Wie was Cheong Fatt Tze (1840-1916)? Een arme luis uit Zuid-China die eerst zijn geluk kwam beproeven in Batavia, bij de Hollanders. Lukte aardig, Cheong verleidde de dochter van een goed draaiende shop en huwde met haar. Later kwam Cheong naar Maleisië, alles wat hij aanraakte veranderde in goud (tinmijnen, rubber en bankzaken. De bank die hij stichtte zou later The bank of China worden, actueel de grootste ter wereld). Zijn dood in 1916 was overal wereldnieuws, ook in Amerika. Want Cheong was intussen Chinees ambassadeur en had in die hoedanigheid een jaar voor zijn dood de Chinese delegatie geleid op de festiviteiten in San Francisco ter ere van de opening van het Panamakanaal. Een krant noemde hem de Rockefeller van het Oosten, en ook wel de laatste mandarijn, want Cheong financierde in het geheim ook de subversieve activiteiten van de zes maanden in Penang verblijvende Sun Yat Tse, de vader van de Chinese republiek (maar geen communist). Enkel wife number 7 (Cheong had 8 vrouwen) had hem in de tang, hij hield teveel van haar. Voor de rest: quite a guy, die zich slim als een kameleon gedroeg: Chinees gekleed bij Chinese partners, Westers als hij met Amerikanen of Britten in de weer was.
Het spreekt vanzelf dat zon personaliteit niet in een gewoon huis vertoeft. Dit reusachtige pand, gebouwd in 1894, mocht testamentair niet door Cheongs vele kinderen verkocht worden, enkel het langst levende kleinkind mocht tot een verkoop overgaan (intussen waren Cheongs directe nazaten bijna allemaal failliet gegaan, eerst door potverteren, later door de economische ineenstorting die Maleisië trof toen de Jappen het land tussen 1941 en 1945 bezetten). De verkoop van het inmiddels vervallen pand geschiedde pas in 1988, en gelukkig was de koper geen nietsontziende projectontwikkelaar, maar een architect die het huis helemaal restaureerde. Zo goed dat hij er een prijs van de UNESCO voor kreeg. Toen diezelfde UNESCO Penang en Melaka in 2008 tot beschermd Werelderfgoed verklaarde, mocht iedereen op beide oren slapen. The Blue Mansion (de alternatieve benaming, vanwege de kleur van de gevel) zal behouden blijven, in tegenstelling tot honderden oude Chineze huizen die hier in de jaren 80 en 90 gesloopt werden voor nieuwbouw. Het is tegenwoordig ook een luxehotel (wij probeerden er een kamer te bietsen, maar alle 38 kamers waren vier maanden geleden al uitgeboekt), elke dag vinden om 11 en 2 hr begeleide tours voor gewone bezoekers plaats (goeie gids! Zelf een Chinees uiteraard) en dit oord is bovendien vermaard in de film en tv-wereld. De bekendste film: de Franse Oscarwinnaar Indochine met Catherine Deneuve, grotendeels hier opgenomen. Verder zullen onderstaande fotos wel voor zichzelf spreken, zeker? Maar pas op, we zijn ook erg tevreden over ons eigen Campbell House hoor. Zeer goed van eten, dankzij die Italiaanse chef-eigenaar, en elke dag op de kamer gratis een andere versnapering als toetje bij de koffie van het Nespresso-apparaat op de kamer. En vijf keer goedkoper dan het Cheong Fatt Tze-hotel, ongetwijfeld.
PENANG / GEORGE TOWN (2): De malls, de geschiedenis, de Chinese erfenis
Wij beginnen een stadsbezoek altijd graag met een overzichtelijk panorama (gisteren gelukt) en een inzichtelijk geschiedkundig museum, maar het statige Penang State Museum, dat op foto 1 staat, is nog gesloten wegens renovaties en gaat pas later dit jaar opnieuw open. Jammer, maar we moeten toch ATM-waarts, en we weten er een zijn in die verwarrende toren van gisteravond, waarin zich ook een Mall bevindt (Maleiers zijn even tuk op shopping en hoe zotter en kleurrijker hoe liever, zoals in China). En dus kunnen we net zo goed hier even de Penang Art Gallery binnen duiken, die geen kunst maar wel stadsgeschiedenis in een notendop te bieden heeft (waarom je voor een museum dat zich op de 3de verdieping bevindt een ticket op de 5de etage moet halen is weer zon Maleisisch raadsel).
Penang en George Town (naar koning George III) werden op het einde van de 18de eeuw gesticht door de meneer op onze foto 4: Francis Light. Daarvoor was dit stukje van de wereld slechts een speeltuin van piraten, of van schepen die hier kwamen wachten tot de moesson voorbij was. Light beschermde in ruil de sultan van Kedah tegen het machtige Siamese rijk, en Penang ging met Melaka en Singapore deel uitmaken van de Straits. Maar Groot-Brittannië verloor snel zijn belangstelling in de haven van Penang, dat in de vergetelheid zou verzonken zijn als het niet van de nijvere Chinese inwijkelingen zou afgehangen hebben (en ook een beetje van de Indiërs). Tegenwoordig heeft Penang zich ook wat nieuwe technologieën betreft op de kaart gezet, dit is de rijkste provincie van Maleisië (maar goed ook, want wie niet werkt, krijgt hier geen stempelgeld. En pensioen van de staat is enkel voorhanden voor regeringsambtenaren, niet voor wie in de privé of zelfstandig werkt - we hebben dat allemaal geleerd van onze chauffeur voor twee dagen Sjah). Typisch voor George Town zijn ook de straatgalerijen, zoals je kan zien op foto 5 (ze zijn wel zelden zo kleurrijk). Natuurlijk gedaan om de zon te ontlopen, t is in de schaduw al heet genoeg. Of als schuilplaats voor de slagregens tijdens het hoogtepunt van de twee moessons die Maleisië rijk is. Koddig besluit van deze kleine, goed verzorgde expo: een hele uitleg over de Durian (zie de stekelige buitenkant op foto 6, het vruchtvlees is geel), de zogenaamde koning der vruchten van Zuid-Azië. Alleen mag je er nergens mee binnen vanwege de penetrante stank (niet op bussen of in de metro, niet in hotels, t is in Singapore niet anders). Van stank gesproken: nergens, werkelijk nergens, hebben wij ooit zoveel openbare toiletten gezien als in Maleisië, doorgaans gratis bovendien. Hebben de Maleiers last van schijterij? Wel even opletten, Westerling: de Aziaat gelooft eerder in schoonspuiten dan in droogvegen, dus wc-papier kan je vergeten (behalve in de hotels uiteraard, die bieden beide opties).
Achter de Komtar-toren vindt elke zondag, dat wisten we van onze receptiehomo, een artisanale markt plaats, en wel binnen de voormalige busterminal, die door kunstenaars in beslag werd genomen. Het zou dom zijn geen kijkje te gaan nemen. Ja, leuk, er worden merkwaardige producten verkocht, er is een muziekgroepje (dat weliswaar een schabouwelijke versie van Hotel California ten slechtste geeft), iemand plaatst een hennatekening op een meisjeshand en een would be artiest maakt aquarellen on the spot. Maar er is ook een kleine gelegenheidsexpo van een professionele artiest, de Engelsman Thomas Powell, al lang woonachtig in Maleisië. Pretty ugly heet de tentoonstelling en ze heeft wel iets, zonder er nu al te enthousiast over te doen. Zie onze drie fotos: Powell vertrekt altijd van een geruststellende, soms idealiserende afbeelding, maar laat daar dan oorlogssymboliek op los. En die keizerlijke kat valt ook niet te betrouwen. Goed genoeg om niet slecht te zijn, maar niet goed genoeg om lang in ons geheugen te blijven. En zo kuieren we verder in wat grotendeels Chinatown is, want ook anno nu vormen etnische Chinezen de grootste bevolkingsgroep van het eiland Penang, en zeker van George Town. Daarom is de chief minister, verkozen door het volk, altijd een Chinees, al moet die wel overeenkomen met de hoogste macht, de gouverneur, die altijd een Maleier is en aangesteld wordt door de eerste minister van het land - zo werkt het staatsbestel hier. Wij houden wel van die oude shopping houses, ze geven kleur aan de stad al zijn ze niet allemaal even goed onderhouden. Enkelen werden recent omgetoverd in prachtige hotelletjes, zoals de twee op onze laatste twee fotos. Maar het allermooiste Chinese huis van George Town is meer dan 125 jaar oud en verdient een aparte blog, later vandaag.
PENANG / GEORGE TOWN (1): Penang Natl Park, floating mosque, Botanic Garden en Pano view
Die trein van KL naar Butterworth zit goed vol, maar legt de afstand vlot in 4 uur af. Wij moeten onderweg wel een schrikmoment verduren: omdat onze koffer niet in de bovenrekken paste, hadden we die links achteraan de wagon geplaatst (zoals vele anderen). Maar als we anderhalf uur later naar de WC gaan, ligt of staat onze koffer er niet meer bij! Nu weten we dat op Belgische treinen regelmatig bagage wordt gestolen, maar in Maleisië, waar een hand conform de oude interpretatie van de islam snel is afgekapt? We hebben er al een beambte bijgehaald, die nog meer in paniek lijkt dan wij, maar dan zien we het: iemand heeft onze koffer verhuisd naar rechts achteraan, waar hij beter klem staat tussen stoel en muur. Oef.
Butterworth is een grote, oninteressante stad, maar van hieruit lopen twee bruggen (waarvan een zomaar eventjes 24 km lang is) en 1 Ferry naar het eiland Penang, met als hoofdstad het naar een Engelse koning genoemde George Town. De spoorterminal sluit aan op de ferry-vertrekhal, een kwartier later hebben we vaste grond onder de voeten en bereiken we na een korte taxirit het Campbell House, ons hotel voor 5 nachten. Langs buiten niet spectaculair, maar goed centraal gelegen en van binnen een voornaam koloniaal huis, met mooie verpoosruimtes en een knap dakterras. Wij worden hartelijk onthaald door een Engelse, die getrouwd is met de Italiaanse chef van het (uitstekend) restaurant, en ook door een soort jonge en superenthousiaste major-domus, volgens ons een homo (in een moslimland?). Die praat ons voor onze eerste dag meteen een natuurdag aan, want het zal zeer warm en zeer zonnig worden en dan is het beter buiten de stad.
