In de afgelopen jaren hebben we gemerkt dat de kwaliteit van het zingen sterk beïnvloed wordt door de wisselende aanwezigheid van de leden tijdens zowel optredens als repetities. Lid zijn van een koor, is hetzelfde als lid zijn van een sportvereniging. Met elkaar hebben we een doel. Dit doel willen we samen verwezenlijken. Voor dit doel moeten we met elkaar oefenen. Repetities en concerten horen bij elkaar en zijn nodig om te volgen/aanwezig bij te zijn. Iedereen is welkom, ook al is zingen misschien niet eens je grootste talent. Wij weten namelijk dat we met de werkwijze die we in onze koren hanteren, prachtige dingen kunnen neerzetten. Hierbij is het repeteren en oefenen belangrijker dan het niveau van je talenten. Sterker nog, dat niveau ontwikkelt zich door het frequent aanwezig zijn.
Het bijhouden van een aanwezigheidslijst kan daarbij helpen.
Vandaag vier Arvo Pärt zijn 76e verjaardag. Deze Estse componist, die sinds 1981 in Berlijn woont, is één van de grote schrijvers voor koor van het einde van de 20e eeuw. Vaak wordt hij ingedeeld bij de zgn. God Squad, "de brigade van God", de benaming voor een groep christelijke 20e-eeuwse minimalistische componisten. Zij volgden niet langer de weg van de avantgarde met zijn zeer gesystematiseerde procedures. De werken van de God Squad worden gekenmerkt door grote emoties en hebben vaak diepe religieuze wortels. Hun muziek kwam op sinds de jaren vanaf 1970. Andere grote namen, die al evenmin op het koorrepertoire mogen ontbreken zijn Kohn Tavener en de Pool Henryk Gorecki.
De bekroning van Mozarts sacrale werken is te vinden bij de stukken die hij niet in kerkelijke opdracht schreef: de Krönungsmesse KV 317, het Münchense Kyrie KV 341 en de beide beroemdst geworden geestelijke werken: de Große Messe KV 427 en het onvoltooide Requiem KV 626.
In deze werken heft Mozart de geestelijke stromingen uit zijn tijd verwerkt en verwerkt tot iets heel persoonlijks. Daarmee toonde hij zich niet alleen een voltooier, maar ook een vernieuwer. Van deze werken werd de Krönungsmesse nog geschreven in de Salzburgse tijd waarin aartsbisschop Hieronymus Colloredo nog wel dicteerde dat de muziek nooit de verstaanbaarheid van de tekst mocht domineren.
De Mis in C, Mozarts laatste in dit genre voor Salzburg, ontleent zijn bijnaam hetzij aan de jaarlijkse kroning van een genadebeeld van de maagd Maria uit de landelijke omgeving van de bedevaartkerk Maria Plain bij Salzburg dat mogelijk wonderen verrichtte, hetzij aan het feit dat het onder leiding van Salieri werd uitgevoerd bij de kroningsplechtigheid van Leopold II in Praag in 1791, twaalf jaar nadat het werk was geschreven.
Het is een vrij korte mis, maar zij klinkt groots. Meteen al in het Kyrie wordt die indruk van grootsheid, van pracht en praal gewekt dankzij de inzet van het koper: twee hoorns, twee trompetten en drie trombones. Veel van de koorgedeelten is homofonisch waardoor ze met alle vier de partijen in dezelfde ritmische waarden een heel direct en pakkend karakter krijgen. Het mooist blijkt dit in het Gloria.
De sologedeelten zijn wat complexer van opzet en neigen meer daar de operastijl, culminerend in het Agnus Dei voor de sopraan dat zo de intense felheid van een liefdeslied krijgt.
Heb jij een probleem met discipline? Je wilt iets wel doen, maar het lukt maar niet om het vol te houden of je ertoe te zetten. Je wilt jezelf ergens in trainen, maar het komt er maar niet van. Of, zoals je moeder vroeger zei: "Als je maar een beetje beter je best doet!"Maar de oplossing voor dat probleem ligt net iets ingewikkelder.
