Om de relativiteit van de tijd eventjes een halt toe te roepen, beslist om één van de laatste Best of Laos (volgens mijn gids: Footprint) te bezoeken.
Volgens het hotel, rechtstreeks vanuit Vientiane te bereiken, maar reeds in het busstation daagde de twijfel en het stilzwijgen op. Er was iets loos
Uiteindelijk werd mij toch een bus toegewezen. Onderweg kregen we nog af te rekenen met mechanische pech, een slepende rem, denk ik, gezien het geurtje. Maar een buschauffeur in Laos moet ook mecanieker zijn.
De reis bracht ons door een prachtig landschap van een kalksteenwoud, grijze pieken tegen een groene achtergrond (ik moest aan Corsica denken).
En toen stonden we voor een brug, waar volgens mij nooit een bus over gekunnen heeft, maar die volgens de chauffeur in reparatie was. We moesten het verder maar bezien, help was not on his way
Dank zij de hulp van een Lao-sprekende Japanse toch nog op bestemming geraakt: Ban Konglor, een klein gehucht, tussen de rijstvelden, op het einde van een dal, omringd door bergen, van een grote schilderachtige waarde.
De volgende dag het bezoek aan de attractie van dit plaatsje: de Kong Lor Cave.
Een grot waardoor zich een bevaarbare rivier van 6 tot 7,5 km, afhankelijk van de bron, slingert. De tocht, slechts verlicht door koplichten, was een feeërieke en rustgevende trip. Het dorpje aan de andere kant van de berg is helemaal afgesneden van de wereld. Uniek.
Toch weer de moeite van een stresserende reis waard.
De terugtocht naar Vientiane verliep vlekkeloos.
En zo nadert het einde. Het is alsof de weergoden me al voorbereiden op de terugkeer naar het koude België. Gisteren bedroeg de temperatuur niet meer dan 22°c, echt fris dus
Ik word wat geplaagd door ambivalente gevoelens van angst en opluchting maar dat hoort bij elke zich naar het einde slepende zoektocht vermoed ik. Het wordt een opnieuw aanpassen aan het alledaagse.
Met deze, wat vreemde, slogan probeert Laoskyway aan klantenbinding te doen.
Maar er werd gevlogen, al waren we maar met 2 passagiers in een klein 1-motorig toestel. De piloten hadden een brede glimlach over voor deze verdwaalde toerist.
De vlieghoogte was beperkt de zichten onbetaalbaar.
Xiengkouang, de luchthaven van Phonsavan, onooglijk maar sympathiek. Het hotel groot en vooral leeg. Toeristen zijn er in het stadje nauwelijks te bespeuren.
De Plains of Jars, verspreid over 3 plekken staan er tot 3 meter hoge stenen kruiken met een nog steeds onduidelijke oorsprong. Vermoedelijk gaat het over urnen van een oude beschaving.
Op 1 plaats bevinden de kruiken zich tussen de bomkraters en de loopgraven van de 2de Indo-Chinese oorlog, een klein mirakel dat zo veel kruiken het gered hebben.
Heel de streek draagt sporen van deze geheime maar vooral smerige oorlog: veel wapentuig, (cluster)munitie (waarvan veel nog geladen, her en der verspreid liggen en regelmatig slachtoffers maken) en kale bergen ten gevolge van de ontbladeringsproducten (agent orange).
Hier is ook een grot, gebruikt als schuilplaats, waar tientallen doden vielen tijdens de bombardementen.
Elders zijn in een grot meer dan 400 dorpelingen gedood door een gasraket. Deze streek heeft erg geleden.
Ook tijdens deze gegidste tocht, en zo zal het bijna elke keer zijn, zijn bezoeken aan dorpen van etnische minderheden een verplicht nummer. Het is duidelijk dat de toerist verwacht wordt zijn fototoestel en portemonnee boven te halen. Ik wordt hier niet gelukkig van en laat beide op zak.
Van Phonsavan naar Xam Neua, de eerste van meerdere helse busritten. 230 km in 9 uur over smalle, erg bochtige wegen, steil naar boven en naar beneden. Soms overvolle bussen, chauffeurs die het niet echt voor toeristen lijken te hebben en uitmunten in onbehulpzaamheid.
Maar de uitzichten vanop de bergkammen zijn adembenemend. Bergkammen waar vlak tegen de wegen dorpen zijn gebouwd en kinderen en dieren op enkele meter van voorbijrazende bussen wonen en spelen.
Nu en dan wordt er preventief getoeterd maar meestal worden de bochten vlot afgesneden en moet tegemoetkomend verkeer, vooral bromfietsen, zich door het oog van de naald wringen. Wat vlotjes gebeurt.
Xam Neua, ook hier was de toerist de attractie. Veel bekijks maar weinig communicatie mogelijk. Het Engels moet hier nog uitgevonden worden. Maar met meer geluk dan wijsheid toch een tuktuk-rijder gevonden die me naar de grotten van de Pathet-Lao wou brengen in Vieng Xai.
Het bezoek aan de grotten was zeer leerrijk, mede dank zij een uitstekende audiogids (zonder twijfel goedgekeurd door de huidige overheid). Wel cynisch om de idealen van het toenmalig verzet te beluisteren, idealen die door het huidig regime schaamteloos met de voeten worden getreden.
9 jaar heeft het communistisch verzet hier verscholen gezeten onder dagelijkse bombardementen van de Verenigde Staten. Met meer dan 2000 man verbleven de soldaten in 1 grote grot.
Van een gevangen piloot leerde het verzet dat deze de opdracht kregen uit te kijken naar kippen als teken van menselijk aanwezigheid. Dus moesten alle kippen eraan geloven.
De bombardementen, hebben los van het onnoemlijk menselijk leed, er wel voor gezorgd dat het aantal verzetsleden alleen maar toenam. Wat uiteindelijk tot de nederlaag van de V.S. heeft geleid.
Een stuk geschiedenis dat zich nog dagelijks herhaalt, zoals de groei van I.S. in Irak, maar wat baten kaars en bril als de uil zijn kop in het zand steekt.
Xam Neua, een klein stadje met een kolossaal centraal gelegen park, zijn overdadige overheidsgebouwen en de zo goed als afwezige horeca. Interessant maar blij dat ik kon vertrekken, al wacht er weer een spannende rit naar Muang Hiam.
130 km, goed voor 5 uur rijden in een overvol busje: normaal 15 personen, nu 18. Met hoofd van slapende Laotiaan op mijn schouder: hij beschaamd, de rest van de bus grote hilariteit.
