Het is zover, de eerste pot speculoospasta staat in de kast. Sem is 4 en at tot nog niet zo lang geleden elke ochtend havermoutpap. Ik ben zelf nogal met voeding bezig ( tot voor kort, te veel) en heb hem zo gezond mogelijk laten eten zolang ik daarover kon beslissen. Hij eet ook wel van nature graag gezonde dingen, ik weet niet zeker of je dat kan aanleren maar ik had alleszins geluk met hem. Kon hij als 2 jarige kiezen tussen druiven of olijven dan koos hij het laatste, nu nog zou hij voor de olijven gaan. Hij eet ook alles behalve sinaasappel. Ik heb zelf een hekel aan de geur van sinaasappel en deed het nooit in zijn fruitpap, er waren toen veel lekkere vruchten ter beschikking dus vond ik het ook niet nodig. Ik vraag mij soms af of het er iets mee te maken heeft. Het voordeel is dat hij ook geen limonade lust of wat dan ook met sinaasappelsmaak.
Ik moet zeggen, die havermoutpap begon ook wat van haar superfoodallures te verliezen naarmate hij ouder werd en wist wat er allemaal op de markt was. Er werd al eens een lepel confituur doorgedraaid, een paaseitje of een speculoosje tussen verkruimeld. Dat laatste vind hij echt lekker en bij oma at hij zijn eerste boterhammeke met speculoospasta. Ik heb daar geen probleem mee. Bij oma gaan is altijd een beetje feest en uiteindelijk komen ze met al die dingen toch vroeg of laat in contact. Verbieden heeft geen zin, het maakt het alleen nog aantrekkelijker. De havermoutpap viel steeds minder in de smaak dus werden het boterhammen met honing of pindakaas en ik maakte zelf artisanale speculoospasta met in koffie gesopte speculoosjes. Is het gezonder? Ik vermoed van wel maar veel zal het niet schelen. Is het zoveel moeite waard om er 's morgen voor te stressen? Neen, zeker niet. Dus, hier staat hij dan te blinken. Morgen eten wij samen een boterhammeke met crunchy speculoospasta als ontbijt. Hij heeft de eerste 4 jaar van zijn leven havermout gegeten (ik draaide het ook door de fruitpap i.p.v. koekejesmeel) dus dat nemen ze hem niet meer af. Ooit vraagt hij er wel weer achter, al dan niet met een lepel speculoospasta doorgedraaid. ;)
Ik ga naar zee en ik neem mee... zo weinig mogelijk. Geen loopschoenen ook. Een paar maand geleden waren we nog aan zee en had ik die wel mee. We logeerden op hotel. Terwijl ik kon genieten en uitslapen stond ik op een onmenselijk uur op om te gaan lopen. Het ging toen ook al allemaal zo vlot niet meer maar ik had toch aan zee gelopen.
Natuurlijk wil ik nog eens aan zee joggen, maar we zijn er maar een weekend en ik ga doen wat er zich aanbiedt zonder dat mijn loopschoenen ergens op mij staan te roepen. Ik ga eten waar ik zin in heb en ook Sem zal dat doen. Eet Sem eens een paar dagen geen fruit dan zal Sem daar niet beter of slechter van worden, er is gezonde zeelucht in overvloed.
Gisteren was een dag van Pizza eten in de zetel, 'Sex and the city' kijken en cola drinken. Ik heb mij geen seconde schuldig gevoeld. Vandaag heb ik weer zin om gezond te koken. Zolang het eerste niet meer voorvalt dan het tweede is er geen probleem.