> Hoe gemotiveerd ben je?
Het vreemde aan het hameren op discipline is, dat het nauwelijks rekening houdt met motivatie. Het Nederlandse woord motivatie komt van het Latijnse woord 'movere', wat 'bewegen' betekent. Motivatie zet je in beweging. Als je ergens voor gemotiveerd bent, ga je ermee aan de slag. Misschien dat je dan nog wat discipline of doorzettingsvermogen nodig hebt voor de vervelende of langdurige delen. Maar dan weet je tenminste waar je het voor doet.
> Discipline op zich
Discipline is prima, als het maar niet op zichzelf staat. Pas als discipline aan de hand loopt van motivatie wordt het enigszins menselijk. Dan kan het nuttig zijn, voor korte tijd, om je even over een dood punt heen te helpen.
Stel dat je puur op discipline iets wilt doen en dat dat toch niet lukt. Wat gebeurt er dan? Werkt dat lekker? Je bent jezelf toch vooral aan het beschuldigen. "Ongedisciplineerd lui varken!" tegen iemand roepen is niet de meest logische of effectieve manier om die ander in beweging te krijgen. Maar ook bij jezelf werkt dat waarschijnlijk niet handig.
> Puur en ongezoet
Met pure, onversneden discipline roep je vooral weerstand op. Iets wat je moet doen, zonder dat je het belang ervan inziet. Hard werken aan iets, zonder enig beeld van het resultaat wat je probeert te behalen. Dat haalt de smaak eruit. Het haalt het leven uit je leven.
Als dirigent moet je veel kunnen. Het functioneren van een dirgent is een combinatie van technische capaciteiten, muzikale intuïtie, , intellectuele bagage, persoonlijke karaktereigenschappen, sociale en communicatieve vaardigheden en leiderschapskwaliteiten. Zet dat alles maar eens in op het juiste moment en in de juiste proportie! In de literatuur over dirigeren is maar weinig geschreven over het structureren van het repetitieproces en over de didactische vaardigheden van de dirigent. Het werkje Doen en Laten van de hand van Hans Noyens en Fokko Oldenhuis voorziet daarin. Het is speciaal bedoeld voor de koordirigent, maar veel van wxat beschreven is, kan door elke dirigent toegepast worden. Het is goed om even de intuïtie die elke dirigent wel heeft ook eens te objectiveren.
Eén van de wijze bassen van KORILE bracht mij gisteren in herinnering dat tot 10 tellen soms kan helpen, als het allemaal eens teveel wordt. Het is in elk geval een betere raad dan op je tong bijten; want dat kan flink pijn doen. En af en toe moet je misschien laten zien dat tot 100 tellen ook al geen kwaad kan. Dit gezegd zijnde kom ik nog eens terug op de kern van de zaak. Ik begrijp wel dat er in het leven nog iets anders is dan een koorrepetitie. Maar - zoals ik al dikwijls schreef - lid zijn van een koor is een engagement. Sommigen hebben wat meer tijd nodig dan anderen om iets aan te leren, terwijl anderen dan weer zouden willen dat het allemaal wat vlugger vooruit gaat. Als je echter de solidariteit niet kan opbrengen om de groep vooruit te helpen, maar denkt dat het voldoende is, dat je maar eens - volgens je eigen zinnetje - kan komen en gaan, dan ben je eigenlijk geen koorlid. Het enige wat je dan doet is op een hautaine manier aan de andere koorleden zeggen dat jij beter bent dan zij. Op een uitvoering blijkt dan weliswaar dat je, als gelegenheidsbezoeker, toch net even buiten de lijntjes kleurt. Dat geeft dan weer ergernis bij anderen, en daarmee is de vicieuze cirkel rond. Als dirigent ben ik niet van plan op dat vlak nog langer toe te geven. Anders worden alleen maar de trouwe leden gestraft.