Muang Hiam, waar ik mij moest aanmelden aan het bureau van het Nam Et - Phou Louey National Protected Area (NPA) voor de Nam Nern Night Safari. Ook dit stadje stelde weinig voor, al zeker wat betreft toeristische voorzieningen en blonk evenmin uit in vriendelijkheid.
Voor de start van de safari moest ik 50 km terug en na het verplichte bezoek aan het dorp, met nu wel wat uitleg door een lokale gids, vertrokken we stroomopwaarts de rivier (Nam) Nern.
Moeiteloos baande het bootje, bemand door 3 gidsen en mezelf, zich een weg over soms stevige stroomversnellingen.
Naarmate we dieper het park binnen drongen nam het aantal vogels (vooral ijsvogels en woudapen, een soort reiger) toe. Fotograferen met een telelens vanop een bootje blijkt geen sinecure, jammer genoeg.
s Middags was er een uitgebreide en overheerlijke lunch in de eco-lodge waar we straks overnachten.
Tijdens de middagrust nam ik de tijd om de omgeving wat te verkennen en had ik een onfortuinlijke ontmoeting met een dozijn bloedzuigers. Een lichte vorm paniek overviel mij, maar de schade was eerder beperkt, behalve egogewijs dan
De tocht stroomopwaarts werd voortgezet en eindigde op een strandje waar we wederom genoten van een goed diner.
En toen begon de eigenlijke nachtsafari: we lieten ons meevoeren door de stroom en onderweg werd er uitgekeken naar wildlife. De oogst was niet overweldigend maar wel mooi: een monitor blizzard, een civet-kat, een uil, een woudaap en een sambar hert. Maar de rust, de maan en de sterrenhemel maakten alles goed.
Slapen, met een muskietennet als enige bescherming, in een regenwoud waar tijgers en pythons in rondzwerven, een aparte en deugddoende ervaring. Natuurlijk waren er 3 gidsen om mij te beschermen, al lagen die toch een 50-tal meter verder.
Gezien de alom tegenwoordige eenzaamheid in Muang Hiam, beslist om de volgende dag, na een bezoek aan de erg warme hotsprings, een dag vroeger te verkassen.
De bus naar Nong Kiaw bood iets meer comfort en het gezelschap van een collega toeriste.
Maar het blijft toch wel een avontuur. Op sommige plaatsen werd de weg overspoeld door een modderstroom of gedeeltelijk geblokkeerd door een rotsblok. Bij gebrek aan opruimmateriaal en personeel doorploegt men de modderstroom en rijdt rond de rotsblok. Tot ?
In Nong Kiaw betrad ik opnieuw de mundo touristicus. Guesthouses, bars en restaurants bij de vleet.
De geruststelling die ik hierbij voelde kan gezien worden als een aanwijzing dat de avonturier in mij zijn beperkingen heeft, een salonavonturier als het ware dus.
Tocht naar de 100 watervallen in het gezelschap van 3 pas afgestudeerde ingenieurs. Maar het bleek niet naar maar over de watervallen te zijn. In deze warmte een heerlijke en speciale ervaring.
Gecontroleerd avontuur zou ik zeggen. Het grote probleem die dag zouden de bloedzuigers (senssus in het Frans) zijn. Maar ook dit hebben we met zn alleen overleefd.
Gezien we vroeg terug waren, snel even, dacht ik, een klimpartij naar een viewpoint. Na een, toch wel zware inspanning, een, zoals altijd al het geval is geweest met de Laotiaanse viewpoints, magnifiek uitzicht (ook zoals dikwijls vergald met een hoop vuil).
Even genoten alvorens de afdaling aan te vatten. Onderweg meerdere mensen met slechts twee vragen op de lippen: is het nog ver en is het de moeite?. Beide affirmatief.
Bij een wat ouder Duits koppel, dat ik halverwege de beklimming tegenkwam, voelde ik wat spanning: hij ging ervoor, zij wou graag terug.
Een half uurtje na mijn terugkomst is het beginnen regenen, het Duits koppel is maar uren later beneden geraakt. Gelukkig hadden ze een zaklamp, maar of dat alle schade heeft kunnen beperken, weet ik niet.
De voorlaatste stopplaats op mijn trip was Luang Namtha. De rit er naartoe zou de lastigste worden. De bus van 11 uur reed niet, die van 17u vertrok uiteindelijk pas om 18u30.
Om 24u bereikten we het busstation van Luang Namtha dat op meer dan 10km van de stad ligt. We bleven met 2 achter, een vrouw die werd opgepikt en ik moederziel alleen. Geen tuktuk, niks uitleg, zoek het maar uit. Met de moed der wanhoop de wandeling aangevat. Onderweg wel guesthouses tegen gekomen maar die waren allemaal gesloten. Tot ik een etenstandje tegenkwam met een vriendelijke vrouw die me binnengeloodst heeft in een guesthouse, in gedachte heb ik haar eens stevig omhelst.
De volgende dag dan toch mijn bestemming bereikt.
Tijdens het verblijf in Luang Namtha een wandeling en een kayaktocht, gedaan in het plaatselijk nationaal park (ook hier zouden nog een 5-tal tijgers verblijven).
Beide hadden een pittig karakter: de eerste door de glibberigheid, de valpartijen en de bloedzuigers, de tweede door spectaculaire stroomversnellingen.
Veel flora maar wederom weinig fauna.
Bitter was dat we tijdens de kayaktocht, tijdens een stop in een dorp de plaatselijke stropers zagen vertrekken, o.a. met semi-automatische wapens.
Mijn vragen en opmerkingen aan de gids bleven grotendeels onbeantwoord.
Luang Namtha: stad van de rubber. Bij aankomst had ik al een erg doordringende geur waargenomen van wat ik dacht mest of afvalwater te zijn. Maar blijkbaar is Luang Namtha de hoofdplaats van de noordelijke rubberproductie en -verwerking en rubber stinkt.
Toen de prijs hoog stond is er massaal ingezet op de aanplanting van rubberbomen, ondertussen is de prijs gehalveerd maar ook heelder stukken van het regenwoud.
Luang Namtha is terrein van Akkha-verkoopsters. Ogenschijnlijk oude lieve vrouwen van de Akkha minderheid die zich in mum van tijd echter ontpoppen tot meedogenloze zakenvrouwen. Nietsvermoedende toeristen worden aldus het slachtoffer van brutale verkoopstechnieken waar zelf het inzetten van valsmunterij niet uit de weg gegaan wordt.
Ik ben nu in het bezit van een valse piastre de commerce, Indo-Chine France van 1908, moest er iemand belangstelling hebben
Tijd voor de laatste etappe van de voorlaatste trip van mijn verblijf in Laos. Houay Xai, voormalig centrum van de Golden Triangle. Kwaadtongen durven dat voormalig ernstig in twijfel trekken.
