Wie ooit "Game of Thrones"
gezien of gelezen heeft, weet dat de voorspelling "Winter is coming" weinig goeds belooft, wel integendeel.
Het zou weleens kunnen dat niet alléén in Westeros, maar ook bij ons, de komende winter er één zal zijn van
grote zorgen en angsten. Want het SARS-CoV-2 virus zal heel waarschijnlijk
gezelschap krijgen van het Influenza-virus dat elke winter zijn opwachting komt
maken in onze streken.
En ja, ik weet het wel: Influenza is "maar een griepje". Maar voor een goed begrip: het is "een griepje" dat wereldwijd ieder jaar
gemiddeld zo n 250.000 dodelijke slachtoffers maakt. In België, waar we om één
of andere reden altijd zwaarder in de brokken delen, betekende dat in het
griepseizoen 2018/2019 een oversterfte, als gevolg van Influenza, van naar
schatting 2.900 personen. En 2018/2019 was een "matig" griepseizoen. Het jaar daarvoor (2017/2018) waren dat er
naar schatting 9.400. Wie zei ook weer dat Covid-19 toch wel wat anders is dan "een griepje"?
Als u mij een zijsprongetje wil vergeven,
hierbij moet mij toch iets van het hart.
Bij de laatste persmededeling van het
corona-crisiscentrum is opnieuw de vergelijking gemaakt tussen de
sterftecijfers door griep en die van corona. Daarbij was sprake van hooguit 3 à
4.000 doden door de griep, in de voorbije jaren. Wat betekent dat corona bijna
twee en een half keer zoveel slachtoffers maakt als de griep. En dús is corona
véél erger en gevaarlijker dan de griep, en dús waren de genomen maatregelen
nodig en gerechtvaardigd. De aandachtige en kritische lezer zal merken dat die
cijfers niet helemaal overeenstemmen met wat ik hierboven geschreven heb, over
een "oversterfte" van 9.400 personen.
Terwijl mijn cijfers te vinden zijn op de website van Sciensano, het officiële orgaan dat de cijfers van infectieziektes
bijhoudt.
Het "probleem"
is dat bij de cijfers over griepdoden die in de vergelijking met corona
gebruikt worden, alléén de "echte"
griepdoden vermeld worden. Dat is een onderschatting,
want als iemand bijvoorbeeld als gevolg van de griep een longontsteking opdoet
en daaraan sterft, dan wordt die niet als "griepdode"
geregistreerd, maar is de doodsoorzaak een longontsteking. Bij corona doet men
exact het omgekeerde: daar worden de "vermoedelijke
gevallen" meegerekend, en dus zijn die getallen een overschatting. Als een stokoud vrouwtje komt te sterven in een
woonzorgcentrum waar corona is vastgesteld, dan is dat vrouwtje automatisch een
corona-slachtoffer.
De vergelijking tussen de beide getallen
loopt dus behoorlijk mank, om het zacht uit te drukken. De vroegere pers-adviseur
van Donald Trump zou dat omschreven hebben als "alternative facts". Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat dit
doelbewust gebeurt. Vermoedelijk om de draconische maatregelen te kunnen
rechtvaardigen, en om te zorgen dat de schrik erin blijft zodat we ons braaf
aan de richtlijnen zouden houden.
Maar dit geheel terzijde.
Stel dat ons in het late najaar inderdaad een tweede corona-golf te
wachten staat, en dat daar een serieuze griepepidemie bovenop komt, dan zouden
we angstwekkende cijfers mogen verwachten. Want als het influenza-virus zijn
initiële angst voor corona overwonnen zal hebben, zal het weer ongestoord zijn
gang kunnen gaan, en het lijkt erop dat ze de koek eerlijk onder elkaar zullen
verdelen. Influenza zal de ouderen met rust laten, want die zijn ingeënt, en
zich op de jeugd concentreren. En dan krijgt Covid-19 vrij spel bij de oudere
generatie.
Als het inderdaad zo ver komt, dan zullen de zaken toch wel anders
mogen aangepakt worden dan bij de lopende corona-pandemie. We kunnen natuurlijk
de truc met de lockdown nog eens proberen, maar dan sturen we de Belgische
samenleving gegarandeerd terug naar Daense
toestanden. En bovendien heeft de lopende crisis al aangetoond dat die truc
langs geen kanten werkt. Laat ons hopen dat we tegen dan zullen geleerd hebben
van de aanpak in landen waar ze Covid-19 wél onder controle hebben kunnen
houden.
Ik wil geen doemdenker spelen, maar het lijkt er toch op dat de natuur
zich stilaan op de mens begint te wreken voor wat we haar al decennia lang
aandoen, en voor de niet-te-stillen hebzucht en vraatzucht waarmee wij de
natuur plunderen en verkrachten. Dat kon gewoon niet ongestraft blijven
doorgaan, daar moesten vroeg of laat accidenten van komen. Het zou weleens
kunnen dat het moment gekomen is dat wij de prijs moeten betalen.
Misschien vinden we tijdig een vaccin tegen het SARS-CoV-2 virus, en
kunnen we de ramp voor deze keer nog afwentelen. Maar het lijkt een beetje op
de strijd tegen dopinggebruik, of de strijd tegen drugs, of de strijd tegen
cyber-criminelen: hoe hard we ook lopen, we liggen altijd minstens één stap
achter. Want we maken altijd de fout van onderschatting of zelfgenoegzaamheid.
En als er iets is wat we zeker niet mogen doen, dan is het de vindingrijkheid van
de natuur onderschatten.
Laat ons hopen dat we tijdig tot het inzicht komen dat we geen baas
zijn van de natuur, maar alleen maar een deel ervan. En dat we stoppen met
parasiteren op de natuur en leren er in symbiose mee samen te leven. Zoals alle
andere levende wezens.
Misschien zal de natuur ons dan toch nog een kans geven om te
overleven?
Wie zou ooit gedacht hebben dat zelfs onze varkens het slachtoffer
konden zijn van de corona-crisis?
Ja, dus: ze blijven noodgedwongen in hun kot, net als de meesten van
ons, en daardoor worden ze op den duur "moddervet"
(net als velen van ons). Het moment dat ze geslacht hadden moeten worden, is
voor veel van die varkens al lang voorbij, maar ze moeten nog altijd in hun kot blijven. Want er zijn geen
afnemers voor de geslachte varkens: de restaurants zijn al wekenlang dicht, en
de export ligt compleet op zijn gat. De varkensboeren krabben zich in het West-Vlaamse
haar. Omdat die vetgemeste varkens plaats innemen in de stallen, terwijl er
ruimte zou moeten komen voor de jeugd, en omdat die dikke varkens handenvol
geld kosten in plaats van op te brengen.
Nu zijn de varkensboeren wel niet de enigen die stilaan de bodem van
hun geldkoffer beginnen te zien omdat de kosten blijven lopen terwijl de
inkomsten uitblijven. De situatie is al even dramatisch voor (bijvoorbeeld) de
aspergekwekers, of voor de aardbeientelers, die door de lockdown geen (meestal
buitenlandse) arbeidskrachten kunnen aantrekken om de vruchten van hun
levenswerk te oogsten, waardoor alles in de grond of aan de struiken dreigt weg
te rotten. En als de situatie nog even aanhoudt, dan komt ook de Limburgse
fruitoogst in het gedrang.
Het schrijnende hierbij is dat niet alleen de boeren en telers zélf
hiervan het slachtoffer zullen zijn. Doordat er niet kan geoogst worden, zal
het voedselaanbod voor de winkels kleiner worden, en dus zullen de prijzen
stijgen. En alles zal duurder worden in de supermarkt. Voor diegenen die het
moeilijk hebben om rond te komen, en die het door deze crisis nóg moeilijker kregen
omdat ze (technisch) werkloos thuis zitten, zullen dit erg zware tijden worden.
We gaan naar een periode waarbij meer en meer mensen steun nodig hebben van het
OCMW, en alléén nog in "sociale winkels"
terecht kunnen. Of zelfs bij voedselbanken moeten aankloppen om hun gezin te
kunnen voeden, of afhankelijk zullen zijn van voedselbonnen. Zoals nu al in
Antwerpen en in Gent.
Dat soort taferelen verwacht je in een failliet land als Venezuela, of
in een land dat kreunt onder de oorlogsellende. Maar in een welvarende
maatschappij als de onze, met alle sociale voorzieningen die er bestaan, is dat
niet alleen een niet te vatten anachronisme, het is ook en vooral een
regelrechte schande.
En wat misschien nog het meest schrijnend is, is dat die mensen die nu
met hun vette varkens of zwaar beladen fruitbomen blijven zitten, volgend jaar
misschien zélf zullen moeten gaan aanschuiven bij de voedselbank, omdat ze door
de oplopende schulden en uitblijvende inkomsten ongewild en onterecht ook in de
armoede zullen verzeild zijn.
Of hoe ons hele sociale en economisch stelsel weleens als een kaartenhuisje
ineen zou kunnen stuiken.
Ik heb er eerder al voor gewaarschuwd: deze crisis, en dan vooral de
manier waarop die bij ons (en in de meeste Westerse landen) is aangepakt, zal
ons tientallen jaren terug slingeren naar donkere en sombere tijden.
Ik vind het altijd aandoenlijk grappig als Martine Tanghe het met een
enigszins bange en beschaamde blik heeft over de landen die "zwaar getroffen" zijn door het
corona-virus. Vroeger had ze het dan over landen als Italië en Spanje, nu gaat
het eerder over de USA, Rusland, Brazilië, het Verenigd Koninkrijk.
België wordt nooit vermeld als een land dat "zwaar getroffen" is. Vandaar de angstig-rondkijkende blik, op haar
hoede voor een verontwaardigde rechtzetting van een attente kijker. En vandaar
het schaamrood op de wangen, want hiermee wordt de waarheid toch lichtelijk
verdraaid of in elk geval erg creatief voorgesteld.
We kunnen er maar beter eerlijk voor uit komen: het zwaarst getroffen
land ter wereld, afgaande op het aantal dodelijke slachtoffers per inwoner, is
België. Met voorsprong! Op dit moment zitten we aan zowat 80 corona-doden per
100.000 Belgen. Dat betekent dat bijna 1 op 1000 Belgen aan Covid-19 bezweken
is. Een hallucinant cijfer dat stilaan donkere herinneringen oproept aan de
Spaanse griep. Niet te verwonderen dus dat Donald Trump het in zijn
persbriefing had over België als meest waarschijnlijke bron van de pandemie.
Maar om toch iets positiefs te vertellen over België: we zijn ook één
van de landen waar er, per inwoner, al het meest op corona getest werd. Méér
dan drie keer zo veel als in Nederland, bijvoorbeeld. En dat pleit dan weer
vóór onze gezondheidszorg.