Gisterenavond kennismaking met het kamerkoor Ter Looveren uit Zelzate. Een leuke groep met een zwaar programma voor de boeg. Op 23 oktober een aperitiefconcert in het kader van Zelzate's cultuurmaand. Ondertussen een volwaardig programma voorbereiden voor mogelijke uitvaartdiensten, en dan werken aan een koorproject met het Samankoor om de Kroningsmis van Mozart en het Gloria van Vivaldi te brengen in 2012. Dat maakt nu drie koren, met elk hun eigenheid, maar telkens weer een klein feestje om met hen te repeteren.
De koordag van gisteren bracht een hernieuwde kennismaking met respectievelijk de zangers van KORILE en Musica ad Nives. Vroeg was het alleszins verzamelen geblazen: berichten over overslapen deelnemers konden de pret niet bederven. Evenmin was de regen een beletsel voor de partners die de streek zouden verkennen, zij het dat zij in de voormiddag wanhopig achter het vertrekpunt van hun trappistenroute moesten zoeken bij het nuttigen van een "drankje". Van onze kant gingen wij aan de slag met Rachmaninoff: Bohorodeste Devo lukte na anderhalf uur heel aardig. Dat zou wel wat anders worden in de namiddag met Tjebe Poëm, het werd zwoegen en zweten, maar de kennismaking was alleszins geslaagd. Archer en Gevaert werden onder handen genomen en gereed gemaakt om uitgevoerd te worden. De afwezigen (zij hadden meer dan ongelijk) zullen hard moeten werken om dit allemaal bij te benen.
Vanmiddag eventjes naar een receptie geweest n.a.v. de pensionering van Jos Sterckx, personeelschef van één van de grote bedrijven in Sint-Niklaas, en ondervoorzitter van RESOC-SERR. Ik word dan natuurlijk in de (grote) hoek van de wat oudere aanwezigen gedrongen bij mensen die ik in mijn beroepsleven gekend heb. Sommigen hebben promotie gemaakt (directeur van de VDAB), anderen hebben aan jobhopping gedaan (van directeur van de Kamer van Koophandel naar volksvertegenwoordiger), nog anderen beginnen ook aan hun pensioen te denken. En de vraag die steevast terugkeert is dan: "weet je wel wat gedaan?". Als ik dan vertel dat het zwarte gat mijn pad niet gekruist heeft en dat ik nog actief mag zijn in drie (!!!) zangkoren, dan zie je een stukje verwondering of zou ik zeggen BEwondering. Druk baasje? Misschien, maar vooral een gelukkig baasje.
Een kikker in de keel! Hoe verelend en soms zelfs wat angstaanjagend. Onze stem lijkt ons door eigen schuld te ontsnappen, onszelf, ondanks al onze wilskracht, hulpeloos latend tegenover die storing die door een vreemd element wordt veroorzaakt en die op de koop toe plots en onverwacht in onze keel te voorschijn treedt. ... "Voorzien" is hier het sleutelwoord.
Wie zijn toch die beruchte kikkers? Slijmstoffen die in de achterkeel onze vocale kwaliteiten ontwrichten. Vanwaar komen die slijmstoffen? Ons stemapparaat heeft voor zijn normale werking ("smering", "bevochtiging") een soort afwatering nodig in het strottenhoofd. En soms wordt dit overstelpt door externe factoren zoals infecties of adervernauwende aandoeningen.
Gulden regel om onaangename verrassingen te voorkomen is vooral nooit "onvoorbereid" of "koud" te zingen, d.w.z. zonder op voorhand de stem wakker te maken door bvb. enkele ogenblikken te vocaliseren. Dit is dus geen manie van zangers of dirigenten maar een onontbeerlijk iets, want het is dikwijls tijdens de eerste minuten van het zingen dat, door de trillingen, talloze onzuiverheden uit de keel losgemaakt worden. Tweede regel: vermijd voor het zingen alles wat adervernauwend werkt zoals ijskoude drankjes of melkprodukten, die de slijmafscheidingen verhogen. Eveneens te vermijden: chocolade en muntjes die op korte termijn een ongunstig effect hebben. Jammer voor de snoepers ...