Misschien zijn de boswachters (het leger) nu wel de stropers (van wild en tropisch hout) geworden, ik zeg misschien
Dit zou de kers op de Laotiaanse taart worden. De Gibbon-experience: 3 dagen, 2 nachten, verblijf in boomhutten, verbonden met zip-lines en een waarschijnlijke ontmoeting met gibbons.
En het is een kers geworden: aangenaam gezelschap, na een aanvankelijk aarzeling een volop genieten van het door de lucht zoeven van boomhut naar boomhut.
De eerste groep gibbons (7 leden) hebben we alleen gehoord (een mysterieus gefluit door een ontwakende jungle). De tweede familie (6leden) heeft ons vergast op een spektakel van anderrhalf uur. Zo mooi.
Het verblijf in de verassend comfortabele boomhutten was genieten van begin tot einde. De logistiek door de plaatselijke bevolking van een bijzonder niveau.
Zelden heb ik mij zo geprivilegieerd gevoeld.
Maar ook in dit nationaal park hoorden we s nachts geweerschoten en kettingzagen.
En dank zij Possible you can fly-Laoskyway, met een er eerder ouiderwets uitziend russisch vliegtuig veilig terug in Vientiane geraakt.
Het aftellen is nu echt begonnen, het is goed geweest maar ik mis mijn maatje en mijn gasten.
Na het bezoek van Heidi terug alleen in Laos, een beetje verweesd maar klaar voor een laatste etappe: het noorden van oost naar west.
De vakantie is goed en meer dan deugddoend geweest. De warmte en het vervoer speelden Heidi soms parten maar ze heeft moedig volgehouden.
Na anderhalve dag acclimatiseren in Vientiane zijn we erin gevlogen
Eerste pleisterplaats: Luang Prabang (een stadje midden in het noordelijk deel van Laos).
Of hoe My Dream Resort zijn naam wist waar te maken, een klein brokje reclame om de toeristische sector een hart onder de riem te steken:
Een prachtige kamer met alle nodige comfort.
Een meer dan copieus ontbijt.
Vriendelijk, behulpzaam personeel met de eeuwige glimlach.
Een heerlijk zwembad ter broodnodige verkoeling.
Een aanrader moest u ooit in Laos vertoeven.
Het enige (t.t.z. naast al het andere dat Laos soms ook onaantrekkelijk maakt: verkeer, geur, luchtverontreiniging, sluikstorten, armoede, ) waar we in den beginne met enige huiver naar keken, maar alles went, was de voetgangersbrug die naar het centrum leidde. Een wat wankel ding met zelfs een gat, waar voetgangers duidelijk moeten rekenen op een gezonde dosis karma. De Brug der twijfels, doe ik het of Maar zie, we hebben de constructieve kwaliteiten van de Laotiaan onderschat.
De overtocht loont zeker de moeite. Resten van oud-Franse architectuur, handicraft-winkeltjes, Mount Phousi met zijn uitzichten, het koninklijk paleis (waar door de communistische functionarissen streng gewaakt werd over de respectvolle houding van de bezoeker, misschien dat deze royalistische reflex verklaart waarom de communistische machthebbers zich zo royaal bedienen), lekker eten,
Wat voor mij, na een zekere schroom overwonnen te hebben, een openbaring was was de massage. Voor 15 een heerlijke full body-massage, we waren een beetje beschaamd maar vooral compleet ontstressed. Schaamteloos begon het plan om dit te herhalen zich al in onze perverse geesten te ontwikkelen.
Natuurlijk hebben we ook hier de nodige watervallen en regenwoud bezocht, alles weer van een heerlijke pracht. En niet te vergeten onze kayaktocht naar de Buddha-cave en een whisky- en handicraftdorp. Handgemaakte (?) zijde en katoenentstoffen voor geen geld. De whisky was straf en en duidelijk handgemaakt.
Met een meer dan lichte tegenzin hebben we afscheid moeten nemen.
Pakse
Een tussenstop, op weg naar het Bolavenplateau in het Champasak Palace of Grand Hotel, vergane glorie onder het waakzaam oog van ons manneke pis.
Om het wat tegenvallend logement te compenseren en na het opzijzetten van ethische bezwaren, hebben we, onder het mom van ondersteuning van de lokale economie, ons opnieuw overgeleverd aan de vaardige handen van de masseuse en masseur.
Tijd om door te reizen, na een meer dan bangelijk tochtje in een tuktuk-brommersidekar waarvan het stuur bij hogere snelheden, die alleen bergaf gehaald werden, gevaarlijk begon te schudden. Weer een flinke portie karma opgebruikt vrees ik.
Tadlo en het Bolavenplateau
Na de drukte van de stad was het even wennen. Tadlo Lodge ons volgend verblijf ligt tussen 2 brullende watervallen en leek op het eerste zicht wat afstands. Maar tijd en wat gefoefel lieten ons opnieuw de ruimte om te genieten.
We waren meestal de enige gasten, zowel in het hotel als het restaurant. Maar het kader en het bezoek van enkele ongenode, maar speciale gasten (onder de vorm van mega-insecten, -spinnen en-gekkos, de laatste stonden elkaar territoriaal maar spectaculair naar het leven, en lieten het beide jammerlijk genoeg), brachten de nodige verstrooiing in ons intiem samenzijn. Natuurlijk waren er de, iets minder fortuinlijke olifanten, die nu en dan een bad kwamen nemen in de rivier. We hebben echter principieel geweigerd om een ritje op hun rug te maken. Voilà dit kan tellen als statement, zou ik zeggen
De nog erg jonge staf deed meer dan zijn best om aan onze, bescheiden natuurlijk, wensen tegemoet te komen.
Wat mij betreft toch ook een aanrader.
Hier hebben we via het lokale toerismebureau een lokale gids geëngageerd. Een ware verrijking.
De eerste dag deden we de drie watervallentocht, waarbij we, naast de watervallen, ook enkele dorpen bezochten, meestal bewoond door mensen van de Katu, één van de vele etnische groepen.
Dit zijn meestal animisten: elk dorp heeft zijn House of Spirits, waar 2 maal per jaar rituele slachtingen van een varken en een koe plaatsvinden. In één dorp droeg het House of Spirits, omwille van geen geld om zelf de nodige herstellingen te doen, reclame van een plaatselijk bank.
In een ander dorp leefden de animisten aan de linkerkant en een kleine minderheid van katholieken aan de rechterkant van de hoofdweg. Samen feesten deden ze wel.