Dat neemt niet weg dat Brazilië, de Verenigde Staten, het Verenigd
Koninkrijk en Rusland inderdaad erg zwaar getroffen zijn. En toevallig of niet:
dat zijn allemaal landen met een autoritair en eigengereid type als staatshoofd
of regeringsleider. Iemand die pertinent weigert naar verstandig advies te
luisteren, en voor wie de economie belangrijker is dan de gezondheid of het
welzijn van de mensen. Een bewezen verband is er niet, maar ik heb een sterk
vermoeden dat het één toch wel met het ander te maken heeft. Dat er veel dodelijke
slachtoffers te betreuren vallen is bij die mannen hoogstens spijtig voor het
imago van hun land, maar dat de economie er (te lang) plat zou liggen, dat is
niet aanvaardbaar. President Trump heeft het in dat verband trouwens zwaar aan
de stok met "zijn Marc Van Ranst",
omdat die waarschuwt tegen een té snelle heropstart van de industrie.
Als we het hebben over de landen die "zwaar getroffen" zijn, dan zouden eigenlijk ook de landen die het minst getroffen zijn, mogen en
moeten vernoemd worden. Al was het maar als voorbeeld van hoe het wél moet en
kan.
Ik heb het eerder al gehad over Hongkong en Taiwan. Twee landen met minder
dan 10 doden; twee landen ook zonder lockdown. Een ander land dat met vlag en
wimpel beter presteert dan de overgrote meerderheid, is Cuba. Dat is des
opmerkelijker omdat het land, met dank aan de heer Trump, in bittere armoede
gedompeld is. Het kleine landje is volkomen geïsoleerd en slaagt er nauwelijks
nog in om iets in of uit te voeren. Het is even wat beter gegaan, toen Barak
Obama het bij de grote buur voor het zeggen had, maar Donald J. Trump was het
aan zijn oerconservatieve kiezers verschuldigd om dat "communistisch" land naar de totale ondergang te sturen. Toen de
USSR nog bestond, kon Cuba van daaruit nog veel hulp en steun en noodzakelijke
goederen verwachten, en later was er Venezuela dat gul was met morele en
materiële ondersteuning. Maar sedert in Venezuela een halve gare aan de macht
gekomen is, en zijn eigen land naar de verdoemenis geleid heeft, moet Cuba het
alléén zien te redden. Inkomsten van buitenaf zijn er ook niet meer, want Donald
zorgt er wel voor dat er geen of nauwelijks toeristen naar Cuba kunnen of
durven reizen.
De belangrijkste bron van inkomsten voor Cuba is nu, geloof het of
niet, de inkomst verworven door gezondheidszorg die zij aan andere landen
aanbieden. Want ook al is het land economisch door Trump naar de vorige eeuw
terug gekatapulteerd, de gezondheidszorg is en blijft er van top niveau. In
zoverre zelfs dat Cubaanse gezondheidswerkers in andere landen gevraagd worden
om er hun expertise aan te bieden.
Het is ook die medische expertise die ervoor gezorgd heeft dat het
land zo goed als gespaard is gebleven van Covid-19. Zonder lockdown, trouwens. Het
land heeft een indrukwekkende aanpak van testen en controleren, en elke zieke
of mogelijk besmette persoon wordt onmiddellijk geïsoleerd, en iedereen met wie
hij of zij in contact is gekomen, wordt getest en desnoods ook geïsoleerd.
Kortom: waar wij in België nu pas een aarzelend begin mee maken, dat doen
ze in Cuba al van in januari. En eigenlijk hebben ze dat al altijd gedaan, ook
voor andere virale infectieziektes.
Fidel was duidelijk niet zo dom als sommigen hem willen afschilderen.
De "Broeders van Liefde"
zijn niet meer zo "zichtbaar" in onze
samenleving als ze ooit geweest zijn. Tot het einde van de vorige eeuw leken ze
wel alomtegenwoordig met hun scholen en hun psychiatrische centra.
De organisatie is opgericht in het Gentse, in het begin van de 19de
eeuw, vooral met het oog op armenzorg, maar gaandeweg zijn ze zich meer en meer
gaan richten op geestelijke gezondheidszorg. Ondertussen is het een wereldwijde
congregatie geworden, met afdelingen in Amerika, in Afrika en in Azië. In 1967
is het hoofdbestuur van de congregatie verhuisd naar Rome, dicht bij het hart
van de katholieke kerk.
Tegenwoordig kan je een "broeder"
niet meer van een gewone sterveling onderscheiden; ik zou dus niet weten hoe
veel "broeders" er nog zouden zijn.
Niet veel, vermoed ik. Er zijn sowieso in onze streken niet veel geestelijken
meer. En in de scholen en instellingen die door de "broeders" opgericht werden, zijn nu ook al veel meer leken dan
religieuzen aan het werk.
Maar ze bestaan dus wel nog, de "Broeders
van Liefde", en hun congregaties zijn nog altijd actief, vooral in de
geestelijke gezondheidszorg, de opvang en verzorging van psychiatrische
patiënten. In België alleen al hebben ze 14.000 medewerkers, bezig in zowat 50
scholen en 14 psychiatrische instellingen (met méér dan de helft van alle psychiatrische bedden in Vlaanderen).
In het kader van hun werk met en voor mensen die het psychisch zwaar
hebben, hebben de Broeders hier in
België het aangedurfd om de mogelijkheid van euthanasie omwille van ondraaglijk
psychisch lijden niet uit te sluiten: "Mensen
die wegens ondraaglijk psychisch lijden aan euthanasie denken, kunnen terecht
bij Reakiro in Leuven, het eerste project met deze finaliteit wereldwijd. Met
respect voor hun keuze begeleidt Reakiro patiënten in hun zoektocht tussen
leven en dood, tussen verlies van perspectief en de weg van hoop en herstel."
(Reakiro is een "inloophuis" van de broeders, dat in maart geopend werd.)
En dat is hen nu op banbliksems vanuit Rome te staan gekomen. En het
verbod om zich nog een "katholieke"
organisatie te noemen. Wat in principe ook zou betekenen dat ze al hun gebouwen
weer zouden moeten verlaten, omdat die eigendom zouden zijn van de congregatie
waar zij nu buiten gegooid zijn. Want "euthanasie",
om welke reden dan ook, is voor de Rooms-Katholieke kerk onbespreekbaar. Net
als abortus, trouwens. De onfeilbare heren in Rome vinden dat je het lijden met
waardigheid moet dragen, hoe erg het ook is. En dat je moet accepteren wat je
overkomt.
Ik ben zelf helemaal géén voorstander van euthanasie. Maar ik kan me
wél voorstellen dat er situaties zijn waarbij je het als mens gewoon niet meer
aankan, waarbij het allemaal echt té veel wordt, waarbij je geen "menswaardig" leven meer kan leiden. En dat
je dan tot de onvermijdelijke conclusie komt dat het "genoeg" geweest is. Op zo'n moment ben je dankbaar, vermoed ik,
dat je de kans krijgt om het lijden te laten stoppen, en dat er iemand is die
je daarbij wil helpen. Ik heb zo'n situatie zelf nooit meegemaakt, en ik hoop
het nooit te moeten meemaken, maar ik heb er begrip voor. En ik neem mijn pet
af voor diegenen die dan het lef hebben om die laatste ultieme wens uit te
voeren, die dan het mededogen hebben om je uit dat uitzichtloze leven te helpen
stappen.
Maar in Rome zien ze dat anders.
Het "grappige" hierbij is
dat euthanasie in België wettelijk toegelaten is, onder welbepaalde strenge
voorwaarden. Je zou het dan eerder van extremistische islam-predikers verwachten, dat ze
volhouden: "De wet zegt 'wit', maar wij
willen dat het 'zwart' is."
Vorig jaar, in 2019, hebben in België meer dan 2600 mensen euthanasie
gekregen. En in veel gevallen is dat uitgevoerd in één van de vele "katholieke" ziekenhuizen die ons land
rijk is. Ik vermoed dat ze dat in Rome nog niet helemaal door hebben, want
anders zouden die ook allemaal in de ban moeten geslagen worden.
Het is wat met de machtigen en rijken der Aarde: om één of andere
reden denken die dat zij zich alles mogen permitteren en dat zij buiten en
boven de wet staan, en wanen ze zich onaantastbaar. Het lijkt wel een virus waardoor
(vooral) mannen besmet raken van zodra ze een zekere status bereiken.
Soms, als ze brutaal genoeg zijn, komen ze daar nog mee weg ook. Neem
nu Benjamin Netanyahu in Israël:de man
fraudeert er op los, en koopt alles en iedereen om, om zijn zin te kunnen doordrijven.
Maar ondanks de officiële aanklachten wordt die daar wél de volgende eerste
minister.
Soms, als ze niet zo strijdvaardig zijn of als ze de pech hebben dat
ze in de vuurlinie terecht komen, raken ze er niet mee weg. Zoals die
onfortuinlijke Strauss-Kahn, indertijd. En zoals de arme Joe Biden nu. De man
moet indertijd ook gedacht hebben: "Ik
ben Joe Biden. Ik mag alles", toen hij zijn medewerkster bepotelde. Helaas
voor hem komt dat nu als een boemerang terug en mag hij zijn campagne voor de
presidentsverkiezingen eigenlijk al opdoeken nog vóór die goed en wel begonnen
is.
Laat er geen twijfel over bestaan: wat Joe Biden uitgespookt heeft,
kan gewoon niet door de beugel. En dat dit nu, 27 jaar na de feiten, alsnog in
zijn gezicht ontploft, dat is zijn verdiende loon.
Maar het is wel érg toevallig dat dit nu naar buiten komt, bij de
start van deze verkiezingscampagne. Waarom heeft die vrouw tot nu gewacht?
Waarom heeft ze dat niet al veel eerder verteld, toen Biden vicepresident zou
worden? Haar argument: dat ze dit naar buiten brengt omdat ze vindt dat iemand
met zulke lage driften, geen president kan worden, was toch evenzeer van
toepassing toen hij vicepresident werd?
En hoe zit dat met die kwast die nu president is? Is die brandschoon
en ethisch onbesproken? Niet echt, hee! Laat ons niet vergeten dat dit de
grapjas is die vrolijk opmerkte: "You can
do anything. Grab them by the pussy. You can do anything."
Maar op één of andere manier glijdt dat allemaal van deze man af, alsof hij
bedekt is met een teflon-laag: niets blijft plakken.
De vrouw in kwestie raadt Joe Biden nu aan om zijn campagne te
stoppen. En ik geef haar daar volmondig gelijk in. Hij kan er inderdaad beter
de brui aan geven, en er verder geen geld meer aan verkwisten. Want het is toch
bij voorbaat een verloren zaak: hij kan en zal het nooit van Donald Trump
winnen. Nog in geen honderd jaar!
Niet omdat Donald Trump een
veel betere kandidaat zou zijn en een betere president dan Joe Biden zou
worden. Maar gewoon omdat de slome en duffe oude man nooit tegen die pletwals
zal op kunnen. Elk debat heeft Joe Biden op voorhand al verloren want hij zal
zich door zijn tegenstander laten overblaffen. Het is voorspelbaar dat Trump
het spel in elk geval "vuil" zal
spelen als dat nodig zou zijn, en dan komt die "volkomen toevallige" verklaring van een slachtoffer van seksueel
geweld natuurlijk goed van pas. Vooral omdat die dame door Trump een "zeer betrouwbare getuige" zal genoemd
worden en een "respectabel persoon die
eerherstel verdient". Dit, uiteraard, in tegenstelling tot die enkele vrouwen
die het ooit aangedurfd hadden om Trump van ongewenste intimiteiten te
beschuldigen, of die dame van lichte zeden van wie hij het stilzwijgen had
afgekocht.
