uit te voeren.

Het vormen van een tegenmacht is nodig.

1.     Die tegenmacht dient politieke invloed te verwerven, dus beleid te kritiseren, maatregelen voor te stellen en deze te realiseren. Dit kan enkel met een goed georganiseerde partij die konsekwent het ecologisme verdedigt tot in de kleinste hoeken van Vlaanderen. Ieder lid moet zich kunnen scholen in de uitbouw van de partij om de tegenmacht vorm te geven. Mobiliseren en druk uitoefenen, in het bijzonder via de nieuwe media liggen binnen ieders bereik. Educatie en bewustwording vormen elementen van deze opbouw.

2.     Het neo-kapitalisme of het Trumpisme vragen om tegenmacht ook op de economische terreinen. Het ontwikkelen van strategieën en taktieken om met deze bedreigingen om te gaan, het ontwikkelen en ondersteunen van initiatieven die de klemtoon leggen op duurzaamheid in plaats van groei op korte termijn,  het promoten van circulariteit, gemeenschapsvorming en solidariteit, geven economische en sociale perspectieven aan jongeren en burgers.

3.     Tegenmacht vraagt om samenwerking. In alle lagen van de samenleving dienen Groene kernen samen te werken met wetenschappers, vakbonden en andere activistische groepen om de status quo te veranderen en technologische en wetenschappelijke innovatie vorm te geven.

4.     Tegenmacht kan mogelijke kiezers betrekken bij de vormgeving van de samenleving. Daar zit het grote potentieel voor Groen. Deze mogelijke kiezers vormen een reservoir voor een democratische samenleving.

Guido Steenkiste

28-11-2024, 09:50 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

1.    De stikstofproblematiek in het kort

In ons land slaat gemiddeld 24 kg stikstof neer per hectare per jaar. Stikstof is een schadelijk gas voor mens en natuur, komt vooral uit de landbouw en het verkeer. Uit de landbouw valt het neer als ammoniak, en uit het verkeer als N0x. Dit laatste is vooral schadelijk voor mensen die al longklachten en astma hebben. In de natuur verandert stikstof de fauna en flora. Grassen en stikstof minnende planten gedijen, ten koste van andere planten zoals de pinksterbloem, de echte koekoeksbloem, de margriet en het muizenoor. Ook het nectaraanbod vermindert, insecten gaan achteruit, bijen en vlinders hebben het moeilijk.

In alle bossen in België zijn de kritische stikstofdrempels overschreden  waardoor bodemverzuring optreedt, de mineralenbalans is verstoord waardoor eiken minder vitaal zijn. Ongewervelde dieren zoals slakken en pissebedden gaan achteruit, er zijn minder rupsen, waardoor het vogelbestand afneemt.

2.    De grote strijd die we de voorbije maanden meemaakten rond het stikstofdecreet heeft weer eens laten zien dat de politiek zich geen raad weet met de stikstof die massaal neerslaat ten gevolge van de beslissingen uit het verleden om o.a. de grootschalige landbouw zijn gang te laten gaan. Invoer van soja en ander voer, export van vlees en overschotten van mest, de uitstoot van grote hoeveelheden stikstof en ander stof vormen de ingrediënten van de problematiek waarmee Europese landen te maken krijgen. De boerenbetogingen die overal in Europa de kop opsteken zijn het gevolg van deze ontwikkelingen waarin de boer geprangd zit tussen het landbouwmodel, de schuldgraad van de landbouw en de maatregelen die nodig zijn om de natuur enigszins te beschermen.

3.    Maar de landbouw is niet de enige boosdoener in het verhaal Ook het verkeer heeft een belangrijke inbreng als het gaat om de uitstoot van stikstof. De maatregelen die het verkeer een ommezwaai laten maken zijn aan de gang. Het elektrificeren van de vloot heeft als gevolg dat de stikstofbijdrage van het verkeer aan het dalen is en er mag verwacht worden dat dit in de komende jaren tot drastische verminderingen van uitstoot zullen leiden. Ook de toename van fietsers en de druk op goed elektrisch openbaar vervoer versterken de tendens.

4.    Maar het is nog niet zover. Nog steeds is de grote meerderheid van nieuwe wagens niet elektrisch, dus mogen we verwachten dat het zeker nog tien tot twintig jaar zal duren vooraleer de stikstofuitstoot door het verkeer verwaarloosbaar zal zijn. Vandaar dat het ons interessant lijkt de situatie voor het Leen en aangelanden te bekijken als de Ring rond Eeklo wordt doorgetrokken.  

5.    Volgens eerder onderzoek is het verkeer in Eeklo vooral bestemmings- en herkomstverkeer ( Grontmij). Zoals we vroeger al stelden zouden maatregelen als de Ring dus een beperkte invloed hebben op de situatie in het centrum van Eeklo. Enkel een beter geleidingssysteem zou daarop ingrijpende gevolgen hebben maar de politiek in Eeklo heeft daar nooit oren naar gehad. 

6.    27 000 auto’s per dag, 76 % Personenwagens, 4 % bestelwagens, 20 % vrachtwagens waren destijds de tellingen, waarschijnlijk gaat het nu om een veelvoud ervan waarbij het aantal vrachtwagens zal doorwegen, zoals de nationale cijfers aantonen. De stikstofproblematiek in Eeklo zelf zal dus niet significatief dalen, de gevolgen voor de bewoners blijven dezelfde of zijn nog toegenomen. Wat zou kunnen helpen is een vermindering van het aantal vrachtwagens door het centrum door de ruit rond  Eeklo maximaal te doen gebruiken. Om de leefbaarheid van Eeklo te vergroten is enkel een knip doorslaggevend.

7.    De stikstofproblematiek en de Ring langs het Leen.

De hoeveelheid uitstoot voor personenwagens bedraagt  21 g stikstof per kilometer, personenwagens op diesel 365 g per km en  vrachtwagens 112 g.

Als 50 % van de wagens, wat waarschijnlijk een onderschatting is, 12500 auto’s, 1330 bestelwagens  en 3000 vrachtwagens langs het Leen zullen rijden zal meer dan 500000 g per km stikstof , 500 kg per km, elke dag uitgestrooid worden over de wijken rond de Ring, de nieuwe verkavelingen en appartementen en de velden en de bossen van het Leen.

De gevolgen zullen desastreus zijn voor dit gebied waar ook enkele landbouwbedrijven zorgen voor een bedreigende ammoniakuitstoot.

8.    Vergunningen en stikstof voor de Ring rond Eeklo

De toekomstige uitstoot van het verkeer dat gebruik zal maken van de Ring is tot nu toe en zo ver we weten niet in kaart gebracht. Het kan een bedreiging vormen voor de toekomstige vergunningen die landbouwbedrijven in het gebied zullen aanvragen. De vraag dient gesteld of zomaar vergunningen  kunnen afgeven worden voor de verdere aanleg van de Ring, gezien het stikstofprobleem, dat vooral wordt toegewezen aan de landbouw en veel minder aan het verkeer.

Dit alles kan de aanleiding vormen om de uitbouw van de Ring  over de Tieltsesteenweg nogmaals te herdenken en eventueel alle zwaar verkeer via de Ruit te zenden, zowel naar Aalter en de kusten, als naar Gent en het achterland.

Het Leen en de omringende nieuwe wijken sparen is een belangrijk element in de besluitvorming.

De burgers van het hele Meetjesland hebben belang bij de belangrijke biotoop die het Leen is, een bosgebied met uitzonderlijke fauna en flora.

Guido Steenkiste

02-07-2024, 09:12 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Steeds meer stemmen gaan op om ons, milieu- en natuurjongens, in het verdomhoekje te krijgen. De aandacht die we vragen voor de klimaatproblematiek, voor de natuur, voor gezonde voeding, voor de energietransitie wordt verdacht gemaakt door politici, opiniemakers en op verschillende sociale media. Wat is er aan de hand met die mensen en zijn wij dan echt verkeerd bezig als we opkomen voor de aarde, de bossen en gletsjers, de biodiversiteit van fauna en flora?

Het is bon ton ons te betittelen als ecofreaks, klimaatfanatici, rijke lui die voor zonnepanelen en elektrische auto’s kiezen en geen oog hebben voor de ongelijkheden in de samenleving, mensen die opkomen voor kleine stukjes natuur ten koste van de economische belangen die op het spel staan. De stikstofproblematiek is in de geesten van die mensen een hersenspinsel van natuurfanaten die het op de landbouw hebben gemunt, die arme buren willen verjagen voor de koekoeksbloem en de pissebedden. De klimaatproblematiek is verzonnen door wetenschappers in ivoren torens en verspreid door netwerken waarin duistere krachten naar de heerschappij van de wereld streven en mensen willen doen geloven dat de wereld naar de knoppen gaat. Natuurlijk is de natuur belangrijk, argumenteren ze als ze worden aangevallen, maar de natuur moet wel wijken als we plastiek willen produceren en mensen werk willen geven.

Het is duidelijk dat hoe meer politiek rechts in Europa aan belang wint de aanvallen op ons toenemen, die aanvallen ook persoonlijker worden op de dragers van de boodschap, en dit gepaard gaat met de angst voor migratie die in grote groepen van de samenleving wordt aangewakkerd. Het deel van de angstige bevolking lijkt in de ban van de krachten die de klimaatproblematiek willen begraven, die de economische ontwikkeling de voorrang wil geven ook al heeft dit enorme gevolgen voor de leefbaarheid van de mens en de natuur.

Een mooi voorbeeld van de regressie is de admiratie van de gevestigde machten voor kernenergie. De energieproblematiek beheerst sedert de oorlog in Oekraïne vele mensen omdat het er op leek dat we na de sluiting van de oliepijpleidingen vanuit Rusland afstevenden op koude winters zonder verwarming voor velen.

Het hoofdstuk van kernenergie leek voor die tijd uit geschreven en alternatieve energievormen samen met gas zouden ons koude winters besparen. Niets blijkt nu minder waar. De kernenergietrawanten zagen de kans schoon om hun verhaal te doen herleven en pleiten er dagelijks voor kerncentrales open te houden, nieuwe kerncentrales te bouwen, nieuwe kleine kerncentrales te ontwikkelen. Niets meer over de gevaren van de kenenergie, het eeuwenlang fonkelend afval waar onze klein- en achterkleinkinderen tot het eind van de tijden zullen mee leven, het ongevalsrisico en de grote kosten die de bouw ervan ons handen vol geld zullen kosten.

De energietransitie die noodzakelijk is om fossiele brandstoffen uit de keten te halen, krijgt steeds meer tegenwind van de krachten die de kernenergie weer promoten. De transitie moet trager en misschien zelfs afgesteld omdat dit een veel moeilijker weg is dan te hopen op de oplossingen van de kernenergie die zo makkelijk lijken. Geen CO² uitstoot, op een plekje aan de rivier, schoon bij je thuis en steeds beschikbaar. Makkelijker kan het niet. En die mensen die twijfelen of dit de goede weg is, dat zijn wereldverbeteraars die geen oog hebben voor de belangen van de gewone man die enkel vraagt dat hij kan doorgaan met zijn leventje van alle dag, waarin consumptie niet mag gestoord worden, integendeel moet vermeerderen, het leven een feest.