We zijn blijkbaar op de culturele toer met onze koren. Gisteren berichtte ik over de stadswandeling van Ma.N. Vandaag wil ik het eventjes hebben over KORILE dat op 15 oktober een bezoek brengt aan de Sint Janskerk in Mechelen. Deze 15e-eeuwse gotische kerk is gewijd aan Johannes de Doper en Johannes de Evangelist. Op de plaats waar ze nu staat, stond in de 13e eeuw al een kapel, gewijd aan Johannes de Doper. En al snel werd deze kapel een parochiekerk. In de loop van de 14e eeuw werd de kapel uitgebreid met een koor, een dwarsbeuken zijbeuken. Tijdens de godsdienstoorlogen werd het interieur geplunderd en zelfs gebruikt als kazerne voor de troepen van Alva.
Op 27 december 1616 sloot de kerkfabriek een contract met Pieter Paul Rubens voor een triptiek: "De aanbidding van de wijzen". Onze gids en koorlid Frans zal niet alleen het triptiek openen maar ons ook laten kijken naar de preekstoel en de kerkmeestersbanken (Theodoor Verhaegen). Maar we (diegenen die 150 trappen willen beklimmen) gaan ook naar de zolder en naar de in 2008 ontdekte middeleeuwse muurschilderingen van uitzonderlijke kwaliteit.
15 oktober, 13.45 u : bezoek aan Sint Jan 15 oktober, 16.00 u : misviering opgeluisterd door KORILE
Elke Antwerpenaar en elke wat geïnformeerde toerist weet dat Onze Lieve Vrouw de patrones van Antwerpen is. Sprekende getuigen hiervan de Onze Lieve Vrouwkathedraal en het beeld van Onze Lieve Vrouw in de gevel van het stadhuis. Antwerpen heeft echter ook een schat aan beelden op de hoeken van de straten, vaak daterennd uit de XVII-XVIIIe eeuw. Met Musica ad Nives gaan we onder leiding van (onze) Jos Van Riel - stadsgids - een stadswandeling maken langs enkele van die Mariabeeldjes. Bijeenkomst op zaterdag 24 september om 14.00 u op de Rooseveltplaats (café Gusta). Einde van de wandeling in "De witte Arend" voor een natje en droogje.
Deze morgen hebben we ons (dankzij een vaderdagcadeautje van de zoon) laten verwennen met een ontbijt in stijl in het Grand Café Horta in Antwerpen (Hopland). Wellicht is dit voor de Antwerpenaars niks nieuws, voor mij was het een revelatie. In een gebouw waavan de spanten uit het Volkshuis van Brussel van architect Horta komen, word je vertroeteld met cava, heerlijke broodjes en croissants, zalm, gerookte ham, fruitsla, een frambozendrankje en natuurlijk de onontbeerlijke koffie. Een beetje decadent? Misschien wel, maar dan slaat de decadentie toch toe bij heel wat bezoekers al vanaf 9 uur 's morgens . Misschien ineens ons bed daar laten plaatsen?
Gisteren hadden we het over de aanleiding van de Belgische opstand tegen koning Willem van Nederland. Maar het echte revolutionaire gezang is wel de Marseillaise. De oorspronkelijke versie werd door Claude Rouget de Lisle gecomponeerd in de nacht van 25 op 26 april 1792. Oorsponkelijk heete het Chant de la guerre de lArmée du Rhin. Het dankt zijn naam aan het feit dat het gezongen werd door de troepen die uit Marseille Parijs binnenmarcheerden tijdens de revolutie.
De Marseillaise was ook korte tijd het volkslied van Rusland, totdat de Internationale het kwam vervangen. De Marseillaise was als lied van de koningsmoordenaars- net als de Internationale lange tijd verboden in Rusland. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog waren Frankrijk en Rusland echter bondgenoten en moest het verbod noodgedwongen opgeheven worden. Toen Lenin in 1917 uit Finland per trein in Sint Petersburg aankwam werd de Marseillaise gespeeld (en niet de Internationale).