Of je nu vóór Trump bent, of tegen, dit moet je hem toch nageven: hij
komt werkelijk overal mee weg. Met de grofste brutaliteiten, met de meest
manifeste leugens, met de domste uitspraken, met het grootst denkbare
gestuntel.
Deze "machtige der aarde" waant zich niet alleen onaantastbaar, hij is het ook écht.
Wat kan een brave Amerikaan méér verwachten van zijn president?
We gaan ons met z'n allen alvast schrap zetten voor de volgende vier
jaar.
De "Astronomie" (of "Sterrenkunde") is veruit mijn favoriete
tak van de Natuurkunde, en bij uitbreiding van de Wetenschap. Omwille van het
ontzagwekkende van het heelal, en het mysterieuze ervan. En omdat het nog
altijd vol verrassingen zit.
De meest bizarre en ongrijpbare objecten in het heelal zijn
ongetwijfeld de "zwarte gaten". Voor
de meeste mensen is het bijzonder moeilijk om zich voor te stellen wat dat
precies is, een "zwart gat". (Voor de
meeste wetenschappers is dat eigenlijk ook zo, maar die doen alsof ze het
helemaal begrepen hebben.)
Heel simplistisch gesteld: een "zwart
gat" is een voorwerp dat zó zwaar is dat het alles wat in de buurt komt,
naar zich toe trekt (door de "zwaartekracht"),
waardoor niets eraan kan ontsnappen. Zoiets als een enorme stofzuiger die alles
opzuigt wat binnen zijn bereik komt. Nu geldt dat niet alléén voor "materie" zoals wij dat gewoonlijk zien,
maar ook voor andere vormen van energie die precies dóór hun energie ook "gewicht" hebben. Het geldt dus ook voor "licht-deeltjes": ook licht kan niet
aan een "zwart gat" ontsnappen.
Vandaar dat het "zwart" is: er kan
geen straaltje licht naar buiten komen.
De meeste sterrenstelsels hebben in hun binnenste, in het centrum, een
superzwaar "zwart gat": een
stofzuiger die niet alléén het stof en vuil in alle hoeken van je woonkamer mee
opzuigt, maar meteen ook het vuil en stof van heel de parochie. Met "superzwaar" bedoelt men dan iets met een
massa van een paar miljoen zonnen of daaromtrent.
Bij zo'n actief superzwaar "zwart
gat", wordt er dus ontzettend veel materie naar binnen getrokken, en dat
zorgt dan weer voor intense wrijvingsprocessen en botsingen binnen in het "zwart gat". Bij die botsingen en
wrijvingen komen allerlei soorten elektromagnetische straling vrij. Kortom: de
buurt rondom zo'n zwarte joekel is niet gezond. En dan bedoel ik écht niet
alléén de meest nabije buurt.
Maar dat "zwart gat" van ons
Melkwegstelsel, dat "Sagittarius A*" heet,
is een lui "zwart gat". Of liever: was een lui zwart gat, want het begint
zich te roeren. Dat wil zeggen: de astronomen zien sedert kort meer frequente
opstoten van verhoogde elektromagnetische straling en erupties van
elektromagnetische deeltjes, en dat zijn aanwijzingen dat "ons" zwart gat actiever aan het worden is.
Een hele tijd geleden al, trouwens. Want we mogen niet vergeten dat we
eigenlijk altijd naar het verleden kijken als we een ster of een sterrenstelsel
bestuderen. Wat wij nu waarnemen, is een beeld van iets dat "ginder" al duizenden jaren geleden
gebeurd is, vermits de stralingen vanuit die verre objecten duizenden (of
miljoenen) jaren nodig hadden om ons te bereiken.
Als je bedenkt dat het omgekeerde ook geldt, dus dat wie vanuit een
ander sterrenstelsel naar ons zonnestelsel kijkt, iets ziet wat mogelijk al
miljoenen jaren in het verleden ligt, dan zou het best wel eens kunnen dat een
geleerde op een verre planeet zopas ontdekt heeft dat hier dinosauriërs
rondlopen! Een fascinerend idee, toch?
Waarom is dat nu van belang, dat "ons"
superzwaar "zwart gat" actief
geworden is?
Voor wie "dicht" in de buurt
ligt of komt, betekent dat vooral een grotere kans om "opgeslorpt" of "opgezogen"
te worden: grote planeten en zelfs sterren die binnen de onmeetbare
aantrekkingskracht van zo'n "stofzuiger"
terecht komen, zijn onherroepelijk verloren. En wie niet opgezogen wordt,
krijgt een straling te verduren waarbij vergeleken Tsjernobyl een brandend
kaarsje was.
Maar wij zijn (voorlopig) nog veilig: "Sagittarius A*" ligt 26.000 lichtjaren van ons vandaan, dat is
ongeveer 245 biljoen kilometer. En vermits het heelal, naar men aanneemt,
continu uitzet, is die afstand ondertussen al weer iets groter geworden. De
kans dat onze Aarde de eerstkomende eeuwen in een stofzuiger zal verdwijnen,
lijkt dus al bij al geruststellend klein.
Ik vermoed en vrees dat we eerder zélf onze planeet zullen
vernietigen.
Enkele milieugroeperingen hadden bij het Belgisch Grondwettelijk Hof
protest aangetekend tegen de beslissing van de regering om onze oudste
kerncentrales, Doel 1 en Doel 2, langer open te houden (tot 2025), kwestie van
onze energie-bevoorrading niet in het gedrang te brengen.
En ze hebben begin maart van dit jaar van het Grondwettelijk Hof
gelijk gekregen: de beide centrales moeten ten laatste tegen 2023 al dicht.
Gejuich alom bij alle groene jongens. Want die nucleaire centrales,
die willen we hier niet! Wie weet wat voor gevolgen die allemaal kunnen hebben?
Misschien wel mutaties van de vissen in het koelwater: vissen met tanden, die
onze vingers zouden afbijten als we onze handen in de beken durven te steken. Of
misschien wel kinderen die in de buurt allemaal geboren worden met 6 vingers in
plaats van 5, en allemaal met schildklierkanker. Of vleesetende bloemen die
onze kindjes zouden opeten als ze te dicht in de buurt komen. Je wéét het niet,
hee! Die nucleaire straling, dat kan van alles veroorzaken.
Om nog niet te spreken over het gevaar dat al die straling in zo'n
centrale zou kunnen vrij komen als iemand er een atoombom zou op smijten.
En dan die nucleaire afval die we diep onder de grond moeten stoppen
en die nog jarenlang veilig zou moeten weg geborgen worden, want dat spul
blijft nog héél lang actief. Wat als er dan een aardbeving met Richterschaal 7
over ons land komt, en al die ondergrondse opslagplaatsen worden omhoog
gestuwd? Je weet het niet, hee!
En dus moeten die nucleaire centrales weg. Ten laatste tegen 2023.
Helaas hebben we dan vanaf 2023 niet meer genoeg energie voor onze
huishoudens en voor onze industrie. En al helemaal niet voor al die elektrische
auto's die we volgens de groene jongens absoluut moeten kopen omdat de andere
auto's veel te vervuilend zijn. Met de zonne-energie komen we er niet, zeker
niet in België. En met de windmolens ook niet, want iedere vergunning voor een
windmolenpark wordt door groene buurtcomités aangevochten voor de rechtbank, en
vernietigd.
Geen nood: we bouwen gascentrales om de tekorten op te vangen.
Vorig jaar, in 2019, viel "Grey
Day" in België op 4 februari. En dit jaar, in 2020, op 5 februari.
"Grey Day" is de dag dat we
de jaaropbrengst aan "groene energie"
die onze planeet naar schatting kan leveren, al opgebruikt hebben. En dus moeten
overschakelen op "grijze energie". Ook
dit jaar was de totale opbrengst aan "groene
energie" in ons land na 35 dagen dus al op.
Althans, dat is wat beweerd wordt vanuit bepaalde hoeken. Die 35 dagen
corresponderen met een groene bijdrage van iets meer dan 9% in onze totale
energieproductie. Ik durf daar wel een beetje aan twijfelen, gezien de
capaciteit van onze windmolenparken op zee. Volgens de cijfers van de
elektriciteitsproducenten was de bijdrage aan hernieuwbare stroom in 2018 trouwens méér dan 26%. En met de stormachtige februarimaand die we dit jaar gekend
hebben, neem ik aan dat onze windmolens op zee dit jaar een heel pak méér groene energie
geproduceerd hebben.
Hoe dan ook, de vervanging van CO2-neutrale kerncentrales door CO2-vervuilende
gascentrales zal "grey day" vanaf
2023 nog enkele dagen vroeger doen vallen.
Hoe dit vooruitzicht te rijmen valt met de groene
klimaatdoelstellingen, is mij een raadsel. Maar de milieu-jongens hebben wél
hun slag thuis gehaald.
Gelukkig hebben de milieu-jongens ondertussen steun gekregen van dit corona-virus,
waardoor het energieverbruik wereldwijd spectaculair gedaald is. Misschien
levert die mooie samenwerking dan toch optimistische vooruitzichten op een "grey day" die iets later in de februari-maand
zou vallen?
Ik heb me er al eerder over verbaasd hoeveel corona-experten ons land
opeens rijk blijkt te zijn. Allemaal experten met een uitgesproken mening, en met
de drang om zich in de media te profileren. (En de media maken daar dankbaar gebruik
van om hun bladzijden gevuld te krijgen.)
Het zou mij totaal niet verwonderen als er bij het volgend
academiejaar aan de grote Vlaamse universiteiten een studierichting "Coronologie" zou georganiseerd worden.
Ergens binnen de faculteit Geneeskunde, allicht, maar dan zonder verplichte
toelatingsproef. Afgaand op de variatie aan experten die hun licht laten
schijnen, zal de studie wel niet te onderschatten zijn, vrees ik. Het zal een
combinatie moeten zijn van (om er maar een paar te noemen) virologie,
bacteriologie, epidemiologie, psychologie, sociologie, pedagogie en communicatie-ologie.
Maar goed: nog maar eens een nieuwe mondmasker-expert, dus. Met alweer
een andere mening. Ik zal niet beweren dat de man gesponsord is door de
fabrieken waar ze mondmaskers produceren, maar het zal hen wel bijzonder
aangenaam in de oren klinken: "Mondmaskers
worden sterk aangeraden op alle
openbare plekken, zeker wanneer een veilige afstand niet kan worden
gegarandeerd."
Op alle openbare plekken. Dat wil zeggen: zodra we een voet
buitenshuis zetten.
Dat zal de communicatie en verstandhouding tussen de mensen héél zeker
sterk verbeteren: non-verbale communicatie door onze gelaatsuitdrukking valt
bijna volledig weg, en af en toe zullen we de ander zelfs niet eens verstaan
doordat de mond helemaal bedekt is. Zullen we allemaal alvast gebarentaal gaan
leren? (Maar ook die werkt niet zonder bijhorende mimiek!)
Hoe zit dat dan eigenlijk bij het fietsen op "openbare plekken"? Moeten we voortaan ook, verplicht, een
mondmasker dragen als we gaan fietsen?
