Ik ben weer eens in de war gebracht door mijn krant De Standaard. Zoals gewoonlijk heb ik mij ook eens gewaagd aan Doe de stemtest. Als er één manier is, om er achter te komen dat je denken vaak bepaald wordt door allerlei (voor)oordelen en je gezichtspunt per definitie beperkt is (we zijn per slot van rekening geen roofvogels die een hoek van 360 ° bestrijken) dan is dit de ideale manier. Natuurlijk kwam ik ergens anders uit dan wat mijn gevoel mij ingaf. En natuurlijk zal ik niet veranderen (denk ik): het is zoals met een vrouw, die je graag ziet. Is zij de schoonste? Komt er een opwindende verleidelijke vrouw voorbij? Allemaal mogelijk, maar ik blijf bij mijn spontane keuze en zoals de trouwbelofte het zegt: in goede en in kwade dagen.
Vandaag kan je natuurlijk niet om Robert Schumann heen. Het is juist 200 jaar geleden dat hij geboren werd in Zwickau. Wat ik nu ga schrijven zal wel een beetje klinken als vloeken in de kerk, maar eigenlijk houd ik helemaal niet van Schumann, al wordt hij dan ook beschouwd als één van de groten na Beethoven, vooral in liedgenre en in de pianomuziek. Zijn leven, dat alles bij mekaar kort was (1810-1856) zat vol dramatiek. Hij wilde concertpianist worden maar gebruikte een toestelletje om de souplesse van zijn vingers te vergrotenen beschadigde definitief de spieren van zijn rechterhand: weg carrière. Hij moest zijn vrouw Clara Wieck veroveren via een proces tegen zijn schoonvader. Hij werd -dankzij Felix mendelssohn - docent aan het conservatorium in Leipzig, maar faalde jammerlijk als dirigent. Tussen 1844 en 1848 kreeg hij geen noot muziek op paier en leed aan depressies, hallucinaties, angstvisioenen en oorsuizingen. In 1852 besefte hij dat hij de taken die men van hem verwachtte niet aankon en springt hij in de Rijn om zelfmoord te plegen, poging die ook mislukt. Op eigen verzoek wordt hij dan 2 jaar in de psychiatrie opgenomen waar hij ook sterft. Officiêle doodsoorzaak: een vergevorderd stadium van syfilis. Zijn vrouw Clara, die een schitterende concertpianiste was, zal hem veertig jaar overleven en haar zeven kinderen alleen opvoeden.
Er wordt hier regelmatig geroepen om nieuwe leden. Maar dat is natuurlijk geen onvoorwaardelijke uitnodiging. Een koor is een zangvereniging. Er zal dus bij de aanmelding moeten gekeken worden naar verschillende factoren. In de eerste plaats is het voorzingen voor de dirigent van groot belang, niet alleen om te bepalen bij welke stemsoort een nieuw lid thuishoort, maar om ook al een eerste indruk te krijgen over stemkleur, stem- en ademgebruik, eventueel kennis van muziek. Ook belangrijk is dat een inschatting gemaakt wordt van de 'sociale' skills van een nieuwe kandidaat. In sommige gevallen kan al op voorhand gezegd worden dat een kandidaat niet zal bijdragen tot de sociale cohesie van een koor. Dan moet men de moed hebben om de kandidaat naar een ander koor te verwijzen, waar hij/zij beter past. Ieamnd opnemen waarvan men zeker is dat het fout zal lopen, kan alleen maar een koor schaden.
De meester zonder das, de kinderen vrolijk in hun kleurrijke kleertjes, moeders die kwamen uitzwaaien, alsof we een wereldreis gingen maken, goed voorzien van het noodzakelijke centje om "eens te drinken", zo was de schoolreis in mijn jeugd. Het eindigde onvermijdelijk met prullencadeautjes die voor mama meebrachten uit Durbuy (ik heb nog alijd dat hertje op een boomstronk - wat deed dat beest in hemelsnaam op die boom?). Vandaag een beetje die sfeer in herinnering nu we met Musica ad Nioves op daguitstap gaan: naar Nijvel - God betere het - en in de namiddag naar Villers l'Abbaye. Het weer voorspelt veel goeds en dorstige kelen. Het humeur stijgt met een paar graadjes. En misschien zingen we wel eventjes in de collegiale kerk van Nijvel.