En zo blijkt. Met chauffeur Sjah rijden we eerst naar het verste punt: Penang National Park. De gebruikelijke activiteit is daar: een wandeling van anderhalf uur door de jungle (maak er voor dit oudje maar een kleine twee uur van, maar we zijn al blij dat we niet ten val kwamen), om uit te komen op Turtle Beach, waar inderdaad een conservatiecentrum voor schildpadden groot en klein is. Dan is het wachten op de voorbestelde speedboot, die je op een half uur terug naar het vertrekpunt brengt. Goed geregeld, fijne wandeling, maar de tijd nadert snel dat we dit niet meer zullen kunnen (we zijn ook veruit de oudste op deze op-en-neer wandeling, die je ook deels door een greppel voert waarlangs buffels in de koloniale tijd woudreuzen uit de jungle naar beneden sleepten). Veel fut zit er dan ook niet meer in om nog diverse andere dingen te ondernemen, maar een stop aan de Floating Mosque kan er nog af (waarom hebben ze die eigenlijk in het water gezet? Sjah weet het ook niet) en een kleine wandeling in de rustgevende Botanic Garden, waar veel apen rondhossen, ook. Rust in het hotel dringend gewenst. En in de airco, want het is vandaag 35 graden - in de schaduw, maar dit is nu net de zonnigste dag van de hele reis. Rust van 4 tot 6 toch, daarna rukken we weer op om te gaan eten, en wel in de Komtar Tower, het hoogste gebouw van de stad. Maar lieve help, om op die 68ste verdieping te geraken! Bijna een half uur doen we erover om ons na veel gevraag en een ware doolhof van liften op het dak aan te melden, nog nooit meegemaakt (er is werkelijk iets mis met het Maleisische richtinggevoel, en dan willen die bureaucraten alles nog met papieren en stempels confirmeren ook). Uiteindelijk vinden we met enige hulp de laatste lift, niet zonder hilariteit: turn right after the dinosaurs! Wablief? Maar ja, er zijn allerlei activiteiten voor kids in deze toren en een daarvan is een soort Jurassic Park, geprojecteerd op de muren en het plafond. Enfin, in het TOP VIEW restaurant moet je niet zijn voor het eten (al is de Asam Laksma, een licht-pikante vissoep van de streek zeker te vreten), het is ook meer een cafetaria dan een restaurant, maar The view, op heel Penang en Butterworth aan de overzijde, is gorgeous, zowel als de zon nog even schijnt als bij valavond en nacht. En zo werd dit toch weer een fijne, zij het vermoeiende dag. Morgen doen we het rustig aan in de stad zelf, die een even interessante, zij het veel minder oude geschiedenis heeft dan Melaka.
KL (11): Titiwangsa, Chow Kit wet Market, en laatste ode aan A.B. Hubbock
Zon monorail is toch een handig ding - en proper (dat geldt ook voor de treinen en metrostellen in Maleisië, dit is India niet). Op onze laatste excursie namen we die naar de terminus Titiwangsa, waar we twee zaken wilden bekijken. Maar eer we daar geraakten! KL is echt geen voetgangersvriendelijke stad en afgezien van enkele zeer toeristische buurten, kan je gevoeglijk fluiten naar richtingsaanwijzers. Vragen staat uiteraard vrij, en aangezien elke Maleier minstens een mondje Engels machtig is en vriendelijk geaard is, krijg je ook altijd een antwoord, maar daarom nog geen dat je veel verder helpt. Hoe vinden we nu het Titiwangsa Lake? Onze beste gok: een lokale Marriott binnenstappen en het daar vragen aan de receptie. Ja, mevrouw weet raad, maar ook that its a little tricky, omdat we een reusachtig rond punt moeten oversteken. Er is een underpass voor brommers en voetgangers, zegt ze, die moet je hebben. Dat lukt na enig speurwerk, maar aan welke kant moeten we uitstappen? Eerst aan de verkeerde, we zien de fontein van het kunstmatig meer aan de overkant spuiten, maar je kan toch geen snelweg te voet oversteken (zelfs niet mochten er zebrapaden bestaan: niemand, zelfs niet de allervriendelijkste Maleise automobilist stopt ooit voor een zebrapad, dat zit gewoon niet in hun systeem). Enfin, uiteindelijk geraken we toch terecht en het laatste stukje leggen we zelfs af op de achterzit van de brommer van een medelijdende parkwachter. Maar verhip, op dat meer of in dat park is niks geen activiteit, zelfs geen bootjesroeiers of pedalostampers (foto 3), we hadden dit net zo goed kunnen laten vallen. Nou ja, toch niet, vlak achter Titiwangsa Lake ligt immers de National Arts Gallery, zie onze blog van gisteren, zeker de moeite waard, en ook het Theater van KL, een beter gebouw geconcipieerd in de vorm van een ontluikende bloem (foto 4).
Andere wijk: Chow Kit, 1 stop met de monorail terug richting KL SENTRAL. Deze Chinese meneer werd in de 19de eeuw steenrijk in de tinmijnbouw en later als rubberboer, maar de wijk is nu bekend voor haar dagelijkse wet Market. Alles kan je hier vinden, van speelgoed over groenten en fruit tot vlees en vis, en in een enorme variëteit, maar wij zouden hier toch niets kopen, al lijkt het er allemaal redelijk hygiënisch aan toe te gaan, en staan er in ieder geval geen levende honden te wachten op de slacht, zoals in China. Toch maar weer snel weg hier, kwestie van geen nieuw coronavirus naar het Westen te brengen. We nemen ten tweede male een kijkje aan het Merdeka Square, waar Brits architect A.B.Hubbock zo mooi zijn duivels heeft ontbonden. Altijd opnieuw staan Chinezen zich hier te verdringen om op de foto te staan voor dat fraaie gebouw, als het jonge vrouwen zijn in de meest verleidelijke poses. Grappig om te vergelijken met Maleisische meisjes, die preuts voorbijkomen met een hoofddoek op. Wie verkiest u, de sletjes of de seuten? Daarna sporen we nog even naar Kuala Lumpur Station, nog een meesterwerkje van Hubbock. Enigszins vervallen en grotendeels vervangen door het veel grotere KL SENTRAL, maar er komen nog enkele treinen. Weliswaar niet degene, die wij binnen twee uur gaan nemen naar het noordelijke Penang, die vertrekt makkelijk genoeg uit SENTRAL, pal onder onze Hilton gelegen. Nog eenmaal de roltrappen op en af, en KL zit er helemaal op.
We hadden al beloofd nog wat kunst op te snorren - liefst van locals - en dat is er vandaag van gekomen. The National Art Gallery is, zeker voor een voetganger, moeilijk te vinden (zie onze blog van morgen), maar wij zijn doordouwers en vonden ze toch. Van buiten weer zon lelijk modern gebouw, bovendien ingekapseld tussen vele andere bouwsels, maar hola, binnenhuisarchitecten hebben ze in Maleisië wel. Al liet deze zich duidelijk inspireren door het slakkenhuisconcept van het Guggenheim in New York. Beneden twee kleine ruimtes met tijdelijke expos. Eerst het curieuze verhaal van Enrique de Melaka, zie hem daar fier staan op foto 2. Wat alleszins klopt, is dat de grote zeevaarder Magellaan in 1511, toen de Portugezen uit Melaka geschopt werden door de Nederlanders, een lokale slaaf nam die hij eerst mee naar Lissabon voerde, en daarna op zijn fatale reis om de wereld in 1521. Magellaan werd vermoord door Filipijnse inboorlingen, maar Enrique ontsprong de dans, en kreeg zowaar zijn vrijheid, want zo had Magellaan het testamentair bepaald. Niets werd verder van hem vernomen, maar hier wordt geponeerd dat Enrique, een proto-Maleier, misschien wel de eerste man was die de reis rond de wereld rondde. Nou ja. Ons lijkt het een vorm van koddig Maleis nationalisme, maar we gunnen die mensen hun pleziertje. Graag hadden we de performance van Dahn Illiani Yussof gezien (foto 3 en 4), ziet er spannend uit, maar helaas moeten we het stellen met de props, want mevrouw is vandaag niet aanwezig. Hoe dan ook niet iets wat je verwacht van een preuts moslimmeisje (leren hoofden onder hoofddoeken? Led lampen en een tattoo gun?). Op de hoogste verdieping vindt ook een kleine expo over kunst en eten plaats - curieuze onderwerpkeuze, maar enkelen komen goed voor de dag, vooral die bronzen kannibaal op foto 5 zegt ons wel wat).
Uiteindelijk gaat het hier toch om de vaste collectie, die zeer groot is en waarvan een keur in vier grote kronkelzalen wordt vertoond. Laat ons zeggen dat 20% ervan ons ten zeerste aansprak, wat een treffelijke ratio is. Vanaf foto 7 de o.i. Beste Twaalf in willekeurige volgorde even oplijsten (het zijn niet allemaal Maleiers, maar de locals zijn wel sterk vertegenwoordigd):
- de Singaporees Tang Da Wu, met zijn visie op Kuala Lumpur, want zo heet dit doek uit 1990. Goed getroffen, want KL is een monster! - de Duitser Askandar Unglehrt, geboren in 1943, wie heeft daar ooit van gehoord? Zelf heeft hij zeker van het surrealisme gehoord, want zijn Reflections on Sir Stamford Raffles (de stichter van Singapore) doen ons danig aan onze Magritte denken. - de monniken van Min Wee Aung uit Myanmar. Knap geschilderd, met ingebouwd 3D-effect. - Maleier Tan Chin Klang bakt het bruin met zijn zielentriptiek (wij maken er een diptiek van, om zo meer details te kunnen laten zien; op het linkerpaneel staat trouwens enkel een vlam in een kerker). Oké, er staat misschien wat te veel op, maar wat een vreemd-aantrekkelijke mengelmoes van Ensor (bijtende satire), Grosz (de expressionistische stad) en zelfs Bosch (het rechterluik is een hellevaart, toch?). - Uit KL afkomstig: Chua Chong Wong. Zijn te koop staand huis gaat meteen in de fik, wat zou hij willen zeggen? Maar dit is vooral een uitmuntend geschilderd werk, laag op laag, je moet er vooral dicht gaan tegen staan (Ai, dat alarm!). - Imanordin Shah is eveneens Maleier en bij hem mag er al eens gelachen worden, altijd een goed idee. Hyperrealisme met kwinkslag. - Alweer een Maleier: Abdul Latif Maulan. Hij maakt zich duidelijk ecologische zorgen in dit Forest reserved?. - Lee Boon Wang (1934-2016) werd geboren in China, maar verhuisde wellicht als jongeling naar Maleisië (mogelijk hadden zijn ouders Of hijzelf geen zin in het communisme?). Zijn werklui uit 1955 vormen het oudste doek van deze collectie, maar misschien nog altijd het allerbest geschilderde. En dat als 21-jarig broekje!). - Thematisch een van de interessantste werken is zeker dat van Othman Mansor. Deze Maleier past de nationale rubberindustrie een surrealistisch kleedje, en opnieuw is onze Magritte vlak in de buurt. - Wong Wuan Lee leeft in KL en verzorgt met deze Someone forgotten (dream and reality) zowat het meest enigmatische doek van deze collectie. Wij bleven er lang op kijken, want dit is zoiets als Las Meninas van Velazquez: een spiegelpaleis waar je niet uit geraakt. Knap, wellicht onze persoonlijke nummer 1. - Zulkifli Mohdi Dahalan leefde slechts 25 jaar, van 1952 tot 1977, maar dit fragment van Separate Reality maakt indruk. Brengt ons onder andere die Amerikaanse vriend van René H in herinnering, hoe heet die ook weer? Maar ook satirische tekenaar Ensor is in de buurt. - Een andere Zulkifli, Yusoff, heeft niet zo veel te zeggen, maar techniek heeft hij alleszins te koop. Of kunt u een bij zo mooi op een bloem laten landen?