Tenzij we een "veilige afstand"
kunnen bewaren. Maar wat is een "veilige
afstand" bij het fietsen? Volgens sommige experten (ik kan het ook niet
helpen!) zou je dan beter 6 meter afstand kunnen houden, omdat hoest- en
niesdruppels tot wel 8 meter ver kunnen vliegen.
Bij het fietsen lukt het nooit om op een "veilige afstand" te blijven als je op het fietspad een tegenligger
kruist, of als je een andere fietser voorbij steekt (of voorbij gestoken wordt,
wat bij mij eerder het geval is). Dus: altijd een mondmasker op bij het
fietsen? Dat lijkt me niet echt handig. Misschien zou dat nog lukken voor
iemand zoals ik, met een voorkeur voor de "trage
wegen", maar voor die mannen (en vrouwen) met hun koersmachine is dat echt
niet haalbaar, zeker niet als grote inspanningen moeten geleverd worden.
De enige werkbare manier zal dus zijn om het mondmasker bij te houden
als je gaat fietsen, maar zonder het op te zetten. Zolang er geen andere
fietser in de buurt is. Als je dan in de verte een tegenligger opmerkt, dan
moet je even stoppen (en je opponent ook) om het mondmasker op te zetten. En
als je elkaar gepasseerd bent: opnieuw stoppen en het mondmasker afnemen om
comfortabel verder te fietsen. Ik zie het zó al voor me!
Ook als je op het punt staat om iemand in te halen: even stoppen,
mondmasker op en verder fietsen tot je er voorbij bent. De kans is groot dat
die bijgebeende fietser ondertussen al weer een paar honderd meter verder is
eer je dat mondmasker om hebt, dus inhalen wordt een flinke uitdaging op die
manier. En als je na het voorbij steken opnieuw zal stoppen om het mondmasker
weer af te nemen, dan zit de kans erin dat die trage fietser je op zijn beurt
weer zou kunnen inhalen. Maar dan moet die uiteraard ook stoppen, want nu is
hij degene die je zou voorbij steken.
Er zal meer gestopt worden dan gefietst, heb ik zo de indruk.
Het wordt hoe dan ook voortaan een heel gedoe, het fietsen; het zal
duidelijk nooit meer hetzelfde zijn als vroeger. Ik stel voor om vanaf nu een
praktische rijopleiding voor fietsers verplicht te maken.
Om goed te zijn zou trouwens ook diegene die ingehaald wordt, moeten
stoppen en een mondmasker opzetten, want anders brengt hij de snelheidsduivel
die voorbij zoeft, misschien in gevaar. Het probleem daarbij is dat je
natuurlijk niet weet dat je op het punt staat om ingehaald te worden. Tenzij je
voortdurend achterom kijkt, maar erg praktisch is dat niet.
Daarom zou ik willen suggereren dat een slimme informaticus een app zou ontwikkelen voor op onze
smartphone of smartwatch. Die app zou automatisch moeten detecteren wanneer een
tegenligger ons zal kruisen, rekening houdend met zijn en onze eigen snelheid,
en dan een signaal geven als de onderlinge afstand vraagt om een mondmasker. En
evengoed automatisch detecteren dat er een andere fietser achter ons aan komt,
en berekenen wanneer die ons zal inhalen, rekening houdend met zijn en onze
eigen snelheid, en ook dan een signaal geven als de onderlinge afstand vraagt
om een mondmasker. De duurdere modellen zouden automatisch onze fietsrem kunnen
activeren als we te dicht bij komen, maar dat kan pijnlijk worden voor wie niet
op tijd uit zijn klikpedaal geraakt.
Nu alleen nog een expert vinden die ons komt verzekeren dat die app
zou moeten verplicht worden bij het fietsen, en dan: "Kassa, kassa!" Een beloftevolle toekomst verzekerd, voor de
ontwikkelaar van die app.
Daar waar de Belgen in de tijd van Julius Caesar nog een uitzonderlijk
volk waren, de "dappersten onder de
Galliërs", blinken we nu eigenlijk vooral uit in middelmatigheid.
Er is een tijd geweest dat we tot de top van de wereld behoorden als
het ging over de kwaliteit van ons onderwijs en het kennisniveau van onze
kinderen. Maar dat is helaas al lang niet meer het geval, omdat we nu volgens
de onderwijsexperts moeten inzetten op het "welbevinden"
van de schoolgaande jeugd.
Er is ook een tijd geweest dat Belgische sporters in allerlei
sporttakken tot de wereldtop behoorden. Ik denk hierbij aan een Eddy Merckx,
een Gaston Roelants, een Raymond Ceulemans, een Justine Henin. Dat is nu heel
wat minder. We moeten het stellen met Nina Derwael en Naffi Thiam, en dat is
het zowat. Als je bedenkt dat Nederland op de laatste Olympische Zomerspelen 19
medailles behaald heeft, waarvan 8 gouden, en België slechts 6 medailles in
totaal, waarvan 2 gouden, dan weten we ongeveer wel waar we ons land
tegenwoordig kunnen situeren op sportief vlak. Als we in de sport toch een
beetje een gevoel van nationale trots willen ervaren, moeten we Hollanders
adopteren zoals Mathieu van der Poel en Max Verstappen.
Dit gezegd zijnde: er zijn toch enkele aspecten waarbij België bij de
top van de wereld behoort.
Onze schilders bijvoorbeeld. Al moeten we daarvoor in onze verre kunstgeschiedenis
graven: Rubens, Bruegel, Van Eyck. Maar de Hollanders gunnen ons hierbij onze
glorie niet, en dan komen zij af met figuren als Rembrandt, Vermeer of Van
Gogh. De duurste schilderijen in de wereld zijn dus niet van een Belg, maar wel
van een Nederlander.
Als het gaat over "bierbrouwen"
staan we ook aan de top. Er zijn in ons land ongeveer 263 bierbrouwers, en een
aantal van onze bieren worden steevast genomineerd als "beste bier" te wereld. En de allergrootste brouwerij ter wereld is
(in naam toch) Belgisch. Maar helaas: ook hier zijn we onze koppositie aan het
verliezen aan de Hollanders. Terwijl er in 2013 amper 165 brouwerijen waren in
Nederland, zijn er nu al 312, en ze lachen ons al vierkant uit omdat wij ter
plaatse trappelen.
Maar als het gaat over de duur van een regeringsvorming zijn we
onklopbaar. Het wereldrecord, met een duur van 541 dagen, leken we even kwijt te
spelen aan Noord-Ierland, maar hun prestatie is niet erkend door het Guinness Book of Records. En we zitten
nu toch ook al bijna 17 maanden, of 514 dagen, zonder echte regering. Als we
nog even volhouden, kunnen we ons record nog een heel stuk scherper stellen.
Ook bij de statistieken over het aantal dodelijke slachtoffers van de
Covid-19 epidemie zijn we "uitmuntend"
bezig. Als je kijkt naar het aantal corona-sterfgevallen per inwoner, dan staat
België op een eenzame hoogte van meer dan 73 doden per 100.000 inwoners, op
respectabele afstand gevolgd door Spanje (met ongeveer 56) en Italië (met
ongeveer 50), landen waarvan nochtans beweerd werd dat ze "bijzonder zwaar getroffen" zijn.
Waarbij we ook heel hoog scoren, is als het gaat over het aantal
zelfdodingen. In 2016, de meest recente gegevens, zijn in België 1903 mensen
gestorven door zelfdoding, dat zijn er gemiddeld 5 per dag. Daarmee komen we
met ongeveer 17 (geslaagde) zelfmoorden per 100.000 inwoners aan de top van
alle landen in West-Europa. Dat zou onder andere liggen aan onze piekerende
aard, en onze schaamte om hulp te zoeken.
Ik hoop dat ik me vergis, maar ik vrees dat deze corona-periode van
eenzaamheid en angst en onzekerheid dit alleen maar nog erger zal maken. Het
stijgend aantal oproepen naar Tele-Onthaal doet alvast het ergste vermoeden.
Ik ben niet helemaal zeker of deze records en uitzonderlijke cijfers
veel reden zijn voor nationale trots. Maar ja, het is al wat we hebben, hee!
"Afstand" en "isolatie" zijn dezer dagen zowat de
meest gebruikte woorden.
Helaas zit er achter die woorden dikwijls heel veel leed en pijn
verborgen: eenzaamheid, en tekort aan warmte en contact. En dan heb ik het niet
zozeer over de over-het-paard-getilde "huidhonger",
maar gewoon over de behoefte aan een knuffel, een omhelzing, of zelfs maar een
levend gezicht om tegen te praten.
Voor veel mensen zal dit vermoedelijk blijvende littekens achterlaten:
mensen en kinderen die het psychisch al moeilijk hadden. Voor sommige mensen
zal de put waar ze (voorheen al) in terechtgekomen waren, hierdoor misschien
alléén maar nóg dieper geworden zijn, en zal alles helemaal uitzichtloos
lijken. En de onvoorziene bijkomende slachtoffers van kindermisbruik en
partner-mishandeling in deze lockdown-periode, zullen voor altijd gekwetst
achter blijven. Ik heb het eerder al geschreven: de tol aan "collateral damage" zou op het einde van
de rit weleens héél hoog kunnen zijn.
(Over de financiële put waarin veel mensen die het vóór deze crisis al
moeilijk hadden, door de corona-maatregelen terecht zullen komen, wil ik het
later eens hebben.)
Maar voor de meesten onder ons zal het na de corona-periode, hopelijk,
weer helemaal goed komen. Al zullen we misschien wel de behoefte voelen om onze
schade in te halen, met een ferme knuffel of een omhelzing.
De vraag is alleen: zal onze samenleving weer "als vroeger" worden? Zal de ziel in onze samenleving nog levend
zijn na deze periode? Zal de warmte terugkeren? Of zal de "afstandelijkheid" blijven en onze samenleving voor altijd killer
maken?
Wat er wellicht voor altijd zal blijven in zitten, is de angst voor
fysiek contact. Onze gekende omgangsvormen en begroetingsrituelen zouden
weleens definitief tot het verleden kunnen behoren. De warme of stevige
handdruk als we iemand ontmoeten, of als we 's morgens onze collega's
begroeten; of de begroetingskus in de Franstalige cultuur; of de warme omhelzing
als we een vriend(in) terugzien. Het zal misschien wel voorgoed afgedaan
hebben. En het "neuze-neuze" van de
Eskimo's zullen we ook achterwege laten.
Misschien zullen we allemaal moeten leren van de omgangsvormen in de
Aziatische wereld: een beleefd knikje of een enthousiaste buiging.Al bij al is de gewoonte om elkaar de hand te
schudden bij ons in de Westerse wereld nu ook weer niet zó oud: het heeft pas
in de late 19de eeuw hier in Europa als gebruik ingang gevonden, op
initiatief van streng-religieuze gemeenschappen die vonden dat het alleen
tegenover God gepast was om het hoofd te buigen.
Hoe dan ook, ik zou er zelf niets op tegen hebben als het handen
schudden zou vervangen worden door een vriendelijk knikje of een beleefde
buiging. Ik heb het wél niet zo erg voor de nieuwe trends die nu opduiken,
zoals het elleboogje, of het vuistje, of de "wuhanshake". Hoe hip die ook zullen worden, ik laat die trends toch
liever aan mij voorbij gaan.
