Om priester te kunnen worden in een rooms-katholieke kerk is het celibaat verplicht, net als voor mensen die intreden in een kloosterorde. De leidende gedachte is, dat iemand die zich niet aan een ander bindt, zich beter kan wijden aan God en de mensen.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
In de pauselijke brief Pastores dabo vobis (Ik zal u herders geven) schrijft paus Johannes Paulus II dat priesters geen vrouw hebben, maar wel een echtgenote: de Kerk, de bruid van Christus. In die zin kan een priester de Kerk liefhebben zoals Christus de kerk liefheeft, analoog aan een huwelijk waarin man en vrouw een echtelijke relatie hebben.
Nadelen
Een nadeel van het celibaat kan zijn, dat eenzaamheid voorkomt. Zeker als een priester niet uit een grote(re) familie komt, kan tijdens feestdagen en vakanties het gevoel van een eenzaam beroep opkomen. Een ander nadeel is, dat partners elkaar kunnen steunen, adviseren, corrigeren en stimuleren. Celibatair levende priesters moeten het zonder zon levenspartner stellen. Het komt voor dat dit voor gewijde priesters een te grote opgave is, en het werk als priester neerleggen.
Voor- en tegenstanders
Om uiteenlopende redenen is het celibaat een onderwerp van discussie. Bijvoorbeeld:
- Theologen voeren aan, dat het celibaat niet werd vereist van de apostelen. Petrus had een vrouw ten tijde van Jezus Jezus genas Petrus vrouw van hoge koorts (Mt. 8,14). Anderen geven aan dat apostelen vrijwillig hun vrouw achterlieten en dus kozen voor het celibaat.
- Tegenstanders zeggen dat het tegenhouden van de natuurlijke seksuele impuls onrealistisch en schadelijk is voor een gezond seksleven. Anderen vinden dat seksuele onthouding een gave en genade is van de God die Liefde is.
- Tegenstanders van het celibaat geven aan, dat de recente seksschandalen waar priesters bij betrokken zijn, het gevolg zijn van de verplichte seksuele onthouders. Voorstanders brengen daar tegenin, dat het een breuk is met de discipline en niet het resultaat van het celibaat, met name omdat het om een klein percentage geestelijken gaat.
- Voorstanders vinden, dat het celibaat het morele gezag versterkt, omdat priester zichzelf wegcijferen voor Christus en zo Hem navolgen. Tegenstanders vinden dat het morele gezag juist verzwakt: een priester kan onvoldoende pastorale zorg geven. Geen sex en toch seksueel misbruik?
Een ongehuwde priester mag geen sex hebben. De katholieke geloofsleer gaat er vanuit dat sex buiten het huwelijk not done is. Toch komen de laatste tijd relatief veel berichten naar buiten van seksueel misbruik in de kerk: priesters die hun handjes niet kunnen thuishouden van kinderen bijvoorbeeld. Zonder enige twijfel zijn dit excessen die geen plaats verdienen in een kerksamenleving. Het is weerzinwekkend, schaamteloos en niet goed te praten.
Het aantal priesters dat van kindermisbruik wordt beschuldigd is zon 2 tot 3 procent van alle priesters. Recent komt het vaak in het nieuws, met name in de V.S. De meeste gevallen van kindermisbruik vindt plaats in een gezin, in 75% van de gevallen door een van de ouders, meestal de man. In Nederland behandelt het Openbaar Ministerie tussen de 2.050 en 2.350 zaken per jaar. Bijna 40% van alle vrouwen heeft voor hun 16e jaar een of meerdere negatieve ervaringen met
seksueel misbruik. Daarmee is seksueel misbruik is algemeen maatschappelijk probleem, dat geen onderscheid maakt in geloof, ras of leeftijd.
Elk geval van pedofilie of seksueel misbruik in de kerk is er één te veel. Daarom is het aan de kerk om degenen die zich schuldig maken aan dit ernstige misdrijf niet te bedekken maar hen aan justitie door te geven. Toch blijft een mens maar een mens, en moet op één of andere manier vergiffenis mogelijk zijn.
