Veelgestelde vragen over Q-koorts
Wat
is Q-koorts?
Q-koorts is een infectieziekte die van
dieren kan overgaan op mensen.
In Nederland zijn besmette
melkgeiten en melk-schapen de bron van de ziekte bij mensen.
De
meeste mensen lopen Q-koorts op door het inademen van lucht waar de
bacterie inzit en dat gebeurt met name
tijdens de lammer- periode
van geiten en schapen.
De letter Q komt van het woord Query
dat vraagteken betekent en de bacterie die Q-koorts veroorzaakt,
Coxiella burnetii,
deze bacterie was lang onbekend.
De q
koorts werd voor het eerst vastgesteld bij slachthuis-personeel in
Queensland te Australië.
Waaraan herken ik de
Q-koorts?
Q-koorts is niet altijd te herkennen. Meer
dan de helft van de mensen met Q-koorts heeft geen klachten en de
mensen die wel klachten hebben, hebben vaak een griepachtig
ziektebeeld.
Soms verloopt Q-koorts veel ernstiger en dan
begint de ziekte in korte tijd met heftige hoofdpijn, hoge koorts en een
longontsteking met droge hoest en pijn op de borst.
De
bacterie kan een leverontsteking veroorzaken.
Deze klachten komen
echter ook bij andere ziektebeelden voor.
Mannen hebben vaker
last van Q-koorts dan vrouwen en ook mensen die roken worden vaker ziek.
Veel mensen die Q-koorts hebben gehad, zijn daarna nog lange
tijd moe.
Hoe lang duurt het voordat je ziek wordt?
Meer
dan de helft van de mensen die besmet zijn met Q-koorts worden helemaal
niet ziek.
Krijgt u wel last, dan duren de verschijnselen
gemiddeld 2-3 weken na de besmetting maar soms duurt het wel 6 weken.
Wat
kan ik doen als ik q koorts klachten heb?
Als u
klachten heeft ga dan naar de huisarts als u koorts heeft met hoofdpijn
of hoesten, vooral als u in een gebied woont of bent
geweest waar
Q-koorts voorkomt. De huisarts beslist da of er verder bloedonderzoek
nodig is.
Zijn er effectieve medicijnen tegen Q-koorts?
Als
Q-koorts is vastgesteld en u heeft klachten, dan krijgt u een
antibioticum-kuur maar let wel, ook na de
Q-koorts kunt u lang last
houden van vermoeidheid.
Die vermoeidheid is niet te behandelen
maar zal uiteindelijk wel verdwijnen.
Bij chronische Q-koorts is
vaak jarenlang behandeling met antibiotica nodig.
Wat
is chronische Q-koorts?
Chronische Q-koorts is een zeer
zeldzame vorm van Q-koorts en deze (komt voor bij ongeveer 1-3% van
alle
patiënten en die jarenlang kan duren.
Chronische
Q-koorts begint sluimerend en u kunt last krijgen van benauwdheid,
koorts, transpireren, vermoeidheid en vermageren.
De meeste
mensen met chronische Q-koorts hebben een ontsteking aan de hartkleppen
(endocarditis).
Chronische Q-koorts komt meestal voor bij
patiënten met een afweer-stoornis en hartpatiënten.
Bij zwangere
vrouwen kan een eerder doorgemaakte Q-koorts-infectie tot chronische
Q-koorts leiden.
Hoe kun je met Q- koorts besmet
raken?
Kan ik besmetting met de bacterie voorkomen?
Nee,
u kunt besmetting niet voorkomen want u kunt de bacterie namelijk via
de lucht inademen.
Bent u zwanger? Bent u een hartpatiënt of
heeft u een afweerstoornis? Vermijd dan in ieder geval direct contact
met
melkgeiten en melk-schapen. De meeste mensen worden ziek van maart tot
en met juli dus wees in deze maanden extra
alert op klachten die
passen bij Q-koorts en ga tijdig naar de huisarts.
Hoe
kan ik Q-koorts oplopen?