Tijd dat ik ook een weekendje plan in Barcelona, om nog eens van nabij de mogelijkheden te bekijken voor volgend jaar met Korile. Of het doorgaat of niet moet nog definitief blijken, maar het is in elk geval een schitterend excuus om mij nog eens onder te dompelen in de heerlijke sfeer van deze stad. Dit maal ga ik mij niet laten "zakkenrollen".
Amarant is een vereniging die zich bezig houdt met - een duur woord - kunsteducatie. De oorsprong ligt in de jaren vijftig toen "Scheppende handen" in West-Vlaanderen werd opgericht. Nu is het uitgegroeid tot een vzw die op een heel hoog, maar steeds toegankelijk niveau de kunst dichter bij de mensen wil brengen, via lezingen, publicaties, cursussen, bezoeken en kunstreizen. Niet goedkoop maar wel heel hoge kwaliteit. Als je "Amarant" intikt op Google vind je heel gemakkelijk hun programma.
Voor mijzelf heb ik al uitgemaakt dat de toppers van dit jaar (maar het gaat natuurlijk om mijn eigen interesses) de volgende zijn:
* GENTLEMAN OF THE CHAPEL ROYAL: religieuze polyfonie aan het Engelse hof. Lezing vrijdag 24 september om 15 uur in het Stadhuis van Gent, Concert door de Tallis Scholars diezelfde dag om 20 uur in de Sint Michielskerk in Gent.
* O FORTUNA: tweemaal de Carmina Burana. Studiedag op woensdag 6 oktober (van 10 tot 12 en van 2 tot half vijf). Concert in het Gentse Kuipke met de Brussels Philharmonic 's avonds om 20 uur. Een absolute aanrader!
* STERVEN IN STIJL/ EEN INLEIDING TOT DE FUNERAIRE KUNST: 2 studiedagen over met de dood gerelateerde kunstwerken. dinsdag 24 augustus en vrijdag 27 augustus in het Museum voor Schone kUnsten te Antwerpen.
* En de absolute topper voor wie het zich -qua tijd en geld - kan permitteren: reis naar EGYPTE; DE VALLEI VAN DE NIJL: van 27 november tot 11 december.
Is het geen machtige wijze waarop wij mensen ons gevoel de vrije loop kunnen laten?
Vanaf de moeder die neuriet tegenover haar baby tot massale volkszang in voetbalstadia bij een interland. We kennen de hoogculturele zang van meerstemmige klassieke muziek
via schlagers die meegebruld worden tot de beweeglijke rap-reciteringen van de allerjongste generaties.
Je hoort wel eens geluiden dat de koorzang in Vlaanderen zo vergrijsd is dat de ondergang nabij zou zijn. Natuurlijk zijn wij bezorgd erover dat onze kerkkoren vaak maar moeilijk kunnen verjongen.
Maar zingen is zon unieke vorm om onze gevoelens te uiten, ook onze authentieke religieuze gevoelens, dat ook een volgende generatie wel haar weg zal vinden, denk aan kinderkoren en jongerenkoren.
In de bijbel is bijna 350 keer sprake van zingen. De Israelieten barsten in een jubelzang uit
als ze door God geleid door de Rode Zee veilig aan de overkant komen. En in het laatste boek van de bijbel klinken de zegeliederen van hen die roepen: alleluia, het heil en de eer en de macht zijn van onze God.
Muziek kan heel heftige emoties veroorzaken, het kan zelfs tot tranen roeren. We huilen het meest om liedjes waarin de (eindige) relatie tussen ouder en kind wordt bezongen. Een verschijnsel dat ook wel de 'akoestische navelstreng' wordt genoemd. Zo luiden de eerste conclusies van promotie-onderzoek van Anja Laan aan de Universiteit van Tilburg. Uit het onderzoek onder 3.000 mensen werd een top-10 samengesteld van snotternummers. Op nummer 1 staat Papa van Stef Bos, op 2 Avond van Boudewijn de Groot en op 3 Geen kind meer van Karin Bloemen. Andere tranentrekkers zijn Tears in Heaven van Eric Clapton en De Vlieger van André Hazes.