Ik hoop wél met heel mijn hart dat we onze vrienden weer zullen mogen
en kunnen en durven omhelzen, en dat we elkaar opnieuw een dikke knuffel zullen
kunnen geven als we daar nood aan hebben!
Wat we vermoedelijk ook als blijvend effect van deze crisis zullen
zien, is het besef van onze eigen breekbaarheid en kwetsbaarheid. Deze
corona-periode heeft ons allemaal psychisch en emotioneel geraakt, en het idee
dat het met elk van ons héél snel de verkeerde kant kan uit gaan, is iets wat
vermoedelijk blijvend in ons brein genesteld zit.
Misschien zullen we ons daar dan ook meer naar gaan gedragen, en een
beetje zorgzamer met elkaar en met de wereld omgaan? Laat ons hopen!
President Donald J. Trump geeft geen dagelijkse persbriefing meer over
de Corona-crisis.
De media komen er toch alléén maar naartoe om vijandige vragen te
stellen, en achteraf verzinnen ze dan nog allerlei leugens over wat Donald al
dan niet zou verteld hebben. Wat voor zin heeft die persbriefing dan nog?
Maar voor deze ene keer heeft hij toch nog eens het woord gericht tot
de verzamelde pers, omdat hij belangrijke informatie had.
"Het gaat goed met de
corona-epidemie in ons prachtige land. De fantastische mensen in onze
ziekenhuizen hebben alles onder controle, en we zien het einde van de crisis al
heel dicht bij. Het einde van de crisis is heel dichtbij.
De piek is achter de rug, en
onze fabrieken kunnen weer open. Onze trotse arbeiders kunnen weer aan het
werk. Dankzij onze inspanningen kunnen zij weer aan het werk!
Elke dode is verschrikkelijk,
maar het is goed nieuws dat er in ons geliefde land niet méér dan 75.000 doden
zullen zijn. Dat is véél minder dan de 250.000 die slechte mensen voorspeld
hadden. Veel minder. Door onze vastberaden aanpak hebben we veel levens kunnen
redden. Veel levens!
In België zijn er véél meer
doden. Héél veel doden! Het is een triestige stad, België. De zon schijnt daar
nooit. Ik heb harde bewijzen gezien dat het daar altijd regent, in België. Ze
zien daar nooit de zon, en ze hebben er geen UV-straling zoals in ons mooie
land. Geen UV-stralen! Daarom zijn er zo veel doden in die stad. Er is een
rapport dat aantoont dat in België de helft van de oudere mensen gestorven is.
Zéker de helft. Dat is een geheim rapport. Ze willen het niet bekend maken, in
België. Maar ik heb het gezien. Zwart op wit. Ze willen het in de doofpot
stoppen omdat de wereld niet mag weten dat alles verkeerd loopt in België.
Het is een grote
doofpot-operatie, samen met de WGO. De directeur van de WGO is een Belg, en hij
heeft het rapport in de doofpot willen steken. En daardoor hebben wij die
informatie te laat gekregen. We zouden veel levens gered hebben als de Belgen
eerlijk waren geweest. Ze zijn erg slecht bezig, de Belgen. Heel erg slecht
bezig. We zouden 500.000 levens gered hebben als ze oprecht en open gecommuniceerd
hadden. Heel fout van de Belgen. En heel fout van de WGO.
Ik zal alles onthullen, en dan
zal iedereen zien hoe slecht het daar wel is, in België. Ga nooit naar die stad
op vakantie, want er is geen UV-straling. Géén UV-straling! En bijna iedereen
die ouder is dan 70 gaat er dood. Bijna iedereen! Veel oude mensen gaan daar
dood. Want de bron van dit vreselijke virus zit in België. Ik heb de bewijzen
gezien. Ze hebben daar veel virologen in België. Heel veel virologen! Waarom
hebben ze zó veel virologen nodig, vraag ik u? Omdat de bron daar zit. In een
laboratorium in Brussel. Of in Gent. Of in Leuven. Mijn speurders zijn het nog
aan het uitzoeken. Maar de waarheid komt boven, en dan kunnen ze het niet meer
ontkennen.
Ik zal onmiddellijk sancties
uitvaardigen tegen België. Omdat ze oneerlijk geweest zijn. Er komen
invoertaksen op witloof, bier en chocolade, zolang ze de waarheid verzwijgen.
Want ze zijn heel oneerlijk, in België. Door hun schuld zijn er zó veel goede
mensen gestorven in ons land. Prachtige mensen. Gestorven door de schuld van de
Belgen. We hadden 100.000 onschuldige slachtoffers kunnen redden als de Belgen
de UV-straling hadden toegelaten in hun stad.
Slechte mensen, de Belgen. En ze
hebben steun gekregen van Joe Biden. Een slechte Amerikaan, Joe Biden, want hij
wil het tweede Amendement afschaffen. Hij zou moeten opgesloten worden. En de
Belgen ook."
Het is grappig, en tegelijk verontrustend, hoe de zogenaamde experts op allerlei domeinen allemaal
een uitgesproken mening hebben, maar elkaar dan toch flagrant tegenspreken.
Zo bijvoorbeeld als het gaat over het examen op het einde van dit vreemde
schooljaar.
De onderwijsexpert van de OESO stelt dat examens nodig zijn om
objectief te kunnen evalueren en om de kinderen te motiveren bij hun studie.
Maar een professor aan de UGent beweert dan weer: "Examens organiseren op het einde van dit schooljaar zou erg oneerlijk
zijn." Hij vindt dat examens géén motiverende factor zijn en dat een
evaluatie op het eind van dit schooljaar ook zonder examens op een objectieve
manier kan gebeuren.
Kortom: de beide heren experten beweren exact het tegenovergestelde.
Ik krijg daar dus de kriebels van. Het gaat niet zomaar om wat toogpraat of losse babbels. Het gaat om "gefundeerde" uitspraken van serieuze
wetenschappers.
Tja, als die het al niet met elkaar eens kunnen raken, hoe moeten wij
het dan weten?
Of als het gaat over het nut en/of de noodzaak van mondmaskers.
Enkele weken geleden klonk het nog uit de mond van minister De Block,
op advies van al onze experten: "Het
virus gaat over bergen en oceanen. Dat een masker het zou kunnen tegenhouden is
een utopie." Maar nu horen we van onze premier, alweer op advies van de
experten: "Mondneusbedekking in stofzullen een sleutelrol spelen in onze
afbouwstrategie. We weten dat ze extra bescherming kunnen bieden door het
risico op besmetting te beperken." Méér zelfs: mondmaskers worden verplicht
voor wie het openbaar vervoer neemt. En wie zich niet aan die verplichting
houdt, krijgt een corona-boete van 250 euro aangesmeerd. (Dat de mondmaskers
die ons door onze regeringen beloofd werden, in veel plaatsen nog niet geleverd
zijn, lijkt daarbij geen rol te spelen. Wie de pech heeft dat de overheid in
zijn gemeente gefaald heeft, en zelf geen mondmasker kan maken, die wordt
beboet.)
Kortom: wat eerst compleet overbodig en zinloos genoemd werd door onze
experten, wordt nu een verplichting volgens diezelfde (of andere) experten.
Tja, als de experten onderweg al de draad kwijtraken, hoe moeten wij
het dan weten?
Of over de kans op besmetting bij en door kinderen.
Nog niet zó lang geleden kwam een epidemioloog ons vertellen: "Kinderen zijn niet de motor van de
corona-epidemie, dit in tegenstelling
tot bij een griepepidemie." Kinderen worden maar zelden besmet, en als ze
besmet zijn, zouden ze tot drie keer minder besmettelijk zijn dan een
volwassene. Dat klonk als muziek in de oren voor alle wanhopige ouders met kleine
kinderen die met zichzelf geen blijf meer wisten, en ook voor de grootouders
die dachten dat ze dan zonder risico hun kleinste kleinkinderen konden zien.
Maar toen kwam een andere viroloog met de stelling: "We kunnen niet aantonen dat er bij kinderen andere virusconcentraties
aanwezig zijn in de luchtwegen dan bij volwassenen. Kinderen kunnen dus even
besmettelijk zijn als volwassenen." Precies het tegenovergestelde, dus.
Kortom: of kinderen nu al dan niet even besmettelijk zijn als
volwassenen, ze weten het zelf ook niet. Maar dat belet niemand om ondertussen
toch maar zijn eigen mening als "expert"
te verkondigen.
En de mensen blijven in complete verwarring achter.
En zo kan ik wel nog een aantal voorbeelden geven.
Wij, simpele mensen, moeten op het oordeel van experten vertrouwen en
ons daarop richten om met een zeker mate van vertrouwen door het leven te gaan.
De vraag is alleen: "Welke expert?"
Als "expert A" vandaag zwart zegt en "expert B" morgen stellig beweert dat het wit is, hoe moeten wij dan kunnen bepalen wie het bij het rechte
eind heeft? Of is het altijd gewoon "grijs",
en doet de mening van die (soms zelfverklaarde) experten er al bij niet zo veel
toe?
Ik heb dikwijls het gevoel dat de mening van al die experten vooral
dient om een artikel vol te schrijven in de krant of om een item te vullen op
het journaal. Volgens mij zouden ze in veel gevallen evengoed de mening kunnen
vragen van een toevallige wandelaar onderweg. Die zal het even dikwijls bij het
rechte eind hebben als al die experten. Maar hij wordt er natuurlijk niet vet
voor betaald!
Misschien zouden we beter af zijn, en minder onzekerheid en twijfels
hebben, als de experten voortaan gewoon zouden zwijgen. Ze zaaien toch alleen
maar verwarring. Ze zijn al even erg als de politici die hen voor hun kar
spannen.
Ik heb me van in het begin van deze crisis vragen gesteld omtrent de
noodzaak van de lockdown die in veel landen, ook bij ons, opgelegd werd, en
waardoor de wereld en ons leven compleet stilgevallen zijn. De economische, en (meer
nog) de sociale en psychologische effecten daarvan op langere termijn zijn nu
nog niet echt in te schatten, maar het zal catastrofaal zijn.
Maar ja, zeggen onze leiders en experten: "Het moet nu eenmaal. Er is geen andere keuze als we deze epidemie onder
controle willen krijgen!"
Is dat zo?
En hoe zit het dan in Taiwan? En in Hongkong?
In Hongkong is er nooit sprake geweest van een lockdown. En toch zijn
er daar maar 4 (vier!) dodelijke
corona-slachtoffers, en dat in een dichtbevolkte regio van 7,5 miljoen
inwoners. (Ter vergelijking: in België zijn er nu al méér dan 7.800 doden op
een bevolking van ongeveer 11 miljoen inwoners.) Dat is des te meer opmerkelijk
omdat Hongkong al bij al toch deel uitmaakt van het Chinese vasteland, waar het
allemaal begonnen is.