Zalig simpel kan het leven zijn. Voor sommige mensen zit het in de genen, ik moet er serieus mee bezig zijn maar ik begin het onder de knie te krijgen... :)
Terwijl ik vorig jaar nog met gemak 10 km. liep lukt het nu nog amper om er 5 te lopen. Ik trap op mijn adem, de voldoening is weg en de rest van de dag voel ik mij uitgeput. Er werd mij al aangeraden voorlopig te stoppen met lopen en te gaan wandelen. Wandelen en zwemmen zouden heel goed zijn bij een burn-out. Ik zwem dan ook regelmatig. Maar die 5 km. loslaten is moeilijk. Roel loopt en Sem loopt ook graag. Ik heb een toertje uitgestippeld van 1 km. dat ik samen met Sem loop. Hij kan nog niet doseren en loopt veel te hard om dan even te stappen en vervolgens terug veel te hard te beginnen lopen. Ook als hij gaat fietsen loop ik naast hem, ook hier wordt er regelmatig gestopt. Gisteren vertrokken we met ons drieën. Bij Sem's eerste stop zei Roel dat ik mocht verder lopen. Dus ik liep, heel traag zodat ze me weer konden inhalen. Zo liep ik 5km. met Sem op de fiets en Roel in de buurt. Het was de eerste keer sinds maanden dat ik genoot van het lopen....
Ik vraag mij de laatste tijd dikwijls af wat ik mijzelf toch allemaal aandeed. Moeten lopen, moeten gaan werken met de fiets, moeten 100 baantjes trekken en het meest absurde van al, moeten yoga doen als ik eens een vrije avond had. Het heeft mij allemaal niets opgeleverd. Ik werd er niet beter van omdat ik het allemaal tegen mijn zin deed. Nu ik nog amper iets doe weeg ik trouwens 2 kilo minder. Honger krijg je van al dat sporten. Ik ga een wandelingske doen, ik heb er zin in en het moet niet...
Wat een verschrikkelijke dag. Overal is er terreur, en in zo'n wereld moet je positief blijven. Het relativeert wel je eigen problemen maar langs de andere kant voel je ook hoe zwak je nog bent. Ik hoorde het nieuws pas deze morgen en de rest van de dag liet het mij niet meer los. Krop in de keel en tranen verbijten. En dan, een foto met een lichaampje bedekt met een deken en een pop ernaast.
Gedachten hebben een enorm effect op ons. Wanneer ik denk aan het werk, de achterklap die er nu waarschijnlijk is, kan ik helemaal doldraaien. Ik verbeeld mij gesprekken en het lijkt allemaal levensecht. Ik hoor het bijna gonzen, alsof iedereen het over mij heeft. Je zou het ook kunnen omdraaien en gesprekken over jezelf verzinnen die helemaal niet negatief zijn, waar mensen het over je positieve kanten hebben, ze je misschien missen. Wanneer je zo denkt voel je je onmiddellijk rustiger worden. Wat maakt het eigenlijk uit? Over iedereen wordt goed en slecht gepraat, hoor alleen het goede en je leven ziet er veel mooier uit. Mijn huisdokter ging nog een stapje verder, 'Ze zijn je gewoon vergeten, Marleen. Ze praten niet over jou. Zo gaat dat met mensen die langdurig ziek zijn. Collega's zijn geen vrienden.' Ik hou van mensen die direct zijn. Ik vond het ook helemaal niet erg wat hij zei. Ik hoop dat ze mij vergeten zijn. Er zijn inderdaad veel erger dingen dan een collega met een burn-out.
Het was een druk weekend. Zaterdag Vijverfestival, zondag naar de Nekker met het gezin. Ik wist dat het veel was maar het is vakantie en ik wil Sem een leuke tijd bezorgen, uiteindelijk gaan we al niet echt 'op' vakantie dit jaar. Aan de Nekker ben ik op het strand in slaap gevallen. Het was zaterdag niet eens echt laat. Ik voel mij oud en kan niet wachten tot het beter gaat. Ik had gisteren een hele dag nodig om te recupereren van het weekend, alsof ik zwaar uit geweest was. Ik had dan nog niet eens alcohol gedronken. Ik moet ook opletten dat ik mij hier niet in opjaag en schuldigen zoek. Mijn zenuwen staan nog steeds gespannen. Ik haat dat gevoel. Het put je helemaal uit terwijl je niets doet.