Het wordt tijd dan wij onze rug rechten, onze plaats opeisen, die krachten versterken die wel willen doorgaan om het leven op aarde voor allen te beschermen. Het is er de tijd voor nu ook duidelijk wordt dat het er wel toe doet wat je doet, dat je isoleert, dat je zonnepanelen legt, dat je elektrisch rijdt, dat je bio koopt en dat de herauten van de laat maar waaien theorieën , die de mensen voorspiegelen dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen terug verwezen worden waar ze horen, nml in de nevelen van de geschiedenis. Op naar de transitie, naar een klimaatneutrale wereld waar ook plaats is voor diegenen die dreigen te verdrinken in de orkanen, de stijging van de zeespiegel en de consumptie.

05-12-2023, 09:34 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Je moet bijna op een andere planeet wonen om de heisa rond de natuurherstelwet niet te hebben meegekregen. Toch even voor de drie die er niet bij waren het volgende:

De natuurherstelwet maakt deel uit van de Green Deal van Frans Timmermans, Eurocommissaris, vast besloten om Europa in de vaart van de klimaatverandering als voorbeeld voor de wereld te stellen. Zijn koppeling van de klimaatregulering en de biodiversiteit doet menig leider in Europa op de tanden bijten alhoewel onze premier beter zijn tong had afgebeten dan te verklaren dat wat biodiversiteit betreft de pauzeknop dient ingedrukt omwille van, ja, de boeren en de industrie. Het gaat allemaal veel te vlug en de mensen raken de trappers kwijt is zowat het argument om te doen wat we al dertig jaar doen, namelijk weinig of niets in de weg leggen van de landbouw en de industrie.

Zopas is ook duidelijk geworden dat er geen tien Nationale Parken  komen maar vier. Gemeenten als Peer, Kalmthout, Brecht, Waasmunster en andere stapten uit samenwerkingsverbanden die de Parken moesten vorm geven . Dat is ook onze ervaring. Ooit stapten wij volle goede moed in de voorbereiding van het Landschapspark  Drongengoed dat o.a. door Oost Vlaanderen werd gesteund. Zoals ik hierna beschrijf liep dat met een sisser af. De bedoeling van Minister Demir met het Nationaal Parkenproject was dat de Parken een groeitraject kenden van 5000 ha naar 10000 ha , ondersteund door de Vlaamse Regering en er op rekenend dat de Parken de streken zouden dynamiseren en de natuur zouden herstellen in een voortdurende dialoog met landbouw en plaatselijke nijverheid. De ambitie was groot, maar niet bij iedereen zoals later zou blijken. Ook niet in Aalter waar de combinatie van Bulskampveld en Drongengoed door warm en koud te blazen niet de eindstreep haalde.

Het Nationaal Park Hoge Kempen is een succesverhaal dat 191 miljoen euro opbracht en 5000 banen genereerde. Een voorbeeld dat toch moet trekken.

Bij het eerdere Landschapspark Drongengoed was de bedoeling van alle goed menende mensen uit de natuursector en uit de administratie om aaneengesloten gebieden te creëren van natuur en landbouwgebieden, dorpen erin te laten fungeren als vertrekbasissen voor bezoekers en nijverheden, verbindingen te maken tussen bos- en andere natuurgebieden, landbouwers die geen opvolgers hebben te vergoeden voor hun gronden die ingeschakeld kunnen worden in de natuurontwikkeling, kortom de biodiversiteit te verhogen in het gebied en natuur en landbouw te verzoenen door landbouwers in te schakelen in het beheer en de ontwikkeling naar een natuurvriendelijke landbouw.

We hebben vergaderd, met de landbouw en de gemeenten, ondersteund door de provinciale ambtenaren, uren en uren lang en telkens weer kwam het wantrouwen naar boven, de onwil en het ongeloof over de mogelijkheden. Van bij het begin, onder Minister Joke Schauvliege, als ik me niet vergis in Thermae Palace in Oostende, en later in het overleg van het Regionaal Landschap en het Leader Project Park Drongengoed was er veel enthousiasme over de hoop dat het deze keer zou lukken om het Drongengoed als kern van een 10000 ha  Park uit te bouwen.

We vergaderden in vele zalen met tientallen mensen die mekaar niet verstonden en waar het wantrouwen naar mekaar steeds groter werd. Zelfs de toenmalige voorzitter van het regionaal landschap bleek een koele minnaar van de natuur en stelde zich op achter de eisen van de landbouw dat er niets zou veranderen, dat vrijkomende gronden hen toebehoorden. De landbouworganisaties konden enkel akkoord gaan met kleine ingrepen en zeker niet met de bedoeling om gronden van bestemming te laten veranderen, laat staan om in het landschap een verweving te krijgen van landbouw en natuur, met bomenrijen en haagkanten, stepping stones voor dieren en planten, verbindingen voor wandelaars tussen natuurgebieden met kleine doorbraken in landbouwgebied.

Het Leader project, klaar gestoomd door enkele gemeenten, spande daarbij de kroon. Zonder ingrepen in het landschap proclameerden zij dat hun dorpen de toegang zouden vormen tot het park. Ze kregen de steun van toerisme en het bestuur van Leader zonder dat men zich realiseerde dat de doelstelling niet haalbaar was als men niet ook andere maatregelen nam, de landbouw overtuigde dat het uur U  was gekomen om mee te gaan in de gedachte van een  Park Drongengoed. Op de website van de gemeente Aalter vindt men de restanten ervan.

Na enkele vergaderingen is de ambitie om  mee te doen aan de oproep van de Vlaamse Regering om het Park Drongengoed te lanceren een stille dood gestorven. De landbouwers hebben schrik, de natuurbeweging geen macht, de gemeenten geen durf en de landelijke politiek staat onder druk van belangrijke spelers om zo weinig mogelijk te veranderen.  

Zo waren de vergaderingen in het Meetjesland een voorloper van het verzet tegen de natuurherstelwet van Commissaris Timmermans. Hij kreeg steun van het Europees Parlement om een geamputeerde herstelwet in te dienen. Wie dat daarna zal uitvoeren is nog stof tot slapeloze nachten en strijd op het plaatselijk niveau. Met hopelijk politici die durven.

Want durven daar gaat het over. Over de volgende verkiezingen kijken en doen wat er moet gedaan worden. Tegen belangen ingaan vanuit een visie op een streek. Een visie is formuleren welke doelen we willen nastreven en welke middelen we daarvoor willen gebruiken. En uitleggen waarom men voor deze doelen kiest en hoe men ze zo zal realiseren dat iedereen er beter van wordt.

De noodzakelijke veranderingen zullen er niet komen door belangengroepen bij elkaar te zetten en ze te laten bakkeleien, maar door uit te leggen hoe men zal tegemoet komen aan de belangen zonder de doelen uit het oog te verliezen. De leiding zal uit de politiek komen of de evolutie zal zijn gang gaan en de sterkste zal zijn/haar doelen realiseren, maar de gemeenschap zal verliezen. 

Het afvoeren van de ruimtelijke visie van Oost-Vlaanderen is een volgend hoofdstuk in het afvoeren van doelstellingen omwille van de angst voor verkiezingen en het gelobby van enkele belangengroepen. Of het algemeen belang ermee gediend is waag ik te betwijfelen.

16-08-2023, 09:18 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Het is zonneklaar dat de inwoners van de Meetjeslandse gemeenten niet staan te trappelen om een fusie tussen die gemeenten te bejubelen. Verschillende emotionele en zakelijke overwegingen zijn in het publiek te horen zoals het verlies van eigenheid in een groter verband, het gevoel opgeslokt te worden door een groter geheel en geen vertegenwoordigers meer te hebben, de afstand tussen politiek en burger die zou vergroten, het ongelijke belastingsysteem dat geld gaat kosten…

Veel van de bezwaren lijken redelijk tot men ze eens goed gaat bekijken. Maar als men doorvraagt ontdekt men meestal dat de bezwaren op niet veel feiten zijn gebaseerd en niet veel verder gaan dan een afkeer van verandering en een vrees voor verworven privileges.

Niet te onderschatten zijn ook de belangen en verwachtingen van de huidige politici die vrezen voor hun zitje of hun ambt. Zij kunnen de fusie zien als een opportuniteit om de gemeenten de toekomst in te leiden, maar ook als een bedreiging voor hun positie.

Voorwaarde voor de fusie is dat het voorzieningenniveau per deelgemeente niet mag worden aangetast en er een evenredige vertegenwoordiging van de gemeenten in de bestuurlijke organen wordt nagestreefd.

In wat volgt zullen we ingaan op de vraag waarom de fusie een goed idee is.

1.     De gemeenten Kaprijke, Sint Laureins en Assenede zijn gemeenten met een beperkte beleidskracht door het gebrek aan personeel. Daardoor zijn er gemiste kansen op allerlei vlakken. Het onderbrengen van de bestaande personeelsleden in één ploeg geeft ongekende mogelijkheden van samenwerking, van versterking van het gemeentelijk beleid, van initiatieven en van ondersteuning en dienstverlening aan burgers.

2.     Een gezamenlijk financieel beleid laat toe efficiënter om te gaan met de middelen doordat men samen kan aankopen, samen kan uitvoeren, grenzen vervagen, samen een financieel beleid kan uitstippelen dat ten goede komt aan de burgers.

3.     Het eenvormig invullen van belangrijke taken zoals de ruimtelijke ordening, het sportbeleid, het gezondheidsbeleid, het ouderen en jongerenbeleid zorgt voor eenduidigheid en duidelijkheid voor de burgers waar nu door de verschillende besturen soms tegenstrijdige signalen aan de burgers worden gegeven.

4.     De schuldenlast van de gemeenten wordt door de subsidiëring van de fusie met een belangrijk aandeel overgenomen door de Vlaamse overheid zodat nieuwe projecten die nu niet mogelijk zijn kunnen worden uitgevoerd en/of de schulden die er zijn substantieel verminderd worden.  Indien de vier gemeenten samengaan is er een budget van meer dan 25 miljoen ter beschikking.

5.     Door de versterking van de gemeentelijke administraties staat ook de politiek sterker omdat er meer beleidsvoorbereidend en uitvoerend werk kan worden opgenomen. Door de gebrekkige opvolging in de huidige situatie gaat veel tijd verloren bij het ontwikkelen van projecten. Zo heeft de gemeente Kaprijke  een beperkt aanbod van subsidies, culturele faciliteiten, volwassenonderwijs, gebouwen voor de jeugd, fiets- en voetpaden, ondersteuning van verenigingen en socio-culturele activiteiten, voorzieningen voor ouderen en jongeren.

Tevens is er te weinig bestuurskracht om op bovengenoemde domeinen het verschil te maken. Toerisme bijvoorbeeld is beperkt in vergelijking met gelijkaardige gemeenten ondanks de grote troeven die de gemeente heeft met de aanwezigheid van een grote oppervlakte bos. Ook de aanslagvoet roerende voorheffing ligt voor een rijke gemeente beneden de aanslagvoet in arme vergelijkbare gemeenten wat er op wijst dat niet alle financiële bronnen worden aangeboord om de wegen te onderhouden, fietspaden en trage wegen aan te leggen.

6.     Op dit ogenblik schommelt het belastingstarief voor personen van de vier gemeenten tussen 7 en 7,7 %, de opcentiemen tussen 756 en 882. De fusie geeft de mogelijkheid door het verminderen van de schulden om deze ongelijkheden weg te werken zodat in dit deel van het Meetjesland de tarieven gelijk zijn. Er zijn geen goede redenen te verzinnen om die gelijke behandeling van de burgers niet te doen.