Waarmee dus eindelijk is gebleken dat er wel degelijk verdienstelijke schilderende Maleiers bestaan, al valt het op dat een kleine helft onder hen, afgaande op hun naam, toch Chinese inwijkelingen zijn. Maar goed, niet zeuren, dit was een goed museumbezoek.
KL (9): KLANG, oude sultanstad met het beste Little India van Maleisië.
FRIM heeft ons natuurlijk niet erg lang beziggehouden, de dag is nog jong. En dus nemen wij aansluitend de trein, zomaar eventjes een (trage) rit van een vol uur enkel, naar Klang, de voormalige hoofdstad van de sultans van Selingor. Weer zon historisch verhaal: toen de Nederlanders Celebes (het huidige Sulawesi) in beslag namen, moesten lokale potentaten de wijk nemen naar elders. Een aantal kwam hier terecht en bestreed vanuit Klang met wisselend succes de Hollandse bazen van Melaka, telkens met het doel de specerijenhandel, later de tinmijnen, te controleren. Met de Britten konden deze sultans beter overweg, al werd het voorname gebouw op foto 1, door wie anders dan bezig baasje A.B Hubbock, natuurlijk niet voor die sultans gebouwd. Maar wel, in 1909, voor de Britse overheid en tijdens WO2 verbleven de Jappen hier ook graag. Na de onafhankelijkheid kwam het gebouw uiteraard aan de federale overheid van Maleisië toe, en die gaf het terug aan de sultan van Selongor, als dank voor bewezen diensten (deze vrome moslims bekostigden o.a uit eigen zak de moskee van foto 4, maar die staat in een andere stad, waar wij niet komen). In 2001 maakte de nieuwe sultan (nu nog steeds aan de macht) er de Galeri Diraja Sultan Abdul Aziz van, een gratis bezoekbaar museum ter ere van zijn geliefde vader. Wat aardig van hem! Niet dat wij koud of warm worden van al die koninklijke memorabilia, maar de kleine geschiedenis is interessant en dit is voorwaar een mooi onderhouden gebouw, hoewel de bepleistering hier en daar van de galerijzoldering valt, maar dat zal met de hoge vochtigheidsgraad van dit land te maken hebben.
Achter de hoek zijn, in een lange straat, de lokale Indiërs aan het feest. Ze kwamen voor de tinwinning, ze bleven en hun nakomelingen lijken nu allemaal een shop te hebben - hetzij in juwelen, in kledij, in voedingswaren of in brol allerhande. Dit alles met veel lawaai en Indische muziek, je zou werkelijk zweren dat je in Mumbai of Chennai was. De Indische moslims gooiden er een forse witte moskee tegenaan, maar er hindoes komen elders ook aan hun trekken. Bovendien merken we ook nog een gemeenschapshuis voor Chinese methodisten op, en een christelijke kerk. Klang, waar alle geloofsgemeenschappen thuis zijn. Behalve Joden uiteraard!
KL (8): FRIM (Forest Research Institution Malaysia)
Hoera, vanmorgen schijnt de zon weer, dus nu of nooit: 20 km ten noorden van KL ligt het FRIM, een beschermd junglegebied (waar projectontwikkelaars dus moeten afblijven) dat bestaat uit een grote botanische tuin (dat kennen we) en een spectaculaire Forest Skywalk, een ijzeren gebinte hoog boven de jungle. Moeilijk bereikbaar met het openbaar vervoer, dus we regelen met de conciërge van de HILTON om half negen s morgens een taxi die ginder 1 uur op ons wacht, alvorens ons weer terug te rijden. Dat is goed gepast, want we weten van de FRIM-website dat je maar 40 minuten boven mag blijven (want ze laten maar 40 mensen tegelijk toe, en slechts 2 tegelijk op de twee hoogste torens die je voor het beste zicht (op de jungle beneden en de wolkenkrabbers van KL in de verte) kan beklimmen. Beetje vermoeiend natuurlijk, al dat klimwerk, maar de fotos hieronder spreken voor zich. Een met de andere apen!
De rit met de taxi is ook a1 aangenaam, zo kunnen we eens een uitgebreid babbeltje slaan met dit jongmens. Welzeker, hij is happy als Maleier. Rustig land, harmonie tussen de verschillende mensen, zegt hij, en de politie waakt indien er toch eens iemand over de schreef gaat. Van de rest van de wereld weet hij niet veel. Zeker niet van België (do you also have a king?). Ook niet over Oekraïne, ver van zijn bed. Maar van de oorlog van Israël tegen Hamas en Gaza is hij wel op de hoogte. I hate Israël, zegt hij. Moslimsolidariteit, en zoals bekend mogen Israeli Maleisië niet eens binnen, ook niet zonder oorlog. Ja, zeggen wij, maar op 7 oktober is Hamas deze oorlog toch begonnen. Geen antwoord. Overigens heeft deze jonge snaak, al is hij toch al gehuwd, een overeenkomst gesloten met een bedrijf dat hij voor deze auto vijf jaar huur betaalt. Na die vijf jaar, en natuurlijk op voorwaarde dat hij zijn maandelijkse betalingen heeft nagekomen, is de wagen van hem. Geen slechte deal. Hopelijk heeft die voituur niet van een Jood gekocht!
KL (7): Merdeka Square + koloniale omgeving, en Chinatown.
Via een voetgangersbrug van het dichtstbijzijnde metrostation bereiken we vlot Merdeka Square, waar in 1957 de onafhankelijkheid werd bekrachtigd voor een mensenzee: heuglijke herinnering voor de Maleiers, maar het grote grasveld wordt actueel heraangelegd, er is geen zak aan te zien. In de buurt wel veel koloniale huizen, meestal geconcipieerd door de Engelse meesterachitect A.B. Hubbock die zich graag door Moorse motieven liet inspireren. Wij dachten de kunstgalerie Tangsi te bezoeken, maar die blijkt niet meer te bestaan (of verhuisd naar voor ons onbekende oorden) en de nieuwe KL galerie, die de geschiedenis van de stad verhaalt, is dan weer op dinsdag gesloten (kleine kans dat we er morgen of overmorgen nog geraken). Wel geopend, in zon Moors gebouw: het relatief nieuwe National Textiles Museum. Een goed gestoffeerd (!) museum, maar niet het soort onderwerp waar wij een grote interesse in hebben. Niettemin menen wij ons te herinneren dat Maleisië een groot exportgebied was/is voor de Ieperse weefgetouwenfabrikant PICANOL, en hier blijkt waarom.
Daarna lopen we door naar het naburige Chinatown, dat zoals verwacht lang niet zo uniform en aansprekend is als dat van Melaka. Maar we komen er wel twee aardige tempels tegen, altijd goed voor een photo op, en altijd weer kom je er lui tegen die bereid zijn er wat aan vuurke stook te doen. Onderweg ook zicht op de splitsing van de rivier Klang die KL bevloeit, de Indische moskee, die we eergisteren al zagen, lijkt wel een schaalmodel tussen al die weinig opbeurende hoogbouw. Bij een Chinatown hoort natuurlijk ook een grote markt, maar ook reclame voor de Zuid-Oost Aziatische stinkvrucht, de Durian, die je van geen enkel hotel op je kamer mag meenemen, want men schijnt er de stank nooit meer uit te krijgen (schijnt nochtans goed te smaken, maar wij blijven er toch maar af). De Indiërs blijven zich mengen in Chinatown, en wel via de grote Sri Mahamariamman Temple, helemaal bekostigd door Tamil-migranten en piekfijn onderhouden (net zoals de Batu Caves trouwens, waarnaar het beeld van de moedergodin wordt gedragen tijdens Indische heilige feesten). Maar of het nu om Chinese boeddhisten of hindoes gaat, ze krijgen allebei een paar keer per dag de muezzin over zich heen, want de nationale moskee bevindt zich niet erg ver van hier. Als we weer een metrostation opzoeken (we staan erop elke dag in de latere namiddag anderhalf uur te verpozen in of aan het zwembad van de Hilton, al dan niet voorzien van een caipirinha of een snack in de plaats van een veel duurder diner in een van de vele Hiltonrestaurants) vinden we bij toeval een steegje waar een Chinees restaurant zich te buiten is gegaan aan leuke muurschilderingen - erg populair bij Chinese toeristen, maar wij hebben er ook wel oren naar. Goedkoop geknipt door die Chinese kapper met zijn buitenstoel!