En nog later zongen de Zuiderlingen in de Verenigde Staten de Marseillaise toen de geconfedereerden uit de unie traden. Veel dichter bij ons: in 1989 zongen de studenten op het Tienanmenplein in Peking de Marseillaise rond een Vrijheidsbeeld dat uit papier maché was gemaakt.
Komt, kinderen des vaderlands, de dag der overwinning is aangebroken! Tegen ons is het bloedige vaandel van de tirannie gehesen Het bloedige vaandel is gehesen. Hoort ge in de velden het loeien van die vreselijke soldaten? Zij naderen tot in uw armen om uw zonen en echtgenoten te kelen
Te wapen, burgers! Vormt uw bataljonnen! Laten we marcheren, marcheren, Zodat het onreine bloed onze goten doordrenkt
Strofe 4
Beeft, tirannen en verraders, de schande van alle partijen! Beeft, uw vadermoordelijke projecten zullen uiteindelijk hun prijs ontvangen. Alles, wat tegen u vecht, zijn soldaten. Als ze vallen, onze jonge helden, brengt de aarde nieuwen voort, allen bereid om tegen u te vechten
181 jaar geleden, de beau monde van Brussel maakt zixh stilaan op om naar de opera te gaan: op het programma staat vandaag "De Stomme van Portici". Het verhaal speelt zich af in Napels, waar de Italianen in opstand komen tegen de tirannieke Spaanse onderkoning die het dove meisje Fenella heeft verleid. De vlam zal in Brussel in de pan slaan tijdens de aria:
"Amour sacré de la patrie, rends nous l'audace et la fierté. A mon pays je dois la vie Il me devra sa liberté."
De aria lokte een ware volksopstand uit van de franstalige burgerij, gevolgd door relletjes in heel Brussel, waarop diezelfde burgerij - tevergeefs- het volk in bedwang te houden. Wat daarna kwam is geschiedenis, 181 jaar later wordt er opnieuw gebakkeleid over de toekomst van België. Een nieuwe opera staat voorlopig niet geprogrammeerd.
Het is een mooie traditie dat koorzangers bij mekaar komen om op gepaste wijze Sint Cecilia te vieren. Zoals gewoonlijk wordt in de Sint Pauluskerk in Antwerpen de Duitse mis van Schubert gezongen door alle aanwezigen. De leiding is toevertrouwd aan Erik Demarbaix. Praktisch : de zangers komen samen om 9 uur om gezamenlijk met de blazers te repeteren. Om 10 uur is er orgelspel, en om half elf begint de viering. Mocht je zin hebben om mee te doen, dan moet je het me wel laten weten, want Erik Demarbaix zal dan de partituur toesturen. Hopelijk kan je uit je bed, want M.a.N. heeft de avond tevoren Ceciliafeest en daar kan je natuurlijk ook niet ontbreken.
Geen enkele Antwerpenaar die zichzelf respecteert en enig muzikaal gevoel in zijn aderen voelt stromen, kan de achttiende editie van Laus Polyphoniae aan zich laten voorbij gaan. Het thema dit jaar is Sons Portugueses, waarbij we een ontdekkingsreis maken naar de Portugese muziek van Middeleeuwen,Renaissance en vroeg-barok. Te horen is evengoed koninklijke muziek als bescheiden volksmuziek die in de plooien van de eeuwen verdwenen was. Vandaag (23/8) is er in de Sint Jacobskerk om 20 uur het Officium Defunctorum te horen door het Portugese ensemble met de gelijkluidende naam 'Officium'. Morgen 24/8 is er een uitzonderlijk optreden in het Elzenveld (11.30) van 's werelds beste harpist : Andrew Lawrence-King. Donderdag 25/8 moet je in AMUZ zijn, de voormalige Augustijnerkerk is eindelijk helemaal gerestaureerd . Het absolute hoogtepunt valt op zondagavond vanaf 20 uur in de Sint Pauluskerk, waar Jordi Savall met de Capella Reial de Catalunya en Hesperion XXI deze Laus Polyphoniae afsluiten.
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