Wat ze in Hongkong wél van meet af aan gedaan hebben, was "testen" en "isoleren". Mensen met symptomen werden onmiddellijk getest, en als
ze "positief" bleken, werden ze in
quarantaine geplaatst en werden hun contacten opgespoord. Ook die werden dan
onmiddellijk getest en desnoods geïsoleerd als ze ook besmet waren. Daarnaast
werden ook de scholen een tijd lang gesloten, en alle grootschalige evenementen
waar "social distancing" niet
mogelijk was, werden afgelast. Verder waren er de normale richtlijnen over
afstand-houden en mondhygiëne, zoals bij elke virale infectie. En wie het land
wilde binnen komen vanuit een land waar de epidemie al woekerde, ook uit China,
moest in quarantaine. En zie: het aantal besmettingen in Hongkong bleef beperkt
tot iets meer dan 1000 gevallen. En het aantal doden is minimaal.
Het verhaal van Taiwan, ook al op een boogscheut van China, is
gelijkaardig.
Het land telt 24 miljoen inwoners, en heeft tot nu slechts 6 (zes!) dodelijke slachtoffers te
betreuren. En ook hier zonder die drastische lockdown die bij ons opgedrongen
werd.
De epidemie werd ook in Taiwan van bij het begin in de kiem gesmoord
door besmette patiënten op te volgen en in isolatie te plaatsen en hun
contacten te volgen. En door een strenge screening van wie het land binnen
wilde: die moest twee weken in quarantaine. ( Toegegeven, dat is voor een
eiland wel iets makkelijker dan voor een land als België.)
Maar voor de rest: het leven ging er verder door zoals voorheen. De
horeca bleef open, de scholen ook. De mensen bleven er aan het werk en het
openbaar vervoer werd even massaal gebruikt als voorheen. Het enige zichtbare
effect van het virus, is het gebruik van mondmaskers en de nodige afstand bij
contacten. Maar dat was iets wat in die regio sowieso al sterk ingeburgerd was.
Die beide voorbeelden tonen hoe het ook bij ons had kunnen (en moeten?)
gebeuren.
De impact van het virus is in die beide landen spectaculair lager dan
in Europa of in de USA. Zeker als je naar het aantal slachtoffers kijkt. Maar
ook als je kijkt naar het sociale en economische leven. De wereld is er blijven
draaien, en de mensen konden elkaar blijven ontmoeten en bij elkaar steun
blijven zoeken.
Als de crisis voorbij zal zijn, en het werkelijk aantal slachtoffers
zal geteld worden, met inbegrip van de "collateral
damage", dan zal pas goed blijken dat wij het hier in Europa (behalve in
Zweden) en in Amerika totaal verkeerd hebben aangepakt. In alle opzichten. Op korte
termijn, om de epidemie in te dijken. En op langere termijn, om de mensen
blijvend hoop en perspectief te geven.
Misschien zullen onze verantwoordelijken ook eens naar die voorbeelden
kijken, en er iets uit leren voor een volgende keer? We zullen het gauw genoeg
weten als in oktober de tweede golf eraan komt.
Over een rampzalige vicieuze cirkel gesproken: deze corona-crisis
lijkt nefaste gevolgen te hebben voor een versnelde ontbossing van het
Amazone-woud, en de ontbossing van onze regenwouden lijkt dan weer het risico
op dat soort pandemische virale infecties, en dus een nieuwe crisis, sterk te
verhogen.
De impact van het corona-virus op onze wereld en onze samenleving blijkt
hoe langer hoe groter te zijn. Niet zozeer door het virus zelf, maar vooral
door de manier waarop wij ermee omgaan en erop reageren.
In Siberië bijvoorbeeld zijn er dit jaar opvallend meer bosbranden dan
voorgaande jaren in diezelfde periode. En ook dát zou alles te maken hebben met
de corona-crisis: omwille van de quarantaine-verplichtingen trekken veel Russen
eerder dan anders naar hun zomerverblijf
in de Siberische bossen, en dan wordt de kans op "ongelukjes" met een brandende sigaret of met een kampvuurtje ook
veel groter.
En in Brazilië profiteren houtkappers van de corona-chaos om in het
Amazone-woud wild tekeer te gaan en daar grote stukken bos te "ontginnen". Controle is er nauwelijks
nog, omdat alle aandacht en energie op corona gericht is. En president
Bolsonaro is niet direct van plan om maatregelen te nemen om het regenwoud te
beschermen. Het gevolg is dat de houtkap de voorbije corona-maanden zowat 30%
hoger lag dan voorheen. Door de economische gevolgen van de crisis, vooral voor
de zwakkeren, zijn er ook veel meer "goudzoekers"
actief in het Amazone-woud: sukkelaars die op een wonder hopen om te kunnen
overleven. En ook die verwoesten grote stukken bos; in hun wanhopige pogingen
om de bodemschatten bloot te leggen die er volgens de geruchten zouden te
vinden zijn.
De regenwouden en grote bossen op de Aarde zijn in sneltempo aan het
verdwijnen of in elk geval aan het inkrimpen. En de corona-crisis zorgt er voor
dat dit nóg sneller gaat.
Dat dit een enorme, negatieve, impact heeft op ons klimaat en op het
milieu, en op de beschikbaarheid van drinkbaar water, dat wisten we al.
Maar nu beseft men ook dat die drastische verandering van onze
ecosystemen het risico op virale infecties sterk doet toenemen. Want door het
verkleinen van hun leefgebied zijn de woud-dieren genoodzaakt om dichter opeen
te gaan leven, waardoor de kans groter wordt dat ze virussen op elkaar
overdragen. (Het zondigen tegen de "social
distancing", weet je wel.) En als wij altijd maar verder bezig blijven om
stukken van hun leefgebied voor onszelf in te palmen, dan wordt ook de kans op
contact tussen mens en dier veel groter. En dus ook de kans dat een virus van dieren
op mensen over springt.
Dat is wat indertijd gebeurd is in Afrika met het Hiv-virus, en meer recent met het Ebola-virus. In Oeganda is ook het Zika-virus op die manier bij de mens terechtgekomen. En eigenlijk
is het ook ongeveer zo gegaan met de corona-virussen zoals SARS en nu
SARS-CoV-2 (zoals ik in een vorig stukje geschreven heb).
De kans dat zo'n virus, dat een mens van een dier gekregen heeft, "succesvol" is en erin slaagt om ook naar
andere mensen over te springen, is (gelukkig) erg klein. Maar hoe meer contacten
er zullen zijn tussen mensen en besmette wilde dieren, hoe groter de
waarschijnlijkheid dat het op een keer helemaal fout loopt. En als we ooit de
pech zullen hebben dat een echt dodelijk virus, zoals bijvoorbeeld het vogelgriepvirus, erin slaagt om vlot van
mens tot mens over te gaan, dan hebben we serieus prijs.
Het lijkt erop dat de natuur op die manier wraak wil nemen op de mens
voor wat die haar allemaal aan doet. Of misschien is het gewoon een poging van "moeder Natuur" om ons te waarschuwen
dat we helemaal niet goed bezig zijn?
De vraag is alleen: "Willen wij
luisteren?" Het ziet er voorlopig niet naar uit.
De wilde complottheorieën over de bron van het SARS-CoV-2 virus
blijven welig woekeren op de Social Media: het virus zou per ongeluk ontsnapt
zijn uit een lab in Wuhan waar ze virussen kweken om vaccins uit te testen, of het
zou kunstmatig gefabriceerd zijn om als biologisch wapen ingezet te worden. Donald
is een grote fan van die laatste theorie, wat het erg waarschijnlijk maakt dat
die "fake" is.
Over het algemeen is er nu toch een wetenschappelijke consensus gegroeid
dat de boosdoeners wel degelijk vleermuizen waren, zoals van in het begin
verondersteld werd. Vleermuizen blijken namelijk echte "broedmachines" van virussen te zijn.
Dat komt voor een deel omdat ze van "social distancing" geen kaas hebben gegeten: ze troepen samen in gigantische
aantallen, soms wel met miljoenen dicht opeen gepakt, zodat de virussen zich
razendsnel kunnen verspreiden over de kolonie. Maar dat komt vooral omdat
vleermuizen een verbazend krachtig immuunsysteem en herstellend vermogen hebben;
ze kunnen daardoor talloze virussen met zich mee dragen zonder er ook maar de
minste last van te ondervinden.
Als wij, zwakke mensen, er dan mee in contact komen, dan kan het
serieus fout lopen. Al lijkt het er nu wel op dat we dit virus niet
rechtstreeks van een vleermuis cadeau hebben gekregen, maar eerder via een
ander zoogdier. Vermoedelijk een schubdier. Het schubdier is weliswaar een beschermde diersoort, maar wordt in
China, ondanks de strenge straffen voor wie betrapt wordt, toch gedood en
geconsumeerd. In de traditionele Chinese geneeskunde worden vooral aan de
schubben allerlei "geneeskrachtige
effecten" toegeschreven.
Chinese vleermuizen, dus.
En hoeveel pech kunnen we hebben? Er zijn onlangs in Afrika vier
nieuwe vleermuissoorten ontdekt die nauw verwant zijn aan de "Hoefijzerneusvleermuizen". Dat zijn die
beruchte boosdoeners die verantwoordelijk worden geacht voor de oorspronkelijke
verspreiding van het virus.
Ondertussen weet men al dat er minstens 25 verschillende variëteiten
van die soort bestaan in China, maar er zijn er dus ook al elders ontdekt. En
die kunnen allemaal drager zijn van soortgelijke "corona"-virussen, die nu misschien nog ongevaarlijk zijn voor de
mens, maar net als het SARS-CoV-2 virus op korte tijd zouden kunnen evolueren
tot een "killer".
Dat er nu ook al in een ander continent, buiten Azië, familieleden van
die vliegende beestjes ontdekt werden, is nog niet direct een reden voor nieuwe
paniek, maar het stemt toch tot nadenken.
Ik ben nooit een grote fan geweest van Batman. Oh jawel, ik vind het schattige diertjes, en ik heb
bewondering voor hun vlieg- en stuurkunst. En ik weet ook wel dat het (meestal)
kleine ongevaarlijke beestjes zijn, in niets te vergelijken met de "vampieren" uit de griezelfilms.
Bovendien zijn het uitmuntende insectenvangers en verlossen ze ons van grote
muggenzwermen.
Maar toch vind ik ze sympathieker als ze hoog in de lucht vliegen en
niet bij mij in de buurt komen. En ik ga ze ook niet direct opzoeken.
En misschien is dát wel een wijze les die we van Wuhan geleerd hebben:
laat de vleermuizen ongestoord in hun leefgebied rond fladderen, dan zullen zij
ook ons met rust laten en houden ze hun virussen bij zich. Want het is de
vernietiging en verstoring van hun leefgebieden, én de handel in wilde dieren
op ongecontroleerde wildmarkten, die uiteindelijk kunnen worden aangewezen als dé
oorzaak van de COVID-19-uitbraak.
Zou het iets met de corona-chaos op deze planeet zijn wat de aandacht
van buitenaardse wezens getrokken heeft?
In elk geval: het lijkt erop dat we bezoek hebben van "aliens". Althans dat zouden we kunnen
afleiden uit waarnemingen van de Amerikaanse luchtmacht die onlangs vrijgegeven
werden. Op video's die door Amerikaanse piloten gemaakt werden, zijn
onverklaarde en onverklaarbare objecten te zien: "unidentified flying objects" oftewel UFO's. Dat moeten dus "aliens" zijn die van naderbij zijn komen
kijken wat hier aan de hand zou kunnen zijn.