25 km van KL, maar gemakkelijk bereikbaar op 20 minuten met de KLIA Transit-trein, ligt een merkwaardige stad die nog maar 20 jaar bestaat. 5000 hectaren grond, voormalige rubber- en palmolieplantages, werden vrijgemaakt om Putrajaya te bouwen, iets wat ons meteen aan Brasilia doet denken, of aan de geplande nieuwe hoofdstad van Indonesië op Kalimantan. De reden? Ontlasting van de miljoenenstad KL, de bedenkers verhoopten binnen de kortste keren een inwonertal van 300000 te kunnen verwezenlijken. Valt tegen: na 20 jaar staat de teller nog steeds maar op 100000, omdat de meeste regeringsambtenaren (alle ministeries verhuisden meteen verplicht naar Putrajaya) liever hun woning in KL behielden en met de wagen de 25 km aflegden. Inderdaad: als je zoiets wil doordrukken, doe het dan voldoende ver van de te ontlasten stad, dat hadden ze in Brazilië en binnenkort in Indonesië beter door. Bovendien: wie wil er in een ijskoude (ondanks de temperatuur) want onpersoonlijke, dode stad leven? Op de Darmatan Putra, waar wij ons door een bus van het treinstation laten afzetten, valt het nog wel mee: het gebouw op foto 1 is het stulpje van de eerste minister (de koning blijft in KL behuisd), en ervoor staat een sculptuur van een open hand die volgens een plakkaat een internationale anticorruptie-award voorstelt - eigen lof stinkt maat, en was de jury wel integer? Helemaal de moeite is eindelijk eens een mooie moskee, de Masjid Putra. We volstaan wel met het buitenzicht, want het weer is vandaag zeer goed, zonnig tot 1 hr pm, zodat wij terug de short hebben aangetrokken (je mag wel binnen als je een rood kazuifel omgordt, maar daar hebben we geen zin in). Niet helemaal tevreden zijn de niet-islamitische ambtenaren van Chinese of Indische origine: dit is lang niet de enige moskee van Putra, maar er bestaan niks geen boeddhistische of hindoe-heiligdommen, zoals in KL. En ook geen atheïstische gemeenschapshuizen, maar die vind je in KL ook niet. Enfin, we gaan die mensen hun sociaal-religieuze strijd niet voeren, laat ons eindelijk maar eens gaan varen, dat was er nog niet van gekomen. Een cruise van 45 minuten op het kunstmatige meer, op de helft van de vaart mogen we buiten op de voorplecht staan, waar iedereen behalve wij wild selfies en fotos van mekaar gaat maken. Jammer dat er verder niets te zien is - buiten lelijke moderne gebouwen, een boel bruggen (naar het schijnt zijn die s avonds spectaculair verlicht), de hoofdmoskee maar nu van op het water en een lange lage brug die volgens onze LP-gids een replica is van een oude brug in Isfahan, Iran. Op de boot even in gesprek geweest met een toergids van anderen, die ons meedeelt dat de meeste toeristen deze excursie ondernemen met een bus vanuit KL. Dat verklaart waarom hier nauwelijks taxis te zien zijn, en ook weinig stadsbussen. Toch niet onze Lydia Peeters die daar de hand in heeft zeker? Maar goed, The Passenger is gewend op eigen kracht te opereren en wandelt onvervaard (niemand wandelt hier rond, te warm!) naar de Tamani Botanic Garden, die liggen niet al te ver van het paleis van de eerste minister. Bizar bezoek. Welcome, lezen we buiten, maar binnen blijkt de counter gesloten, geen ticket te krijgen. Ga maar binnen, zegt een bewaker, het is open. Deze tuin afficheert zich op een plakkaat als The mother of all Gardens, maar dat is fel overdreven, we zagen er in 2023 veel mooiere nabij Orleans en natuurlijk in Kirstenbosch nabij Kaapstad. Maar ja, comical Ali was ook een moslim hé, en wij deden tijdens de eerste Golfoorlog alsof, toen wij onze grootste Amerikaanse klant The mother of all quotations bezorgden. Enfin, toch een rustgevend wandelingetje in deze tuin gedaan. En hoe geraken we nu terug aan het treinstation? Gelukkig is er een informatiecentrum aan de moskee, de vriendelijke dame zegt dat er 600 meter veder een busstop is, en dat we daar nummer 509 moeten hebben. Kan wel even duren, zegt ze, de frequentie is niet hoog (Lydia Peeters, zie je wel!). Ja, het duurt twintig minuten, maar wat zijn 20 minuten in een mensenleven. We blijken wel aan de verkeerde kant van de straat te zijn opgestapt, zodat we nu van een extralange rit mogen genieten (de bus maakt een loop rond deze lege stad van brede boulevards), maar dat is niet erg, het stelt ons in de gelegenheid nog een boel andere architecturale pareltjes te aanschouwen, ze staan op onze laatste fotos van deze post. Dat is het grote verschil met Brasilia: ook een levenloze stad, maar tenminste gebouwd door een groot architect (Niemeyer). De lokale bouwheren kunnen er o.i. niets van en onderweg merken we ook de appartementsgebouwen op waarin de ambtenaren die naar hier verhuisd zijn wonen: precies onze Luchtbal-blokken. Was Amelinckx een moslim? Onze laatste foto vertoont het ministerie van justitie van Putrajaya. Ook niet ons ding. Maar ja, waar ter wereld worden die sloren van ambtenaren in de watten gelegd? Op het Antwerps Vlinderpaleis (dat ook geen Opera House van Sidney waard is) hebben ze niet eens airco. Maar vandaag hopelijk wel verwarming.
KL (5): Islamitische dag, part 2: de sublieme tijdelijke expo in het Islamic Arts Centre
Mazzel voor deze verwende jongen, die de laatste 15 jaar zowat alles heeft gezien in musea overal ter wereld dat de moeite waard loont. Behalve dan moderne kalligrafische kunst, dat zie je in de Westerse wereld zelden (de vanouds bestaande traditionele Arabische kalligrafie natuurlijk wel, daarvoor hoef je slechts naar het Alhambra te gaan). De gelegenheidstentoonstelling voor het in 2024 25 jaar bestaande Islamic Arts Centre heet A Journey through islamic art en bevat voornamelijk kalligrafische kunstwerken van zeer recente datum, al geven de obligate Korans, het even obligate Perzisch tapijt en een paar Westerse Koranvertalingen uit de late 17de eeuw ook present (het mooiste voorblad: een Latijnse vertaling uit 1696, gedrukt in Hamburg).
Ons podium staat op de eerste drie fotos: goud voor de Tunesiër Abdallah Akar (wat een schitterende collage en herkent u de raaf?), zilver voor de Japanse moslim, jaja dat bestaat, Fujita Honda (sublieme structuur, veel meer dan sierlijke elegantie) en brons voor de Marokkaan Mohammed Boustane. Maar daarmee willen we niets afdoen van de verdiensten van het puikje van de rest, die onze fotos 6 tot 18 vullen. Stuk voor stuk toppers die ofwel een even grote zuigkracht ontwikkelen als een goeie Rothko, of de beste fauvisten naar de kroon steken, ofwel er even goed als Pollock in slagen energie om te zetten in materie. En dat alles met de schwung en het ritme van de beste futurist, zij het doorgaans in abstract fashion. Zonder meer een sterke kandidaat voor onze expo TOP 10 van 2024, nu al. Een vraagje toch: buiten de al genoemde nationaliteiten zagen we vooral werk uit Iran, Egypte en Syrië, maar waar bleven de Maleiers? Kunnen die niet kalligraferen omdat ze het Arabisch niet beheersen? Maar dat geldt toch ook voor die Japanner, onze zilveren medaille. Enfin, we denken nog twee kunstmusea in KL aan te doen, misschien komen we daar nog boeiende Locals tegen.
KL (4): islamitische dag, part 1: flauwe moskees, en het Islamic Art Center
Zeer slecht weer vandaag: vanaf 10 hr heel de dag druilregen, en bijgevolg maar 26 graden. Dan maken wij van deze zondag een islamitische dag in lange broek, kwestie van Allah netjes gekleed om beter weer te vragen voor de komende dagen. We houden het nog droog op onze wandeling van een half uurtje naar de National Mosque, waar elke vrijdag zon 15000 lokale moslims hun heilige plicht komen vervullen. Good for them, maar wij vinden deze moderne moskee maar niks. En waarom ziet die minaret, zie foto 1, er eerder als een raketwerper uit? Oké, de prayer hall kan er nog mee door, maar die onnozele spichtige zuilenzaal kan in geen lichtjaren de vergelijking doorstaan met de Mezquita van Cordoba. Beste Maleiers, ga eens kijken in Istanbul om te weten hoe je een oude moskee moet bouwen, of in Abu Dhabi om uit te vissen hoe een moderne er kan uitzien. En voor het, zoals steeds in KL banale en rommelige stadspanorama (foto 4) moet je het ook niet doen. Je moet je hier overigens wel registreren voor een bezoek, een van de vragen geldt je religieuze overtuiging. Atheïst behoort niet tot de keuzemogelijkheden, we identificeren ons dan maar als culturele christen.
Gelukkig bevindt zich in de buurt wel een interessant museum: het Islamic Arts Center, nu dus wel open, in tegenstelling tot verleden week. Van buiten ook niks speciaals, maar van binnen very very poshy. Vanuit een hal valt het ons overigens op dat die nieuwe speer in de lucht, de Merdeka 118 die pas in april opengaat, vanuit dit gezichtspunt pal naast de minaret van de grote moskee staat, maar veel hoger is. Wereldse zaken die spirituele overvleugelen, is dat allemaal oké voor Allah? In het museum vallen vooral de prachtlievende plafonds op, maar er zijn ook - naast vele potten en pannen, juwelen, kledingstukken en sierlijke wapens - de nodige replicas van iconische islamitische gebouwen, zoals de Taj Mahal, enkele speciale deuren en gevels en een reconstructie van een Damascus room uit 1820, zo leefden toen rijke Syriërs. Allemaal niet onaardig, en dat alles voor 20 ringgi = een dikke 4 euro (voor vreemdelingen, locals betalen veel minder). Maar de echte verrassing is de waarlijk schitterende gelegenheidstentoonstelling, daar reserveren we een aparte fotoblog voor, zie part 2. Wij blijven intussen islamitisch gezind, er zijn uiteraard nog veel andere moskeeën in KL, en twee daarvan bevinden zich in Little India - in de wijk van de Indische moslims dus, hindoes horen eerder in de Batu Caves thuis, waar we al geweest zijn. Helaas, de Masjid India, de oudste van KL (maar niet ouder dan 1859, voordien bestond KL immers enkel als een klein kampement voor mijnbouwers die tin opgroeven), is gesloten maar kan ons van buiten alvast niet bekoren, en eens te meer nemen we aanstoot aan de KL-gewoonte alle gebouwen kriskras door mekaar te plaatsen, wat vindt Allah daarvan? Niets, hij bestaat niet (The Passenger wordt stante pede uit het land gezet). Nu we hier toch zijn, doen we een wandeling in de wijk, waar je inderdaad meer Indiërs dan Maleiers ziet. Maar ach, dat stelt toch ook niets voor en al helemaal niet in dit mistroostige weer. Ja, je herkent nog wat oude handelspanden, maar ze bladderen af (alles bladdert natuurlijk snel af in dit vochtig-heet klimaat) en het is tekenend dat het Brits-koloniale Colosseum hotel, waar de schrijver Somerset Maugham graag ging lunchen en dat nog voorkomt in de Lonely Planet-gids van 2014 die wij bijhebben, intussen ten prooi is gevallen aan de sloophamer. Deze wijk heeft haar beste tijd gehad, en daar kunnen rommelmarktjes niets aan veranderen, en ook niet de Masjid Jamek, de grootste moskee voor Indische moslims, waarvan de meeste al generaties in Maleisië leven. Zie onze laatste twee fotos: even druilerig en vervallen als het weer. Wel een verdienstelijke zogenaamde sacred garden, maar die lelijke wolkenkrabber van een rubberbedrijf erachter doet toch weer onze architecturale haren ten berge rijzen (ja, er is een stadsplanner aan ons verloren gegaan). Een voordeel wel: pal naast deze moskee ligt het gelijknamige metrostation, zodat we snel Hiltonwaarts kunnen. Weliswaar stappen we per abuis de for ladies only - wagon op (ja, de Maleisische vrouwen, anders zelden schoonheden, worden actief beschermd tegen sexual harassment), maar we hoorden toch niemand gillen in de coupé dus we mogen aannemen dat we ons netjes gedragen hebben.