7.     Naast de versterking van de ambtenarij is er ook de versterking van de politiek door de verhoging van de salarissen van de politici waardoor zij van het besturen hun hoofdberoep kunnen maken. Dit wordt gecompenseerd door het verminderen van de mandaten van zowel  de leden van het schepencollege als van de leden van de gemeenteraad. In een kleine gemeente vist men in een kleine pool van mensen die zich willen inzetten voor de gemeentelijke politiek.

8.     Een te kleine gemeente heeft problemen om voldoende personeel aan te trekken en te behouden door carrièreperspectief te bieden. Goed geschoold personeel heeft het in een klein bestuur snel bekeken, kan onvoldoende ambities realiseren voor een te beperkt beleid. Meestal zullen goede mensen niet eens voor een functie in die gemeenten solliciteren. Het is een relatief goed bewaard geheim dat veel kleine gemeenten nog maar nauwelijks aan personeel geraken. Ambitieus personeel wil in een bestuurskrachtige gemeente werken. Ook op dit vlak is de wereld sedert 1976 grondig veranderd.”

9.     Te veel en te veel kleine gemeenten leiden tot ineffectief beleid, tot verlies van efficiëntie, tot het weglekken van overheidsmiddelen en tot meer maatschappelijke onduurzaamheid. Vooral die laatste waarde beheerst de agenda steeds meer. Gemeenten die allemaal voor hun eigen kunstmatig afgebakend gebiedje meer woningen willen, eigenlijk van alles meer willen, dat bestendigt de aantasting van de ruimte, verhoogt het mobiliteitsprobleem, versterkt de versnipperde verstedelijking. Niet duurzaam genoeg, niet effectief genoeg, niet efficiënt genoeg.

Besluit:

            Er zijn vele redenen om te fuseren. De bevolking zal er wel bij varen omdat er beter voor de bevolking kan gezorgd worden op allerlei terreinen.

Niet fusioneren zal onze gemeenten 25 miljoen kosten en blijft de geringe bestuurskracht in de kleine gemeenten wegen op het realiseren van noodzakelijke projecten.

Guido Steenkiste

Voor de tekst werden argumenten gebruikt  van o.a. Filip De Rynck, hoogleraar bestuurskunde aan de RUG

06-03-2023, 12:48 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

De zomer van 2022 is getekend door de oorlog in Oekraïne, de hete zomer en de gevolgen van beide gebeurtenissen.

De oorlog in Oekraïne drukt Europa met de neus op de feiten. Onze verslaving aan olie en gas brengt onze samenleving in nog geen vijftig jaar in nauwe schoentjes , omdat olie en gas ons afhankelijk hebben gemaakt van regimes met dictatoriale neigingen die niet voor oorlogen, en misschien kernoorlogen terug schrikken . Zozeer zelfs dat onze plannen om afstand te nemen van kernenergie en de klimaatverandering drastisch aan te pakken op losse schroeven zijn komen te staan.

Dat we zo afhankelijk zijn is ons en onze politici aan te wrijven. Tussen 1973 en 2022 hebben plolitici niet de conclusies getrokken die nodig waren om onafhankelijk te worden van de olie- en gasstromen en de gevaarlijke kernenergie. Integendeel elk jaar is de afhankelijkheid gegroeid. Er zijn te weinig incentives geweest vanuit de regeringen, de provincie- en gemeentebesturen om een andere richting in te slaan. Business as usual bleef in die jaren het uitgangspunt, geloof in onuitputtelijke grondstofstromen en het herverdelend kapitalisme werd beleden. Wijzelf dachten ook lange tijd dat het wel niet zo’n vaart zou lopen met die klimaatverandering, bleven huizen bouwen die net niet voldoende uitgerust waren om onafhankelijk te kunnen leven, los van de grote spelers op de energiemarkt. Er waren geen grootschalige isolatieprogramma’s waarbij iedereen betrokken was, huurders en eigenaars. Zonnepanelen werden enigszins gesubsidieerd maar niet zodanig dat iedereen en gezamenlijk, de daken ging vol leggen, warmtepompen zijn nu nog niet verplicht in nieuwe huizen. Sociale woningen zijn geen BEN woningen of minder waardoor ook sociaal zwakkeren beschermd werden.

Het gevolg van dit alles is deze zomer van 2022 wel vreselijk duidelijk geworden. De natuur heeft ons een hete kater bezorgd waardoor oogsten zijn verbrand, schepen niet verder konden op de Maas, water een kostbaar goedje werd, in de eerste plaats voor de landbouw die niet langer oppervlaktewater mocht sproeien. De natuur is in dichte en verre buitenlanden verschroeiend aangevallen door bosbranden, overstromingen en massale volksverhuizingen.

En we werden aangevallen door onze leveranciers en beursspeculanten die winsten roken en die ook opstreken. De zeven zusters uit de oliewereld strijken immense winsten op die uit de zakken van de gewone mensen worden gehaald, die bedrijven in moeilijkheden brengen. Hopelijk kan daarvan iets gerecupereerd worden voor de arme staten en hun onderdanen.

Maar wat voor ons milieuactivisten en natuurliefhebbers waarschijnlijk het meest pijn doet is dat de reductiedoelstellingen die in Parijs zijn afgesproken, de Green Deal van de Europese Gemeenschap en de programma’s die staten en regeringen op het oog hadden om de klimaatverandering vorm te geven wal eens massaal op de schop zouden kunnen gaan, en gaan.

Denk maar aan de vervanging van Russisch gas door schaliegas uit Amerika. Dat schaliegas winnen gaat gepaard met een enorme vervuiling van bodems en grondwater. Door onder hoge druk duizenden liters water, zand, chemicaliën en explosieven in de leisteenlaag te spuiten, ‘kraakt’ het steen en komt het – samen met het zwaar vervuilde water – via de boorput naar boven. Deze techniek wordt in het Engels fracking genoemd. In Amerika bestaan nu al 500000 boorputten waar schaliegas wordt gewonnen. Met alle vervuiling vandien, en de vrees voor grondverzakkingen en aardschokken. Zoals de gaswinning in Groningen ons heeft geleerd.

Tel op de hernieuwde interesse voor de kernenergie die gevaarlijk blijft zoals Zaporitja beklemtoond, de 6 centrales die in oorlogsgebied zijn terecht gekomen en waarvan het internationaal Energie agentschap waarschuwt voor grote gevolgen voor de Europese en Russische bevolking. Zonder dat we nog eens waarschuwen voor het nucleaire afval waarvoor nog steeds geen afdoende oplossing is gevonden.

Tel op de hernieuwde aandacht voor kolencentrales waarvan al lang geweten is dat zij het broeikaseffect aanwakkeren en dus nefast zijn voor het milieu en de natuur.

Er is maar één weg. We moeten zo veel als mogelijk onafhankelijk worden van de grote spelers op de markten door zelfvoorzienend te bouwen en te produceren. We moeten ons niet afsluiten van de wereld maar ook anderen helpen zelfvoorzienend te worden. Zon en wind zijn ieders bron om los te komen van de dictators en het kapitalisme.

23-12-2022, 09:26 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

In het begrotingsdebat van 13 oktober viel op dat voor Petra De Sutter, dus voor Groen, alle opties open waren om indien de Creg vindt dat de bevoorradingszekerheid in het gedrang kan komen, er opnieuw moet gepraat worden over het langer openhouden van meer dan de twee kerncentrales die we nu al niet sluiten en voor tien jaar langer laten produceren. Over deze uitspraak die door de eerste Minister reeds werd uitgesproken in zijn begrotingsverklaring, state of the union, genoemd naar het beroemde voorbeeld, wat het gebeuren extra glans moet geven, valt heel wat te zeggen.

Laten we beginnen dat ik, als Groen-lid, begrip heb voor de moeilijke positie van Groen in deze regering omdat de situatie uitermate moeilijk en onvoorspelbaar is. Ik begrijp dus ook dat onze regeringsleden onder grote druk staan waardoor principes en uitgangspunten van Groene politiek die in het verleden vorm kregen niet zomaar toegepast kunnen worden. Dat is inherent aan een coalitie maar in de huidige omstandigheden, die niet vergelijkbaar zijn met eerdere crisissen, is niets meer zoals het was en moeten nieuwe paden en afwijkingen van vroegere standpunten mogelijk zijn. Echter tot een bepaald punt en het is aan de partij en zijn leden om te bepalen welk punt dit is. 

De strijd die Groene regeringsleden hebben te leveren in de regering is niet min. Zoals de kersverse voorzitters zouden zeggen gaat het niet enkel over de diepgroene ecologische standpunten maar ook over sociale en economische waardoor het strijdtoneel zeer breed is. Blijft dat de ecologische standpunten de core business van de partij zijn of zouden moeten zijn. We hebben blijkbaar de strijd verloren over de kernuitstap door toe te geven dat we akkoord konden gaan met de verlenging van twee kerncentrales voor 10 jaar. Dat zit me niet lekker maar ik begrijp het. Er is onmenselijke druk geweest van de media en de andere politieke partijen om de kernuitstap te voorkomen en de bevoorradingszekerheid was een welgekomen argument om de Groenen te doen omgaan. Ik begrijp ook dat voor vele klimaatactivisten kernenergie te weinig opweegt tegen de klimaatverandering en ook vanuit die hoek de druk op Groen groot was. Blijft dat kernenergie een gevaarlijke energiebron is door de mogelijkheid van ongevallen en oorlogsdaden, zie Zaporizja, met enorme gevolgen voor de volksgezondheid, dat het afvalprobleem wordt doorgeschoven naar volgende generaties omdat er geen afdoende oplossingen zijn voor eeuwenlange stockage, en dat verdere ontwikkeling van kernenergie andere alternatieven naar de achtergrond verschuift. Maar we wonnen en winnen de strijd om de verdere uitbouw van de windenergie op zee door de engagementen over nieuwe windparken en de verbindingen met andere parken.

We temperen onze bedenkingen over Groen in de regering door het ongelooflijke harde werk dat Tinne Van der Straeten, onze Tinne, heeft geleverd om te voorkomen dat de kernuitstap zou worden verschoven , maar het was in de huidige omstandigheden een ongelijke strijd zoals we hierboven aangaven. Groen had kunnen besluiten een crisis uit te lokken maar het was helemaal niet zeker dat dit tot het gewenste resultaat zou leiden en zeker was dat de publieke opinie niet zou volgen. Meegaan met de flow was begrijpelijk maar het zit me niet lekker..

En dan de strijd om het plafond in Europa, eerst bijna alleen, dan met enkele landen die overstag gingen en nu met heel Europa. Een plafond dat in vergelijking met de eerdere prijzen nog hoog ligt maar dat Tinne aangreep om op Belgisch vlak nog verder te gaan in 2023. Het bereiken van het plafond dat een corridor is geworden, van deze door sociale motieven ingegeven strijd , kan op dit ogenblik niet overschat worden. In de slip stream van deze overwinning kan ook het afromen van de winsten van de energie-profiteurs niet genoeg onderstreept worden.

Uit voorgaande kan niet anders dan worden afgeleid dat de Groenen in de regering en in de eerst plaats Tinne van der Straeten een ongelooflijk palmares kunnen voorleggen. Met begrip van mijn kant voor de moeilijke situatie waarin dit moest gebeuren. Hopelijk zien ook de kiezers dat.