Zowel tekst als melodie zijn duidelijk van invloed op de mate van emotie. Vrouwen huilen het hevigst bij Marco Borsato (vooral bij :Afscheid nemen bestaat niet), mannen raken eerder geëmotioneerd door Pink Floyd en Dire Straits.
Muziek wordt ook wel de taal van de emotie genoemd. Maar pas sinds de jaren negentig zijn psychologen en neurologen bezig om antwoorden te vinden op de vragen over de impact van muziek. Ook de bekende neuroloog Oliver Sacks kwam in zijn boek Musicofilia tot de conclusie dat we veel verbanden nog niet hebben blootgelegd. Sacks beschrijft mensen die aan zo'n ernstig geheugenverlies lijden dat ze niets meer van hun persoonlijke leven weten behalve de muziek die er een rol in speelde. De precieze achtergronden hiervan zijn nog niet bekend.
Muziek kan diepgelegen emoties oproepen. Want muziek is een soort geheugen dat het langst actief blijft, weet Sacks. Niet voor niets boeken muziektherapeuten zulke grote successen bij mensen met dementie. Oliver Sacks: "Vertrouwde muziek fungeert als een soort Proustiaans geheugenmiddel dat emoties en associaties oproept die al lang vergeten waren, en de patiënt weer toegang geeft tot stemmingen en herinneringen, gedachten en werelden die ogenschijnlijk volkomen verloren waren gegaan. Gezichten krijgen uitdrukking wanneer de oude muziek wordt herkend en de emotionele kracht ervan wordt gevoeld."
Een Australische muziektherapeute zei hierover: "In het begin dacht ik dat ik amusement verschafte, maar nu weet ik dat ik als blikopener voor het geheugen van mensen fungeer."
Er zijn ook nummers die, tegen je wil, dagenlang in je hoofd blijven spoken. Honing deed onderzoek naar deze zogeheten oorwurmen. Bekende voorbeelden zijn Heb je even voor mij? van Frans Bauer en De Vogeltjesdans. Oorwurmen zijn liedjes met een simpele muzikale structuur, veel herhalingen en een onverwachte wending. Juist op het moment dat het liedje afwijkt van het verwachtingspatroon blijft het in ons hoofd haken. "Je hersenen krijgen iets dat ze niet verwachten en gaan het daarom eindeloos herhalen."
Ik kreeg op mijn blog volgende aankondiging, die ik hier zeker wil doorgeven omdat ik Acantus en zijn dirigent zo hoog waardeer:
Na de prachtige concerten Wolfgang grüكt Michael in Salzburg in 2006 met muziek van Mozart en Haydn en de feestelijke muzikale ontmoeting tussen Purcell en Handel met de Coronation Anthems in 2008, zingt Acantus nu muziek van de onvolprezen Johann Sebastian Bach.
De Missa Brevis in A, en de cantate Ich hatte viel Bekümmernis zijn parels uit het oeuvre van Bach. Acantus is niet weinig trots dit programma te kunnen brengen met een barokorkest en schitterende solisten: Werner Van Mechelen zingt de bassolos en Elisabeth Hermans de sopraansolos. In de cantate hebben ze samen ook een prachtig duet. Het programma wordt vervolledigd met de cantate Jauchzet Gott in allen Landen voor sopraansolo, trompet, strijkers en basso continuo.
Deze concerten gaan door op zaterdag 5 juni in de kerk Haasdonk en op zondag 6 juni in de kerk van Don Bosco in Sint-Niklaas.
We hebben het de laatste dagen al een paar keer gehad over Marin Alsop, de dirigent die het Nationaal Orkest van België naar nieuwe hoogten leidde. Alsmaar meer vrouwen breken door het glazen plafond, al is de uitdrukking glazen podium in dit geval meer van toepassing. In de koorwereld was dit verschijnsel al langer gekend. Eén van de meest eminente Vlaamse koordirigenten die zich ook een plaats verworven heeft in de jurys van wedstrijden is Sabine Haenebalcke. Zij is de oprichtster van Kalliope (1990) en debuteerde als orkestdirigente in 1997. Sindsdien dirigeerde zij zowel modern werk van Szymanowski, Poulenc en Legley.
