DE FLAMINGANT VAN KONTICH
bron: http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=J22B7M7F&word=sinardet
BRUGGEN BOUWEN
DAVE SINARDET Ik zag de bui zondagavond al hangen. Na de overwinning
van N-VA overstelpten Franstalige journalisten mij weer met vragen over
het separatistische Vlaanderen. Zeker omdat ze bij de N-VA-score ook
die van Vlaams Belang en LDD optellen (en ook maar meteen die van de
'confederalistische' CD&V) en zo aan een absoluut minimum van 35
procent separatisten raken. Een analyse die aansluit bij die van Filip
Dewinter: het separatisme was in Vlaanderen nog nooit zo sterk. De
meeste Vlaamse commentatoren gingen niet zo ver, maar hoorden toch ook
op zijn minst 'de roep om een staatshervorming' uit de stembusslag
opstijgen.
En toch blijkt ook nu weer uit
inter-universitair kiezersonderzoek, uitgevoerd tijdens de campagne,
dat minder dan 10 procent van de Vlaamse kiezers om communautaire
redenen stemt. Het thema was in die campagne dan ook met een vergrootglas te zoeken.
En
goed, een kwantitatieve enquête naar stemmotieven is misschien een wat
bot instrument om naar de diepere gronden van de kiezer te peilen. Al
is het al stukken verfijnder dan een verkiezingsuitslag. Want hoe
iemand in het versnipperende Vlaamse partijlandschap nog hét signaal
van dé kiezer kunt ontwaren was mij zondag al een raadsel.
Dat
werd het helemaal na een bezoek aan Kontich eergisteren. Journalist
Dirk Vanoverbeke van Le Soir had me naar de Antwerpse randgemeente
meegevraagd om uit te zoeken waarom 'dé Vlaming' voor N-VA koos (dat
deed hij in Kontich namelijk nogal massaal). We zouden nu maar eens de
proef op de som nemen in dit zwart-gele gebied. We lieten mensen
spontaan vertellen waarom ze voor een partij hadden gestemd.
En
ja, alvast op dinsdagmiddag in Kontich bleek er wel degelijk iets te
bestaan als een De Wever-effect. De vraag naar het waarom van een
N-VA-stem leidde telkens tot een opsomming van kwaliteiten van Bart,
zoals daar zijn sympathiek, grappig, geloofwaardig. Verwijzingen naar
De Slimste Mens waren niet van de lucht. Personalisering van de
politiek, Kontich weet er alles van.
[u]Dat kon niet gezegd
worden over de standpunten van N-VA. Of men er nu voor stemde of niet,
volstrekt niemand wist dat de partij voor een onafhankelijk Vlaanderen
staat. Sommigen schrokken toen we hen daarover inlichtten, enkelen
weigerden het zelfs te geloven. Zelfs dat de N-VA nogal 'Vlaams' kan
genoemd worden, was niet iedereen duidelijk.[/u]
De
zoektocht naar de communautair gemotiveerde kiezer bleek er één naar
een naald in een hooiberg. De wanhoop nabij, botsten we dan toch op
iemand botsten die spontaan Vlaamsgezind uit de hoek kwam. De keuze van
deze kleine zelfstandige was echter op Open VLD gevallen. Een militair
koos dan weer voor de liberalen omdat ze hem nog het meest
Belgischgezind leken. Eigenlijk is hij socialist, maar de SP.A was hem
te Vlaams - en bovendien te boegbeeldloos. Het de enige échte communautaire kiezer die ons pad kruiste.
Communautaire
vragen leidden zelden tot zeer duidelijke standpunten. Ja, De Wever
heeft gelijk, de Vlaams-Waalse transfers zijn een probleem. Maar nee,
de sociale zekerheid moet niet gesplitst worden. En de kinderbijslag
moet in Vlaanderen en Wallonië dezelfde blijven, een kind is een kind.
Van wie is dat een slogan? Milquet? Ah ja, Madame Non, het wordt toch
eens tijd dat die toegeeft, want we zijn dat gehakketak beu. Niet dat
ik iets tegen Franstalige politici heb. Of ik ervoor zou stemmen? Ja,
maar dan moeten ze wel een minimum Nederlands kunnen. Zoals Rudy
Demotte, daar zou ik wel op stemmen.
Een middagje
Kontich heeft uiteraard geen enkele wetenschappelijke pretentie, maar
doet wel verder nadenken over hoe we verkiezingen interpreteren. Elk
menselijk gedrag is bijzonder complex, zo ook stemgedrag. Het is
moeilijk te vatten in enquêtes en peilingen (al kunnen die ons zeer
veel bijleren als ze goed zijn uitgevoerd), laat staan in een
verkiezingsuitslag, hoe versnipperd die ook mag zijn. De Wetstraat en haar watchers interpreteren dé wil van dé kiezer vaak vanuit de eigen denkkaders. Ja,
een (intelligente) staatshervorming is nodig, maar dat betekent nog
niet dat dé kiezer daarom roept. Misschien moeten we maar eens een
uitgebreide kwalitatieve studie opzetten om zo via diepte-interviews de
zoektocht naar de soms ondoorgrondelijk lijkende wegen van de kiezers
verder te zetten.
Dave Sinardet is politicoloog aan de
Universiteit Antwerpen en professor aan de VUB en de
Facultés-Universitaires Saint-Louis. Bruggen bouwen verschijnt
tweewekelijks op donderdag.
|