De armoede in deze dorpen is dikwijls schrijnend, al bouwt een éénling dan toch een stenen huis naast de houten krotten, en logischerwijs wordt elk toerist die passeert gezien als bron van inkomen, moeilijk te verdragen maar deel van het 'zware' leven dat de homo-turisticus hier leidt.
Onze gids liet ons even in de steek toen hij met veel bravoure onze spullen overnam om een rivier over te steken en zelf bijna verdronk. De verontschuldigingen waren navenant, maar de schade vooral beperkt.
De tweede dag werden we rondgereden om het dorp van capitan Hook, de plaatselijk guesthouse-uitbater, koffiezetter, gids en nog zo veel meer, te bezoeken. Hijzelf was afwezig maar zijn broer, die jammer genoeg maar in beperkte mate Engels sprak, heeft ons ingewijd in enkele geheimen van het Katu-volk en het dorp. Toch opvallend hoe rijk aan groenten, fruit, vee (vooral varkens) en andere grondstoffen o.a. deze streek is maar hoe ook hier de armoede opvalt. Maar 30% van de inwoners bezit de grond en boert goed. 70% moet een andere, meestal slecht betaalde, bron van inkomen zoeken.
Enkele weetjes, een paar uit het ruime aanbod dat de dorpsgids en onze vaste gids ons aangereikt hebben:
- versgeplukte rode mier is goed voor de maag maar vergeet de kop niet te verwijderen,
- er bestaat een plant waarvan het sap kan gebruikt worden om zeepbellen te blazen,
- een ander plant: het raak-me-niet-aantje', waarschijnlijk familie van het vergeet-mij-nietje, kruipt onmiddellijk inéén als het aangeraakt wordt (door soldaten gebruikt om spionnen te detecteren),
- net bevallen vrouwen moeten 5 dagen onder een heilige boom doorbrengen om de geesten gunstig te stemmen,
- bamboe is ook te gebruiken om waterpijpen en drinkbekers te maken, ook vrouwen smoren er lustig op los (gewone tabak van eigen kweek wordt beweerd),
De derde dag deden we een dagtocht door jungle en regenwoud: een schitterende maar erg vermoeiende wandeling (soms kruiptocht) met als hoogtepunt de Buddha-cave (alweer): een overhangende rots met waterval, waar we onze sandwich genuttigd hebben. Zonder onze gids waren we, zoals ons anders regelmatig overkomt, hopeloos verloren gelopen en hadden we nooit kennis gemaakt met de jungle-krab. De jungle-schildpad heeft zich niet laten zien.
Ook afscheid nemen van deze plek deed pijn aan ons hartje.
Pakse bis
Nog een korte passage in het Champassak Palace Hotel.
Een bezoek aan de Khonephapheng Falls, "probably the largest in the world" (sponsored by Carlsberg): de machtige Mekong stort zich met een indrukwekkende massa water over een lengte van 9,7 km een 10-tal meter naar beneden.
En afrondend, voor mij een 2de keer, een bezoek aan Wat Phou, de resten van een Khmer-heiligdom, waar onze lokale gidsen voor de eerste maal in hun leven kwamen.
Nog de opmerkelijk maar schabouwelijk: de aanwezigheid van een gouden auto in een land waar het gemiddeld maandloon 100 USD is.
Afrondend gegeten in de Secret Garden van La Trattoria Italiani. Geen Italiaan te bespeuren maar kader en pizzas waren formidabille.
De door Heidi gevreesde rit in de sleeping-bus van Pakse naar Vientiane, was een piece of cake, het afscheid daarentegen hartverscheurend. Maar dra zien welkander weer
Ondertussen is, naast soms toch wat eenzaamheid, de verveling tot de belangrijkste emotie verworden die me regelmatig parten speelt.
Ook in Vang Vieng had ik er last van: na de Engelse les in de voormiddag was de rest van de dag een grote leegte die ik probeerde op te vullen met lezen, wat rondhangen, een bezoek aan het pannenkoekenkraam of een koffieshop. Suiker als legale drug om de moraal op te krikken.
Expedities, zoals ik in het weekend ondernam, waren in de week moeilijk te organiseren. Was het niet te warm dan was het wel aan het regenen.
De enkele wandelingen die Vang Vieng rijk is, waren door de wateroverlast verworden tot glij- en modderbad-evenementen.
Een gewone wandeling door het stadje was, gezien het rij- en parkeergedrag van de gemiddelde Laotiaan, een bron van matige tot iets sterkere ergernis.
Ik heb uit pure verontwaardiging toch maar geen schoenen gekocht, ze zullen het geweten hebbenâ¦
Maar het einde van mijn lijdensweg is in het zicht, deze klaagzang zal snel zijn eindakkoord vinden, vanaf morgen zullen de uren en de dagen, op een Einsteiniaanse wijze, een jammerlijke maar relatieve versnelling krijgen.
Dan is het weer niet goedâ¦
Dus maximaal genieten is de weg naar het nirwanaâ¦
Waar men gaat langs Lao wegenâ¦
Ook hier in Vientiane heb ik de beschikking over een lao-bike (eigendom van Raquel). Maar op de eerste rit liep het al grondig fout. De ketting was niet genoeg opgespannen en tengevolge van het hobbelig parkoer, typisch aan de lao-wegen (en niet alleen aan de âdirtroadsâ), viel de ketting er herhaalde keren af.
Na meerdere herhalingen van dit euvel besloot ik de lokale bevolking in te schakelen in het oplossen van dit probleem.
Ik trof een zeer aardig Laotiaans gezin dat met veel overtuiging de fiets grondig opgelapt heeft, met als extra een drupje olie om den boel beter te doen draaien. Wederom een leuke ontmoetingâ¦
Eerst een dode slang en enkele dagen later een levende die zich, niet al te zeer op haar gemak, in de goot naast het voetpad voortbewoog. Toch een aanzienlijke lengte en al leek ze m.i. niet gevaarlijk (maar wat ken ik van slangen dus gewoon wat stoere praat mijnentwege) de meeste Laotianen gingen en reden er, soms met een gilletje, met de nodige omzichtigheid rond. Ik ben hun voorbeeld, zonder het gilletje, dan maar gevolgd. Een eerder spannende ontmoetingâ¦
Zo beste allemaal ik ga dus enkele weken maximaal genieten van Laos en vooral van het gezelschap maar we zien elkaar later zeker weerâ¦
Het is en blijft waanzin natuurlijk om kinderen vanaf een jaar of tien op een motorfiets van 125cc te zien rondrijden. Naar het voorbeeld van de volwassen motorbikers kennen zij wet noch gebod. Ongegeneerd en zonder aandacht voor de andere weggebruikers scheuren zij rond op de Laotiaanse wegen.