Met haar oratoriumkoor Altra Voce pakte zij het grotere werk aan : Bach, Mozart, Brahms, Borodin. We moeten het dus niet altijd in het buitenland gaan zoeken.
Vanavond komt de ontknoping van een week olympische sport pianospelen. We hebben ze in alle soorten en maten gehad (alhoewel vaak niet te groot die 5 koreaantjes). Een titaan steekt er alvast bovenuit, al zal ze geen prijs krijgen: Marin Alsop,de beste dirigent(e) die ik ooit aan het werk zag op een Koningin Elisabethwedstrijd. Het mooiste compliment hoorde in haar eergisteren geven door één van de panelleden: ze was de "moeder" die de jonge kandidaat tot ongekende hoogten leidde. Nochtans geen dame om zonder handschoenen aan te pakken: toen de arrogante Bulgaar Evgeni Bozhanov Rachmaninov probeerde te verkrachten (en meteen het orkest erbij) was het Alsop die hem al dirigerend op zijn plaats zette. Het blijft natuurlijk gokwerk om iemand vooruit te schuiven, maar dat is deel van de sport. Dus gok ik op winst voor KIM Tae-Hyung, die magistraal er in slaagde iedereen te laten vergeten dat het om een wedstrijd ging. Vanavond ga je dus moeten kiezen tussen de KEW en de Eurosongwedstrijd met Tom Dice. Maar er bestaan ook nog recorders om twee keer pret te hebben.
Ik ben altijd heel blij als er een nieuw koorlid bijkomt of als we iemand recupereren die om een of andere reden ons moest verlaten. Elke mens heeft zijn eigen rijkdom die hij meebrengt. In sommige koren (ik heb er zo eentje gekend) werd er dan wel regelmatig gejammerd over het gebrek aan vers bloed, maar tegelijkertijd was het zo een gesloten club waar je je als nieuweling bijna moest binnenvechten om je dan uiteindelijk toch niet echt te voelen als 'erbij horend'. Van dat koor kan je alleen maar voorspellen dat het uiteindelijk aan zijn zelfgenoegzaamheid ten onder zal gaan. Heel anders gaat het er aan toe in de twee koren waar ik nu mag dirigeren. Daar voel je echt dat ze blij zijn met de (terug)komst van een lid. Je wordt er aangesproken door de mensen, ze steunen je bij het kennismaken met de partituren, ze kijken echt naar je om. Dat zijn koren die de moeite waard zijn om aan mee te doen. Warme menselijkheid wint het van dorpstorenmentaliteit.
Als we ons geschiedenisboek openslaan vandaag, is het een beetje moeilijk kiezen wat het meest markant is. Het zal wel van ieders persoonlijke smaak afhangen, waar hij wil blijven bij stilstaan. Op 27 mei 1564 overlijdt de Zwitserse kerkhervormer Calvijn op 54-jarige leeftijd. Behalve op religieus en maatschappelijk vlak een figuur van wereldformaat, wiens invloed tot op heden onmiskenbaar is (denk maar aan de uidrukking "het calvinistische Nederland"). Wat mij betreft kan je natuurlijk verwachten dat ik de stichtingsdatum van Sint-Petersburg herdenk. Op 27 mei 1703 sticht tsaar Peter de Grote officieel zijn toekomstige nieuwe hoofdstad op een plaats midden in de moerassen. De grandeur van deze stad; de schatten die er opgeslagen zijn, de herinnering aan de tsaren, maar ook lieflijkheid van zijn campagne en de hartelijkheid van zijn bewoners maken haar tot een plaats die in mijn hart een oninneembare plaats verworven heeft. Is dat geen goed idee voor een koorreis?
Dagelijks bezoeken tussen de honderd en tweehonderd mensen deze blog. Er bestaan echter miniblogs waar honderdduizenden mensen op bezoek komen.De meest bekende en jongste spruit aan de boom van de internetcommunicatie is TWITTER. Het is bedrijf dat in 2006 werd opgerichtin San Francisco. To twitter is het Engelse woord voor kwetteren. Het symbool van de firma is dan ook een klein vogeltje.