Wat gebeurt er eigenlijk puur hormonaal bij een burn-out? Iedereen heeft wel eens stress waarbij adrenaline geproduceerd wordt. Eigenlijk is dit goed, het geeft je de kracht om aan te vallen of te vluchten. De bijnieren produceren als tegenreactie cortisol waardoor de rust kan terug keren. De stress die wij nu kennen is niet meer de stress die de mens lang geleden ondervond bvb. tijdens de jacht. De pieken waren veel hoger maar 's avonds vertelden de mannen hun verhaal tijdens de maaltijd, ze lachten, ze maakten een rotstekening en het avontuur werd geklasseerd. Wanneer je langdurig stress ondervindt (6 maand of meer) wordt er constant adrenaline geproduceerd. De bijnieren zetten een tandje bij om cortisol te produceren. Je komt van je werk, de adrenaline zakt een beetje maar je bent moe en prikkelbaar, je denkt aan de volgende werkdag, de adrenaline stijgt terug, je kan je niet meer ontspannen, de bijnieren gaan terug in overdrive. Wanneer je dan gaat sporten produceer je nog meer adrenaline wat op dat moment geen aanrader is. Ik herinner mij dat ik ging lopen om tot rust te komen en dat ik de rest van de dag ko op de zetel lag. Ik had net 10 km. gelopen maar van voldoening was geen sprake meer. Ik begreep er niets van maar ik had zeker niet het gevoel dat ik nog gezond bezig was.
Op de koop toe worden de verbindingen in de hersenen aangetast door de overproductie aan cortisol. Je kan niet meer helder denken, je concentratievermogen wordt aangetast, relativeren lukt niet meer, je staat enkel nog klaar om aan te vallen of te vluchten. De voorste hersenkwab laat het afweten en het reptielenbrein neemt over. Het is redelijk chockerend om te horen maar er is ook opluchting omdat je weet wat er scheelt, waarom je geen gesprekken kan volgen, geen boek kan lezen of een film zien en waarom een simpele betaling doen opperste concentratie vraagt. Het goede nieuws is dat je dit kan herstellen. Herstellen van een burn-out duurt minstens 6 maand, op voorwaarde dat je goed voor jezelf zorgt.
Maar wat is dat 'Voor jezelf zorgen'? Je hebt het maanden, soms jaren niet gedaan. Je moet het opnieuw leren, want het lijkt makkelijker dan het is. Voor mij is een zoektocht begonnen naar dingen die ik echt graag doe. Wandelen doe ik graag, rustig zwemmen, schrijven, koken, lezen en vooral alles doseren, niets moet. Met vrienden afspreken doet enorm veel deugd maar ik heb ook veel tijd alleen nodig. Soms ga ik gewoon heel vroeg naar bed om te lezen en sudoku's te maken. Het is belangrijk dat je je hersenen terug traint. Ook wanneer je krachttraining doet zouden de stoffen die je spieren herstellen, goed zijn voor de verbindingen in je hersenen. Vooral ook niet overdrijven hier maar ik kan wel wat buikspieroefeningen gebruiken... ;)
Na een maand zit ik terug bij de dokter. Het gaat niet goed. Ik dacht alles eens op een rijtje te zetten en hoe meer ik dat deed hoe slechter ik mij begon te voelen. Kwaadheid verlamt mij, samen met frustratie, zelfmedelijden probeer ik te vermijden maar heel af en toe steekt het toch de kop op. Ik heb een maand zo goed als niets gedaan maar ben absoluut niet tot rust gekomen, de gedachten zijn niet meer te stoppen nu ik er letterlijk niet meer kan van weglopen. Ik begin strips te lezen, het enige waarop ik mij nog kan concentreren. Een film kijken lukt ook niet, meestal val ik in slaap of mis ik de rode draad in het verhaal. Ik word een beetje radeloos en wil vooral niet depressief worden. Ik weet dat ik hiervoor zou moeten sporten maar heb de energie niet. De dokter windt er geen doekjes om. Ik schrijf je een antidepresivum voor...
Ik heb ze ooit een paar maand genomen en ik weet dat het helpt, maar ik weet ook dat ik toen ben beginnen lopen om er zo snel mogelijk vanaf te geraken. Ik ben ervan overtuigd dat veel mensen ze nodig hebben, dat het soms niet anders kan, maar ik zie het als uitschakelen van mij emoties. Is er iets mis met gevoelig zijn? Juist hierdoor omring ik mij graag met de juiste mensen, ben ik graag in de rust en de natuur, weet ik wanneer ik beter ergens wegblijf of een krantenartikel beter niet lees. Ik hou van die krop in mijn keel als Sem op de eerste rij staat te blinken op zijn schoolfeestje, ik weet wanneer het tijd is om alleen te zijn. Ik weet ook dat mijn gevoeligheid mij dit gelapt heeft maar ik wil ervan leren ipv te negeren. Maar ik neem ze toch, 2 dagen...