Maar wat toch wel opvalt is de zelfverzekerdheid, de flair en de ernstige gedisciplineerdheid waarmee ze die ondingen besturen. Een motorbike is geen speelgoed en wordt met een grote mate van serieux bestuurd. Geen onderlinge duels, geen wedstrijdjes, geen waaghalzerij (tenzij de gebruikelijke in het Laotiaanse verkeer) opmerkelijk, denk ik zo bij mezelf.
De kleurenpracht van insecten en spinnen .
Wat hebben wij toch saaie spinnen en insecten, waar hebben wij dit aan verdiend, wat is er gebeurd in de evolutie van de dieren waardoor wij opgescheept zitten met, voor het merendeel, kleurloze schepels? Darwin?
Misschien moet ik een aantal gekleurde spinnen en insecten meesmokkelen om België wat op te fleuren. Al zal ik dan een moedige Laotiaan moeten aanspreken om ze te verzamelen en goed in te pakken. Deze held bekijkt het vanop een afstandje.
En zo is mijn vrijwilligerswerk in FruitFriends afgesloten. Ik blijf wat met gemengde gevoelens zitten: niet helemaal overtuigd van het nut van het vrijwilligerswerk, een erg kleine druppel op een heel hete plaat. Maar ik heb bij een aantal studenten zeker evolutie gezien, er zal wel iets blijven hangen.`
Van het verblijf zelf zal ik mij vooral de ontmoeting met heel verschillende collega-vrijwilligers herinneren. Heel verschillende werelden die elkaar even aanraakten.
Voor de rest was er een gapende kloof tussen 2 culturen die niet overbrugd kon worden. Jammer maar helaas.
Misschien een verklaring vanuit de literatuur (ik ben Homo Deus van Yuval Noah Harari aan het lezen: een absolute aanrader) leer ik dat de mens niet meer is dan een hoop moleculen gestuurd door een reeks biochemische/organische algoritmen (te vergelijken met een keukenrecept).
De dingen die ons moesten onderscheiden van de rest van de dieren, zoals een bewustzijn, een vrije wil en een uniek en ondeelbaar zelf, worden door wetenschappers bij het groot huisvuil gezet. We worden geleid door voorbestemdheid en/of toeval. Harari vergelijkt de mens met een koffiemachine.
De stap van de organische algoritmen naar de anorganische (computer e.d.) is klein en zal onze toekomst bepalen. De mens gaat in competitie met de computer moeten gaan, een wedstrijd die hij zonder twijfel verliest.
Dus is de toenadering tussen 2 zo verschillende culturen misschien algoritmisch onmogelijk en moeten we de verschillen gewoon aanvaarden en koesteren.
Een beetje nerveus, na 4 maanden gescheidenheid, wacht ik met ongeduld op Heidi om samen Laos verder te ontdekken.
De vrouw waar ik zo nu-en-dan banana-nutella-coconut-pancakes ga eten, ter aanvulling van mijn Lao-dieet, vertelt mij dat ze werkt van 7 uur s morgens tot 1 uur s nachts, 7 dagen op 7. (alweer een tipje waar onze politiekertjes duimpjes en vingertjes van zullen aflikken: een kleine onderneemster en geen last van enige sociale zekerheid). Naast haar staat een rij van een tiental concurrenten die allen hetzelfde aanbieden aan waanzinnig lage prijzen: een pancake of een sandwich met rauwkost kosten 10.000 Kip (= ongeveer 1 Euro). Ze blijft wel glimlachen maar of ze veel verdiend heb ik niet durven vragen.
Anders dan in Vientiane is in Vang Vieng bijna geen politie op straat te zien. Volgens Sai, de coördinator, is dat omdat ze de kwaadheid van de burgers vrezen als ze hen zouden beboeten. Ze blijven liever op den bureau zitten. Een kleine gemeenschap dus ons kent ons, de politie: uw vriend zeg maar
Weekend: tijd voor een stapje in de wereld.
Vandaag, zaterdag, een klimpartij naar een andere point-de-vue. Geen regen maar dat betekent dan meestal lekker warm, dus zweten en zwoegen. De jaren laten zich voelen. Maar het uitzicht is wederom om van te smullen.
Daarna stond nog een duo-grot op het programma: de cave of the golden and the silver flower, veelbelovende namen.
De voortuin en de inkom waren in ieder geval opvallend goed verzorgd. Na een korte beklimming langs een, naar Laotiaanse normen, goed afgewerkte trap, trof ik boven een oude man aan die de bladeren bijéén aan het vegen was (iets wat hij tussendoor, ook in de grotten, bleef herhalen). Hij vroeg me 2 minuten plaats te nemen op een (natte) bank en dan zou hij de grot openen, de lokale Ali Baba dus.
Na 5 minuten was de grot ontsloten voor een geleid bezoek: op zijn sleffertjes en met een soort zeis ter ondersteuning, leidde hij mij de grot in. Waar nodig nam hij me bij de hand om gevaarlijke stukken te helpen overbruggen. Regelmatig moest ik naast hem komen staan en kreeg ik, in redelijk Engels, uitleg over de verschillende structuren. Ik kreeg dan zijn lamp en hij nam mijn hand om alzo alles aan te wijzen. Ik kreeg het er een beetje warm van, ook omdat hij toch wat in mijn oor stond te hijgen, de leeftijd waarschijnlijk.
Waar structuren vernield waren, en dit soort vandalisme kwamen we jammer genoeg regelmatig tegen, stak hij een litanie af over de vernielzucht van de Laotiaan. Daarom had hij de 2 grotten ook omgebouwd tot versterkte burchten: vandalen buiten.
Hij vroeg om geen fotos van hem te nemen: iets van dat het eigenlijk niet legaal was wat hij daar uitvoerde, maar ik heb het niet kunnen laten. Al dook hij regelmatig weg.
Toch weer zon onverwachte en hartverwarmende ontmoeting met een nobele onbekende die probeert een stukje Laotiaans erfgoed te bewaren...
Zondagavond de river of bats coming out of the caves by sunset gaan zien. Verwachtingen waren hoog gespannen maar jammer genoeg lag the cave achter de berg. Maar het bleef indrukwekkend: de niet aflatende stroom van vleermuizen die in gesloten formaties de nietsvermoedende insecten overrompelden.
Daarnaast heb ik de snelste spin (zoniet het dier met de snelste reactietijd) ter wereld gezien, eerst was ze er en dan, in een fractie van een seconde, was ze er niet meer, en dat bleef ze maar herhalen. Resultaat één schamele onduidelijke foto. Ze had het duidelijk niet voorzien op toeschouwers. Het ging hier blijkbaar opnieuw om een huntsman-spider: zowel in grot als bovengronds actief.
