Een christen-democratische toekomst voor Vlaanderen: confederalisme 

Het CD&V-congres van Kortrijk is een belangrijke stap in het streven naar volwaardig Vlaams zelfbestuur. De grootste politieke partij uit het Vlaams Parlement heeft op dat congres immers een duidelijke keuze voor confederalisme gemaakt.

Omdat een parlementair debat over de institutionele toekomst van Vlaanderen momenteel onmogelijk blijkt, heeft CD&V op 8 juni ll. een Vlaamse Conferentie georganiseerd: specialisten en maatschappelijke actoren werden gehoord over hun verwachtingen t.a.v. de verdere institutionele ontwikkeling van Vlaanderen. Tot besluit van deze Vlaamse Conferentie werd door de initiatiefnemers ervan het voorstel gedaan tot de oprichting van een Vlaamse Conventie over de toekomst van Vlaanderen. De doelstellingen van deze Vlaamse Conventie zijn dubbel: enerzijds een Manifest voor Vlaanderen uitwerken en anderzijds standpunten en voorstellen ontwikkelen voor een Vlaamse inbreng in de Europese Conventie. Op 20 juni ll. werd door Vlaams Volksvertegenwoordiger Luc Van den Brande een ontwerp van Manifest voor Vlaanderen voorgesteld, waarin de essentiële bouwstenen worden aangegeven voor de verdere opbouw van de politieke instellingen van Vlaanderen. 

De keuze van CD&V voor confederalisme is het logisch gevolg van een aantal maatschappelijk ontwikkelingen. De voorbije decennia is immers duidelijk geworden dat Vlaanderen en Wallonië een eigen en verschillende visie ontwikkelen inzake beleid en bestuur.  Maatschappelijke problemen stellen zich anders in Vlaanderen dan in Wallonië. Ook de voorgestelde oplossingen verschillen. Als antwoord hierop hebben Vlaanderen en Wallonië instellingen, bevoegdheden en middelen gekregen om op een aantal terreinen een eigen beleid te voeren.   

Maar dit proces is niet ten einde. We stellen immers vast dat niettegenstaande de diverse staatshervormingen de huidige bevoegdheidsregels onvoldoende transparant en duidelijk zijn. Ze staan vaak een efficiënt bestuur in de weg of maken het onmogelijk. 

De mensen willen meer duidelijkheid in de organisatie van onze staat. Hoe vaak valt het immers niet voor dat problemen niet echt opgelost geraken omdat bij nader inzien blijkt dat de bevoegdheid over verschillende niveaus verspreid is.   

Wij gaan uit van de “democratie van de verbondenheid”. Het is vanuit dit uitgangspunt dat wij de politieke structuren dicht bij de mensen willen brengen en ervoor zorgen dat ze duidelijk en eenvoudig zijn. 

Het is dan ook vanuit dit uitgangspunt dat wij een keuze voor confederalisme maken, vertrekkende vanuit het éénvoudig vertrekpunt: laat ons samen kijken wat we samen willen doen. 

In onze visie moeten de bevoegdheden in eerste instantie bij de twee deelstaten liggen. Zij beslissen, in onderling overleg en met wederzijdse instemming, welke bevoegdheden, op welke wijze en door welke instellingen op het Belgisch niveau worden uitgeoefend. 

Wij kiezen daarbij prioritair voor de gemeente en de gemeenschap. Vlaanderen moet voor ons het belangrijkste beleidsniveau worden. Dankzij een gemeenschappelijke taal, cultuur en geschiedenis kunnen we hiervan het makkelijkst een warme thuis maken.  

Vanuit een grensoverschrijdende verbondenheid en omwille van de menselijke zekerheid kiezen wij ook voor een objectieve, doorzichtige en omkeerbare solidariteit tussen de deelstaten, volgens de juiste criteria en met de juiste verrechtvaardiging. 

Wij kiezen ook voor meer Vlaanderen in Europa. Vlaanderen moet  zelf een volwaardige rol kunnen spelen in de Europese Unie en andere internationale instellingen. 