Na 2 dagen stop ik ermee. Ik voel mij er niet goed bij. Ergens heb ik ook niet het gevoel depressief te zijn. Ik ben ongelukkig en weet goed waarom. De onrust is ondraaglijk maar ik weet mij te behelpen met Valeriaan. De kwaadheid is omgeslagen in vechtlust. Ik geloof echt dat tot een goed eind komt, ik weet alleen niet wanneer. Ik zal de tijd nemen die nodig is om rust te vinden, om mijn energie terug te krijgen en de dingen weer in het juiste perspectief te zien. En ik neem mij vooral plechtig voor, dit mag nooit meer zover komen. Ik zal op mijn hoede moeten zijn maar ik zal de signalen herkennen en op tijd stop zeggen...
We zijn nu anderhalve maand verder en die kasten zijn nog steeds niet uitgekuist. Ik vraag mij ondertussen eigenlijk af welke kast ik moest uitkuisen. Ze kunnen het allemaal gebruiken maar zo dringend is het niet. Soms legt een mens zich dingen op om het gevoel te hebben dat hij nuttig bezig is, om ergens voldoening uit te halen. Ik haalde nergens nog voldoening uit, hoe meer ik deed hoe groter de berg leek te worden van dingen die ik in mijn ogen nog moest doen. Een vicieuze cirkel. Ik heb gedurende anderhalve maand amper iets gedaan en de berg met dingen die ik zou moeten doen is zo goed als weg. Ze zeggen wel eens dat je bij drukte juist gas moet terugnemen. Door gas terug te nemen merk je dat die drukte zich vooral in je hoofd afspeelt. Maar dit kan je aan iemand die denkt dat hij veel te doen heeft niet wijsmaken...
Vandaag is Sem bij oma, ik ben met een vriendin gaan wandelen en daarna zijn we gaan lunchen. Ik heb best veel gedaan door voor mijzelf te zorgen, ik heb mij niet schuldig proberen voelen en ik heb genoten. Ik zie mijzelf een beetje als een platte gsm die aan het opladen is. De kunst is terug te weten komen hoe je die batterij weer opgeladen krijgt. Vandaag is er zeker weer een 'streepke' bij. :)
Ik zou mensen kunnen beschuldigen. Dat zou niet alleen makkelijk zijn, het zou ook betekenen dat ik niets moet doen, het is toch allemaal de schuld van anderen. Ik zou gewoon zielig kunnen zijn en denken, wat doen ze me aan? Misschien heb ik dat ook wel gedaan. Maar is er een schuldige wanneer je niet meer in het plaatje past? Wanneer dingen die je zegt verkeerd worden geïnterpreteerd en doorverteld? Wanneer mensen je minder goed kennen dan je dacht? Misschien moet je gewoon conclusies trekken, hoe pijnlijk het ook is, en verder gaan met de mensen waarmee je wel op dezelfde golflengte zit, want die zijn er gelukkig ook nog, meer dan ooit.
Ik ga graag met Sem op stap, vertel verhaaltjes, ga zwemmen of naar de speeltuin, zolang ik maar niet mee moet spelen. Ik doe het gewoon niet graag en weet altijd wel iets te verzinnen om het niet te doen. Mama wil je met mij spelen? Euh, wacht, ik moet nog...allé ja, wat spelen we? Met Lego, we bouwen een huis... Een uurtje later zitten we verkort met bouwstenen en stel ik zelf voor er te gaan bijhalen. Bij Lidl had ik 'generische' Lego gezien, het is toch maar voor een extra verdiep. Vlug onze schoenen aan en weg. Zalig die spanning in de auto, de ergernis naar de te trage voorligger (meestal ben ik dat), de sprint naar het speelgoed, een stralende Sem aan de kassa en de knuffel op de parking. Toen we thuis kwamen was het moment een beetje gebroken. Ik had toch nog gouw wat andere boodschappen meegenomen (alsof we niets meer in huis hadden), was al met het middagmaal bezig... Spijtig, maar morgen bouwen we een villa, een 'generische', bouwstenen genoeg ;).