MELAKA (4 en slot): Waterfront, Kampong Morten en laatste ode aan Chinatown
Je zou het bij al die geschiedenis die ze hier zo graag opdissen nog vergeten, maar Melaka kan ook bogen op een bijzonder gezellig waterfront, zeker als de zon even wil schijnen (als ze dat te lang heeft gedaan, volgt onvermijdelijk een onweer). Sinds amper 10 jaar zijn enkele luxehotels in het straatbeeld verschenen (zoals dat op foto 1), allemaal om de toeristenstroom baas te kunnen, die voornamelijk uit Chinezen bestaat (voor onze ogen echter onmogelijk te bepalen of het mainland-Chinezen betreft, dan wel Singaporezen of Taiwanezen). Verder veel kleurtjes en ferryverkeer en zelfs een heus Portugees galjoen op foto 5. Dat is een replica van de Flor de Mar, het schip dat beladen met schatten in 1511 het pas veroverde Melaka verliet maar voor de kust van Indonesië verging, boontje kwam om zijn loontje, de Portugese koning kon naar zijn schatten fluiten. Die replica herbergt nu het Maritime Museum - voorzien van veel uitleg in het binnenruim via instructieve plakkaten. Grappig, ons bezoek verloopt synchroon met dat van een oude Chinees, maar de bordjes zijn natuurlijk enkel in het Maleisisch en Engels opgesteld. Pech Ping, jij valt naast de prijzen met je Mandarijns! (Toch zagen we elders her en der wel Chinese karakters, Melaka is zich bewust van hun grootste toeristenstroom). Hoeveel we gisteren en eergisteren al geleerd hadden van dat glorierijke vijftiende eeuwse sultanaat, toch steken we nog een paar nieuwtjes op: er werden in Melaka toen 84 (!) talen gehoord, zo internationaal ging het eraan toe. En er was, naast ruilhandel, vooral vrije handel, geen monopoliesysteem met hoge taksen zoals onder de Portugezen en Nederlanders (daarom verloor Melaka als haven gaandeweg aan belang, bovendien werden de Arabische traders de Portugese inspanningen hen te kerstenen snel beu). Er waren zelfs al professionele havenmeesters om alles in goede banen te leiden, zeg nu nog dat moslims niets kunnen klaarmaken.
Maar het is tijd voor een ander vervoermiddel: de unieke riksja van Melaka, wij zitten er op foto 6 al in. Want de fiets is er langs rechts aangelast, zodat de inzittenden (maximum twee, indien geen twee dikzakken) een vrij zicht hebben, is dat niet goed gevonden. Er zit ook een muziekinstallatie in, gisteren passeerde een grote groep jonge Chinezen (Taiwanezen? Singaporezen?) ons met een daverend disco-geluid, wij houden het op een beschaafde ballade op normaal volume. Ver gaat de reis niet, maar iets te ver voor oude voeten ligt de oude wijk Kompong Morten, die - bereikbaar via een mooie Chinese brug, overigens in de vroege 20ste eeuw gefinancierd door de Peranakan Chinees die toen ook de eigenaar van ons hotel, Puri, was - nog helemaal vol staat met oude, echt Maleisische huizen zoals je ze anders enkel in musea nog kan zien. Sterker nog, je kan het mooiste, de Villa Sentosa, bezoeken en een kleine uitleg krijgen van de huisbaas, hij staat op foto 9 en is 84, en kerngezond. Gezellig huis met veel karakter, niets op aan te merken. Geen airco, maar ingenieuze windgaten. Regen op de patio is ook geen probleem: de vloer staat heel lichtjes schuin, zodat het regenwater vanzelf naar de uitgang loopt. Wij vragen de oude baas of hij geen schrik heeft van onteigening, want de moderne bebouwing, zie foto 10, is aardig aan het oprukken. Nee, zegt hij, de rivier zit er tussen. Hopelijk heeft hij gelijk, want die andere oude Chinese wijk aan de overzijde van de stroom is toch maar mooi verdwenen. Enfin, tot zover het mooie Melaka, te allen tijde superieur aan Kuala Lumpur wat ons betreft.
Laat ons fotografisch besluiten met nog een kleine ode aan Chinatown, inclusief de mooiste Chinese tempel van Melaka en een bijzondere neoklassieke villa op onze voorlaatste foto, die weliswaar niets Chinees heeft, maar wel eigendom is van een Peranakan Chinees, naar verluidt de rijkste Baba van het huidige Melaka. Al is Chinatown niet exclusief hoor, zoals onze laatste foto getuigt mag een Mexicaanse mamasita uitgebreid reclame maken voor haar Mexicaans restaurant.
Kritische Noot: Het valt ons niet voor de eerste keer op, maar transport laat in Maleisië wel eens te wensen over, op tal van vlakken. Wij hadden vandaag een afspraak gemaakt met de taxichauffeur die ons van de busterminal naar Hotel Puri bracht, maar .geen taxi te zien op het afgesproken uur. We geven hem vijf minuten en laten vervolgens door het hotel een andere taxi opbellen. Die weet niet waar hotel Puri ligt (! Later blijkt dat de man een Birmaan is en nog niet lang in Melaka verblijft), maar komt uiteindelijk opdagen (en is de helft goedkoper dan die onbetrouwbare taximan van eergisteren!). Allemaal geen probleem, we zijn nog steeds een half uur te vroeg aan de busterminal en hebben ons ticket immers al. Maar de immense ruimte is in twee geknipt, een domestic en een interstate terminal, en nergens een information counter te vinden. Domestic moet het zijn, we gaan toch niet naar Singapore? Mis, poes, we worden daar weggestuurd, KL ligt in een andere provincie dan Melaka, vandaar interstate. Maar nee, we mogen niet binnen, we moeten eerst ons ticket van eergisteren, waar logisch geen Gate opstaat aan een counter laten inwisselen voor een ticket met uitgangspoort en platform. Tjonge, wat een gedoe. Eichmann was een ambtenaar maar de Maleiers kunnen er ook wat van. Enfin, de bus brengt ons daadwerkelijk op twee uur weer aan het busstation van KL, waar we ditmaal zo wijs zijn over te stappen op de snelle, maar duurdere KLIA EXPRESS. Terug op KS SENTRAL, we zijn weer thuis en als er nu iets goed is aangeduid, dan toch zeker de weg naar de Hilton, waar we onze koffer terugvinden en verslag moeten doen aan de conciërge, die immers zelf van Melaka afkomstig is en tevreden constateert dat zijn hometown ons voortreffelijk bevallen is.
MELAKA (3): toegift: Jonkerâs Walk Night Market.
Elke vrijdag- en zaterdagavond organiseert het bruisende Chinatown van Melaka de Jonkers Walk Night Market. Beetje misleidende benaming, want de kilometerslange markt vindt plaats tussen 6 en middernacht. Het is actueel duidelijk een coproductie met China, dat op een groot scherm de gelegenheid te baat neemt om een van haar provincies voor het voetlicht te brengen. En je kan er vooral eten, al kijken wij wel uit als we een poster zoals die op foto 2 zien. Edoch, de drie versnaperingen die wij bij wijze van alternatief avondmaal nuttigden waren niet spicy en in het geval van die bananenpannenkoek zelfs heel lekker. Eten dus, maar je kan hier ook allerlei handelswaar kopen, Chinese drakendansers in de weer zien (hé, t is toch nog geen Chinees Nieuwjaar?), vegetarische chirurgen (zo lijkt het wel) gadeslaan, ballroom dansers bespieden(waarom valt die oude knakker vestimentair uit de toon?), een stinky tofu bestellen (toch maar niet, dank u) en, best van al, het wonderlijke keyboardwerk van een lokale Boeddha-achtige Stevie Wonder beluisteren (die jongen is effectief blind, hij merkt dan ook niet dat wij een bankbriefje in zijn collectebus stoppen). Ja, Melaka, we krijgen er niet genoeg van! Nog 1 blog te gaan, maar morgen ook met de bus terug naar KL.
MELAKA (2) : van het sultanaat via kolonialisme naar de onafhankelijkheid.
We pikken de draad van gisteren op, maar nu structureler: van de glorieuze 15de eeuw tot 1957 en dit via een snoer van geschiedkundige musea, Melaka heeft er veel, ongetwijfeld mede dankzij de erkenning als World Heritage Side door de UNESCO (net als Penang). Wij Antwerpenaren pochen over onze 16de eeuw, de Noorderburen over hun gouden 17de (met een verguldsel van tot slaaf gemaakten), maar in Melaka brandde al in de 15de eeuw de lamp. Dankzij de slimme Parameswara, die zich na zijn bekering tot de islam sultan liet noemen, en de goede nabuurschap met het China van diplomaat-admiraal Cheng Ho en zijn keizer Yong Le, werd Melaka alras het handelscentrum van de Oosterse wereld, begunstigd door de handige ligging van zijn haven en de tolerantie van de Malayaanse heersers, die alle traders, van welke gezindte dan ook, verwelkomden. Natuurlijk ontstonden de eerste moskeeën, maar kijk eens naar foto 1: dit is een van de oudste van Melaka, uiteraard gerestaureerd, maar let vooral op de pagodastructuur van de daken. Dat heeft niets met het Midden-Oosten te maken, maar alles met China, vergeet niet dat Cheng Ho een Chinese moslim was. De opeenvolgende sultans zagen intussen niet op een broedermoord, maar Melaka bloeide en de heersers aanzagen het vanuit hun houten paleis, sinds de jaren 80 prachtig gerestaureerd, een van de eregasten was Yasser Arafat (Maleisië heeft altijd veel sympathie gehad voor de Palestijnen en Israëli mogen nog steeds niet binnen in het land). Leuke dioramas van de ontvangsthal en de slaapkamer van de sultan, allemaal goed gedaan, je schuift er op je sokken doorheen want geen schoenen welkom op de geboende houten vloer.