Maar vermits de ziekte zó besmettelijk is, zijn we voorlopig nog wel
even veilig voor die buitenaardse wezens: ze zullen zeker op afstand blijven
zolang de ziekte woekert. Ik vermoed dat ze de dagelijkse persconferentie van
het Nationaal Crisiscentrum op de voet volgen, en in elk geval zullen wachten
tot de cijfers verder zakken, en de trend consequent neerwaarts blijft. En dan
nog zullen ze pas kunnen landen als hun mondmaskers geleverd zijn; dat kan nog
wel een tijdje duren want die moeten van ver komen.
Waarmee ik maar wil zeggen: "Geen
paniek! De invasie van de aliens is nog niet voor morgen."
Maar ik moet het verhaal eerlijk en volledig vertellen: de video's
zijn helemaal niet recent, ze dateren al van in 2004 en van in 2015. En dan
rijst de vraag: "Waarom worden ze nu
opeens vrijgegeven, terwijl ze tot voor kort angstvallig geheim gehouden
werden?" Ze waren eerder al eens "gelekt"
(in 2007 en opnieuw in 2017), maar de echtheid ervan werd toen in alle
toonaarden ontkend. En nu worden ze voor het grote publiek openbaar gemaakt.
Achterdochtig als ik ben, maak ik dan onmiddellijk de bedenking: "Daar moet een reden voor zijn!"
Vermits dezer dagen alles met Corona te maken heeft, is dat ook nu
weer het eerste waar ik aan denk. Zou het té vergezocht zijn als ik suggereer
dat dit een "afleidingsmanoeuvre" is?
Een nieuwe hype waar de goedgelovige Amerikanen zich massaal op zullen storten
en zo (voor even) de hele Corona-heisa vergeten. Want dat het in hun land niet
zo best gaat in deze crisis, is zacht uitgedrukt: het aantal besmettingen neemt
hand over hand toe, en het aantal sterfgevallen ook. Als het zo verder gaat,
zal het sterftecijfer per inwoner zélfs dat van "koploper" België nog benaderen. (Stel je voor!) En de kans dat dit
spoedig zal beteren door een stijgende verkoop van zonnebanken en van
bleekwater, is klein.
Alle trucjes zijn dan goed om de aandacht van die onheilsberichten weg
te leiden, en bij die naïeve Amerikanen is die afleiding gemakkelijk gevonden: aliens.
Nu is het misschien toch een beetje ongepast om te lachen met die "domme" Amerikanen. Het is bij ons niet
veel beter: ook in België is het aantal UFO-waarnemingen de laatste weken fors
gestegen. Misschien omdat de mensen nu meer tijd en gelegenheid hebben om af en
toe eens naar de hemel te kijken? Maar vermoedelijk vooral omdat de mensen
snakken naar iets anders dan altijd alleen maar corona-nieuws. Of omdat mensen in
crisistijd altijd een houvast willen zoeken in het "mystieke"?
Al kan het ook wel heel rationeel te verklaren zijn: super-uitvinder
Elon Musk heeft onlangs opnieuw een "trein"
van 60 satellietjes de ruimte ingeschoten, en dat zal voor veel mensen wel een
vreemd en onbekend fenomeen aan de sterrenhemel geweest zijn.
Die trein maakt overigens
deel uit van een hele satelliet-"gordel"
(van in totaal 12.000 geplande Starlink-satellieten) die Elon Musk rond de
Aarde wil laten cirkelen om ervoor te zorgen dat we overal op deze planeet breedbandinternet
zullen hebben. Alsof iedereen écht daar zit op te wachten? Er zijn helaas nog
al te veel mensen die geen internet nodig hebben, maar wél af en toe iets te
eten.
Ondertussen blijven de aliens
wel geduldig wachten tot de kust veilig is en ze zonder mondmasker zullen
kunnen landen.
Ken je dat gevoel ook, als je in een vergadering zit met een aantal
mensen in een klein zaaltje? Na een uurtje of zo begint je aandacht te verslappen
en je concentratie verzwakt; je voelt je loom worden en slaperig, en in het
slechtste geval komt een ambetante hoofdpijn opzetten. Dat komt door de
ophoping van CO2 in de vergaderzaal: al die mensen samen in een gesloten
ruimte, die zuurstof verbruiken en CO2 de zaal in blazen.
En ja, CO2 is nefast voor de werking van onze hersenen en voor ons
denkvermogen. Dat wil zeggen: als het CO2-niveau in ons bloed stijgt, omdat de
concentratie ervan in de ingeademde lucht hoger wordt, dan krijgen onze
hersenen minder zuurstof aangevoerd, en dan kan er (al dan niet tijdelijke)
hersenschade ontstaan. Er zijn studies die aantonen dat bij concentraties van
1400 ppm (wat overeenkomt met 1,4 liter CO2-gas op 1000 liter lucht) ons
vermogen om beslissingen te nemen met zowat 25% vermindert, en ons vermogen om
strategisch te denken zelfs met 50%.
In de buitenlucht zijn we daar, gelukkig, nog ver vanaf. De gemiddelde
concentratie in de buitenlucht bedraagt nu ongeveer 400 ppm wereldwijd, maar in
stedelijke gebieden zou dat eerder 500 ppm zijn of meer. Binnenshuis ligt die
concentratie sowieso een stuk hoger, omdat er minder ventilatie is dan buiten
en de lucht dus minder efficiënt ververst wordt. En in de besloten ruimte van
een vergaderzaal is dat nog erger.
Is het dan te verwonderen dat bijvoorbeeld politici meestal pas na
urenlange vergaderingen tot een compromis kunnen komen? Na zo'n lange periode
in een afgesloten ruimte zijn hun hersenen compleet afgestompt, en zijn de
vaste en onwrikbare principes waarmee ze aan hun vergadering waren begonnen, al
helemaal vervlogen en vergeten. Dat de resultaten van dergelijke marathonvergaderingen
dikwijls van een lachwekkend niveau zijn, hoeft dan ook geen verbazing te
wekken.
Satellietwaarnemingen over de voorbije 15 jaar tonen een bijna
lineaire stijging van de CO2-concentratie in de atmosfeer: in 2003 was dat nog "maar" 374 ppm, in 2019 was dat dus
al gestegen tot 419, en als de trend zo verder gaat, komen we aan 930 ppm in
2100. Buitenshuis. Binnenshuis zou hierdoor volgens sommige studies de
schadelijke limiet van 1400 ppm kunnen bereikt worden. Waardoor we allemaal in
ons hoofd even erg zouden gaan afstompen als politici in nachtelijke
vergaderzalen.
CO2 is dus niet alleen de grote boosdoener voor ons klimaat, maar ook
voor onze verstandelijke vermogens. Misschien moeten we vanaf nu ook
maandelijks een betoging organiseren voor de redding van ons verstand?
"Youth for our Brain", dus.
Waar is Greta als we haar nodig hebben?
Maar er is geen reden tot paniek: Corona heeft alle voorspellingen en trendlijnen
overhoop gehaald. De CO2-uitstoot is de voorbije weken en maanden met minstens
een kwart gedaald omdat de wereld helemaal is stil gevallen. De verwachting is
dat ook na de corona-crisis de CO2-uitstoot lager zal blijven dan voorheen, al
was het maar omdat we bijvoorbeeld veel meer zullen blijven thuiswerken en dus
minder met de auto zullen vervuilen.
Of hoe deze vreselijke pandemie toch ook een positief kantje heeft.
"De federale overheid en de
deelstaten zullen er samen voor zorgen dat elke burger gratis minstens
één standaard stoffen mondmasker krijgt dat de mond en de neus volledig
bedekt. Mensen zullen ook twee filters krijgen, om in gekochte of zelfgemaakte
maskers te stoppen", liet de Nationale Veiligheidsraad vorige week vrijdag
weten.
Nee, ik ga niet sarcastisch doen over het pijnlijk onvermogen van de
Belgische/Vlaamse regeringen om tijdig voldoende mondmaskers te bestellen en
ervoor te zorgen dat iedereen er vanaf 4 mei minstens eentje in huis heeft. Terwijl
er wél van elke Belg verwacht wordt dat hij/zij een mondmasker draagt als
hij/zij buiten komt om weer te gaan werken. De "pragmatische" oplossing op z'n Belgisch is: "Maak zelf maar uw eigen mondmasker!"
Ik wil wél even stilstaan bij de aanbeveling/verplichting op zich: als
we ons onder de mensen begeven, in de openbare ruimte, en al zeker op het
openbaar vervoer, dan moeten we, vanaf 4 mei, een mondmasker dragen. Of anders
ons gezicht bedekken met een sjaal: zoals die hooligans die zich altijd in
betogingen mengen om amok te maken.
Nochtans ligt 2011 nog niet zo héél ver achter ons. En 2011, dat is
het jaar van de fameuze "boerka-wet",
waarmee België één van de eerste landen ter wereld was om het dragen van een
boerka of een nikab te verbieden in
de openbare ruimte. Om alle mogelijke klachten of vermoedens van discriminatie
te vermijden, is het verbod algemener gesteld dan alléén maar op een boerka of
een nikab: alles wat het gezicht bedekt,
is verboden. Zo voelde niemand zich geviseerd. En zo hadden ook de bankrovers
het meteen een stuk moeilijker: als die zich met een bivakmuts over het hoofd
op straat durfden te wagen, werden ze terstond gesanctioneerd; géén ontsnappen
mogelijk!
Om precies te zijn, is de wet (Artikel 563bis in het Strafwetboek) als
volgt: "Met geldboete van vijftien euro
tot vijfentwintig euro en met gevangenisstraf van een dag tot zeven dagen of
met een van deze straffen alleen worden gestraft, zij die zich, behoudens andersluidende
wetsbepalingen, in de voor het publiek toegankelijke plaatsen begeven met het
gezicht geheel of gedeeltelijk bedekt of verborgen, zodat zij niet herkenbaar
zijn."
Wie de helft van die zin niet snapt, hoeft zich geen zorgen te maken
over zijn/haar geestelijke vermogens. Wetteksten worden nu eenmaal speciaal zó
geschreven dat niemand er iets van begrijpt.
We hebben dus een probleem met mondmaskers, want die bedekken mond en
neus, en laten eigenlijk alleen nog de ogen vrij. Wie een mondmasker draagt
begeeft zich op publiek toegankelijke plaatsen "met het gezicht geheel of gedeeltelijk bedekt of verborgen".
Ik heb een sterk vermoeden dat ik niet zal beboet worden als ik morgen
een mondmasker draag in het station of op de trein. Maar hoe zit het dan met
het fameuze "boerka-verbod"? Hoe zal
onze justitie nu nog dat "boerka-verbod"
kunnen handhaven? Hoe zal men uitgelegd krijgen dat ik wél mag rondlopen met
een mondmasker dat mijn gezicht grotendeels bedekt, maar dat een moslimmeisje
met een nikab niet op straat mag
rondlopen? (Ter info: "Een nikab is een sluier die het gezicht
bedekt en de ogen vrij laat.")