De situatie voor Groen is er niet eenvoudiger op geworden nu de oorlog aanklopt en de energieprijzen de pan uitswingen. De vraag is wat de kiezer denkt en zal doen in 2024 en hoe Groen zich daarmee moet verhouden.

Het is duidelijk, het wordt een harde strijd om als Groen overeind te blijven in al het geweld dat gevoed wordt door de mainstream media en de andere partijen. Het komt er op aan de kiezers beter mee te krijgen in de overwegingen en strategie die gericht is op ecologische motieven, gezondheid en veiligheid en de zekerheid dat de lamp niet uitgaat. Ondanks mijn pijn in de buik denk ik dat het pragmatisch benaderen van de huidige situatie de enige mogelijke is.

Wat beter kan is de analyse van de situatie. In de situatie zoals ze nu bestaat zijn er belangen in het spel die Groen ver overstijgen. De rol van de NAVO en de belangen van Amerika in de ontstane situatie zijn niet min. Het leveren van schaliegas aan Europa verandert de energiemarkt en verbetert de positie van Amerika in deze markt. De verkoop van militair materiaal versterkt de westerse bedrijven die wapens maken, ook FN, de megareclame voor kernenergie, de ontwikkeling van de kleine modulaire kerncentrales, verschuift de mogelijkheden om van die kernenergie af te geraken. Dit alles heeft een enorme invloed op het bereiken van de klimaatdoelen van Parijs doordat fossiele brandstoffen weer belangrijk worden of verder belangrijk blijven. En natuurlijk doet de oorlog daar niet goed aan. Hierdoor zijn exporterende landen weer aan zet die in het verweer waren gedrongen door de plannen om deze brandstoffen te beperken of uit te faseren.

Daarbij moeten we niet nalaten te vermelden dat de neo-liberale wereld met de vrije markt als uitgangspunt ons in een situatie van afhankelijkheid heeft gebracht die ons nu zuur opbreekt. Alles was mogelijk en de hele wereld was goed genoeg om veel geld te verdienen op de uitbuiting in Azië en Afrika en afhankelijk te worden van potentaten en dictators om het grote gewin. Het zijn de klassieke rechtse gedachtenstromingen en politieke uitvoerders ervan die verantwoordelijk zijn voor de huidige problemen. Het zijn zij ook die het groene gedachtengoed van lokaal, besparend en minder consumeren altijd, en nu nog hebben afgedaan als dagdromerij en groene fantasieën. Ten andere een burgemeester van een grote Vlaamse stad is daar nog steeds mee bezig vanuit zijn rechtse en conservatieve brein.

Communicatie met de bevolking is door de ingewikkelde situatie niet vanzelfsprekend. Toch vind ik dat het beter kan door goed uit te leggen in welke wereld we leven, wat de oorzaken van de huidige problemen zijn, en duidelijk te maken dat de ecologische oplossingen de toekomst voorbereiden. De angst bij de bevolking moet niet onderschat worden. Dat pragmatisch handelen ook van de Groenen mag verwacht worden ligt voor de hand. Anders dreigt een debacle zoals in 2003. In die zin begrijp ik onze Ministers maar het doet er niet minder pijn om.

21-10-2022, 09:00 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Tussen geloof en hoop.

Soms zakt de moed mij in de schoenen. Als ik nog maar eens moet uitleggen dat iedere persoonlijke poging om de klimaatproblematiek te tackelen zinvol is maar onvoldoende. Dat er meer moet gebeuren, dat er structureel moet gewerkt worden, dat diegenen die dat kunnen dat ook moeten doen, en dat wij diegenen moeten kiezen die zullen doen wat ze gezegd hebben. Ik ben er ook nog  van overtuigd dat er anderen zullen zijn die de zaken zullen dwarsbomen omdat zij niet geloven dat de aarde er slecht aan toe is, of dat ze belangen hebben die niet gediend worden door ingrepen die daar tegen in gaan.

Hoe groot mijn geloof ook is het zal nooit voldoende zijn om de beslissingen in China of India te beïnvloeden, laat staan dat het groot genoeg is om dat te doen in mijn eigen gemeente. Ik heb genoeg ervaring in het beïnvloeden van politici om te weten dat die niet zo beïnvloedbaar zijn, andere disciplines beoefenen waardoor zij in andere oplossingen geloven of het begin van andere oplossingen zien. Of er is gewoon ‘the economy stupid” de werkgelegenheid, de consumptieve gedrevenheid van velen die de gedachten de andere kant doen uitgaan dan we zouden kunnen vermoeden, kijkend naar de bedreigingen die we in allerlei fenomenen kunnen zien.

Kortom als ik vrienden tegen kom tijdens een zondagse wandeling en hoor dat zij een lezing hebben gevolgd over de klimaatproblematiek en dat de prof van dienst vond dat het de goede richting uitging, dat we goed bezig waren en zo zijn gehoor tot rust en kalmte had gebracht dan sta ik met mijn mond vol tanden, ben ik niet ad rem genoeg of heb ik geen zin de meningen in twijfel te trekken maar mijn gemoed loopt dan vol.  Ik kan er zo triest van worden dat zelfs mijn vrienden niet doorzien dat deze verhalen kant noch wal raken maar nog verteld worden. Neen we zijn niet goed bezig, we verstoken nog altijd grote hoeveelheden fossiele brandstoffen, - er zijn er zelfs die nog houten kachels in hun huizen hebben geïntroduceerd- , we razen nog met auto’s alsof er niets aan de hand is, de installatie van zonnepanelen wordt nog steeds berekend op de winst die men kan maken en niet op basis van de eigen productie van elektriciteit en zo het vergroten van onze onafhankelijkheid van fossiele brandstoffen uit Rusland of andere Saoudis. Stop die honger door de windmolens op zee uit te breiden en de leidingen die nodig zijn om de elektriciteit aan land te brengen onder de grond aan te leggen. Niet morgen maar vandaag, Fluxus, en ophouden met het gemekker dat dat te duur is.

Beste lezer, jij die mij nu reeds geruime tijd volgt weet dat ik een zeer sterk geloof heb in de maakbaarheid van de samenleving, in het realiseren van concrete maatregelen zoals daar zijn goede fietspaden, trage wegen, kleinschalige aanpak in onze dorpen die levendig kunnen zijn als we ze niet aan de commercie over laten maar zelf vorm geven. Ik zal daarin altijd blijven geloven maar zie de krachten die het onmogelijk maken. Neem nu de ontwikkelaars die in al onze dorpen mogelijkheden zien om appartementen te realiseren, niet gehinderd door overheden die om de kleinschaligheid en leefbaarheid van onze dorpen geven maar de ontwikkelaars gewillig hun zin laten doen. De leefbaarheid van woningen in onze dorpen dient een belangrijk doel en dus kunnen niet overal appartementen worden gebouwd. Ooit las ik dat die appartementen zo moeten gebouwd worden dat de lichtinval maximaal moet kunnen zijn. Als men nu in onze straten appartementen bouwt die het licht niet in mekaars leefkamer toelaten dan tast men de leefbaarheid van de dorpen aan.

In mijn gemeente is er een schepen die deze ontwikkelingen in de juiste banen wil leiden. Twee bouwlagen met eventueel een dakkapel vind hij nog net kunnen. Ikzelf vind die dakkapel al een kapel te ver omdat je dan vlug over drie bouwlagen spreekt. Maar het belang van het werk van die schepen is dat hij de zaak scherp stelt. De ontwikkelingen kunnen niet zomaar hun gang gaan, er zijn regels die ingegeven  zijn door goede ruimtelijke ordening en kwaliteit van wonen.

En zo ben ik dan weer een gelukkig mens omdat ik weet dat velen met mij bezorgd zijn over de grote en kleine dingen en proberen om de kwaliteit van leven te verhogen, de klimaatproblematiek tot in de kleine dorpen aan te pakken, goed geïnspireerd zijn en de fakkel kan worden door gegeven in het geloof dat misschien alles goed komt. Alhoewel ik dat soms betwijfel. Ik hoop u niet.

Guido Steenkiste

13-07-2022, 08:54 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Laatst vond mijn vrouw dat ik een nieuw jasje nodig had. Mijn jasjes zijn een beetje démodé en zeker niet geschikt voor de zomer, dus een modern jasje zou mij door de zomer vergezellen. Met enige tegenzin, vragen en opmerkingen zoals is dat nu nodig? ik heb al jassen, jassen zijn in de zomer overbodig, je oogt ouder dan je bent met een confectie jas …, trokken we op pad.

Toevallig konden we dat combineren met een wandeling in het Gentse parkbos, een verwezenlijking van Natuur en Bos  en  het Gentse stadsbestuur dat inzet op recreatie dicht bij de stad. Het Parkbos blijkt een aaneenschakeling van verschillende natuurlijke biotopen en enkele woongebieden die variëren in de sectoren fauna en flora. Maar niet enkel daarin. Het gaat om een combinatie van moerasgebieden met knuppelpaden, speelnatuur, knotbomen, weidse graslanden, statige kastelen met imposante toegangsdreven, landbouw met eigen klemtonen zoals educatie en streekproducten. Kortom erfgoed, landbouw  en natuur gaan er samen, korte en lange wandelingen, fietsen en kleuterwandelen, ontmoeten en ontstressen.

Genoeg reclame. Na een fikse wandeling belanden we in Adventure op zoek naar een trendy jasje dat ook tegen de regen kan, een jasje dus dat te dragen is op natuurwandelingen maar eveneens op de Gentse Fieste.

Het aanbod is er groot, je voelt je zo wel aan vakantie toe, de zaak ademt vakantie in flashy en andere kleuren, ze is er om en rond je. Knap gedaan en het legt de eigenaars, de familie Lathouwers geen windeieren, zo te zien. De overkoepelende NV heeft veel schulden en betaalt weinig of geen belastingen, maar het feest gaat blijkbaar wel door.

Maar daar wou ik het met u niet over hebben. Wel over de jasjes die we vonden die kandidaat waren voor een aankoop. Flashy waren ze maar bij nader toezien heb ik ze niet gekocht. Ze bleken in polyester uitgevoerd, en gemaakt in China en Cambodja. Polyester wordt gemaakt van aardgas en aardolie en meestal gemengd met een deeltje katoen. Men voegt er ook chemische stoffen aan toe en het is brandbaar, wordt dan vloeiend en kan ernstige brandwonden veroorzaken.

Eigen aan dit soort kledij is ook dat zij gemaakt wordt in lage loonlanden, met weinig controle, want de meeste kledingmerken ontwerpen wel zelf maar produceren niet. Zij laten produceren in lage loonlanden waar slecht betaalde werknemers lange werkweken maken, overuren moeten presteren in meestal onveilige gebouwen, heel dikwijls bij onderaannemers die nog minder betalen, in nog slechtere omstandigheden. Voorbeelden ervan zagen we de voorbije jaren in gebouwen die ingestort waren tijdens de werkuren en vele slachtoffers maakten.

