Het Pfos verhaal, vervuilde grond, achtergelaten door een Amerikaanse multinational, waarover in de maand juni de politiek struikelde, is voor mij een verhaal dat ik al  honderd keer gehoord heb. Het gaat zo…

Op een bepaald moment, in dit geval rond 2000, duikt een probleem op met een bepaalde stof. Niemand weet er veel over, er komen geruststellende signalen uit allerlei overheidsorganen, die echoën in de politiek en de rust komt terug. Natuurlijk is het probleem niet weg en is het wachten op een volgende klokkenluider of actiegroep die de zaak aan de orde stelt. Nog gebeurt er niets en alles blijft stil. De pers laat de zaak rusten, hier en daar is er een bezorgde burger die blijft aandringen, die boos of verdrietig wordt en eraan twijfelt of hij/zij moet doorgaan.

Tot er iets gebeurt dat de zaak op de spits drijft. Men legt een nieuwe weg aan, hier de Oosterweelverbinding rond Antwerpen, en vindt de stof terug in grote hoeveelheden. Wat moeten we daarmee roept men in de ondernemerskringen? Niet panikeren zegt men in de politiek of in de aangrenzende percelen, we vinden wel iets. Want de show must go on, de werken moeten doorgaan, we kunnen toch de boel niet stil leggen, want Antwerpen is onze economische motor en daarvoor moet alles zwichten. Dus zoekt men advocatenkantoren of ontmijners die een derde piste kunnen verzinnen. Zoiets van we lossen het wel op als we er samen uit kunnen geraken. En dan sluit men deals die meestal in het voordeel zijn van het bedrijfsleven en/of de mobiliteit, die koeien die men niet wil slachten. De rest, meestal het grootste deel,  betaalt de staat, zeg maar de vervuilde mens, die ook nog te horen krijgt dat heel Vlaanderen wellicht een Pfos probleem heeft, en men zijn eitjes best aan de kippen voert wat er toe leidt dat men ook de kippen niet meer mag of durft eten.

Wij hadden in die dagen, rond 2000, de handen vol met Hoboken waar Umicore van de familie Leysen, al decennialang de omgeving vervuilde met lood waardoor de kindjes in die wijk steeds te veel lood in hun bloed hadden. Wat blijkt in 2021? Het probleem Hoboken en Umicore bestaat nog steeds, niettegenstaande jarenlange onderzoeken die de kinderen volgen, saneringen van gronden in tuintjes van de mensen die er graag wonen omdat het er goedkoop is, oproepen om geen sla uit de tuin te nuttigen of nog heftiger, bedrijfsleiders die er niet voor terug schrikken om de bevolking te vragen hun huizen aan hen te verkopen zodat zij kunnen doorgaan met hun activiteiten. De zaak moet draaien , de aandeelhouders zijn tevreden en de bevolking heeft werk.

Hebben we niet ook meegemaakt dat de asbestproblematiek decennialang onderschat werd en er rustig op daken in het hele Vlaamse land asbestplaten en –leien verschenen. Zelfs Dehaene die problemen oploste als ze zich voordeden, vond er niets beter op om op het ogenblik dat duidelijk werd dat men asbest moest verbieden, te getuigen dat hij er als bestuurder bij Eternit niets over wist. De asbestproblematiek bestaat nu nog altijd in de vorm van afbraken die door wel of niet gespecialiseerde bedrijven worden uitgevoerd. In Lembeke dwarrelden anno 2021 nog asbestplaten en stofjes in het rond op een werf in het dorp, dicht bij de scholen en bejaardentehuizen, terwijl toch iedereen nu weet dat men dit goedje met de grootste omzichtigheid dient aan te pakken. Jaarlijks word ik nog gebeld door mensen die me laten weten dat buren hun daken met asbestleien laten reinigen met een hoge drukreiniger. Ik bel dan de milieudienst, die in Kaprijke nog niet bestaat, en de politie die, dat moet gezegd dan de werken laat stil leggen en een pv opmaakt.

En dan hebben we het nog niet gehad over de overbemesting, de uitstoot van allerlei stoffen, glyfosaat dat enkel door landbouwers en professionelen mag gebruikt worden, de statiegeldperikelen, het nucleaire afval, de normen voor voeding, de vlees en kaaslobby, de chemische en fijn stof lozingen, de megastallen, de rat race en de gezondheid, de fastfood en suikerlobby, de vrije verkoop en promotie van alcohol, de doden op de weg, …

In het jaar van het leefmilieu, 1987, beloofde de toenmalige Minister van Leefmilieu Jan Lenssens dat de rivieren tegen 2000 schoon zouden zijn. Ik daagde hem uit dan samen te gaan zwemmen. Het is er niet van gekomen.

Guido Steenkiste