Maar rijkdom maakt jaloers. De Portugezen hadden lucht gekregen van Melakas weelde en wilden vooral het monopolie op de specerijenhandel. Zij vielen in 1511 aan en wonnen het pleit op grond van superieure wapens, de laatste sultan vluchtte naar het Zuid-Oosten van waar hij probeerde Melaka te veroveren. Onverrichterzake, want de Portugezen hadden snel een sterk fort opgetrokken, waarvan nu nog enkel 1 geblakerde poort rechtstaat (foto 7). Natuurlijk werd ook kerstening betracht, Franciscus Xaverius kwam herhaaldelijk over van Goa, maar veel bekeringssucces kon hij niet laten optekenen - waarschijnlijk predikte hij in St. Pauls Church, nu een sfeervolle ruïne op een heuvel boven de oude stad. Die lokale schoolmeisjes die wij toevallig betrapten zullen ook naar het uitzicht op de Melaka Straits komen kijken, hun klederdracht is typisch voor de Maleisische islam: iedereen een soort losse, lang uitgevallen cagule op, en redelijk wijde broeken, in ieder geval niets dat mannen zou kunnen opwinden. De volwassen vrouwen doen in grote meerderheid hetzelfde, al is hoofdbedekking in Maleisië niet verplicht en wordt die cagule dikwijls vervangen door een elegantere sjaal. Onze conclusie is dat Maleiers vooral nogal preuts zijn en in ieder geval ethisch conservatief. Maar deze islam is wel tolerant tegenover anderen, want al die bezoekers uit China (hier de grootste toeristengroep, zeker inclusief Taiwanezen en Singaporezen) lopen wel enthousiast in short rond en vertonen soms wel diepe decolletés, wat ondenkbaar is voor een Maleisische vrouw (even ondenkbaar als dat zij een boerka zou dragen). Verschoning voor deze uitweiding, we gaan door met ons historisch overzicht. De Portugezen hielden het 130 jaar uit, niet slecht, maar toen daagden andere kolonialistische kapers op die inheemse lui voor hun kar spanden (onder andere met de belofte zich niet met religieuze bekeringsijver bezig te houden) en de Portugezen een militair poepje lieten ruiken.
En wel vanaf foto 12: de Nederlandsers uiteraard, eens te meer was het om de lucratieve specerijenhandel te doen. Dat roze gebouw heet t Stadthuys, het is een replica van het gouvernementsgebouw van toen. Het biedt nu ruimte aan vele historische musea (veel overlapping wel) en je kan van binnen uitkijken over het drukste plein van oud-Melaka, waar altijd de voor deze stad typische riksjas op vrachtjes toeristen azen. Er is ook een fraaie fontein en een Nederlandse Christ Church, weer in die roze steen, en onverlaten hebben over het plein ook wat plastieken koetjes en een windmolen gezet, maar dat vinden we zo onnozel dat we weigeren het te fotograferen. Maar het klopt wel wat de in Indonesië geboren Rudy Kousbroek ooit schreef: als je iets wil terugvinden van de Nederlandse kolonies in Azië, moet je niet naar Indonesië gaan (waar bewust niets behouden bleef) maar naar Maleisië, dat tuk is op het eigen erfgoed, zelfs als koloniale heersers daarbij de hoogste viool speelden.
Ook de Nederlanders hielden het niet langer dan anderhalve eeuw vol. Dan moest men de Britten afhouden, maar die profiteerden van de Napoleontische oorlogen om hun kolonies uit te breiden. Uiteindelijk sloten Nederland en Groot-Brittannië in 1824 een verdrag dat beiden goed uitkwam: de Britten stonden hun enige kolonie in wat nu Indonesië heet af aan Oranje, en de Hollanders gaven Melaka op (het viel hen niet zo zwaar, want ze hadden eerder al Batavia de voorrang gegeven als haven). Jammer voor Melaka, maar de Britten deden met hun nieuw verworven bezit ook niet veel, al zouden ze het tot 1957 behouden. Melaka was een backwater geworden, en niet enkel vanwege verzilting: om strategische redenen gaven de Engelsen de voorkeur aan de ontwikkeling van enerzijds Singapore en anderzijds Penang. En zo dobberde de geschiedenis verder, tot - zie onze laatste twee fotos - alle wegen leiden naar de onafhankelijkheid, bedongen in 1957 zonder strijd, na bijna 450 jaar kolonisatie (zijn Maleiers Vlamingen?). Dan wel ironisch dat de Memorial Hall for Independence die op onze laatste foto staat oorspronkelijk door de Britten gebouwd werd en de voor locals niet toegankelijke elitaire Malacca Club had gehuisvest. Maar ja, Maleiers zijn niet rancuneus en zeker in Melaka word je als toerist regelmatig aangesproken door een vriendelijke inwoner, die doorgaans het Engels zeer goed machtig is en duidelijk zelf ook vindt dat de eigen stad stukken interessanter dan heel dat monsterachtige Kuala Lumpur. Die gastvrijheid zullen we nog constateren, maar dat is stof voor een volgende blog.
MELAKA (1) - de Peranakan-Chinezen en 1 Chinese moslimadmiraal
Met de bus naar Melaka, een stad die in tegenstelling tot Kuala Lumpur met geschiedenis beladen is, blijkt poepsimpel al doet de trein naar het busstation van KL er veel langer over dan nodig, wegens signalisatieproblemen. Maar ach, we hebben tijd genoeg daar we immers twee nachten in Melaka verblijven. We vertrekken met de bus van 12 pm, komen aan om 2 pm, worden meteen een taxi in gesleurd en betrekken om half 3 een eenvoudige kamer in het historische Hotel Puri (foto 1) dat zoals zoveel in Melakas Chinatown aan een Chinees toebehoort, maar dan wel een Peranakan Chinese. Dwz een inwijkeling die lang geleden om den brode in wat nu Maleisië is terechtkwam en zich daar verenigde met lokale meisjes (op dezelfde wijze als er hier ook Peranakan Indians bestaan). Dit hotel is aardig genoeg (en goedkoop!) maar het verbleekt zowaar bij de drie andere gevels die op de fotoreeks hieronder staan. De eerste twee zijn musea, wellicht de beste van de stad, de derde behoort toe aan het beste restaurant van Melaka.
Museum 1: het Baba Nonya Heritage Museum. Een ongelooflijk fraai huis, zie de plaatjes, dat ene Mr. Chan, die als kleine ondernemer begon maar eindigde als steenrijke rubberboer, liet optrekken op het einde van de 19de eeuw. Zijn echtgenote werd liefkozend (?) fat mother genoemd, zijn zoon nam de zaak over en kreeg 8 kinderen die ook allemaal een gezin stichtten zodat het pand nu nog in handen is van de familie die zeker goede centjes verdient met het toegangsbewijs van de vele bezoekers, vooral in het weekend (Melaka is een populaire weekendtrip voor Singapore-Chinezen). De plaatjes spreken voor zich, nemen wij aan, dit huis ademt geschiedenis uit en wordt piekfijn onderhouden. Merkwaardigste feature: de vergulde trap naar de eerste verdieping, die van boven opvouwbare luiken heeft (zie foto). Waarom? Men weet het niet zeker. Om inbrekers de weg te versperren? Weinig waarschijnlijk, wie al zo ver is geraakt laat zich door de luiken niet tegenhouden. Misschien eerder om de kleinste kinderen te beletten s nachts een doodsmak te maken? Overigens werden de Chans hier ook verrast door de Japanse bezetter in 1941, maar ze ontsprongen de dans (afgekocht?). Wel zie je hier in een vitrine Japanse banknoten die ze als bezetter meteen invoerden. Zoals de Russen nu Russische paspoorten uitdelen aan Oekraïners in de Donbass, elke bezetter denkt steeds weer dat hij er voor eeuwig is.
Museum 2: Cheng Ho Cultural Museum. NOG interessanter. En zegt iets over het Westers geschiedenisonderwijs. Iedereen heeft op school gehoord over Columbus, en allicht ook nog Vasco da Gama en Magellaes. Maar wie kent Cheng Ho? Hij werd in 1375 geboren als Chinese moslim (jaja, dat bestaat) en was goede maatjes met de nieuwe Ming-keizer Yongle, die hij als eunuch trouw diende (op die wijze moest de keizer al geen concurrentie vrezen bij zijn talloze concubines). Cheng Ho kreeg het bevel over de Chinese vloot en die was in de 15de eeuw even machtig als nu en heel wat professioneler uitgebouwd als de schuiten waarmee Columbus 85 jaar later het ruime sop koos. Ho had het bevel over 28000 zeelieden (!) die aan boord zelfs verse groenten teelden, zoals op een van de installaties te merken is. Hij maakte, voor hij op zn 62 zou overlijden, zeven wereldreizen naar het Westen, met als verste punt Mogadishu (waar hij voor de Chinese keizer als geschenk een giraffe op de kop tikte, figuurlijk dan). Maar steeds weer maakte hij halt in Melaka, dat immers precies in het midden van India en China ligt en beschutting bood tegen de taifoens van Indonesië. Het geval wilde dat in Melaka Parameswara, een halve piraat+hele hindoe uit Sumatra zichzelf net tot koning had gekroond. Hij ziet er wel kwaad uit op onze foto van de installatie ter zake, maar dat is slechts schijn: de man in het purper, Ho, bewees Parameswara alle eer en zegde hem Chinese steun toe tegen het bedreigende Siam. Voor wat hoort wat? Niemand weet zeker hoe alles precies in zn werk ging, maar feit is dat Parameswara zich van de weeromstuit bekeerde tot de islam en daarvan de staatsgodsdienst maakte. Je hebt islamhaters die menen dat deze soldatenreligie de godsdienst steeds te vuur en te zwaard oplegde, maar zo ging het alvast niet in Maleisië. Of Indonesië, want ook daar was de slimme diplomaat Cheng Ho, die op zijn zeven reizen nergens slag leverde, natuurlijk kind aan huis. Het laat zich aanzien dat hij ook daar instrumenteel was in de vreedzame verspreiding van de islam (naast Arabische handelaars, maar die waren in Zuid-Oost Azië minder aanwezig dan in Afrika of Zuid-Europa). Een Indonesische historicus schreef er in 1968 een controversieel boek over, maar toen was communistenjager Soeharto net aan de macht gekomen. Dat boek werd dus verboden, onmogelijk dat een Chinese communist de islam naar Indonesië zou gebracht hebben! Het is dan wel niet bewezen, maar omdat Melaka (waar de invloed van Cheng Ho aantoonbaar groot is, naast die van Indische moslims ) dicht bij Sumatra ligt en de hele geschiedenis van wat nu Maleisië en Indonesië heet nauw vervlochten is, zou het best wel eens kunnen kloppen. Veel bijgeleerd vandaag!