Q-koorts kunt u oplopen
door het inademen van lucht waar de bacterie in zit.
De bacterie
komt in de lucht tijdens het lammeren van besmette geiten of schapen
vanaf februari tot en met mei.
Vooral vruchtwater en de
moederkoek van besmette dieren bevatten grote hoeveelheden bacteriën.
De
bacterie kan ook in melk, mest en urine zitten, maar niet in het vlees
van de geit of het schaap.
Andere dieren zoals koeien en
huisdieren kunnen ook besmet zijn en de infectie overdragen op mensen.
In
Nederland is dit nog niet of nauwelijks gebeurd.
De bacterie
kan maanden tot jaren overleven in de omgeving.
Wanneer
kan ik Q-koorts oplopen?
U loopt het meeste risico
op besmetting tijdens de lammerperiode van februari tot en met mei.
De
tijd tussen besmetting en het ontstaan van klachten is gemiddeld 2-3
weken, oplopend tot 6 weken en daarom
worden de meeste mensen ook
ziek van maart tot en met juli.
Waar kan ik Q-koorts
oplopen?
U kunt Q-koorts overal oplopen want de
bacterie komt in de lucht tijdens het lammeren van besmette geiten en
schapen.
U kunt Q-koorts ook oplopen door contact met geiten en
schapen.
De bacterie kan op kleding en schoenen zitten,
bijvoorbeeld van iemand die heeft geholpen bij de bevalling van schapen
of geiten.
Als u in aanraking komt met die kleding kunt u besmet
raken.
Kan ik anderen besmetten?
Nee,
u kunt geen andere mensen besmetten als u Q-koorts heeft. U kunt dus
gewoon naar uw werk of
school gaan als u zich niet meer ziek voelt.
Kan
ik mijn kind besmetten?als ik zwanger ben?
Nee, tijdens de
zwangerschap kunt u uw kind niet besmetten met Q-koorts.
In zeer
zeldzame gevallen kan dit wel gebeuren tijdens de bevalling of bij het
geven van borstvoeding.
Kan ik Q-koorts vaker
achterelkaar krijgen?
Voor zover we weten niet; als u
Q-koorts hebt gehad, bent u langdurig beschermd.
Hoe weet
ik waar een gebied met Q-koorts is?
Op de website van
de VWA en het RIVM staat een kaartje van Nederland en op dit kaartje
ziet u alle
gebieden waar Q-koorts bij melkgeiten- en
melkschapenbedrijven voorkomt.
Mag ik nog wel een boerderij
met melkgeiten of melk-schapen bezoeken?
Besmette melkgeiten- en
melkschapen-bedrijven mogen geen bezoekers in de stal toelaten.
Op
een bedrijf dat niet als besmet is aangemerkt, kan een enkel dier toch
al Q-koorts bij zich hebben voordat dit met
melk-onderzoek uit de
melktanks aan het licht komt.
Het risico is dan wel zeer klein,
maar niet nul.
Het is af te raden om een melkgeiten- of
melk-schapen-bedrijf te bezoeken als u zwanger bent, hartpatiënt bent of
als u een afweer-stoornis heeft.
In ieder geval raden we u
aan om te zorgen voor goede algemene hygiëne als u in contact komt met
dieren en ook omdat dieren andere ziekteverwekkers bij zich kunnen
dragen.
Mag ik een kinderboerderij bezoeken?
Ja,
dieren op kinderboerderijen hebben zelden Q-koorts. Bovendien worden
vanaf 2010 alle schapen en
geiten op kinderboerderijen in Nederland
gevaccineerd.
In het zuiden van Nederland zijn schapen en geiten
op kinderboerderijen alreeds in 2009 gevaccineerd.
Het risico
op besmetting is daardoor veel kleiner, maar niet nul dus zorg voor
goede hygiëne als u een kinderboerderij bezoekt.
Kinderboerderijen
hebben een hygiënecode en sinds kort is er ook een keurmerk zoönosen
(dierziekten) voor
kinderboerderijen.
