Vorige week verschenen en nu al op mijn nachtkastje: John Thavis’ Vaticaandagboeken. xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

John Thavis had vijfentwintig jaar een van de meest fascinerende banen ter wereld: hij was verslaggever in het hart van Vaticaanstad. Dagelijks kon hij de machtigste katholieke leiders en hun politiek op de voet volgen. Het gaf hem een unieke kijk achter de schermen van een fascinerende, in nevelen gehulde wereld. In Vaticaanstad vechten kardinalen privéoorlogen uit, dreigen schandalen het pauselijk gezag te ondermijnen en wordt eerbied voor het verleden continu blootgesteld aan het moderne leven.

Thavis neemt de lezer mee vanaf de klokkentoren op de Sint Pieter tot in de basilieken diep onder de grond, van de politiek geladen pausverkiezing tot de seksschandalen wereldwijd en de controverses rondom anticonceptie _ en verder.

Thavis zegt in zijn inleiding nadrukkelijk non-fictie te schrijven. Maar sommige verhalen blijven fantastisch. Het hoofdstuk over het Legioen van Christus, onder leiding van de charismatische Marcial Maciel Degollado, is verbijsterend. Aanvankelijk lijkt het een van de vele misbruikzaken te zijn, maar de Mexicaanse ‘vader Maciel’ blijkt er verschillende minnaressen op na te houden, miljoenen te hebben weggesluisd, hanteerde vijf identiteiten, kinderen te hebben.
Onder het pontificaat van Johannes Paulus II werd er echter niets aan gedaan. Voor Benedictus was dit een groot probleem, hij kon niet hard optreden zonder zijn voorganger, die al op weg was naar de zaligverklaring, impliciet te bekritiseren.
Een redelijk verbijsterend kijkje achter de schermen zijn ook de besprekingen met de Pius X Broederschap, een groep van ultra-orthodoxe katholieken. Een van de bisschoppen die zich bij het bondgenootschap had aangesloten was de holocaust-ontkenner Richard Williamson. De bisschoppen van het broederschap waren in 1988 uit de kerk gezet. Maar de Broederschap bleek met haar traditionele opvattingen in een behoefte te voorzien. Gedetailleerd beschrijft Thavis de onderhandelingen van Benedictus met de ultra-orthodoxen. Symbool van de strijd was de Tridentijnse (Latijnse) mis, die door het tweede Vaticaanse concilie was afgeschaft.
Het opheffen van de excommunicatie van de bisschoppen, waaronder Williamson, werd een van de grootste pr-rampen voor Benedictus, het dieptepunt aldus Thavis. Een Duitse paus die een holocaustontkenner in de schoot van de kerk opneemt. Volgens Thavis was het mogelijk omdat niemand de paus had ingelicht over de risico’s.
Uiteindelijk ging Benedictus op Charlie Brown lijken: ‘eindeloos doorploeterend, in het volle besef dat hij het in deze wereld toch nooit kon winnen, zijn stemming leek vaak mistroostig of weemoedig.’ Hij citeert een kardinaal: ‘Is er een piloot aan boord?’
Ondertussen waren de strijdslijnen in het Vaticaan zo ingewikkeld geworden dat geen enkele buitenstaander precies kon vertellen wat er aan de hand was en wie op wiens hand was.
Thavis voorspelde het terugtreden van Benedictus niet, maar als je het laatste hoofdstuk is het helemaal niet onlogisch dat Benedictus die conclusie trok.

Het scherpe en gevatte “De Vaticaandagboeken” is niet alleen geschreven voor katholieken (praktiserend of niet), het is een boek voor iedereen die geïnteresseerd is in internationale diplomatie en religie in een steeds verder geseculariseerde wereld.