Stembandknobbeltjes zijn kleine, kraalachtige weefselbolletjes op de stembanden. Ze komen vaak voor bij zangers, leraren en andere mensen die in hun beroep veel hun stem moeten gebruiken met een hoog stemgeluid. Ze worden daarom ook wel zangersknobbeltjes genoemd. Stembandknobbeltjes zijn nooit kankergezwellen.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Oorzaak

Stembandknobbeltjes komen vaker voor bij zangers, bij mensen die in hun beroep vaak hun stem gebruiken en bij kinderen die veel schreeuwen. Een belangrijke factor is verkeerd of overmatig stemgebruik waarbij voortdurend hard en hoog wordt gesproken of gezongen. De knobbeltjes ontstaan vaak in het middengedeelte van de stembanden doordat die daar het meeste trillen. De stemhoogte is voor zangers een veelvoorkomende oorzaak, want stembandknobbeltjes komen nauwelijks voor bij mensen die bariton of bas zingen. Door verkeerd stemgebruik raken de stembanden ontstoken. Door de voortdurende ontsteking ontstaan ten slotte stembandknobbeltjes. Er zijn ook andere factoren die stembandknobbeltjes kunnen veroorzaken, zoals blootstelling aan irriterende stoffen zoals tabaksrook of aan chemische stoffen (dampen) op de werkplek, of door een gastro-oesofageale reflux.

Verschijnselen

Veel mensen met stembandknobbeltjes merken helemaal niets, of zijn alleen hees. Een ‘stembreuk’ of problemen hebben om hoog te blijven zingen zijn de eerste verschijnselen waarmee iemand met stembandknobbeltjes te maken kan krijgen. Op lagere tonen hebben de knobbeltjes bijna nooit invloed. Andere verschijnselen zijn een vermoeide stem (moeilijk of abnormaal spreken of zingen) en heesheid, waarbij de stem wel of niet verandert.

Behandeling

De behandeling van stembandknobbeltjes is per persoon verschillend en hangt af van de oorzaken en van iemands leeftijd en beroep. De eerste behandeling is het houden van absolute stemrust. De meeste nieuw gevormde stembandknobbeltjes verdwijnen als iemand een tijdlang zijn stem niet gebruikt. Zangers en andere mensen die beroepshalve hun stem vaak gebruiken, kunnen baat hebben bij stemtraining of stemtherapie. Ook het wegnemen van andere irriterende factoren zoals tabaksrook kan helpen bij het herstel.
Een operatie van de stembandknobbeltjes is vaak alleen nodig bij professionele zangers of bijvoorbeeld als de stembandknobbeltjes zo groot zijn, dat ze problemen veroorzaken. Mensen bij wie de stembandknobbeltjes bij een operatie zijn weggehaald moeten tot ten minste veertien dagen na de operatie absolute stemrust houden.
Bij kinderen is een operatie niet aan te raden. Dat komt omdat de stembandknobbeltjes waarschijnlijk weer snel terugkeren na de operatie en de stembanden nog te klein zijn voor chirurgisch precisiewerk. Ook kan bij kinderen het strottenhoofd beschadigd raken. Meestal verdwijnen bij kinderen de stembandknobbeltjes als ze in de puberteit komen.

Complicaties

Een veelvoorkomende complicatie is het terugkeren van stembandknobbeltjes nadat iemand stemrust heeft gehouden of geopereerd is. Dit kan worden voorkomen door goed stemgebruik en een goede zangtechniek.