Kan iemand met
Q-koorts gewoon naar dagverblijf, school of werk?
Alle
patiënten met Q-koorts of mensen die contact hebben gehad met een
patiënt met Q-koorts mogen
gewoon naar werk of school omdat Q-koorts
niet van mens op mens overdraagbaar is.
Waarom worden
mensen niet gevaccineerd?
In Australië is een vaccin
beschikbaar voor mensen maar dit vaccin kan ernstige bijwerkingen
veroorzaken bij
mensen die eerder besmet zijn geweest met de
Coxiella burnetii bacterie die de Q-koorts veroorzaakt.
Mensen
moeten voordat het vaccin wordt toegediend eerst worden getest of zij
eerder Q-koorts hebben gehad.
Het vaccin is ook nog niet
geregistreerd in Nederland. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport
bekijkt de mogelijkheden om het vaccin beschikbaar te krijgen
in Nederland.
Waarom worden niet alle dieren geruimd?
Bij
andere dierziekten (zoals mond en klauwzeer) werden alle dieren
geruimd.
Bij deze ziekten was het mogelijk om de bacterie uit te
roeien maar bij Q-koorts kan dat niet.
Coxiella burnetii, komt
voor bij vele diersoorten zoals geiten, schapen, koeien, honden,
katten, ratten, vogels, etc
Het is onmogelijk om de bacterie uit
te roeien maar dat hoeft ook niet want de bacterie komt al sinds jaar en
dag in
Nederland voor, zonder grote problemen te veroorzaken.
Deskundigen
denken dat de grote hoeveelheid bacteriën die vrijkomt uit melkgeiten-
en melk-schapen-bedrijven de oorzaak is van het grotere aantal zieke
mensen
en daarom neemt de overheid maatregelen op deze bedrijven.
Waarom
moet er geruimd worden?
In de afgelopen maanden
zijn al veel maatregelen ingezet om de risicos voor de volksgezondheid
te beperken.
Een belangrijke maatregel is de verplichte
vaccinatie van melkgeiten en melk-schapen.
In 2010 worden de
vaccinaties van melkgeiten en melk-schapen voortgezet.
Daarnaast
werkt het vaccin niet bij dieren die al besmet waren voor de
vaccinatie.
Er is een nieuwe test beschikbaar om snel te kunnen
achter halen of een bedrijf besmet is.
Het gaat om de zogenaamde
tank-melk-test waarbij onderzoek wordt gedaan in de melk in de
melk-tanken.
Met hulp van deze test is gebleken dat er veel meer
bedrijven besmet zijn dan werd verwacht.
Extra ingrijpen is
daarom noodzakelijk om te voorkomen dat er nog veel meer mensen ziek
worden.
Volgens de deskundigen komen er tijdens het lammeren van
geiten en schapen de meeste bacteriën vrij,
die een gevaar vormen
voor de volksgezondheid.
Als een geit of schaap een abortus
doormaakt komen er nog meer bacteriën vrij.
- Waar komt Q-koorts voor?
-
Op onderstaande kaart
staan de gebieden waar Q-koorts is aangetroffen op melkgeiten- en
melkschapenbedrijven.
- incidentie
per gemeente 2010 en 2009
-
Aantal patiënten per gemeente per
100.000 inwoners.
- Aantal
patiënten 2007-2010
-
n
- Maatregelen
Q-koorts
-
De bacterie komt vrij tijdens
het lammeren van besmette dieren in de periode februari tot en met mei
De bacterie komt in de lucht
door open deuren en ramen van de stallen
Mensen in de omgeving ademen de
bacteriedeeltjes in
Wees van maart tot en met juli
alert op klachten zoals hoofdpijn, koorts en hoesten
Ga tijdig naar de huisarts
Er worden melkmonsters genomen
om te controleren op Q-koorts
- Zicht
op Q-koorts
-
Zie Q Koorts op Yola Dokter On Line
|
