Een ons bekend koppel, wonende in een klassiek huis, gebouwd na de tweede wereldoorlog, ouder wordend, dacht na over hoe ze hun oude dag willen beleven. Hun huis bestaat uit 2 verdiepingen en een zolder en in de voorbije jaren hebben ze geïnvesteerd in dubbel glas, spouwmuur isolatie, een boiler met ingebouwde warmtepomp, een nieuw dak met een dik deken tegen de kou.

Ze onderzochten ook de mogelijkheden van zonnepanelen maar de ligging van het huis was niet geschikt, het rendement en het dak was te klein en gelegen in noord-oost richting. Jammer maar helaas.

Ze besloten dus hun huis te verlaten en een nieuw huis te bouwen. De voordelen wogen op tegen de nadelen. Het nieuwe huis zou ecologisch worden wat meteen een wissel op de toekomst was. Ze wisten toen nog niet dat dit niet zo eenvoudig was als het leek. En ze wilden alles op het gelijkvloers, de woon- en slaapvertrekken, zodat er van levenslang wonen sprake zou zijn. Geen trappen, brede deuren zodat zij ook in de volgende levensfase konden blijven wonen. De verhalen over de gesloten woonzorgcentra kenden ze al en ze hadden zich voorgenomen nooit in die situatie te verzeilen.

De eerste hindernis

Waar haalt Abraham de mosterd. Onze vrienden hebben een geschiedenis in de milieu- en natuurwereld dus weten ze wel één en ander over ecologisch bouwen. Maar lang niet genoeg zou blijken over een aantal essentiële zaken die er bij komen kijken. Op de websites van verschillende ondersteunende verenigingen zoals de Bond Beter Leefmilieu en de ecobouwers vind je grote lijnen maar de finesse ontdek je toch langzamerhand terwijl je bezig bent. Het wereldje van de ecologische bouwwijzen is niet groot maar je moet toch maar kiezen tussen houtskelet of klassieke bouw, hennepblokken en kalkhennepbouw, goede of betere zonnepanelen, houten ramen of houten ramen met aluminiumkapsel, vloeren in hout of steen en welke steen dan, en fabrikanten die allemaal om ter ecologisch bezig zijn. Er zijn zelfs klassieke bouwfirma’s die denken ecologisch te kunnen concurreren met beton, staal en gips. Het is een doolhof. Dat weten onze vrienden ondertussen waarin de ecologische aspiraties juiste keuzes veronderstellen.

De tweede hindernis

Toen zij de architect van hun plannen spraken bleek de ecologische doelstelling en het levenslang wonen een spagaat die moeilijk te verzoenen bleek. Die woning zonder verdieping en grote glaspartijen op de achterkant van de woning zou niet te verzoenen zijn met de S en de E normen. Aangezien het koppel van plan was ecologisch te bouwen, houtskelet met isolatie van kalk-hennep, driedubbel glas, met zonnepanelen en warmtepomp, de woongelegenheden maximaal gebruik makend van de passieve zonne-energie, kwam deze boodschap hard aan. Vooral het S peil, de schil om het huis, zou omwille van de bungalow keuze, alles op het gelijkvloers, een probleem worden.

Hieruit blijkt dat de normen voor energie niet sporen met de behoefte aan levenslang wonen, tenzij men een compact huis bouwt met lift.

De derde hindernis

Ze bleven bij hun uitgangspunt, de garage werd uit de geïsoleerde schil gehaald, en de S waarde werd zo bereikt. De E waarde haalden ze met groot gemak door de warmtepomp, de warme woning en de zonnepanelen. So far so good.

Maar onze vrienden waren nog niet uitgepraat over de ecologische voetafdruk. Ze wilden zo weinig mogelijk beton en staal in hun huis verwerkt zien. De isolatie van de vloer zou volgens de ecologische bouwfirma bestaan uit schelpen en de fundering zou gebeuren met schroefpalen, stalen constructies om geen betonnen fundering te moeten gebruiken.

Maar dat was buiten de stabiliteitsingenieur gerekend. Die beoordeelde de schelpenmassa als te weinig stabiel en in de schroefpalen had hij te weinig vertrouwen.  Ondanks een dieptesonde die wees op een grote stabiliteit in de grond. Zodat de isolatie nu uit glasparels zal bestaan en een kurken afdekking . Er komt geen algemene betonnen fundering maar wel sleuven met beton. Jammer maar helaas.

En in het dak wordt redelijk wat staal verwerkt. Ook omwille van de stabiliteit. Ecologisch blijkt niet altijd zo makkelijk. En als burger sta je toch te kijken naar de eisen die ook de ecologische bouwers niet altijd verwachten.

Guido Steenkiste

2021