Twitter geeft de kans om in hoogstens 140 lettertekens een kort antwoordje te geven op twee belangrijke vragen: wat ben je aan het doen en wat gebeurt er?. Omdat je met je GSM en/of je (ondertussen beruchte) Blackberry de berichtjes op het net kan zetten is het een middel dat je altijd bij de hand hebt. Zo was Twitter een belangrijke informatiebron voor de onlusten in Iran na de vorige presidentsverkiezingen.In België is Kim Clijsters een prominente twitteraar. Maar ook onze premier Yves Leterme is een enthousiaste twitteraar en laat bijvoorbeeld tijdens de regeringscrisis weten of hij al dan niet naar de voetbal gaat die dag.
Twitter is gemakkelijk, snel, en vooral gratis. Alle mogelijke onderwerpen komen aan bod, maar dan wel heel heel kort en zonder enige diepgang. Maar dat was ook niet de bedoeling. Of je nu naar de twitter van Barack Obama kijkt, of naar de populairste van allemaal : de Twitteraccount van Sockington met de belevenis van een Amerikaanse kat (1 miljoen mensen volgen ze); ergens valt er wel een onbelangrijk nieuwtje te rapen: op de account van Vincent Van Quickenborne kon je als eerste lezen dat de regering ging vallen.
Na het nogal Duits geïnspireerde programma van Pinksteren, gaan we voor Allerheiligen de Angelsaksische toer op met 5 nieuwe stukken, waarvan 4 hedendaagse. En zoals de traditie het wil, wordt met Allerheiligen de mis herhaald die we op Pasen gezongen hebben.
Wat staat er u nu te wachten (behalve de voorbereiding op ons aperitiefconcert van oktober)?
* Samuel Wesley: I will arise and go to my father
* Howard Goodall: The Lord is my shepherd
* Kendrick: Here is bread
* Higgings: Deep within me, living God
* Norman Warren: Day by day
Vooruitblik KORILE
Uiteraardgaan we (enthousiast) door met het aperitiefconcert, dat heel de bundel van Zingen tot Morgenvroeg omvat. Maar daarnaast zijn we al stilletjesaan begonnen met een muzikale reis rond de wereld. Rusland hebben we al bezocht, nu wordt het tijd dat we naar Frankrijk (Limportant cest la rose) en Nederland (Ik zou wel eens willen weten) gaan. Maar ook Italie, Tsjechie, USA, staan op het programma.
Twee dagen na mekaar hebben we kunnen zingen met Musica ad Nives.
Zaterdag was er het droevige moment van het afscheid nemen van een lieve sopraan die tot voor een paar weken heel trouw naar de repetitie kwam fietsen en ons dierbaar was. Zoals ik al gezegd had op de repetitie: eigenlijk vond ik dit optreden van het koor nog belangrijker dan dat van de zondag. Op zo een moment voel je immers je verbondenheid met elkaar. Het koor heeft dit op zijn eigen manier heel mooi en verzorgd laten horen, met het gevoel dat een dergelijke gelegenheid verdient. En de teksten die gezongen werden pasten helemaal bij de weemoed van een afscheid en bij de geheimen van het sterven. "Gij kent, Heer, de geheimen van mijn hart" (Purcell), "Blijf mij nabij als het avond wordt", "Tot we mekaar terug zullen ontmoeten, houdt God u in de palm van zijn hand" (Moore) ...
Zondag dan het avontuur met een voor het koor onbekende organist, Marc Van Meerssche, die verrukt was over het grote orgel van onze kerk in Borgerhout. Hij liet vooral Flor Peeters aan het woord bij de introductie op het Veni Creator en tijdens de offerande. Klonk ons Veni Creator nog wat aarzelend, stilaan groeide de muziek uit tot een mooi geheel. Het "Verleih uns Frieden" van Felix Mendelssohn werd een echt mooie afsluiter van deze verzorgde viering.
Dus ... van harte proficiat, Musica ad Nives. Zorgen jullie ook voor wat nieuw bloed?
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