En zo gaat de laatste week FruitFriends in, ik als enige guest in een Laotiaans gezelschap. Ik ga een gesprekspartner missen.
Verder beloof ik van de eerste tijd geen fotos van grotten meer te plaatsen.
Zaterdag: een fietstochtje in het interland van Vang Vieng, tussen de regenbuien door. Een groen landschap van berghellingen met tropisch regenwoud en groene rijstvelden door, met hier en daar een blue lagoon. Soms idylische plekken die doen denken aan Zwitserland (een droom van de Laotiaanse regering trouwens: het Zwitserland (financieel) van Azië worden): chalets tegen de bergflank. Maar iets verder mensen die leven in schrijnende armoede: een bamboe hutje in de modder waarin kippen, honden en ook hun kinderen blootsvoets rondbaggeren. En toch een vriendelijke glimlach en een vrolijk sa-bai-dee.
De rust wordt alleen regelmatig verstoord door colonnes van luidruchtige en stinkende buggies meestal bestuurd door Koreanen die zo snel mogelijk alles willen gezien hebben.
In het pizzarestaurant zaterdagavond had ik een ontmoeting met wat ik dacht een multicultureel reisgezelschap te zijn, maar het bleek om een nieuw samengesteld gezin te gaan: een Franse vader met zijn Maleisische vrouw en dochter, zijn zoon van een vroegere relatie met een Chinese vrouw, en diens Indonesische vrouw. Er wordt vlot overgegaan van het Frans naar het Engels, en van het Maleisisch naar het Indonesisch.
De man had nog wat informatie over Laos: in sommige kringen wordt Laos het Afrika van Azië genoemd en tijdens de kolonisatie werden vooral Corsicanen ingezet in het leger, zij zouden zich het best kunnen aanpassen aan het lentement van de Laotiaan. Weetjes, misschien wat gekleurd .
De laatste 2 weken FruitFriends gaan in. En ik ben er (jammer genoeg) niet rauwig om. FruitFriends/BeleefLaos/LaatLaosLeren is een schitterend project dat jammer genoegdoor het personeel met een culturele noot opportunistisch de nek wordt omgedraaid. Als gast blijf ik met gevoel zitten van het vijfde wiel aan de wagen te zijn.
Maar de Belgische directie gaat alles op alles zetten om deze scheve situatie recht te trekken. Ik kan zoveel belangeloze en vrijwillige inzet alleen maar mateloos bewonderen.
Na de vele, eerder negatieve berichten mijnentwege, ben ik deze week aangenaam verrast door de inzet van de studenten. Spontaan zijn ze begonnen om voor de les aanvangt de tongue-twister al in te oefenen en de nieuwe woorden op te zoeken. Er is dan toch een steentje verlegd in het riviertje
Een beetje de synthese van de ervaringen van de laatste dagen: regelmatig worden we hier getrakteerd op de geur van o.a. brandend plastiek en op de luidruchtige beat of een zeurschijf van eenplaatselijke artiest, beide kunnen op alle momenten, dag en nacht.
Bedenk daarbij de doorsnee klederdracht van een Laotiaanse jongen en man bestaat uit een voetbalshirt en short. De straten worden gevuld met spelende en joelende kinderen, jongeren rondscheurend op brommers, mannen flanerend in hun bolides. Overal, hier wel vrouwen in plaats van mannen, achter de BBQ met alweer de nodige geuren.
Dit alles riep bij mij het beeld op van een camping, ergens aan de kust of in het binnenland aan een meer, waarschijnlijk al een aantal jaren terug. Toen alles nog kon en iedereen zijn gang ging, reglement juist goed om uw poep mee af te vegen (of is dat wat te plat?).
En ik vermoed, eventueel door hen georkestreerd, dat dit de zogenaamde communisten die dit land regeren goed uitkomt. De burger heeft het gevoel dat hij kan doen en laten wat hij wil, dat de controle van de staat ver weg is, zolang ge maar onder de radar blijft.
De staat is allang blij dat het afgeven op het wanbeleid van de overheid iets is dat tussen pot en pint gebeurt, echte protesten blijven uit. Iedereen gelukkig en met een glimlach.
Ik heb trouwens een tweede Manneke Pis ontdekt: het begin van een invasie?
Een hypothese zou kunnen zijn dat ze volgepropt zitten met spionage-apparatuur. Laos is met zijn onbestaande sociale zekerheid, nauwelijks gezondheidszorg en onderwijs, nul belastingaanslag, geen werkeloosheid, allemaal kleine ondernemers, de natte droom van elke rechts-liberale regering. De moeite waard om te observeren.
Voilà alweer een messcherpe analyse van uw correspondent in het verre Laos. Zonder dank, we doen wat we kunnen.
Ondertussen gaat alles hier zijn gangetje: vrijwilligers komen en gaan. Studenten blijven dezelfde fouten maken en lijken niet vooruit te gaan. De moedeloosheid hieromtrent slaat regelmatig toe maar nu en dan is er een flits van tomeloze inzet die alles weer in de juiste proporties brengt.
Dit weekend een prachtige grot bezocht, samen met Sander, de nieuwe Belgische vrijwilliger. Een tunnel van meer dan een kilometer lang, hoog en breed, een echte boulevard met mooie stalactieten en -mieten, water in terrasjes, waanzinnige kleuren, very nice (very ni in Lao-Engels, zoals ook I li my wi., antwoorden op deze kwisvraag graag voor 10-08-2017).
Om de grot te beklimmen moesten we alweer een beklimming plegen met e nodige verraderlijke passages. Bij het naar beneden komen passeerden we een Laotiaanse familie, inclusief grootouders, die op hun teenslippers naar boven kuierden. Respect.
Vandaag een berg beklommen langs een glibberig maar geëquipeerd padje, dat de Laotiaan en menig ander Aziatisch toerist, alweer, op teenslippers beklimt (toch met iets minder glimlach) , naar een mooi panoramisch zicht over Vang Vieng en omgeving. Toch blij dat ik terug beneden was.
Sinds dit weekend ben ik ook moeten overstappen op een tweedaagse met Westerse voeding: s morgens en s middags broodjes en s avonds pizza of pasta. De Lao-keuken vraagt maar en meer compensatie.
De Laotiaanse weg in de nobele kunst van de zelfbeheersing
Sinds enkele weken sluit ik sommige dagen af met een bezoek aan één van de plaatselijke sportverenigingen, in deze wordt petanque en Laotiaans voetvolleybal gespeeld.