Zonder jas ben ik thuis gekomen, met in mijn hoofd de wil om mij los te maken van deze industrie door mij te informeren over de schone kleren campagne. Die campagne promoot ecologisch duurzame en of ethische mode. De kleding die men er vindt bestaat uit biovezelkleding, beter ecologische kleding waarvan het bioweefsel ook ecologisch veredeld is. De campagne heeft een brochure waarin winkels en webshops zijn opgenomen waar die schone kleren te vinden zijn en de stad Gent heeft op haar website ook een aantal zaken waar die schone kleren te vinden zijn. Er was een show waar de kleren werden getoond op het Fair Fashion Fest. Er is een lijst van merken die wel of niet ecologisch en /of fair trade zijn. Wij zijn het aan de aarde en de mensen verplicht ook dit deel van onze verantwoordelijkheid op te nemen. Alhoewel, het moet gezegd worden, dat die kledij niet makkelijk te vinden is.

Ten andere. Erger jij je ook zo aan die media en mensen die de planeet denken te redden door naar de armoede in onze maatschappij te verwijzen? Mijn idee is dat als de middenklasse passieve huizen bouwt, investeert in de renovatie van oude  huizen, isoleert en zonnepanelen plaatst, de milieuvriendelijkste auto kiest, minder met de auto  rijdt en het meest ecologisch verantwoord vervoermiddel kiest, en winkels mijdt waar men vervuilende artikels verkoopt, dat dan al veel minder CO² zou worden uitgestoten. Aangezien het grootste deel van de maatschappij bestaat uit die middenklasse zou dit meer dan een slok op de klimaatborrel schelen.

Guido Steenkiste

13-07-2022, 08:51 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Zijn kritische blik blijkt uit zijn artikel als reactie op het interview dat Tinne Vanderstraeten gaf aan DS. Wat mij daarin opvalt is dat Aviel weinig oog en begrip heeft voor de moeilijke politieke situatie waarin de Minister moet laveren om de kernuitstap te realiseren. In het regeerakkoord staat dat de kernuitstap gerealiseerd wordt als de bevoorradingszekerheid verzekerd is. Zeker,  Groen heeft dit regeerakkoord onderschreven in de volle overtuiging dat dit geen probleem zou zijn als hernieuwbare energie volop tot ontplooiing komt en als er gascentrales zorgen voor eventuele vervangcapaciteit. Ook ik heb dit laatste altijd een moeilijk te verteren punt gevonden omwille van de CO² emissies en de doelstellingen die we hebben afgesproken om de klimaatproblematiek te beteugelen. Maar de doelstelling om de kerncentrales te sluiten is na jarenlange blokkade  te belangrijk om op te geven zodat een tijdelijk compromis een eerbare uitweg biedt. Aviel bewijst ook dat de kernuitstap nodig is door aan te geven welke immense gevolgen de kernenergie heeft voor de toekomstige generaties en voor de huidige bevolking als het misgaat.

In zijn artikel laat Aviel zich echter te veel leiden door beweringen en niet door feiten. Zo beweert hij dat “de grote stroomproducenten de bocht naar hernieuwbare energie hebben gemaakt om puur financiële redenen.” Dat die redenen er zullen zijn ligt in de doelstellingen van bedrijven. Maar dat bedrijven enkel daarom de bocht hebben gemaakt is de onderschatting van de invloed van jarenlange actie en sensibilisatie van de bevolking voor de gevolgen van de klassieke fossiele en nucleaire opwekking van elektriciteit die ook in het bedrijfsleven heeft geleid tot inzichten die we tot voor kort voor onmogelijk hielden. Dat het bedrijfsleven dus meegaat met een Minister die mogelijkheden biedt om een toekomstgericht energiebeleid op de kaart te zetten moet ons dan ook niet verwonderen.

Of de Groene Minister het verschil maakt in het energiebeleid is voor Aviel nog een vraag maar voor vele waarnemers een zekerheid. Zij is door haar expertise en haar kennis van de materie de uitgelezen persoon om de energiepolitiek van dit landvorm te geven.

De Standaard typeerde haar in november vorig jaar als:

“In een jaar tijd won minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) het vertrouwen van de energie- en industriebonzen in ons land. Dankzij de expertise die ze opbouwde als energieadvocate, de ervaring die ze op haar kabinet verzamelde en haar open lijnen met cruciale directiekamers. ‘Ze is een technocrate, maar met een missie.’

Die missie is duidelijk. De kernuitstap wordt gerealiseerd en hernieuwbare energie is de toekomst. En als ik daarbij gascentrales als tussenstap nodig heb dan zal ik die gebruiken, stelt ze.

Cruciaal in het stuk van Verbruggen is de passage over de SMRs, de imaginaire vierde generatie kernmodules die door de lobby wordt gebruikt om kernenergie en de splijtstofcyclus draaiende te houden.

In het interview in DS zegt Tinne dat ze naar de mogelijkheid van SMRs wil kijken, niet dat ze er aan zal werken en ze ontwikkelen. “Willen kijken” is geen engagement tegenover deze ontwikkeling, het is enkel ingegeven door haar wil de kernuitstap te realiseren met een regering waarin de socialisten zwijgen, rechts de kernlobby volgt, en de anderen niet in de hoek van de anti-wetenschappelijken willen terecht komen.

Verbruggen begrijpt niet waarom Myrha de onderzoeksreactor waaraan het SCK werkt, niet meteen door Tinne naar de schroothoop wordt verwezen. De strategie van de Minister is veeleer te begrijpen als de oproep aan het SCK om eindelijk eens te bewijzen dat ze iets kunnen met de Myrha. En als dat niet zo is, zoals al jarenlang blijkt, ze ophouden met die technologie. Het uur van de waarheid nadert dus. En je kunt geen twee oorlogen terzelfdertijd voeren.

Daarna gaat Verbruggen helemaal uit de bocht. Hij benoemt de Minister als neo modernist, ze kan haar geloof zeker kwijt aan het nucleair forum, ze is onwetend over de vierde generatie, als ze even googelt zou ze al weten hoe het zit, het is nonsens, misleiding.

Met als conclusie dat hij als hij lid zou zijn van Groen, hij zijn lidkaart zou verscheuren. We zullen niet schrijven wat we daarover denken maar voor mij staat het vast dat ik dat niet zal doen. Ik zal de Groene minister blijven steunen in haar aartsmoeilijke taak de energiepolitiek van dit land vorm te geven waarbij ik ervan uitga dat in maart de kernuitstap gerealiseerd wordt.

Guido Steenkiste

“In een jaar tijd won minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) het vertrouwen van de energie- en industriebonzen in ons land. Dankzij de expertise die ze opbouwde als energieadvocate, de ervaring die ze op haar kabinet verzamelde en haar open lijnen met cruciale directiekamers. ‘Ze is een technocrate, maar met een missie.’

Die missie is duidelijk. De kernuitstap wordt gerealiseerd en hernieuwbare energie is de toekomst. En als ik daarbij gascentrales als tussenstap nodig heb dan zal ik die gebruiken, stelt ze.

Cruciaal in het stuk van Verbruggen is de passage over de SMRs, de imaginaire vierde generatie kernmodules die door de lobby wordt gebruikt om kernenergie en de splijtstofcyclus draaiende te houden.

In het interview in DS zegt Tinne dat ze naar de mogelijkheid van SMRs wil kijken, niet dat ze er aan zal werken en ze ontwikkelen. “Willen kijken” is geen engagement tegenover deze ontwikkeling, het is enkel ingegeven door haar wil de kernuitstap te realiseren met een regering waarin de socialisten zwijgen, rechts de kernlobby volgt, en de anderen niet in de hoek van de anti-wetenschappelijken willen terecht komen.

Verbruggen begrijpt niet waarom Myrha de onderzoeksreactor waaraan het SCK werkt, niet meteen door Tinne naar de schroothoop wordt verwezen. De strategie van de Minister is veeleer te begrijpen als de oproep aan het SCK om eindelijk eens te bewijzen dat ze iets kunnen met de Myrha. En als dat niet zo is, zoals al jarenlang blijkt, ze ophouden met die technologie. Het uur van de waarheid nadert dus. En je kunt geen twee oorlogen terzelfdertijd voeren.

Daarna gaat Verbruggen helemaal uit de bocht. Hij benoemt de Minister als neo modernist, ze kan haar geloof zeker kwijt aan het nucleair forum, ze is onwetend over de vierde generatie, als ze even googelt zou ze al weten hoe het zit, het is nonsens, misleiding.

Met als conclusie dat hij als hij lid zou zijn van Groen, hij zijn lidkaart zou verscheuren. We zullen niet schrijven wat we daarover denken maar voor mij staat het vast dat ik dat niet zal doen. Ik zal de Groene minister blijven steunen in haar aartsmoeilijke taak de energiepolitiek van dit land vorm te geven waarbij ik ervan uitga dat in maart de kernuitstap gerealiseerd wordt.

Guido Steenkiste

12-02-2022, 09:37 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Dag Mevrouw,

Regelmatig lees ik uw columns in De Standaard. Daar vind ik dan telkens iets van en ik zou dikwijls met u in discussie kunnen gaan. Want u bent op sommige terreinen rechts conservatief en polariserend, maar dat is niet erg. Anne Applebaum is ook conservatief en ik lees als geëngageerde burger, haar boeken ook. Ik ben altijd progressief geweest. Als onderwijzer en directeur van een basisschool val ik onder uw noemer dat ik het onderwijs zou hebben laten verloederen waardoor kinderen aan de onderkant niet zouden krijgen wat ze verdienen. Ik kan u verzekeren dat ik, en velen met mij die u links noemt, altijd hun beste krachten hebben gegeven om het onderwijs voor die kinderen te verbeteren en hen de beste kansen te geven.

U gaat nogal met de ongenuanceerde borstel door links en ik voel mij daardoor aangesproken omdat veel van de onderwerpen die u aanraakt in mijn beroeps- en politiek leven een belangrijke rol hebben gespeeld.

Het is onrechtvaardig en onrechtmatig (1) dat u links verwijt het moeilijk te hebben met één religie en niet met een andere. Ik denk dat in het linkse, ik noem het liever het progressieve kamp, velen vinden dat de scheiding tussen kerk en staat een onderdeel is van onze rechtsstaat. Zonder nuances.

Het is onrechtvaardig en onrechtmatig links te verwijten de ogen te sluiten voor de onderdrukking van vrouwen in bepaalde gemeenschappen. Waar vrouwen onderdrukt worden en om welke reden dan ook, zal dit in progressieve kringen niet aanvaard worden. Maar om elke uiting van elke godsdienst dan zo maar te zien als onderdrukking gaat ons te ver en is ongenuanceerd.

Het is onrechtvaardig en onrechtmatig om de klimaatmeisjes van infantiele simplismen te beschuldigen. Zij zijn onderdeel van een wereldwijde ecologische beweging die terug gaat op de milieu- en vredesbeweging uit de vorige eeuw, gebouwd op wetenschappelijke inzichten die ertoe leiden aan te nemen dat het gedrag van de mensen op de wereld leidt tot de aantasting van de biodiversiteit en de dreiging van een klimaatcatastrofe.

Wie ontkent wat vraag ik me af als ik de vele analyses lees , o.a. in deze krant , die getuigen van een progressieve visie op de realiteit met de bedoeling de wereld te verbeteren, lokaal en globaal.