Maar ook goed gegeten! Melaka geldt als een hot spot van eetcultuur en daar hebben die Peranakan Chinezen weer alles mee te maken. Toen wij vanmorgen onze koffer overhandigden aan de conciërge van de Hilton (we komen toe met ons rugzakje voor 2 nachten) bleek die zelf uit Melaka afkomstig te zijn. Ga dineren in de Peranakan Mansion, zei hij, pal naast de deur van Puri! Wel een beetje prijzig, maar zeker het beste restaurant van de oude stad. En dat bleek ook zo te zijn, als je tenminste een beetje spicy food kan behappen (toch niet overdreven, wij namen een sample van vis en vlees, met rijst, vernuftige sausjes en een mint mojito als origineel begeleidend drankje. Kan u allemaal niet proeven, maar kijken kan wel: naar de bekoorlijk verlichte buitengevel en twee van de fantastische binnenruimtes. Kortom: we hebben onze eerste halve dag in Melaka goed besteed en hebben nog anderhalve dag te goed. En dat is geen weelde, want Melaka heeft nog veel meer geschiedenis te bieden dan Chineze - de Westerse koloniale machten waren hier immers, vanaf de eeuw na Cheng Ho, OOK kind aan huis, en op veel minder zachtaardige wijze dan onze Chinese moslim.
ps: en waarom hield China op een grote zeevarende mogendheid te zijn? Dat was een besluit van de volgende keizer, hem ingegeven door allerhande malheuren die keizer Yongle in zijn laatste levensjaren overkwamen (en Cheng Ho was ook al gestorven tijdens de terugreis van zijn zevende trip). Maar Xi Jin Ping, voor wie Cheng Ho vast een voorbeeld is, gaat dat nu allemaal goedmaken zie .
KL (3): The Golden Triangle (maar het is een stompe driehoek)
Vandaag gaan we met de monorail naar de de Menara KL Tower, je ziet beide op foto 1, een van de hoge observatiepunten gelegen in de moderne zakenwijk van KL en volgens onze reisgids ook die met het beste Panorama (beter dan de veel drukker bezochte op de Petronas Twin Towers in dezelfde buurt). Nou, we beg to differ. Wij zien enkel een onbehoorlijk rommeltje onder ons, van stadsurbanisatie hebben de projectontwikkelaars van KL blijkbaar niet veel kaas gegeten en dat je in een sky box kan gaan staan, met een glazen vloer onder je, is ook niet van aard onze mening bij te stellen. Tsja, ergens een gewenningsverschijnsel, we hebben al zoveel observatieplatforms bezocht overal ter wereld, en dit is een onderdeurtje. Wel zien we, ditmaal van dicht bij, de nieuw gebouwde speer die de Buhr Khalifa van Dubai naar de kroon moet steken, maar hij is nog niet helemaal af en zal pas in april openen, met een Michelin restaurant boven. Terwijl het revolving restaurant dat in deze toren behuisd is, sinds oktober 2023 gesloten is wegens juridische kweddelen met de eigenaars van de telecommunicatietoren. Wat een gesukkel allemaal vrienden, in Singapore zijn ze beter bij de les hoor! Al is dat kunstmatig grasveld beneden wel drollig, verwachten ze dat de Engelsen gaan terugkomen koloniseren, met een strookje cricket na? En ja, met de avondverlichting zal het er minder rommelig uitzien, zoals blijkt uit die ene foto die we van een wervend reclamefilmpje trokken.
Nee, werkelijk, in heel die Gouden Driehoek is alles gewonnen verloren op en naast mekaar gebouwd, wij vinden het allemaal om ter lelijkst. Behalve de Petronas Twin Towers dan, olie en gasrijkdom does the trick. Geen sprake van dat we hier ook nog eens naar boven gaan (alle tijdsloten zijn overigens uitverkocht tot half drie vanmiddag), maar op zich mogen die twee torens er zijn, en je kan ze het best beschouwen vanuit het verdienstelijke KLCC park, dat door de grote Braziliaanse landschapsarchitect Roberto Burl Marx werd getekend. Het gaat toch beter als een buitenlander de Maleiers komt bijstaan, blijkbaar. Aan de rand van dit park ligt het Aquarium, een degelijk exemplaar, al heeft men spijtig genoeg die podologisch begaafde vissen die dode huidschilfers van mensenvoeten oppeuzelen niet meer in de aanbieding. Jammer, want het is een verslavende behandeling, we lieten onze arme voeten in Cambodja al eens door deze Doctor Fishes soigneren. Verder the usual stuff natuurlijk (een tunnel, veel zwemmend ongeregeld), maar ook een vis die wij nog nooit in ons leven hebben gezien. Hij draagt, zie op foto 13 een koppel, enkel een Maleisische naam, een local naast ons vraagt of wij de Engelse naam kennen. Nee, antwoorden wij naar waarheid, nog nooit een dier gezien dat er van buiten als een vis uitziet, maar van binnen, als het schepsel zich omdraait, als een krab. Ja, zegt onze vriend voor twee minuten, het smaakt ook min of meer als krab, als men tenminste niet vergeet er eerst het gif uit te halen, dat is ook voor de mens gevaarlijk. Tropische beesten, altijd gezellig. Waarna wij ophoepelen en weer aanbelanden in KS SENTRAL, voor een keertje eens niet superdruk. Onze ligstoel aan het zwembad wacht op ons, maar helaas, dat feestje gaat niet door wegens een plots opduikende regenbui - overigens pas de eerste die ons in KL overvalt. Morgen geen blog, dan reizen we met de bus naar Melakka voor 2 overnachtingen, kwestie van de Nederlandse heerschappij van vroeger eens nader te beschouwen (komt goed uit, want we zijn net begonnen aan Revolusi van David Van Reybrouck).
KL (2): de Indiërs aan het feest, vooral in de Batu Caves
Paniek in de hotelkamer vanmorgen! Plots blijkt onze iPad-oplader stuk (het is niet de draad, blijkt uit een test met een andere draad), moeten we nu stoppen met fotograferen en bloggen wegens batterij morgen plat? Want een oplader met twee pinnen kan je in Maleisië, dat op het Engelse systeem zit (drie pinnen), gegarandeerd niet vinden. Toch niet, want onze smartphone-oplader werkt nog wel en daar past de iPad-draad ook in. Nu zitten we dagelijks kabellegger te spelen, want er is ook nog de SONOS-soundbar; drie draden voor 1 oplader, het wordt krap op de digitale markt.
KL heeft een geïntegreerd openbaar vervoersysteem dat je wel even moet bestuderen (zie foto 1). Goedkoop is het, zodat we allicht te veel geld op onze Touch and Go-kaart hebben laten zetten (kan enkel aan een counter, niet aan een machine, leve het menselijk contact), maar beter te veel dan te weinig. Om 8.30 zijn we al de boer op, naar de Batu Caves, helemaal bovenaan in het midden van foto 1 en een rit van 25 minuten. Dat wordt echter een uurtje, want onze trein houdt er drie haltes voor de terminus mee op en dus moeten we (lang) wachten op de volgende trein. Lijkt wel De Lijn! Maar proper zijn ze, die toestellen en ze hebben, tiens tiens, speciale wagons voor ladies only. Ter plekke gekomen, wordt het snel drukker, want deze grotten, heilige schrijnen voor de Indische minderheid van Maleisië (vooral de Tamils onder hen, want er leven hier ook Indische moslims). Een eerste grot wordt bewaakt door Hanuman, de apengod, die kennen we nog. Dan ook geen wonder dat het hier volloopt van vieze aapjes, die proberen alles te stelen wat de mensen in hun handen houden en met mekaar strijd leveren om het beste eten. Binnen gaat het er rustiger aan toe. In de Sri Ramayana Cave heeft men de mythe van Rama (zoals opgetekend in zijn Ramayana en een gedeelte van de Mahabrata) als een driedimensionaal stripverhaal uitgebeeld. Inclusief strijdwagens en reuzen die moeten wakker gemaakt worden, tjonge, tjonge, wat een gedoe. Hebben we al eens gezegd dat het hindoeïsme de kinderachtigste religie ter wereld is? Nee? Bij deze dan. Alle infantiliteit echter ter zijde voor het hoofdplein waar Lord Subramaniam (wie is die gozer nu ook weer) als verguld standbeeld indrukwekkend staat te zijn. En dan mag je, via 272 (!) trappen naar de hoofdgrot. Ons niet gezien, de vakbond die onze benen bestuurt, weigert beslist. Ook wensen wij onze sneakers niet uit te doen om zon kitscherige binnentempel te mogen betreden. Wel zijn we te porren om 5 Ringgi (= 1 euro) te betalen voor Cave Villa. Dat is nu ook wel geen meesterwerk, maar je betreedt deze plek tenminste via een mooie natuur-miniwandeling, om vervolgens te stuiten op vreselijke sculpturen (die te koop zijn!) en een Indisch dansje van een hoogstens twaalfjarig meisje (kinderarbeid?). Gelukkig biedt de grot zelf een paar betere installaties, wij voelen wel wat voor die rode duivels. Tot zover de Batu Caves. Je moet het gezien hebben als je in KL bent, maar de Tamils zullen er toch meer aan hebben dan wij.
Op dezelfde trein maken we nog een stop - 600 meter van het station bevindt zich een nieuw museum (nog maar tien jaar open) dat Bank Negara heet. De naam doet het al vermoeden: Negara is de staatsbank van Maleisië en er is, zowel langs buiten als van binnen, niet op een ringgi gekeken: fraai gebouw, schitterend interieur, gratis ook, maar wat doet men ermee? Wij bezochten het omdat we wisten dat de hoogste verdieping een Art Gallery was, maar mijn hemel, het is geen wonder dat we nooit eerder iets vernomen hebben van Maleisische schilders. De gelegenheidsexpo heet The art of storytelling maar eens te meer betreft het een infantiel, en veel te druk spektakel, dat alweer vooral aan Maleisiers van Indische afkomst werd uitbesteed (nog wat goden, geesten en demonen dus). Enkel Yusuf Ghani kan ons op foto 17 een beetje bekoren (een beetje!). De rest van dit grote gebouw is besteed aan een collectie van munten en de pedagogische werken van deze staatsbank: kinderen leren wat een bank is, waarom die moet handelen in lijn met de sharia-wetgeving en hoe de opeenvolgende gouverneurs hun best hebben gedaan voor het vaderland. Jammer dat Lippens geen Maleisiër was!