Wij kiezen dan ook resoluut voor méér Vlaanderen, voor volwaardige fiscale, economische en sociale autonomie. Ons uitgangspunt is het Vlaams belang en dus het belang van de mensen, dat gediend is met een efficiënt, nabij en democratisch bestuur. 

Een standvastige christen-democratische actie- en drukkingsgroep voor Vlaanderen

Om dit Vlaams project uit te werken, heeft zich op initiatief van enkele jongeren een groep gevormd. Deze groep, die op geregelde tijdstippen samenkomt en bestaat uit lokale, provinciale en nationale mandatarissen en partijverantwoordelijken, ziet voor zichzelf een drieledige opdracht weggelegd:

1. zij wil een actiegroep zijn die in overleg met de Vlaamse Beweging op een constructieve en verantwoordelijke wijze bouwt aan een autonomer Vlaanderen;

2. zij wil een drukkingsgroep zijn om vanuit CD&V en doorheen alle standpunten die zij inneemt, dit confederalisme vorm te geven;

3. zij wil, met het oog op het algemeen Vlaams belang, permanent de dialoog aangaan met het maatschappelijk middenveld in Vlaanderen.

Concreet wil deze groep

1. in debat treden vanuit CD&V;

2. via de parlementaire actie en buitenparlementaire actie van CD&V vorm geven aan het project Vlaanderen;

3. studiedagen organiseren;

4. via publicaties haar activiteiten kenbaar maken.

De initiatiefnemers van de Boetfortgroep

Beginselverklaring van de Boetfortgroep

De Boetfortgroep: 

1.    wenst vanuit een christen-democratische visie het belang van Vlaanderen en al haar inwoners te verdedigen;

2.    beklemtoont dat er in onze samenleving nood is aan meer burger-, gemeenschaps- en verantwoordelijkheidszin;

3.    wenst te bouwen aan een nieuw positief Vlaams samenlevingsmodel, gebaseerd op de verbondenheid tussen mensen;

4.    benadrukt dat op staatsniveau Vlaanderen de ambitie moet uitstralen om de Vlamingen geborgenheid te bieden en de verbondenheid zichtbaar te maken;

5.    streeft ernaar – ook in Europees perspectief – de Vlaamse identiteit meer herkenbaar en complexloos zichtbaar te maken;

6.    kiest voor méér Vlaanderen in Europa en in de wereld. Vlaanderen moet herkenbaar aanwezig zijn in de Europese besluitvorming en vanuit de eigen bevoegdheden internationaal zijn verantwoordelijkheid opnemen voor wereldvrede, solidariteit en sociaal-economische gelijke kansen;

7.    verdedigt resoluut de Vlaamse belangen in permanent overleg met het maatschappelijke en sociaal-economisch middenveld;

8.    kiest dan ook voor méér Vlaanderen, voor volwaardige fiscale, economische en sociale autonomie;

9.    eist verdere stappen in de staatshervorming met als uiteindelijk doel het realiseren van het confederaal programma, dit wil zeggen dat Vlaanderen en Wallonië in onderling overleg en met wederzijdse instemming bepalen welke bevoegdheden, op welke wijze en door welke instellingen op het Belgisch niveau worden uitgeoefend;

10. nodigt alle Vlamingen uit om op basis van deze doelstellingen een front te vormen in een gemeenschappelijk streven naar meer Vlaams zelfbestuur.

Enkele concrete voorstellen voor volgende stappen naar een confederaal model: 

Ons uitgangspunt is dat het zwaartepunt van bevoegdheden bij de twee deelstaten moet komen te liggen en dat de Belgische overheid alleen een beperkt aantal bevoegdheden zal uitoefenen.  