Is het dan niet treurig dat een grote dame zoals u zich verlaagt  om rechts als een geuzennaam te zien. Want rechts betekent voor u in deze column alles wat links ook kan zijn. Ware het niet beter uzelf kritisch te noemen over realiteiten en meningen zonder de polarisatie te zoeken met linkse krachten die ook hun best doen om de wereld in de voor hen juiste richting te sturen. Dat u het met hen niet eens bent daar ben ik van overtuigd, en dat is uw recht, maar in de column van 28 oktober haalt uzelf naar beneden. Jammer.

(1) Onrechtmatig is wat volgens het ongeschreven recht in het

maatschappelijk leven betaamt.

Guido Steenkiste

Voormalig kabinetschef Groen.

12-02-2022, 09:29 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Ik moet bekennen, en ik vind dat een beetje lastig, dat ik een matig natuurkenner ben. Ik ken wel een aantal planten en bomen, maar ook niet zoveel dat ik een gids in natuurland zou kunnen zijn, niettegenstaande ik een eerbiedwaardige track record heb in de milieu- en natuurbeweging, al zeg ik het zelf. Mijn relatie met de natuur is er één van bewondering, is een esthetische, is ingegeven door te leven en te sporten in en met de natuur. Ik hou van bossen, van natuurlijke omstandigheden, van vergezichten met kleuren, heuvels en dalen, van de seizoenen die ons omringen met schoonheid en afwisseling.

Ik moet bekennen dat ik nog meer van de natuur hou omdat die me laat zien hoe afhankelijk alles op de wereld is van mekaar, hoe het één niet zonder het ander kan, hoe de mens enkel kan overleven als ook de natuur herstelt van de vele aanslagen die op haar worden gepleegd. Noem het een ecologisch bewustzijn waarin alles betekenis heeft in zichzelf en in zijn verbanden, een rationele benadering van alle processen die mij immuun maken voor fake news en geitenwollensokken benaderingen.

Ik zal u bekennen dat ik dus nogal op mijn hoede was toen een goede vriendin mij het boek ‘Het verborgen leven van bomen’ als geschenk gaf. De ondertitel verhevigde de gedachte dat ik toch niet de man was om mee te gaan in verhalen over bomen: ’Wat ze voelen, hoe ze communiceren - ontdekkingen uit een onbekende wereld.’ Mijn rationele benadering van de natuur liet mij niet toe anders te denken.

Ik beken dat ik mij dus grondig heb vergist. Bomen hebben vriendschappen, spreken een taal, helpen mekaar, houden van elkaar, zorgen voor hun nalatenschap, hebben een boomschool, vechten samen een strijd op leven en dood, zijn trots als ze ouder worden, specialiseren zich… en onder de grond is er een leven dat we minder hebben verkend dan de maan, bij wijze van spreken dan.

Enkele elementen die me overstag deden gaan:

Bomen ondersteunen mekaar via het schimmelnetwerk dat meer dan een vierkante kilometer groot kan zijn, onder de grond, of met rechtstreekse vergroeiingen. Zo geven ze voedingsstoffen door aan mekaar en fungeren ze als burenhulpje. Dat hebben wetenschappers ontdekt in natuurlijke bossen.

Bomen spreken een geurtaal. Acacia’s in Afrika verwittigen mekaar als er giraffen in aantocht zijn. Als rupsen hen aanvreten, zenden bomen elektrische signalen uit, weren ze zich en ontwikkelen geurstoffen. Zo zendt de eik looistoffen naar bast en bladeren waardoor vijanden worden afgeschrikt.

Onderling compenseren bomen zwakke en sterke punten: beuken zijn productiever als ze dicht bij elkaar staan; gedund worden het kluizenaars. Ze stemmen ook onderling af, willen samen bloeien, beheersen hun productie zodat reeën en everzwijnen om de zoveel jaar te veel eten krijgen zodat jonge boompjes die anders gegeten worden overblijven en kans hebben te groeien tot op een hoogte waarop zij niet meer gegeten kunnen worden.

Bomen groeien maar traag in het bos. Trage groei is een voorwaarde voor hoge leeftijd. En de ideale boom groeit kaarsrecht, heeft een gelijkmatige kroon, naar boven wijzende takken. Bomen zijn zuinig met water. In de winter tankt de beuk 500 liter water. Twee weken zonder water is voor veel bomen al moeilijk. Asceten overleven makkelijker dan diegene die verwend zijn. Bomen schreeuwen als ze dorst hebben en als de waterstroom wordt onderbroken krijgen bomen in het bos rillingen.

Ik kan nog even verder gaan met meer opmerkelijke passages uit het boek. Maar ik moet ophouden te citeren en ik beken dat ik onder de indruk ben omdat de schrijver, Peter Wohlleben, er in slaagt zijn kennis als boswachter te verbinden met wetenschappelijk onderzoek dat de meeste van zijn boude beweringen staaft.

Ik kijk nu anders naar bomen in het bos en daarbuiten. Die eenzame beuken langs de straten zijn er slechter aan toe dan hun lotgenoten in de bossen, omdat zij niet kunnen genieten van de vele voordelen die hun bloedbroeders hebben door de nabijheid van andere bomen en van het ondergrondse netwerk dat hen de kans geeft te overleven als het niet goed gaat.

Ik beken dat er meer is dan wat ik ooit van bomen heb verwacht. Ze zijn solidair met elkaar, waardoor je hen sociaal kunt noemen. Zij zijn ecologisch want maken deel uit van een netwerk dat ondergrond en bovengrond verbindt. Ze zijn duurzaam omdat ze voor de toekomst zorgen en eens overleden het huis zijn van allerlei ontwikkelingen die voor nieuwe leven zorgen.

Een persoonlijke kijk op het Meetjesland door Guido Steenkiste. Reageren kan via info@npmeetjesland.be.

12-02-2022, 09:25 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Gelukkig was de journalist van dienst pienter genoeg om daaraan toe te voegen dat kernenergie toch een aantal milieueffecten kent die bij gascentrales niet ter sprake komen zoals de kans op een groot ongeluk met onmetelijke en hallucinante milieu- en gezondheidseffecten, het probleem van het afval dat duizenden, honderdduizenden jaren dient geborgen, de ontmanteling die zo veilig mogelijk moet gebeuren voor de arbeiders en weer een berg radioactief materiaal oplevert dat op stockage wacht in de diepe Kempen.

De Hoge Gezondheidsraad voegde er nog aan toe dat kernenergie en duurzame ontwikkeling niet compatibel zijn omdat het niet enkel gezondheids- en milieuproblemen oplevert maar ook ethische met name de rekening die aan onze kinderen kleinkinderen wordt doorgeschoven.

De discussies die we moeten voeren over verschillende onderwerpen hebben heel dikwijls twee zijden van dezelfde medaille: klimaat en milieu, milieu en consument, milieu en producent, klimaat en banen, klimaat en gezondheid. De discussie over de elektriciteitsrekening laat zien dat er nog meer zijden zijn aan de elektriciteitsvoorziening.

Nemen we de waterproblematiek als voorbeeld. Voor het  milieu is het een goede zaak dat afvalwater gescheiden van regenwater wordt gehouden. Zo leiden we afvalwater naar een waterzuiveringsstation om het te zuiveren en regenwater lozen we via allerlei systemen in de grond, grachten en waterlopen. Om dat alles mogelijk te maken zijn er betonnen en/of kunstofbuizen nodig die bij de constructie enorm veel energie vragen. Om zo’n rioleringssysteem te realiseren breekt men wegen open, legt die weer aan, brengen energieslurpende vrachtwagens materiaal aan. De CO² uitstoot van deze werkzaamheden is niet te versmaden. Het klimaat  en de staatsbegroting varen er niet wel bij. De tegenstelling tussen de milieuoplossing en de  klimaatproblematiek is levensgroot aanwezig en in de grootschalige oplossing niet voorzien.

Daaruit valt te leren dat als men een bepaalde problematiek wil aanpakken de beide (vele) zijden van de medaille in de overwegingen dient te betrekken. Ook dat grootschalige oplossingen voor milieuproblemen dikwijls een immense impact hebben op het klimaat.

Voorbeelden van doordenken over klimaat en milieu leveren verrassende uitgangspunten en oplossingen. Die worden steeds meer beleden , zij het niet altijd toegepast.

Het laten bezinken ter plaatse van water op de plaats waar het valt is zo’n oplossing. Wadi’s zijn stilaan ingeburgerd in kleine kringen, maar bij een recent bouwproject van ons was er menige deskundige die niet wist waar wij het over hadden. Geen onnodige buizen, geen onnodige aansluitingen op riolen, water voor planten en bomen, geen verdroging en geen verharding. Klimaat en milieu gebonden. Het kan in alle nieuwe wijken, het kan in kleine en grote tuinen, het kan in wegbermen en door het openen van grachten die verdwenen zijn.

De Watercoalitie waartoe de Bond Beter Leefmilieu en Natuurpunt behoren luidde kort geleden de alarmbel over de manier waarop Vlaanderen het afvalwater aanpakt. Met grootschalige rioleringswerken die 1000 € per lopende meter kosten en waarvoor Vlaanderen elk jaar 700 miljoen veil heeft. De watercoalitie stelt voor in de landelijke gebieden waar geen riolering ligt er ook geen aan te leggen maar individuele afvalwatersystemen zoals IBA’s te subsidiëren. Die individuele behandeling van afvalwater zou ook verplicht moeten worden bij het bouwen op plaatsen waar nog geen riolering ligt.  De bouwshift zou er wel bij varen.

De gemeenten en Aquafin zijn er nog niet klaar voor maar de geesten rijpen. Zo pleit Aquafin er ook steeds meer voor om te ontharden en zo minder water te moeten afleiden. Of de realisaties volgen daar heb ik mijn twijfels over. Het milieu en het klimaat op dezelfde voet in de grote en kleine kwesties is een zaak van overleven.

Als men het milieu en het klimaat als uitgangspunt neemt en niet de bestaande economie komen we stilaan in een samenleving terecht die de doelstellingen van de Europese Commissie kan bereiken. 47 % vermindering van de uitstoot en terzelfdertijd de aanpak van de milieuproblemen. Daar kunnen we enkel van dromen.

Guido Steenkiste

12-02-2022, 09:20 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Het Pfos verhaal, vervuilde grond, achtergelaten door een Amerikaanse multinational, waarover in de maand juni de politiek struikelde, is voor mij een verhaal dat ik al  honderd keer gehoord heb. Het gaat zo…

Op een bepaald moment, in dit geval rond 2000, duikt een probleem op met een bepaalde stof. Niemand weet er veel over, er komen geruststellende signalen uit allerlei overheidsorganen, die echoën in de politiek en de rust komt terug. Natuurlijk is het probleem niet weg en is het wachten op een volgende klokkenluider of actiegroep die de zaak aan de orde stelt. Nog gebeurt er niets en alles blijft stil. De pers laat de zaak rusten, hier en daar is er een bezorgde burger die blijft aandringen, die boos of verdrietig wordt en eraan twijfelt of hij/zij moet doorgaan.

