OMTRENT HET GENADERECHT

Op 1 december 2013 raakte via de pers bekend dat Koning Filip gratie verleend had aan elf personen. De teneur was snoeihard: de Koning had zogezegd “snelheidsduivels” gratie verleend. Verontwaardiging alom in de politieke wereld en bij de “opiniemakers”. Nochtans is het in werkelijkheid niet de Koning die beslist, maar wel de minister van Justitie, i.c. Annemie Turtelboom (OPEN VLD). Het gaat hem dus, kortom, om het oude verhaal: de koninklijke functie ondermijnen om zo de Belgische staat aan te vallen. Nochtans heeft de Koning allesbehalve iets verkeerds gedaan, wel integendeel.

Enkel voorbeelden van mensen aan wie gratie verleend werd: een vrouw die halsoverkop met een ziek kleinkind naar het ziekenhuis rijdt en wier papieren niet in orde blijken. Een zieke autobestuurder van 74 die de achteruitkijkspiegel van een andere wagen kapot rijdt en zonder te beseffen dat hij schade heeft aangericht een boete krijgt voor vluchtmisdrijf die hij niet kan betalen. Een man die onterecht veroordeeld voor een klein misdrijf, dat hij niet beging. Niets dat deze communautair-mediatieke hetze verdient dus. Integendeel, het is edelmoedig dat in deze kille maatschappij nog de mogelijkheid bestaat tot genade, een recht dat de zwaksten beschermt.

Veroordeelden kunnen overigens ook vervroegd vrijkomen en hun gevangenisstraf dus niet volledig uitzitten. Het verlenen van gratie is dus ook het wegwerken van een ongelijkheid die erin bestaat dat wegbestuurders met een rijverbod geen strafvermindering kunnen krijgen.

Overigens, waar deed de Koning iets anders dan een grondwettelijk recht uit te oefenen? Art. 110 van de Grondwet bepaalt immers: “De Koning heeft het recht de door de rechters uitgesproken straffen kwijt te schelden of te verminderen, behoudens hetgeen ten aanzien van de ministers en van de leden van de Gemeenschaps- en Gewestregeringen is bepaald” (art. 103, 111 en 125 bepalen die modaliteiten). Maar bij zijn aantreden in juli 2013 heeft Koning Filip al gebroken met de traditie van collectieve gratie. Elk dossier wordt nu individueel onderzocht. Maar het zal nooit voldoende zijn. Zij die nu pleiten om het genaderecht af te schaffen, gebruiken dit gewoon als hefboom om morgen het recht van de Koning om àlle wetten te ondertekenen, te ontnemen.

Gelet op het feit dat een minister verantwoordelijk is voor elke daad die de Koning stelt (art. 88 Belg. Grondwet) komt de verantwoordelijkheid voor een gratieverlening toe aan de bevoegde minister, i.c. Annemie Turtelboom (OPEN VLD). Het is dan ook zij die deze genadeverzoeken heeft onderzocht en goedgekeurd. De Koning heeft ze alleen ondertekend. Nochtans verontwaardigde de partijgenoot van de minister, Senator Guido Depadt, zich hierover en vroeg hij zelfs het gratierecht van de Koning af te schaffen, terwijl de koning zelf in deze een zeer minieme rol heeft gespeeld ! Keurt hij zo de acties van zijn partijgenote niet af? Als de liberalen consequent waren, dienden ze een motie van wantrouwen in te dienen tegen hun eigen minister, i.p.v. de Koning te beschimpen.

De aanvallen op de Koning tonen aan dat de politieke klasse blijkbaar niets kent van hoe het systeem van gratie werkt. Eerst verkrijgt de minister van justitie informatie van de Procureur des Konings, het Parket-Generaal en zelfs van de gevangenisdirecteur. Daarna wordt een Koninklijk Besluit opgesteld dat aan de Koning wordt voorgelegd, die het document tenslotte enkel ondertekent. Het gaat hier dus niet om één of andere koninklijke willekeur, verre van. Nog belachelijker zijn de aantijgingen al zou het hier om een “middeleeuws systeem” gaan. Zijn de Duitse of Italiaanse president – die ook gratie verlenen – dan ook middeleeuwse figuren?

Stel dat de Koning gratieverzoeken niet zou ondertekenen, zou dan geen storm van protest oprijzen, vergelijkbaar met die van april 1990, toen Koning Boudewijn de abortuswet niet ondertekende? Hoe vaak al hebben politici niet verklaard de Koning het recht om wetten te ondertekenen, te bekrachtigen en af te kondigen (art. 108 en 109) te willen onttrekken, zogezegd om een herhaling van die situatie te voorkomen? Moeten we hieruit afleiden dat de Koning wetgevende teksten noch mag tekenen noch mag weigeren te ondertekenen? Dat is toch volkomen waanzinnig.

“Onze” politici en hun dociele media geven blijk van totale minachting voor de constitutionele monarchie door te suggereren dat de Koning der Belgen als een despoot zou handelen. Gaat men morgen de Koning ook persoonlijk verantwoordelijk stellen voor de verruiming van de euthanasiewet, voor het eenheidsstatuut van bedienden en arbeiders, voor de pensioenhervorming omdat hij al die wetten ook ondertekent? Is het niet absurd een systeem dat goed werkt te veranderen omdat de Koning zijn handtekening uiteindelijk onderaan een document plaatst? Sommige journalisten en “koningskenners” suggereren dat men de praktijk maar moet aanpassen aan de theorie. Ze menen dat omdat het de facto de partijbureaus zijn die de ministers aanduiden, het grondwetsartikel dat stelt dat de Koning hen aanduidt, geschrapt moet worden. Welk een absurde logica. Het zijn net de politici die zich aan de Grondwet moeten houden.

“Onze” politici zijn wel heel goed in het oplossen van problemen die niet bestaan of die ze zelf gecreëerd hebben. Want wat zou er veranderen als het gerecht dit beslist? Als de Koning (lees: de regering) geen gratie meer mag verlenen, maar dit door een gerechtelijk orgaan moet gebeuren – en er bestaat op heden zelfs geen orgaan dat gratie kan verlenen – is het bijgevolg een loutere ‘verschuivingsoperatie’, die waarschijnlijk tot hetzelfde resultaat zal leiden. Niets zegt ons evenwel dat een in geldnood verkerend justitieel apparaat – is dat geen fout van de particratie en haar verkwistend pseudo-federalisme – deze taak beter zal vervullen dan de bevoegde ministeriële dienst. Opnieuw worden de ware intenties van de critici duidelijk: het genaderecht op zich is niet hun probleem, maar wel de populariteit van de Koning en bij uitbreiding die van België. Dat diezelfde politici vrolijk de grondwet aan hun laars lappen bij elke “staatshervorming” schijnt daarentegen geen enkel probleem te zijn… Als ze maar de Koning en België kunnen beschimpen. En daarvoor worden graag alle middelen uit de kast gehaald. Paradoxaal genoeg bewijst het geknoei, de onbeschaamdheid en de lafheid van de partijpolitiek net de nood aan een sterke constitutionele monarchie. Hoelang zal de bevolking deze waanzin nog tolereren?

Bruno Yammine