Ik kan niet slapen. Om 19 uur in slaap gevallen in de zetel. Geen middagdutje nu Sem thuis is en dat voel ik. We zijn boodschappen gaan doen, besjes geplukt en naar de speeltuin geweest. Toen ik aan het avondeten begon was mijn pijp al uit. Burn-out is een energiestoornis. Iets te veel willen doen en je lichaam laat onmiddellijk weten dat het genoeg is, hoe weinig het soms ook is. Vandaag deed ik veel in vergelijking met andere dagen.
Ik zit in de wachtzaal bij de dokter. Gisteren ging ik nog werken maar het ging niet meer. Ik wist, morgen ga ik naar de dokter en overmorgen, misschien de rest van de week kom ik niet meer werken. Ik had met iemand gesproken die een burn-out had. Zover was ik niet, (dacht ik) maar het zou toch niet lang meer duren. Ik had een paar testjes gedaan op het internet en daaruit bleek dat ik meer dan burn-out was, maar ik had misschien wat overdreven met mijn antwoorden. Enkele weken voordien had ik nog allergie testen laten doen omdat ik maar verkouden en doodmoe bleef. Deze waren negatief. De diagnose was deze keer wel sneller gesteld. We beginnen met een maand thuis. Euh, een maand? Da's lang, maar tegelijkertijd ook dankbaar, dankbaar dat ik niet terug moest, dankbaar dat ik kon slapen en toen ook nog dankbaar dat ik eindelijk al die dingen kon doen die al zo lang bleven liggen. Doordat de dokter mij zei dat ik een burn-out had leek het of ik plots mocht toegeven aan alles wat ik gevoeld had. Terwijl ik de dag voordien nog gewoon mijn job deed, wel met de grootste moeite, zat ik nu in de zetel en kon ik niets meer. En nog steeds dacht ik, morgen of zeker volgende week ben ik beter en kan ik eindelijk die kasten eens opruimen...
Ik ben zo naïef bij elke goeie dag te denken dat ik 'genezen' ben. Gisteren was zo een dag. Er kwam volk, ik kookte (met plezier en niet echt gezond) en ik begon zelfs te bloggen, stel je voor ;) . Op zo een dag heb ik gewoon geluk dat er niets is wat mij overstuur maakt. Eén verkeerd woord, telefoontje, sms'je of gewoon een kast die te hard dicht slaat is genoeg om terug te beseffen dat ik er nog lang niet ben. Puur lichamelijk gezien, duurt het ongeveer even lang om hier bovenop te geraken als het duurde om zo diep te zinken. Ik kan niet precies zeggen wanneer het begon, het sluimerde waarschijnlijk al jaren, 'sommigen' zeggen dat ze mij nooit anders gekend hebben ;), maar ik herinner mij wel de dag dat iets mij zo overstuur maakte dat ik sindsdien geen rust meer gekend heb. Die dag, ergens in november (2015) had ik gewoon niet meer genoeg reserve om terug te vechten, ik wist niet dat ik juist dan extra lief moest zijn voor mijzelf en heb mijzelf nog verder de dieperik in geholpen. Op die dag was mijn relativeringsvermogen al ver zoek. Dus hoe lang is dit al aan de gang? Misschien beter niet over nadenken...