Tot er iets gebeurt dat de zaak op de spits drijft. Men legt een nieuwe weg aan, hier de Oosterweelverbinding rond Antwerpen, en vindt de stof terug in grote hoeveelheden. Wat moeten we daarmee roept men in de ondernemerskringen? Niet panikeren zegt men in de politiek of in de aangrenzende percelen, we vinden wel iets. Want de show must go on, de werken moeten doorgaan, we kunnen toch de boel niet stil leggen, want Antwerpen is onze economische motor en daarvoor moet alles zwichten. Dus zoekt men advocatenkantoren of ontmijners die een derde piste kunnen verzinnen. Zoiets van we lossen het wel op als we er samen uit kunnen geraken. En dan sluit men deals die meestal in het voordeel zijn van het bedrijfsleven en/of de mobiliteit, die koeien die men niet wil slachten. De rest, meestal het grootste deel,  betaalt de staat, zeg maar de vervuilde mens, die ook nog te horen krijgt dat heel Vlaanderen wellicht een Pfos probleem heeft, en men zijn eitjes best aan de kippen voert wat er toe leidt dat men ook de kippen niet meer mag of durft eten.

Wij hadden in die dagen, rond 2000, de handen vol met Hoboken waar Umicore van de familie Leysen, al decennialang de omgeving vervuilde met lood waardoor de kindjes in die wijk steeds te veel lood in hun bloed hadden. Wat blijkt in 2021? Het probleem Hoboken en Umicore bestaat nog steeds, niettegenstaande jarenlange onderzoeken die de kinderen volgen, saneringen van gronden in tuintjes van de mensen die er graag wonen omdat het er goedkoop is, oproepen om geen sla uit de tuin te nuttigen of nog heftiger, bedrijfsleiders die er niet voor terug schrikken om de bevolking te vragen hun huizen aan hen te verkopen zodat zij kunnen doorgaan met hun activiteiten. De zaak moet draaien , de aandeelhouders zijn tevreden en de bevolking heeft werk.

Hebben we niet ook meegemaakt dat de asbestproblematiek decennialang onderschat werd en er rustig op daken in het hele Vlaamse land asbestplaten en –leien verschenen. Zelfs Dehaene die problemen oploste als ze zich voordeden, vond er niets beter op om op het ogenblik dat duidelijk werd dat men asbest moest verbieden, te getuigen dat hij er als bestuurder bij Eternit niets over wist. De asbestproblematiek bestaat nu nog altijd in de vorm van afbraken die door wel of niet gespecialiseerde bedrijven worden uitgevoerd. In Lembeke dwarrelden anno 2021 nog asbestplaten en stofjes in het rond op een werf in het dorp, dicht bij de scholen en bejaardentehuizen, terwijl toch iedereen nu weet dat men dit goedje met de grootste omzichtigheid dient aan te pakken. Jaarlijks word ik nog gebeld door mensen die me laten weten dat buren hun daken met asbestleien laten reinigen met een hoge drukreiniger. Ik bel dan de milieudienst, die in Kaprijke nog niet bestaat, en de politie die, dat moet gezegd dan de werken laat stil leggen en een pv opmaakt.

En dan hebben we het nog niet gehad over de overbemesting, de uitstoot van allerlei stoffen, glyfosaat dat enkel door landbouwers en professionelen mag gebruikt worden, de statiegeldperikelen, het nucleaire afval, de normen voor voeding, de vlees en kaaslobby, de chemische en fijn stof lozingen, de megastallen, de rat race en de gezondheid, de fastfood en suikerlobby, de vrije verkoop en promotie van alcohol, de doden op de weg, …

In het jaar van het leefmilieu, 1987, beloofde de toenmalige Minister van Leefmilieu Jan Lenssens dat de rivieren tegen 2000 schoon zouden zijn. Ik daagde hem uit dan samen te gaan zwemmen. Het is er niet van gekomen.

Guido Steenkiste

17-08-2021, 09:21 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

In de jaren vijftig van de vorige eeuw reed ik met mijn vader door de velden langs een smal wegeltje, dat heette toen nog niet trage weg, naar de boeren. Mijn vader was slager en kocht elke week een tiental varkens, meestal pietrains, fokvarkens, om ze te slachten en te vermarkten op de veemarkt in Gent. Zo kwam ik als klein jongentje bij de boeren en zag hoe zij kleinschalig,  met enkele groepjes varkens in afzonderlijke stalletjes, het verbouwen van enkele gewassen en een grote moestuin, leefden. Die ervaringen hebben er zeker toe bijgedragen dat ik altijd sympathie heb gehad voor het boerenleven, en met lede ogen heb gezien hoe dit romantisch beeld werd verdrongen door de grootschaligheid. Ik begrijp natuurlijk dat de landbouwers in de loop van de tijd mee evolueerden zodat zij de armoe die er in mijn kinderjaren zeker was konden overwinnen.

In de jaren 80 van de vorige eeuw werd ik voorzitter van de Bond Beter Leefmilieu en wij zagen met lede ogen aan dat de kleinschalige landbouw, die voor 99%  circulaire landbouw was, voor het grootste deel verdrongen werd door de grootschaligere, milieuonvriendelijke landbouw die de ruimte aantastte, mestoverschotten produceerde, grootschalig bestrijdingsmiddelen gebruikte, hormonen en antibiotica misbruikte. In onze publicatie van 1988, Landbouw en Milieu, naar een duurzame landbouw, schreven wij: “ De milieubeweging kan de tendens tot verder industrialiseren onmogelijk als een positieve ontwikkeling zien omdat deze landbouw de effecten op natuur en milieu niet in rekening brengt, de landbouwer degenereert tot een werknemer in dienst van een productiemachine, de Derde Wereldlanden afhankelijker maakt en voedsel enkel beschouwt als koopwaar.”

Mijn verbondenheid met de landbouwers kwam in dezelfde tekst tot uiting als ik het over het inkomen van de landbouwer had.” Het inkomen van de landbouwer is voor ons een belangrijk gegeven. Dat inkomen veilig stellen, zonder uitstoot van nog meer landbouwers maar integendeel door financiële ruimte voor de landbouwers terug te veroveren op die sectoren die de landbouw hebben afgeroomd.”

Verweven waar mogelijk, scheiden waar nodig  en de circulaire landbouw als beschermer van natuur en milieu, proefvelden en –bedrijven, inkomensondersteunende maatregelen en onafhankelijke voorlichting zouden de transitie mogelijk maken.

Wat nu?

Het is niet gegaan zoals wij in onze prognoses en voorstellen hadden voorzien. We hebben gepoogd het gesprek over onze voorstellen op allerlei fora te verspreiden. Telkens botsten we op de belangen van de boerenbond en hun verdedigers, veelal politici die op een goed blaadje wilden staan met hun electoraat. We constateren dat de grootschalige landbouw het pleit voor een groot deel wint. De megastallen veroveren het platteland, zowel in het Meetjesland, West- Vlaanderen als in de Kempen. Actiegroepen zoals in Waarschoot houden er wel eens één tegen en het stikstofprobleem plaatst de landbouw weer in de verdomhoek. De kleine landbouwer is verdwenen en zijn kinderen zijn meegegroeid met de zogenaamde noden van de tijd of hebben een andere bestemming gezocht. Enkelingen zijn overgeschakeld naar een natuurvriendelijke manier om voedsel te verbouwen en hebben daarvoor een klantenbestand opgebouwd. Brave burgers verenigen zich in coöperatieven of andere verenigingen die in samenspel met een landbouwer gezond voedsel verbouwen en consumeren, en betalen daar een eerlijke prijs voor. Maar de mestproductie verhoogt nog , het aantal dieren in productie stijgt, het landschap verschraalt, de biodiversiteit neemt af, het aantal dieren en vogels op de zwarte lijsten groeit. Ik zal de laatste zijn om te zeggen dat de landbouw voor alles verantwoordelijk is maar ik heb moeten constateren dat de omslag niet is gemaakt in die sector. De stikstofbijdrage van de landbouw liegt er niet om.

Zolang het model dat Europa hanteert, waarin enorme sommen geld de  grootschalige landbouw subsidieert zal er weinig of niets veranderen. Elke landbouwer in Europa heeft een gegarandeerd gemiddeld inkomen van ongeveer 17000 € per jaar. Die kraan kan niet dicht gedraaid worden zonder een bloedbad. Dat weten onze politici en daarom hebben zij niet de moed om tegen de landbouwers te zeggen dat het met minder zal moeten, niet met meer. Minder dieren, minder stikstof, minder mest, minder water en minder grond.  Zolang er vergunningen worden afgegeven die leiden tot meer van hetzelfde is er geen verbetering op komst. Hoe erg ik het ook vind voor natuur en milieu, en in de eerste plaats voor het beroep, dat voor mij nog steeds één van de mooiste beroepen ter wereld is, tussen de dieren, op het veld in een landschap waarin biodiversiteit welig tiert. Romantiek? Neen.

Guido Steenkiste

17-08-2021, 09:19 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Een ons bekend koppel, wonende in een klassiek huis, gebouwd na de tweede wereldoorlog, ouder wordend, dacht na over hoe ze hun oude dag willen beleven. Hun huis bestaat uit 2 verdiepingen en een zolder en in de voorbije jaren hebben ze geïnvesteerd in dubbel glas, spouwmuur isolatie, een boiler met ingebouwde warmtepomp, een nieuw dak met een dik deken tegen de kou.

Ze onderzochten ook de mogelijkheden van zonnepanelen maar de ligging van het huis was niet geschikt, het rendement en het dak was te klein en gelegen in noord-oost richting. Jammer maar helaas.

Ze besloten dus hun huis te verlaten en een nieuw huis te bouwen. De voordelen wogen op tegen de nadelen. Het nieuwe huis zou ecologisch worden wat meteen een wissel op de toekomst was. Ze wisten toen nog niet dat dit niet zo eenvoudig was als het leek. En ze wilden alles op het gelijkvloers, de woon- en slaapvertrekken, zodat er van levenslang wonen sprake zou zijn. Geen trappen, brede deuren zodat zij ook in de volgende levensfase konden blijven wonen. De verhalen over de gesloten woonzorgcentra kenden ze al en ze hadden zich voorgenomen nooit in die situatie te verzeilen.

De eerste hindernis

Waar haalt Abraham de mosterd. Onze vrienden hebben een geschiedenis in de milieu- en natuurwereld dus weten ze wel één en ander over ecologisch bouwen. Maar lang niet genoeg zou blijken over een aantal essentiële zaken die er bij komen kijken. Op de websites van verschillende ondersteunende verenigingen zoals de Bond Beter Leefmilieu en de ecobouwers vind je grote lijnen maar de finesse ontdek je toch langzamerhand terwijl je bezig bent. Het wereldje van de ecologische bouwwijzen is niet groot maar je moet toch maar kiezen tussen houtskelet of klassieke bouw, hennepblokken en kalkhennepbouw, goede of betere zonnepanelen, houten ramen of houten ramen met aluminiumkapsel, vloeren in hout of steen en welke steen dan, en fabrikanten die allemaal om ter ecologisch bezig zijn. Er zijn zelfs klassieke bouwfirma’s die denken ecologisch te kunnen concurreren met beton, staal en gips. Het is een doolhof. Dat weten onze vrienden ondertussen waarin de ecologische aspiraties juiste keuzes veronderstellen.

De tweede hindernis

Toen zij de architect van hun plannen spraken bleek de ecologische doelstelling en het levenslang wonen een spagaat die moeilijk te verzoenen bleek. Die woning zonder verdieping en grote glaspartijen op de achterkant van de woning zou niet te verzoenen zijn met de S en de E normen. Aangezien het koppel van plan was ecologisch te bouwen, houtskelet met isolatie van kalk-hennep, driedubbel glas, met zonnepanelen en warmtepomp, de woongelegenheden maximaal gebruik makend van de passieve zonne-energie, kwam deze boodschap hard aan. Vooral het S peil, de schil om het huis, zou omwille van de bungalow keuze, alles op het gelijkvloers, een probleem worden.

