Mijn moeder is diepgelovig. Toen ik haar vertelde dat ik niet meer geloofde was dit een schok voor haar. Op dat moment kon ik dat moeilijk begrijpen maar geloven is een deel van haar leven. Ze vindt steun in haar geloof en dat moet je respecteren.
Hoewel ik vrijzinnig ben heb ik zowel de bijbel (christenen), de thora (joden) als de koran (moslims) voor een groot stuk gelezen. Wat mij opvalt zijn niet zozeer de verschillen als wel de gelijkenissen tussen deze drie wereldgodsdiensten.
Het zal jullie misschien verbazen, maar louter op basis van de teksten is de koran de meest vooruitstrevende godsdienst van de drie. İn een tijd waar (spijtig genoeg) islam dikwijls gelijk wordt gesteld met fundamentalisme kan dit gek klinken, maar met citaten bewijs je alles en tegelijk niets.
Al deze religies zijn patriarchale religies wat betekent dat zij de man boven de vrouw stellen. Abnormaal is dit niet. Deze religies ontstonden in een tijd onder bepaalde maatschappelijke verhoudingen waarin dit normaal was. Wie echter de koran in zijn context plaatst ontdekt dat dit boek veel minder vrouwonvriendelijk is dan algemeen wordt aangenomen. Enkel de koran erkent de vrouw als een sexueel actief wezen maar die verwijzingen hoor je noch van fundamentalisten, noch van rabiate anti-moslims.
Toen we in België waren vroeg Sevim mij haar mee te nemen naar een kerkdienst. Niet makkelijk voor mij omdat ik nooit naar de kerk ga en dus stelde ik haar voor om met mijn moeder naar de kerk te gaan. Het was voor hen beiden een positieve ervaring. Sevim vond het heel positief dat de dienst in het nederlands was (de koran is in het arabisch wat voor Turken ongeveer hetzelfde is als latijn voor onze mensen). Allebei baden ze tot dezelfde god hoewel die voor elk van hun een andere naam heeft. Hun rituelen zijn dan misschien verschillend, hun geloof is hetzelfde.
İk leef hier omgeven door moslims. Maar ik word aanvaard zoals ik ben. İk zal nooit een moslim worden om mij aan te passen, dat is assimilatie. Wel wil ik me integreren door de taal te leren en deel uit te maken van mijn omgeving. Maar ik vind mijn cultuur zeker niet beter dan de cultuur hier. İntegendeel. Als ik zie wat vriendschap en familie hier betekent, dan zeg ik, ocharme Westerse cultuur. Maar tegelijk heeft onze samenleving ook positieve dingen met zich meegebracht, ik denk aan de sociale zekerheid en ons onderwijs. Leren uit culturen is een verrijking !!!
Hayal, Sevims oudste dochter, vertelde vandaag over een vriendin die zich bekeerd had tot het christendom. Op haar identiteitskaart staat nog steeds dat ze moslim is. Ze gaat in het geheim naar de kerk want dit wordt heel moeilijk aanvaard.
Zoals het voor mijn moeder moeilijk was (en ik begrijp dat) te aanvaarden dat ik vrijzinnig werd, zo is het hier heel moeilijk om te veranderen van godsdienst.
Spijtig. Een mens beoordeel je niet op basis van geloof of overtuiging, wel op wat hij/zij doet.
Onder de schaduw van een olijfboom. Zo klinkt een strofe van het lied grandola vila morena. Dit lied was het signaal voor de anjerrevolutie in Portugal. Dit keer kwam de anjer uit de loop van een geweer en op 25 april 1974 viel de dictatuur van Caetano, opvolger van Salazar.
İn 1975 bezocht ik Portugal. Rode vlaggen alom. Een fascistische dictatuur had plaatsgemaakt voor een socialistisch experiment.
İk was toen twintig jaar en tijdens mijn bezoek in Portugal, in de schaduw van de Belgische ambassade (die trouwens prachtig gelegen is) at ik voor het eerst olijven. Dikke zwarte olijven. Het smaakte afschuwelijk!!!
Later ging ik regelmatig naar een Portugees restaurant in Antwerpen en telkens at ik één olijf. Het smaakte nog steeds afschuwelijk tot ik, op een keer, meerdere olijven at en van toen af aan had ik de smaak te pakken.
Als ik terugdenk aan vroeger kan ik bijna niet geloven dat ik nu iedere dag olijven eet. Evenmin kan ik geloven dat we dagelijks koken met olijfolie.
Dit jaar na mijn pensionering plukten we onze eigen olijven. Een zwaar werk, alles gebeurt handmatig en de olijven vallen niet zomaar, je moet ze echt aftrekken.
Het grootste deel van de olijven wordt geperst tot olijfolie. Per drie kilo heb je ongeveer één liter. Hier zijn een drietal perserijen en je betaalt met olijfolie. Tussen de 12 en 15 percent van de olie blijft bij het bedrijf dat de persing doet. Hetzelfde geldt trouwens voor de plukkers. Zij krijgen ook geen geld maar een percentage van het aantal geplukte kilos.