Die laatste maanden op het werk, ik droom er nog minstens een paar keer per week van. Ik voel de sfeer, de eenzaamheid en vooral de heimwee naar lang vervlogen tijden. Ik begon mij meer en meer af te zonderen, ik had geen nood meer om nog veel te zeggen, ik was een toeschouwer geworden en dat was ook niet erg. In mijn ogen had ik rust gevonden en lachen, plezier maken en het hoge woord voeren hoefde niet meer. Het is waar dat het niet meer zo nodig moet, maar in ander gezelschap kwam die vroegere Marleen wel nog steeds tevoorschijn, en meer nog, het werd geapprecieerd. Ik was mijzelf aan het verliezen, op mijn werk, de plaats waar ik 23 jaar geleden juist had geleerd dat mijzelf zijn dik ok was. Ik was een 'toffe', dat werd mij niet alleen gezegd, ik ondervond het ook en ben nog steeds dankbaar voor al die fantastische jaren. Ik had een job die misschien niet evident was maar ik zag het amper als werken omdat ik steeds omringd was door fantastische mensen. Pas 15 jaar later ondervond ik dat misschien toch niet iedereen mij zo een 'toffe' vond. Ik bleef mij maar afvragen wat ik verkeerd deed. Ik had nooit op mijn tellen moeten letten, ik heb er dan ook lang over gedaan om te beseffen dat je niet altijd en overal gewoon 'jezelf' kan zijn. De meeste mensen zijn dit nooit op hun werk, ik had het geluk dat dit jaren wel kon. Het was mijn eerste job, ik vond het normaal...
Maar als dan alleen de job zelf nog overblijft, dan rijst de vraag, is dit genoeg voor mij? Ik dacht het wel, ik heb het alleszins geprobeerd. Meer dan ooit tevoren was ik echt met mijn job bezig en haalde er zelfs voldoening uit. Ik zag de humor in ons gasten (zwaar mentaal gehandicapten) en humor is toch wel een heel belangrijke waarde in mijn leven. Sommigen kunnen je echt aan't lachen brengen zoals kleine kinderen dat kunnen. Ik hoop dat die dingen op het einde van dit verhaal terug het eerst in mij opkomen als ik aan het werk denk...
Schrijven, ik doe het al graag vanaf het moment dat ik kon schrijven. Hoe langer hoe meer merk ik dat het een uitlaatklep is voor mij. Later zal ik een boek schrijven, later, als ik wat meer tijd heb... Tijd, ik had er altijd tekort, de laatste jaren meer dan ooit. Niet dat ik zoveel deed, het ging alleen allemaal alsmaar trager. Mijzelf motiveren om ergens aan te beginnen, en dan uiteindelijk als ik begon constant excuses verzinnen om even te kunnen stoppen. Lang geleden zou dat een sigaret roken geweest zijn, nu ff Facebook checken, er vlug iets opzetten zodat ik weer een excuus had om nog een tiental keer diezelfde dag te gaan kijken, 10 keer of meer, veel meer... Dingen lopen bij mij dikwijls uit de hand, dingen die ik oorspronkelijk gewoon graag doe, worden bijna een obsessie, het moet plots,waardoor de lol eraf is. Sporten, ooit deed ik het misschien graag, af en toe misschien nog maar meestal doe ik het omdat het moet. Als je gezond wil zijn, dan MOET je sporten. Gezond koken, nog zoiets, is eigenlijk niet meer gezond als je alles op alles zet om het dagelijks te doen, dagelijks naar de winkel loopt achter verse groenten en dan een race tegen de klok begint om het op tijd klaar te maken. Volgens mij ruk je dan beter een blik ravioli open om het in alle rust op te eten. Koken, ik doe het nog steeds graag, als ik er zin in heb, tijd heb en als het niet meer zo nodig 'hypergezond' moet zijn.. Alles waar ik tot over een paar maand zo trots op was, mijn overtuiging dat ik een voorbeeld was voor velen is als een kaartenhuis in elkaar gestort. Ik was vergeten om gewoon mild te zijn, voor anderen maar in de eerste plaats voor mijzelf. Alleen maar moeten tot je merkt dat er dingen beginnen haperen, chronisch verkouden, sporten lukt niet meer maar toch verder doen, constant op de toppen van je tenen lopen, slapeloze nachten... Ik dacht dat er maar één oplossing was, ik moest nog meer sporten en nog gezonder eten tot het echt niet meer ging... Diagnose, burn-out. En nu? Rusten, echt rusten, niets doen, letterlijk niets doen. We zijn nu anderhalve maand verder en ik denk dat ik het begin te snappen. Ik wist niet dat 'niets' doen zo 'veel' kon betekenen.