Zo dreigt dit in tweevoud een sofdag te worden, maar we ronden hem prima af. Op KS SENTRAL slagen we er na navraag in het kantoor van ETS te vinden, en dat is de treinmaatschappij die ons op 12 januari naar Butterworth zal brengen. Maar die populaire trein kan je best voorbestellen, zodoende. Weliswaar vragen ze ons paspoortnummer (kennen we niet van buiten, ons paspoort ligt veiligheidshalve in de kluis van onze hotelkamer), maar we kunnen ons identificeren met onze Belgische identiteitskaart die we gelukkig ook bijhebben. 1 ticket 1 voor The Passenger (de bediende denkt dat wij JOSEPH MARIA heten, ook goed) om 11 hr met aankomst 15 hr, heel goed, net wat we wilden. Bij de toeristische dienst (alles bestaat op KS SENTRAL, je moet het alleen allemaal weten te vinden in deze mierenhoop) informeren we naar de bus die ons overmorgen naar Melaka gaat brengen (zoals we dachten zijn er zoveel bussen dat hiervoor niets moet voorbesteld worden) en installeren we ons, net zoals gisterennamiddag, aan het zwembad, dat de Hilton op de 8ste verdieping deelt met het aanpalende Meridien-hotel. Met een caipirinha, schol!
KL (1): van oud naar nieuw via de Lake Gardens en Thean Hou Temple.
31/12: haha, vanmorgen zien we, redelijk uitgeslapen, wel een zonnig KL voor onze neus. Naar die waterplas rechts boven foto 1 willen we wandelen, dat ziet er niet ver uit, en we kunnen een eerste stop maken in het National Museum Negara, volgens onze hotelconcierge slechts 15 minuten wandelen, hij legt uit welke richting we uitmoeten. Klopt als een bus, en daar is het museum al (foto 2), maar verhip, hoe komen we nu die snelweg over? Beetje zoeken, maar tenslotte vinden we een underpass via de parking van een hotel, beetje ingewikkeld maar ons vorig leven als spoorzoeker komt ons van pas. Het museum ziet er van binnen heel voornaam uit (dure vloertegels, een geschenk van Pakistan) en vertelt op licht-oubollige wijze heel de oude en moderne geschiedenis van Maleisië, dat natuurlijk nog maar sinds 1957 een land is. Daarvoor: sultanaten, waaronder een glorierijk in de 15de eeuw, koloniale heersers (Portugal, Nederland en tenslotte Engeland), een Japanse bezetting (waarvan vooral de Chinese bevolking, 25% van het totaal, te lijden had). Daarna: een multi-etnische staat, gesticht door de wijze vader des vaderlands Tunku Abdul Rahman. Zijn Alliance Party verenigde Maleiers, Chinezen en Indiërs (nog een belangrijke minderheid), maar kwam na 7 jaar in conflict met de leidende partij van Singapore. Raciale conflicten of een burgeroorlog dreigden en wat deed deze man? De afscheiding van Singapore bepleiten in het belang van de vrede, en zo geschiedde in 1965. Zou het Israël op ideeën kunnen brengen? Tsja, vergeet het, zionisten denken zo niet, en doen ze dat uiteindelijk wel (Rabin) worden ze vermoord. Verdienstelijk museum dus, maar weinig eye candy, des te meer tekst. We worden nu al moe van het geslenter en de dag is nog jong. Reden ze hier nog maar met riksjas rond, zoals op foto 4.
Volgens onze gids kan je van dit museum met een brug (over weer zon snelweg) naar de Lake Gardens. Klopt, maar de roltrap is kapot, we bevinden ons precies weer in Antwerpen. Grrr, vermoeiend. Deze wijk met veel groen werd in feite geconcipieerd door de elitaire Engelsen, die hun ondergeschikten in de stoffige stad achterlieten. Er zijn nog steeds veel ontspanningsmogelijkheden, zoals een poshy planetarium (foto 5), maar dat laten we links liggen. Liever naar het Bird Park, zoals het een Oostvogel betaamt. De dieren hebben hier veel plek en zijn duidelijk gewend aan mensen, zodat je ze van dichtbij kan fotograferen. Wij hebben het voor die show-pelikaan en die uil met een lijf dat van boomschors lijkt gemaakt, of anders heeft hij zijn pyjama al aan. Er zijn ook artificiële watervallen en een foto-opportuniteit voor mensen die graag met vogels op hun lijf zitten, wat wil je nog meer.
Nog een museum willen wij, kwestie van airco te verwerven, want hot hot hot buiten, en dorstig ben je altijd, ook al hebben we een gezinsfles water gedronken voor ons vogelbezoek. In de buurt ligt het Islamic Arts Museum, we vinden het met enige moeite (slechte bewegwijzering!), maar hè, het is gesloten, wat niet normaal is (hun sluitingsdag is maandag). Gelukkig ligt ernaast nog een ander museum, en dat is een verrassende meevaller, en nog gratis ook: het Royal Malaysian Police Museum. Merkwaardige binnenhal (foto 12), maar ja, de politie had hier wel een en ander te stellen. Vooral met de communisten, die van 1950 tot 1985 sporadisch terreur zaaiden - naast tweedracht in de hand werkten tussen Maleiers en Chinezen. Ergo staat de politie, meer dan het leger, hier hoog in aanzien en je komt hier werkelijk alles over de Maleisische flik (en vrouwelijke flik!) te weten. Inclusief zijn/haar vervoermiddelen. Motosikal, geen moeilijke taal hé, dat Maleisisch? (Een verbastering van het Engels uiteraard).
We moeten terug naar het hotel, waar we vroeg wensen te eten om daarna met de metro naar KLCC park te tuffen, kwestie van in t-shirt eens een nieuwjaarsvuurwerk te zien. Loopt anders af. Alle restaurants van de Hilton blijken een speciaal nieuwjaarsbuffet in petto te hebben, maar in het grootste kunnen wij er nog net bij, al hebben we geen reservatie. We weigeren een gek hoedje op te zetten, een bezoek van de kerstman (hier vergezeld van een kerstvrouw, wat zijn dat voor manieren) kunnen we wel gedogen. Prima eten overigens, maar drinken a volonte is niet meer aan ons besteed: na afloop, om 9 uur, zoeken we een beetje duizelig onze kamer op. Even rusten voor het vuurwerk! Ja, goed idee, maar als we onze ogen terug opendoen blijkt het al half twee s nachts! Maar ja, iedereen weet toch dat die Maleiers van vuurwerk niets afweten en men had ons gewaarschuwd voor zakkenrollers, dus maybe for the better.
1/1/2024: Rustdag in de ronde, nu al. Iets doen we toch: naar KL Central, het verkeersknooppunt onder ons hotel lopen, om ons een Touch and Go-kaart aan te schaffen, die we voor elke vorm van openbaar vervoer in de Klang Valley kunnen gebruiken (je kan ze bijvullen als het bedrag bijna op is - afgekeken van de Londense Oyster Card). Moeten we toch meteen uitproberen: 1 stop met de Monorail en we zouden dicht bij de mooiste boeddha-tempel moeten uitkomen. Ja, maar eerst moet je de juiste lijn vinden (wat een verwarring in dit reuzengrote station! Een kat vindt er haar jongen niet terug). Gelukt, maar het blijkt van die light rail-stop toch nog een half uur lopen te zijn naar de Thean Hou Temple, zo genoemd naar de hemelse moeder, zie ze blinken op de foto. En daarvan een stuk steil omhoog, lieve help! Enfin, we zijn er geraakt. Er wordt hier veel getrouwd - nu wel niet door moslims, denken wij - maar 40% van de bevolking is geen moslim. En op het bovendek kan je uitkijken over een deel van de stad (het tweede gebouw van links is onze Hilton, maar waag het niet deze excursie helemaal te voet te ondernemen, de rechtse speer in de lucht is de lokale Burj Khalifa, bijna even hoog en pas af). Zoals uit de laatste foto blijkt: oud en nieuw kan je in KL makkelijk in 1 plaatje vangen, zoals wij oud (31/12) en nieuw (1/1) in 1 blog hebben gevangen. Om half twee zijn we al terug in KL SENTRAL (waar het nu nog drukker is dan vanmorgen) en de weg naar boven, Hiltonwaarts (die is wel voorbeeldig aangeduid) kennen we al. Platte rust aan het zwembad op het dakterras! Waar we alweer in slaap vallen. We zullen het maar aan de warmte en niet aan onze leeftijd wijten .
Amsterdam/KL, 13 uur vliegen maar tenminste een rechtstreekse vlucht, die moesten we hebben. En nog wel met een stoel op de eerste economy-rij voor maximale beenruimte (je kan die benen helemaal strekken) - handig voor een nachtvlucht en tegen de bloedklonters, maar veel geslapen hebben we toch niet en bovendien moet afgerekend worden met een paar jengelende tweejarigen, waarom komen die niet met de boot. Maar kom, KLM vliegt tenminste niet meer over Rusland en Oekraïne, zoals in 2017, hoe zou dat komen?
KL vertoont zich in de verwachte gedaante: zwaarbewolkt, regenachtig, maar altijd 30 graden warm. In de voormiddag zullen we de zon wel eens zien zeker, en qua handbagage zullen we best altijd een regenponcho meezeulen (regenjas is te warm). Maar eerst naar ons hotel, de centrale HILTON. Niet van onze gewoonte, zon keten, maar nu was het handig: de HILTON bevindt zich pal boven het transportknooppunt KL SENTRAL, en die laatste plek kan je bereiken vanuit de luchthaven met de KLIA EXPRESS trein, 28 minuten, veel sneller dan met een taxi en goedkoop ook (circa 10 euro). Toevallig zien we buiten SENTRAL Queen bordje: verboden te roken, op straffe van 10000 Ri boete of 2 jaar gevangenis. Meteen maakt Maleisië zijn reputatie van draconische straffenuitdeler waar: dat lokale geldbedrag is meer dan 2000 euro, we mogen dus aannemen dat de lokale gevangenissen goed vol zitten. Stoppen met roken is ook een optie - vrijwel de onze trouwens.
Vriendelijke mensen natuurlijk in de HILTON, waar we om half zes pm arriveren. Verdienstelijk panorama op centraal KL vanuit onze kamer (foto 1 en 2) en van binnen een mooie doorloopstructuur, zoals blijkt uit foto 3. Twee bedden, dat andere is voor Paris Hilton, die naar verluidt wel eens langskomt. En in een van de vele restaurants van het complex een prima steak gegeten, ter versterking. Plus een babbeltje in het Nederlands met een jonge stagiair, die studeert aan de hotelschool van Eindhoven en nu 6 maanden stage loopt in KL. Bon, we zijn hier al thuis, en blijven hier, met een onderbreking voor een tweedaagse excursie, zomaar eventjes 11 nachten. Voor nu: sloapel en tot 1/1.