Olijvenfabriekjes werken hoofdzakelijk met seizoenwerkers. Zij werken van s morgens tot s nachts en dit aan het minimumloon. De zoon van iemand op onze site heeft een universitaire opleiding en doet dit werk. İedere dag moeten zijn klederen gewassen worden want het is een vuil werk. Gemiddeld verdient hij iets meer dan een halve euro per uur, maar daarnaast wordt ook zijn sociale zekerheid betaald.
Hoe maak je dan olijven gereed om te eten. Er zijn twee mogelijkheden. De eerste (makkelijkste) manier is olijven in een bidon steken en grof zout toevoegen. İedere dag schudt je het bidon en zo krijg je gezouten olijven.
De tweede manier is iets ingewikkelder. Je maakt sneetjes in de olijven en steekt ze daarna in een bidon die je opvult met water. İedere dag ververs je het water tot de olijven op smaak zijn gekomen. Je moet ook wel 'zoutcitroen' toevoegen.
Je kan het geloven of niet, maar eten van de olijven die je zelf hebt gemaakt of koken met je eigen olijfolie is een ervaring die ik nooit meer wil missen.
Twee jaar geleden, op 19 januari om precies te zijn, werd Hrant Dink vermoord. Als hoofdredacteur van het blad Agos, wou Hrant de problematiek van de Armeense kwestie bespreekbaar maken. Maar dit was en is nog steeds een gevaarlijk onderwerp in Turkije.
Hoewel het teruggaat tot 1915 (dus het speelde zich af voor de stichting van de Turkse republiek, tijdens de Ottomaanse tijd) weigert Turkije te erkennen dat er een genocide plaatsgreep van het Armeense volk.
Wie het museum van Van bezoekt kan op de eerste verdieping beenderen zien die volgens de plaatselijke gids getuigen van de genocide die de Armenen hebben aangericht op de Turken.
Het kan niet ontkend worden dat bepaalde nationalistische Armeense groepen inderdaad tegen het Turkse leger hebben gevochten (hoewel, voor alle duidelijkheid, in dit gebied hoofdzakelijk Koerden wonen).
Tegelijk kan het niet ontkend worden dat een ganse Armeense bevolking werd gedeporteerd, onder hen vrouwen en kinderen van wie de meesten de deportatie niet overleefden.
De discussie gaat ook over cijfers. Turks nationalistische bronnen spreken van maximum een half miljoen, Armeense bronnen van anderhalf miljoen slachtoffers.
Toen een groep intellectuelen onlangs een oproep lanceerde, die heel snel bijval kreeg, om verontschuldigingen aan te bieden aan het Armeense volk, was eerste minister Erdogan er als de kippen bij om te stellen dat hij zich niet aangesproken voelde. De president Gül die zich neutraal opstelde kreeg van een republikeinse parlementaire te horen dat hij Armeens bloed in de aderen had, een puur racistische opmerking die kant noch wal raakt. Maar het toont aan hoe gevoelig de Armeense kwestie ligt !!!
İntussen is het gerecht ook een onderzoek gestart naar alle ondertekenaars van de petitie om te zien of zij niet voor het gerecht moeten worden gebracht wegens belediging van de Turkse staat.
Hrant Dink was echter iemand die probeerde het debat op gang te brengen. Hoewel hijzelf de mening was toegedaan dat er een genocide had plaatsgegrepen, reageerde hij heel scherp toen Frankrijk stelde dat het niet erkennen van de genocide strafrechtelijk kon bestraft worden. Hrant stelde toen dat hij zelf naar Frankrijk wou gaan om daar openlijk te verklaren dat er geen Armeense genocide had plaatsgegrepen.
Hrant was een gematigde intellectueel die begrip afdwong. Hij wou begrip tussen Turken en Armenen. Hij wou een open discussie.
Maar hij werd vermoord. Vermoord omdat hij pleitte voor vrijheid van meningsuiting want uiteindelijk ging het daarom !!! Het blijkt op zijn proces overduidelijk dat Turkse officiële instanties wisten wat er met Hrant ging gebeuren, maar dat ze weigerden om in te grijpen. Er zijn duidelijk aanwijzingen dat er linken zijn tussen de moordenaar en de politie, maar de plaatselijke kolonel is het blijkbaar allemaal vergeten !!!
Artikel 301 berucht omwille van verschillende veroordelingen op basis van een afwijkende mening is veranderd. Op basis van dit artikel wou men ook Hrant veroordelen het was te laat want extreemrechtse nationalisten namen het recht in eigen hand. De wijziging van artikel 301 brengt niet veel zoden aan de dijk en nu pas nu !!! pleit de Europese Unie voor de afschaffing ervan !!!
Turkije is een prachtig land. Het zou een paradijs zijn moest er ook plaats zijn voor democraten als Hrant. Want juist omwille van zijn historische verscheidenheid heeft het land zoveel te bieden.
Ontkennen van die verscheidenheid is ontkennen van zijn verleden. En zonder verleden sterft het heden en daarmee ook de toekomst.