Het laatste is bijzonder spectaculair: met een hard plastieken bal met gaten wordt een soort voetvolleybal gespeeld waarbij alleen benen, voeten en hoofd gebruikt mogen worden. Waanzinnige en atletische sprongen worden gemaakt om de tegenstander te verschalken.
Maar waar ik wil over hebben is dus de nobele kunst van de zelfbeheersing.
In beide disciplines wordt elk misser echter op luid hoongelach van publiek en/of tegenstanders onthaald. 0ngeneerd wordt de falende speler lachsgewijs de grond in geboord.
Het slachtoffer demonstreert dan een ongelooflijk knap staaltje van zelfbeheersing: in een eerst fase worden de moordende blikken grondwaarts gericht, de gebalde vuisten worden ontrold, de verwensingen ingeslikt,..kortom de fase van spontane weerwraak wordt snel en efficiënt de kop ingedrukt.
De volgende fase, de overgang van de oplaaiende emotie naar rust en kalmte, waarbij het slachtoffer zich in zichzelf keert, is al even kortdurend en indrukwekkend, de overgave aan zen demonstreert zich in al zijn kracht en schoonheid.
Tenslotte verschijnt de glimlach, wordt het contact met de omgeving hersteld en is al het spreekwoordelijk vuil uit de lucht verdwenen. De hemel klaart op, het spel herneemt zijn voortgang.
Eindelijk heeft mijn queeste een gezicht gekregen.
Niet de glimlach van de beleefde vriendelijkheid, maar deze van de nobele en oosterse kunst van de zelfbeheersing.
Daar waar kwaadheid, agressie en wraakgevoelens zich manifesteren, moge de glimlach van de zelfbeheersing en de vergetelheid heersen.
Ooit krijgt ieder slachtoffer de kans om de dader of anderen te laten genieten van de nobele kunst van de zelfbeheersing. Zo blijft de balans in evenwicht.
Maar oei, uitschuiver, ook hier laat ik mij verleiden tot het gebruik van een cynisch nootje.
Op die manier zal ik nooit komen tot het noodzakelijke trap in de nobele kunst van zelfbeheersing. En Boeddha weet dat ik een lange weg te gaan heb alvorens het nirwana te bereiken.
Ondertussen ben ik 3 maanden van huis, en hoewel het alleen zijn tot nu toe geen brokken maakt, wordt het verlangen naar warm en aangenaam gezelschap met de dag groter.
Jammer genoeg valt het vrijwilligerswerk en het verblijf in FruitFriends wat tegen.
Het eerste is frustrerend omwille van de onverbiddelijkheid van de Laotiaanse cultuur die het redden van het gezicht verkiest en daarvoor het weigeren te spreken, de leugen en het bedrog niet uit de weg gaat.
Met daarnaast het lamentabel onderwijssysteem waar de studenten binnen een maand terug naar keren, back to the Lao-English, de, voor ons, onverstaanbare variant.
In FruitFriends zelf, is de onderdompeling er vooral één van culinaire aard ( en de eentonigheid doet zich voelen: ik droom alleen nog van pizzas). De rest is mij iets te oppervlakkig, iets te veel glimlach, iets te veel eigenbelang of het belang van de clan. Iets te weinig hart voor organisatie en gasten.
Maar verschoning dient zich aan: wat zich in de maatschappij voordoet vindt ook zijn weg op kleinere schaal.
En zo tellen we toch ook een beetje af naar 27 augustus: de dag dat Heidi landt
De worsteling met de Laotiaanse cultuur blijft aanhouden. Te veel chaos in mijn hoofd, de puzzelstukken lijken niet op hun plaats te willen vallen. Wat me soms kwaad en soms onverschillig maakt.
Tijd voor actie dus. In de voormiddag weer een schitterend stukje natuur mogen degusteren: een tocht langs en veel door een riviertje met de nodige watervallen, met als bekroning een schitterende grot, beschermd door een al even serene Boeddha.
De gastheren, gevaarlijk uitziende spinnen en wakker geschrokken vleermuizen, gaven net dat beetje extra waar een mens warm en stil van wordt.
In de namiddag de tocht naar de watervallen hernomen. Maar zoals dat gaat is de tweede maal dat men iets bezoekt veel van de het wauw-gevoel verdwenen. Of was het het de jeugdige overmoed die het rondrijden op Lao-bikes had onderschat.
De wekelijkse afspraak bij de Italiaan deed ook weer deugd en vooral de pizzas met chocolade en kokosnoot zijn een niet te versmaden dessert.
Vandaag de triestigste dag van mijn verblijf in Vang Vieng: het is ondertussen (16 uur plaatselijke tijd) nog niet gestopt met regenen. Er wordt hier stilletjesaan gesproken over een catastrofe wat de rijstteelt betreft: de gewassen worden gewoon weggespoeld. Dat relativeert natuurlijk elke vorm van gezeur en melancholie op een drastische manier. Een mens moet soms op zijn plaats gezet worden.
Laos een land met veel gezichten...en nog veel meer regen.
Voornaamste culturele regel: wat er ook gebeurt, vermijd gezichtsverlies.
Belangrijke winst in het opklimmen van de sociale ladder mogelijk door in gezelschap mensen te bestoken met gevatte opmerkingen. Een hogere score door de tegenpartij klem te zetten, een tegenwoord is niet meer mogelijk, gezichtsverlies is onvermijdelijk en kan enkel verzacht worden door een minzame glimlach.
Vergeten we daarbij niet dat de familie, de clan, de groep, belangrijker zijn dan het individu
Doe een poging om deze zaken te combineren, maar pas op psychische decompensatie ligt mogelijk op de loer.
Misschien tekenend dat een van de vroegere goden Brahma 4 gezichten had, andere symbolen zoals de slang, Naga, die Boeddha beschermt heeft er 7 of het rijdier van Brahma, Erawan, een olifant 3.
Laos een land, een volk, een cultuur met vele gezichten, sommige verborgen achter maskers, sommige met een hoog zwart-wit gehalte maar altijd met een glimlach.
Tijdens de Engelse lessen worden mensen uit de kennissenkring geholpen maar even goed keihard uitgelachen. Niet echt een veilige omgeving om een taal te leren.
De keuze ligt eerder bij het ondermijnen van de kansen die geboden worden, maar die mogelijk tot het maken van fouten leiden, dan bij het zich op glad ijs wagen en mogelijk gezichtsverlies lijden.
En zo blijft alles bij het oude en blijven capaciteiten, die er zeker zijn, onbenut.
Gelukkig zijn er uitzonderingen, soms van mensen die meer dan anderen moeilijkheden hebben met de uitspraak, maar die wel proberen boven het maaiveld uit te stijgen. De witte raven van Laos, ze bestaan.