Hieruit blijkt dat de normen voor energie niet sporen met de behoefte aan levenslang wonen, tenzij men een compact huis bouwt met lift.

De derde hindernis

Ze bleven bij hun uitgangspunt, de garage werd uit de geïsoleerde schil gehaald, en de S waarde werd zo bereikt. De E waarde haalden ze met groot gemak door de warmtepomp, de warme woning en de zonnepanelen. So far so good.

Maar onze vrienden waren nog niet uitgepraat over de ecologische voetafdruk. Ze wilden zo weinig mogelijk beton en staal in hun huis verwerkt zien. De isolatie van de vloer zou volgens de ecologische bouwfirma bestaan uit schelpen en de fundering zou gebeuren met schroefpalen, stalen constructies om geen betonnen fundering te moeten gebruiken.

Maar dat was buiten de stabiliteitsingenieur gerekend. Die beoordeelde de schelpenmassa als te weinig stabiel en in de schroefpalen had hij te weinig vertrouwen.  Ondanks een dieptesonde die wees op een grote stabiliteit in de grond. Zodat de isolatie nu uit glasparels zal bestaan en een kurken afdekking . Er komt geen algemene betonnen fundering maar wel sleuven met beton. Jammer maar helaas.

En in het dak wordt redelijk wat staal verwerkt. Ook omwille van de stabiliteit. Ecologisch blijkt niet altijd zo makkelijk. En als burger sta je toch te kijken naar de eisen die ook de ecologische bouwers niet altijd verwachten.

Guido Steenkiste

2021

14-01-2021, 08:41 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Velen van ons waren jaren van ons leven in adviesraden allerhande actief. Meestal kijken we met gemengde gevoelens terug. We hebben overwinningen gehaald en nederlagen geleden zou Raymond Van het Groenewoud zingen en zo is het maar net. Af en toe zat de wind mee en surften we op de golven van een verhoogd natuurbewustzijn of een calamiteit om daarna in het business as usual te belanden. En de molens malen langzaam, er komen en gaan mensen die het goed of minder goed menen, bestuurders wisselen elkaar af met hun eigen manier om de volkswil te volgen of net niet. Kortom het was en is een boeiende tijd in de raden maar je zou er toch af en toe het bijltje willen bij neerleggen mocht er niet weer een perspectief zijn op verbetering.

Die adviesraden zijn het gevolg van de democratisering in de slipstream van de jaren 60. Democratisering van het onderwijs maar ook van de bestuurscultuur waarin stilaan het besef groeide dat er meer naar de bevolking moest geluisterd worden, niet enkel om te voldoen aan de wensen van mensen die profijt haalden uit een of andere maatregel, maar ook naar anderen die het belang van natuur, cultuur, open ruimte, ethiek en esthetiek, kortom het goede leven, hoog in het vaandel meevoerden.

Ik denk dat we nu nood hebben aan een nieuwe ingreep in de democratische besluitvorming. Onder de naam burgerdemocratie gaan vele initiatieven schuil. “Slimme” politici haken graag hun wagentje aan containerbegrippen zoals burgerdemocratie. Een beetje zoals bedrijven graag uitpakken met duurzaamheid en ecologisch omdat ze zo meedrijven met goedbedoelde acties en trendy ontwikkelingen voor een groene toekomst. Nog zo’n containerbegrip: groene toekomst. Wat daar allemaal onder verstaan wordt zou gemakkelijk het onderwerp kunnen zijn van een doctoraat in de sociologie.

Terug naar de burgerdemocratie. Wellicht herinner je je de G 1000 van David van Reybrouck. Enkele honderden burgers deels geselecteerd, deels uitgeloot via een representatieve steekproef, met allerhande soorten burgers, mannen en vrouwen, jong en ouder, rijk en arm, uit verschillende wijken, met en zonder kinderen, mooi verdeeld over allerlei groepen dus. Zij  kwamen een aantal weekends bij mekaar om na te denken over belangrijke onderwerpen zoals migratie, sociale zekerheid, de klimaatproblematiek en noem maar op. De onderwerpen kwamen uit een online bevraging, en zo kwam men tot drie onderwerpen die in drie weekends door een burgerraad werden besproken. Je kon ook online inspreken en de conclusies die er op volgden beïnvloeden.

Burgerdemocratie vraagt dus om organisatie. Het is niet voldoende mensen op een buurtvergadering uit te nodigen om van burgerdemocratie te kunnen spreken. Zo’ n buurtvergadering kan deel uitmaken van een brede organisatie die mensen bevraagt. Maar kan de organisatie van burgerdemocratie niet vervangen. Ook wijk- of dorpsbudgetten kunnen de burgerdemocratie een zetje geven maar er niet in de plaats voor komen. Bij burgerbudgetten stellen de overheden budgetten ter beschikking waarvoor burgers voorstellen kunnen doen, die ze dan zelf bespreken en uitwerken.

In onze gemeenten zouden we kunnen en moeten werken met de burgerdemocratie. Cruciaal hierbij is de samenstelling van de burgerraad. Naast een aantal geselecteerde leden worden mensen uitgeloot om deel te nemen aan de raden. Noodzakelijk is dat velen zich in de raad herkennen. De raad kan de burgers bevragen over onderwerpen die de burgers belangrijk vinden. Uit die bevraging kiezen burgers en bestuurders dan prioritaire onderwerpen die onderwerp zijn van overleg. Dit overleg begint altijd met informeren. Deskundigen in de materie informeren de burgerraad over de ins en outs van het onderwerp waarna de raad de opportuniteiten van het onderwerp onderzoekt en voorstellen formuleert.

Een voorbeeld uit onze praktijk:

In het gemeentelijk blad en via de website van verenigingen organiseren we een vragenronde over wat de mensen in de gemeente bezig houdt.

Ondertussen selecteren we een groep mensen die reeds hebben te kennen gegeven deel te willen uitmaken van de burgerraad en loten we evenveel mensen uit die we vragen deel te nemen aan de gesprekken.

Uit de bevraging van de bevolking blijkt een voorkeur om het natuurbeleid van de gemeente te bespreken. Onder dit koepelbegrip horen allerlei vragen thuis over bomen in de straat, bos, diversiteit, tuinen en vogels, stilte, educatie…

Uit deze voorstellen kiezen we 3 onderwerpen die we in drie burgerraden zullen behandelen. In iedere burgerraad krijgen de deelnemers informatie van een deskundige over het onderwerp, overleggen ze en maken voorstellen.

Na drie burgerraden hebben we zo voldoende visie en voorstellen om tot uitvoering over te gaan. De gemeenteraad heeft het laatste woord.

Tot slot

Burgerdemocratie moet men leren. Zowel bestuurders als burgers hebben er weinig ervaring mee. Men moet er vooral mee beginnen. En de organisatie uitbouwen die nodig is. Begeleiding is aanwezig om het goed te doen.

21-10-2020, 11:36 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

19-07-2020, 08:14 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)

Deze verwarrende tijden, die na het geleden leed, wel eens nog verwarrender zouden kunnen zijn, werpen ons terug op enkele vragen die in een recent verleden door verschillende filosofen tot een voor velen onvruchtbare maar voor mij interessante discussie hebben geleid. Is de natuur op zichzelf, zonder de appreciatie door de mens, waardevol?  Is de schoonheid en diversiteit ervan, op zichzelf, waardevol, zonder dat de mens er is om die waarde te geven. Het ecocentrisme staat hierin tegenover het antropocentrisme waarin de mens de waardemeter van de aarde is.

Aan deze door Vermeersch en Kruithof gevoerde discussies dacht ik bij het overdenken van deze nieuwe tijd na de corona. Is deze crisis een gevolg van de onmetelijke macht die de mens denkt te hebben over de andere wezens in de wereld ? Is met name het virus dat wellicht vrij is gekomen via vleermuizen en andere dieren een gevolg van het terugdringen van wilde dieren in een steeds kleinere biotoop? Is het wereldwijd verspreiden van het virus een gevolg van de macht van de mens om zich over de hele aardbol te verplaatsen en zo alle wetten van de natuur met voeten te treden? Is de wereldwijde aanval op de natuur die de mens ook nu nog pleegt een gevolg van onze visie dat alles gerechtvaardigd is om onze westerse manier van leven vol te houden? Is de mens verzwakt door de manier van leven waarbij voedsel- en luchtvervuiling aan de orde van de dag is?  Is de visie dat de welvaart nooit groot genoeg kan zijn en onze experimenten alle kanten mogen uitgaan zolang we er meer consumptie en rijkdom kunnen uithalen, aan herziening toe?

Zonder te verwachten dat deze crisis tot grote veranderingen zal leiden in de gedachten over rijkdom en consumptie zijn we aan onszelf verplicht na te denken over mogelijkheden van grote groepen burgers om in hun eigen leven enige heroriëntering aan te brengen.

We kunnen in de eerste plaats onze gedachten over het neo-liberaal discours ter discussie stellen. Als de taart groter wordt krijgt iedereen een groter stuk, zegt men. Deze ideologie leidt tot ongebreidelde groei en alle gekende gevolgen. Door dit geloof tolereren wij de aanslagen op de natuur en onze biotoop tot in den treure. Dit geloof opgeven betekent dat er een andere manier van produceren en consumeren mogelijk wordt.

Daarbij aansluitend heeft de corona-tijd ons gewezen op onze afhankelijkheid van de ecosystemen, ook al kennen we ze niet of zijn ze niet in ons dagelijks leven aanwezig. Nederigheid past dus de mens als deel van het ecosysteem. Nederigheid die leidt naar het voorzorgsprincipe waarin we ons bewust zijn van onze plaats in het universum. Nederigheid ook ten aanzien van alles wat zwak is, of oogt, in onze leefomgeving.

We weten dat de ongebreidelde honger van de consumerende mens ongelooflijke gevolgen heeft. Hij reist de wereld af op zoek naar meer ervaringen,  heeft niet in de gaten dat er niet enkel beroep wordt gedaan op eindige goederen, maar dat hij ook de importeur is van allerlei ziekten en exoten die de eigen biotoop binnen dringen. Het voorkomen van pandemieën heeft niet enkel een medische kant maar ook een commerciële en emotionele zijde.

Het verkleinen van onze levenscirkels is dus een logische conclusie na deze pandemie. Voorzichtig worden pistes gelanceerd die we ons niet konden voorstellen. We zouden meer goederen die van levensbelang zijn zelf moeten produceren zoals mondmaskers, beschermende kledij en test pakketten. Is het dan niet logisch ook verder te denken en te besluiten dat ook ons voedsel van dichterbij moet komen.  Is het ondenkbaar dat de korte keten niet enkel voor het medisch materiaal in aanmerking komt, maar  ook onze kleren en voeding, nu veelal geproduceerd in oorden waar bijna zeker onderbetaalde mensen in mensonwaardige omstandigheden werken?

De vele miljarden die nu weer in de economische trommel worden gegoten kunnen beter de weg bereiden naar een andere toekomst.

Guido Steenkiste

01-05-2020, 09:46 Geschreven door Guido Steenkiste  
Reageren (0)