Let wel: ik ben vóór een boerka-verbod. In mijn visie is het dragen
van een boerka of nikab een achterhaald concept uit de jaren 600, toen de
mannen blijkbaar seksueel onhoudbaar opgewonden werden door een "naakt" vrouwengezicht en dus tegen zó
veel verleiding moesten beschermd worden. Het is, in mijn opinie, een antiek
concept dat vrouwen verplicht zich te verbergen achter sluiers, en hen de
mogelijkheid ontneemt om sociaal te kunnen interageren met andere mensen. Het
is een kenmerk van het soort extremistisch en fanatiek islamisme dat zich maar
al te vlug vertaalt in geweld en geldingsdrang. Het is een uiting van de
onderdrukking van de vrouw, analoog aan het verbod voor vrouwen om zich alléén
op straat te wagen of om deel te nemen aan een gesprek "onder mannen".
Hoe dan ook, het verbod is er. Maar er is maar één gehaaide advocaat
nodig om het hele idee omwille van die mondmaskers volledig onderuit te halen.
Zouden ze daar bij de Nationale Veiligheidsraad al bij stilgestaan hebben?
Is er iemand die de "dagelijkse
cijfers" omtrent de Covid-19 besmetting niet op de voet volgt? Het scorebord
stond gisteren (27 april) op bijna 3 miljoen besmettingen en iets meer dan 207.000
dodelijke slachtoffers, wereldwijd. Als je weet dat een "normale" griepepidemie jaarlijks om en bij 250.000 sterfgevallen
veroorzaakt, dan valt nu al te voorspellen dat het SARS-CoV-2 virus het in de
cijfers zal winnen van het influenza-virus. Of zoals veel mensen het bij
herhaling formuleerden: "Dit is niet
zomaar een griepje."
Maar verklaart en rechtvaardigt dat de immense aandacht voor het virus
en voor de ziekte? De media-aandacht en politieke aandacht zijn ongezien en
buitensporig. In die mate zelfs dat er totaal geen plaats of ruimte of tijd is
voor andere dingen, andere problemen, andere ziektes. Terwijl er heus wel
andere problemen zijn op deze wereld die onze aandacht verdienen en nodig
hebben, en waar de media (en wij zelf) ook wel eens zouden mogen bij stil
staan. Een mens zou zich op den duur gaan afvragen of al die aandacht voor
Covid-19 misschien niet het ideale excuus zou zijn om al de rest te kunnen en mogen
vergeten of negeren?
Zoals die andere ziekte, bij voorbeeld, die al tientallen jaren
woekert en in sommige landen echte slachtingen aanricht, en die we maar niet
onder controle krijgen. Ook al kennen we de boosdoener en de remedie perfect.
Maar de wil ontbreekt, of de slagkracht, om er effectief werk van te maken om
de ziekte uit te roeien. En er spelen veel te veel verborgen agenda's om de middelen
op een gepaste en efficiënte manier in te zetten.
En dan heb ik het over Tuberculose.
Hoewel TBC een bacteriële
infectie is, en Covid-19 een virale infectie, zijn er toch enkele markante
gelijkenissen: de beide ziektes zijn erg besmettelijk, in de beide gevallen
gebeurt de besmetting vooral door partikels die een besmet persoon uitademt of -hoest, en in de beide gevallen zijn het vooral de longen die aangetast worden.
Maar er zijn ook enkele, even markante, verschillen.
Het eerste grote verschil is dat er voor TBC wél een geneesmiddel
bestaat, en dat de ziekte perfect kan behandeld worden. Méér zelfs: we hebben,
medisch gezien, de mogelijkheid om de ziekte bijna volledig uit te
roeien. De ziekteverwekker is al gekend van in 1882 en sinds de late jaren
vijftig van de vorige eeuw bestaan er antibiotica waarmee alle patiënten in
principe volledig kunnen genezen. Al duiken de laatste jaren ook TBC-bacillen
op die resistent blijken te zijn tegen de meest-gebruikte antibiotica. (Maar
over het gevaar van resistente bacteriën heb ik het al eens gehad in een eerder
stukje.)
In West-Europa is de ziekte trouwens zo goed als verdwenen, behalve
bij die groepen die overal en altijd uit de boot vallen.
Wie oud genoeg is, herinnert zich misschien nog de jaarlijkse horror
van de "krasjes" in de arm: de verplichte TBC-test, die in de jaren zestig van
de vorige eeuw nog gangbaar was omdat Tuberculose een veel voorkomende ziekte
was. Maar die test is al lang afgeschaft wegens overbodig. In België bij
voorbeeld waren er in 2018 maar 981 nieuwe gevallen meer, op een heel jaar
tijd. Dat is nauwelijks méér dan er dagelijks geregistreerd worden voor
Covid-19.
En toch lukt dat maar niet op wereldschaal.
Laat ons misschien ook eens naar het scorebord van Tuberculose kijken:
in 2015 waren naar schatting wereldwijd 10,4 miljoen mensen ziek door een
TBC-besmetting, en het dodental werd geschat op 1,8 miljoen. Daarmee staat Tuberculose
in de Top-10 van de oorzaken van sterfgevallen wereldwijd, en is het de meest
dodelijke infectieziekte ter wereld.
Waarom blijven ondanks alles toch zó veel mensen aan de ziekte
sterven? En waarom halen die cijfers zo goed als nooit de media?
Het antwoord is verbijsterend simpel: omdat TBC een ziekte van "de derde wereld" is. En dus interesseert
het ons maar matig.
De overgrote meerderheid van de zieken en slachtoffers zijn te vinden
in "ontwikkelingslanden", waar de
gezondheidszorg onbestaande is of volledig verwoest werd. De ergst getroffen
landen zijn landen van Zuidelijk Afrika, en India, Pakistan en Bangladesh in Azië,
en ook Indonesië.
En dát is het tweede verschil met Covid-19: er wordt met geen woord
over gerept in onze media.
Of hoe zelfs besmettelijke ziektes gediscrimineerd
worden als ze ons niet persoonlijk raken. Bij 200.000 corona-doden is de wereld
compleet stilgevallen, maar 1,8 miljoen TBC-doden veroorzaken zelfs geen rimpeltje
in onze beschaving.
Vorige vrijdag was er dus die langverwachte communicatie van de
Nationale Veiligheidsraad. En wat ik al gevreesd had, is uitgekomen. Het is
verkeerd uitgedraaid omdat ze het basisprincipe vergeten waren: die universele
wereldtaal waar ik nog zó op aangedrongen had.
Maar misschien hadden ze vóór de persconferentie gewoon niet voldoende
tijd gehad voor een spoedcursus West-Vlaams? (Want, ik geef het toe, een
gemakkelijke taal is het niet. Zelfs om een simpel "Ja" te leren vervoegen, is al veel oefening nodig.)
Wat is de overwegende conclusie nu, achteraf?
"Beschamend", "onprofessioneel", "een ramp!"
Maar dan heb ik het niet over de persconferentie van de Veiligheidsraad
of over de kwaliteit van de PowerPointpresentatie. Ik heb het over de kritieken
in de media en de commentaren van de (zogenaamde) communicatie-experten. Ik
durf er veel om te verwedden dat het gaat om communicatiespecialisten die
jammer genoeg geen graantje hebben mogen mee pikken bij deze show, en die maar
al te graag ook een mooie cent hadden verdiend aan dit communicatie-feest. En
nationale naambekendheid hadden willen verwerven. Maar ja, er konden er maar
een paar uitverkoren zijn, en de rest stikt van de nijd en jalousie. En
verlaagt zich dan maar tot schampere commentaren en irrelevante kritiek.
En de media, die pikken die kritieken natuurlijk gretig op: ze moeten
immers hun journaal gevuld krijgen, en de homepage op hun websites, en de
voorpagina's.
Zielig, eigenlijk, want uiteindelijk draait het allemaal toch om de
inhoud. Of niet?
Dat de presentatie met een krakkemikkige PowerPoint-show gebeurd is,
en dat de slides niet altijd synchroon liepen met wat gezegd werd, en dat de
verschillende fases als "1a" en "1b" en "1c" voorgesteld werden in
plaats van gewoon als "1, 2, 3",
en dat Sophie Wilmès niet spontaan of "empathisch"
klonk als ze in haar beste Nederlands haar verhaal probeerde te doen; en dat de
persconferentie te laat gegeven werd en dat ze te lang duurde. "So what?"
Waar het om gaat, is wát er gezegd werd. En dat lijken die communicatie-experten
even vergeten te zijn. Want voor die mannen (en vrouwen) draait het uiteraard
niet om de inhoud van de communicatie, het draait om hén: zij willen in het
brandpunt van de belangstelling staan. En als ze uit de boot gevallen zijn voor
de show zelf, dan grijpen ze nu elke andere gelegenheid aan om zich te
profileren. En de media (naïef of medeplichtig, daar spreek ik me niet over uit),
die doen er enthousiast aan mee.
En ja, het was té technisch en té gedetailleerd. Maar de vorige keer
was het dan weer niet gedetailleerd en duidelijk genoeg. En zo vinden ze altijd
wel een reden om kritiek te geven.
Wie trouwens zou gedacht hebben dat al die journalisten daar uit
journalistiek plichtsbewustzijn tot tien uur 's avonds braaf hebben zitten wachten
op een saaie uiteenzetting van méér dan een uur, omdat ze hun publiek correct
willen informeren, die is ontzettend naïef. Want ze wisten van te voren al wat
er zou komen, door de gelekte documenten; en hoe dan ook kregen ze achteraf een
kopie van het rapport toegespeeld waar het allemaal stond opgelijst. Nee, de
enige motivatie voor die journalisten om daar te zitten, was om zo veel
mogelijk puntjes van kritiek te kunnen noteren. Want kritiek op de politici,
dat scoort altijd.
Maar het moet gezegd: er was ook kritiek op de inhoud.
Voorspelbare en te verwachten kritiek van diegenen die voor zichzelf
méér hadden verwacht en verhoopt. Voorspelbare en te verwachten kritiek van
diegenen voor wie het allemaal een beetje te snel en te veel wordt. Voorspelbare
en te verwachten kritiek van diegenen voor wie het allemaal veel te traag gaat.
Dat soort kritiek is normaal, en te begrijpen. Soms toch. Dat een
bloemenwinkel pas ná Moederdag kan openen, is inderdaad bijzonder pijnlijk, des
te meer omdat de tuincentra wél al open zijn. En dat de markten nog niet
opnieuw open mogen, is een dikke streep door de rekening van de marktkramers.
Enzovoort. Maar de pil is voor iedereen even zuur om te slikken. Als de
bloemenwinkels hun zin zouden krijgen, dan komen de kleerwinkels klagen, en
terecht. Er is nu eenmaal geen mirakel-oplossing die iedereen gelukkig zou
maken. Tenzij we morgen met een flinke scheut bleekmiddel het virus in ons land
compleet kunnen uitroeien.
Kortom: de kritiek op de uiteenzetting was even voorspelbaar als
onnozel en nutteloos.
Maar alle kritiek had wél kunnen vermeden worden als ze mijn voorstel
voor het gebruik van de universele taal hadden gevolgd. Laat dat een les zijn
voor de volgende communicatie-sessie!
En misschien kan Sophie er de volgende keer ook een klein grapje
tussen smokkelen, zoals die wijze leider aan de andere kant van de oceaan
gedaan heeft. Als er dan kritiek komt, kan ze de media altijd nog verwijten dat
ze "dom" zijn.