• Dit betekent dat de deelstaten op korte termijn:

    *  volwaardige fiscale en sociaal-economische autonomie verwerven. Zij moeten alleszins de bevoegdheid krijgen over:

·        het volledige gezins- en gezondheidsbeleid;

·     alle aspecten van het werkgelegenheidsbeleid;

·        eigen middelen, volgens het principe van de fiscale autonomie waarbij het beleidsniveau dat verantwoordelijk is voor de uitgaven ook verantwoordelijk is voor de inkomsten. De basis hiervan wordt gevormd door de meest democratische van de belastingen: de personenbelasting.  Tevens moeten de deelstaten ook de bevoegdheid krijgen voor kortingen op de vennootschapsbelasting;

    *  bevoegd worden voor:

·        de organisatie van justitie;

·        belangrijke aspecten van het mobiliteitsbeleid;

·        het volledige wetenschapsbeleid;

·        aspecten van de verkeersreglementering.

• Bij de eerstvolgende grondwetswijziging moeten de voorwaarden gecreëerd worden om het zwaartepunt bij institutionele hervormingen bij de deelstaten te leggen en hen terzake ook initiatiefrecht te geven. Een materie wordt dan slechts Belgisch als de twee deelstaten ermee instemmen. 

• Wanneer de deelstaten het niet eens raken over de gewenste bevoegdheidsverdeling, mag dit niet leiden tot een patstelling waarvan de burger het slachtoffer dreigt te worden. Conform het subsidiariteitsbeginsel dient een bevoegdheid in dat geval uitgeoefend te worden op het dichtst mogelijke niveau, zijnde dat van de deelstaten.

Wij willen ook dat Vlaanderen een herkenbare stem krijgt in alle Europese instellingen voor bevoegdheden die het als deelstaat heeft. De rechtstreekse toegang tot het Hof van Justitie en de Europese rechtbanken is daarbij noodzakelijk.  

Een bijzonder statuut voor de tweetalige hoofdstad Brussel

Wij kiezen voor een staatsmodel met Vlaanderen en de Franstalige deelstaat als enige twee deelstaten, met een speciaal statuut voor de tweetalige hoofdstad Brussel en een geëigende autonomie voor het Duitstalige gebied. 

Dit betekent dat:

• Brussel omwille van zijn opdracht als tweetalig gebied en hoofdstad van Vlaanderen, België en Europa vanzelfsprekend een geëigend statuut moet hebben waarbij de autonomie m.b.t. de lokale materies behouden blijft en zijn hoofdstedelijke rol verder wordt uitgebouwd. Dit statuut is van een andere aard als dat van de deelstaten. De Brussels Hoofdstedelijke Raad oefent verder de gewestelijke bevoegdheden uit die hem worden toegewezen door de deelstaten alsook de provincie -, agglomeratie - en gemeentebevoegdheden;

• de bevoegdheid van de twee deelstaten zich uitstrekt over Brussel waar eigen instellingen opdrachten kunnen vervullen voor de deelstaten. Deze instellingen fungeren ook als instrumenten van ontmoeting en samenwerking, geënt op de specificiteit van Brussel. De gelijke behandeling van alle Vlamingen van binnen of buiten Brussel en van de andere Brusselaars die dit wensen, is hierbij het uitgangspunt;

• de inwoners van de hoofdstad, die hiervoor kiezen, net als alle andere Vlamingen, volwaardig mee de toekomst van de Vlaamse deelstaat bepalen;

• de Belgische overheid en de deelstaten ter vrijwaring van de internationale en Europese rol en de hoofdstedelijke functie van Brussel beslissingen van de hoofdstedelijke instellingen kunnen evoceren. Hiertoe nemen zij tevens in gezamenlijk overleg mee de financiële verantwoordelijkheid;

• de bepalingen inzake de werking van de taalgroepen in de Brusselse instellingen ongedaan worden gemaakt;

• wij ook de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde willen (met een gewaarborgde vertegenwoordiging van de Vlamingen in het kiesarrondissement Brussel) voor de verkiezing van de Kamer van Volksvertegenwoordigers alsook van het gerechtelijk arrondissement (overeenkomstig het CD&V-wetsvoorstel terzake). De integriteit van het Nederlandse taalgebied en de versterking van de band tussen Vlaams Brussel en de rest van Vlaanderen zijn daarbij onze uitgangspunten.