En dan plots verandert er toch iets. Het wederzijds vertrouwen en respect zijn gegroeid. Er is nu een vaste groep van een twintigtal jongeren die dagelijks naar de les komt. Er wordt meer gesproken. Iedereen probeert op haar of zijn manier bij te dragen aan de lessen. Ik heb het gevoel dat we samen iets hebben geplant dat hopelijk in de toekomst vruchten zal dragen. Ik ga ze missen "mijn" studenten, dat staat nu al vast.
Vandaag zondag dus tijd voor een uitstapje. Doel een grot en een pad in de bergen. Tegenstander water, veel water. Het heeft hier de laatste dagen geweldig veel geregend wat gezorgd heeft uitbundig gezwollen rivieren. Sommige hotels zijn gewoon niet meer bereikbaar. De fiets- en wandelbrug is uit voorzorg afgebroken.
De uitgedroogde rivierbedding die ik moest volgen had ook zijn oude functie terug opgenomen: het vervoeren van water en dit in een grote, onoverbrugbare hoeveelheid. Het eerst plan gaat niet door, gelukkig wemelt het hier van de grotten en de blue lagoons. Een nieuwe poging liep echter ook faliekant af, de regensluizen werden geopend en de rotsen werden spekglad. Onderweg werd ik ook nog aangevallen door bijtgrage mieren die ook een droog plaatsje zochten.
Terug naar huis dan maar, een goed boek en straks de vaste afspraak met de Italiaan. Arrividerci a tutti.
Another day in paradise or the eve of destruction?
Zaterdag hebben Sai en ik een bezoek gebracht aan Keo Kuang, een klein gehucht diep in een schitterende vallei omringd door bergen en regenwoud. Een prachtig stukje natuur, dat in schril contrast staat met de schrijnende en armoedige omstandigheden waarin sommige gezinnen leven en de aanleg van een spoorwegtunnel, een schakel in de spoorweg die China dwars door Laos trekt. De ravage gaat enorm zijn. De rit van 25 km enkel, de laatste 5 kilometers over een slingerende (horizontaal en verticaal) "dirt road", was een belevenis op zich: spectaculair en toch wel wat spannend voelde ik achteraf in lijf en leden. In het dorp hebben de vrijwilligers van FruitFriends al enkele scholen gebouwd en een groep Belgische meiden komt volgende week het laatste schilderen. Ondertussen hebben de koeien het klaslokaal ingepalmd als stal. In het dorp kreeg Sai de vraag voorgeschoteld waarom die luie toerist kwam doen als er toch niet gebouwd of geschilderd werd, toch niet altijd even vriendelijk de Laotiaan.
Zondag een lange fietstocht op een te kleine fiets door een prachtig stukje natuur (met dorpen en rijstvelden) afgewisseld met grote bananenplantages en steengroeves die hele happen uit het regenwoud en de bergen nemen. Ook hier de aanleg van een spoorwegtunnel en de ingrijpende voorbereidingen voor de spoorlijn. Gelukkig blijft het genieten toch op de voorgrond staan.
Ondertussen blijf ik binnen FruitFriend verder zoeken naar een 'modus vivendi' om de Laotiaanse "bo-pen-nyang" (een equivalent van het Spaanse "manjana", maar minder dwingend (plaatselijk grapje)) te verzoenen met de ambities van de directie. Wat jammer maar helaas aanleiding geeft tot slapeloze nachten. De aard van het beestje laat zich ook in Laos niet temmen...
Een luie, natte zondagmiddag in Vientiane. Waar ik normaal al terug onderweg had moeten zijn naar Vang Vieng, heeft de bureaucratie beslist om het teruggeven van mijn paspoort, hopelijk met verlengd visum, uit te stellen tot maandag. Dinsdag vertrek ik terug naar Vang Vieng waar mijn studenten ongetwijfeld met ongeduld op hun onvolprezen teacher zitten te wachten
Tijd misschien om een aantal facetten van de Laotiaanse samenleving te belichten.
Zoals reeds vermeld zie ik langs de ene kant een hardwerkende trotse bevolking, die met de glimlach en het nodige plezier (muan) alles doet om te overleven,
en aan de andere kant een overheid die op bijna alle vlakken tekort schiet: onderwijs, gezondheidszorg, sociale dienstverlenging, verkeersveiligheid, niets lijkt hier te werken.
De bevolking wordt aan zijn lot overgelaten en is verplicht binnen de familie, binnen de gemeenschap een eigen vorm van ondersteuning uit te bouwen. Verplichting is niet het juiste woord want de samenleving is zo op het onderhouden van een sterk sociaal weefsel gericht, dat die ondersteuning als vanzelf ontstaat.
Wat betreft het werken staat het plezier (muan) op de voorgrond, het is iets waar actief naar gestreefd wordt. Zelfs in de rijstvelden, onder een loden zon, de ganse dag gebukt, weerklinken regelmatig de lachsalvos.
Stress is dan weer iets dat ten alle tijden vermeden moet worden en de gemakkelijkste manier om dit te doen is er gewoon van weg te wandelen.
Tenslotte is er een zero-tolerantie wat betreft kritiek, men spaart elkaar tot in het oneindige.
Dit alles maakt de opdracht om aan capaciteitsvergroting binnen FruitFriends, te werken, alles moet sneller en efficiënter, een opdracht met een hoog op eieren wandelen gehalte.
Er is ook helemaal geen cultuur om zelf creatief op zoek te gaan naar oplossingen of zelfs maar mee te denken. Van jongsafaan, zeker in het onderwijs, is alles gericht op volgzame top bottom relatie met leraar en leiding. Met hooggespannen verwachtingen wordt gekeken naar de specialist die echter nauwelijks ruimte krijgt om te bewegen.
En zo staan de verwachtingen van de ambitieuze Belgisch-Laotiaanse directie tegenover het status-quo dat de Laotiaanse familie/staf lijkt te willen behouden. In dat wespennest probeer ik mij met een natuurlijk flegma en de nodige wijsheid te bewegen, zonder daarbij in de bekende valkuilen te trappen....
Maar niettegenstaande de onvermijdelijke wrijvingen en botsingen, meestal ten gevolge van het onbeholpen gedrag van deze fallang (buitenlander) blijven we glimlachen en genieten van elkaars anders zijn. Er valt zo veel te vertellen en te leren van elkaar. Maar voordat het te melig wordt
Een ander natuurverschijnsel dat tot de nodige ver- en bewondering leidt, zijn de wolkenformaties. Deze zijn sowieso indrukwekkender dan in België en als er dan een combinatie is van een oranje zonsondergang en daarboven een partij onweerswolken doorklieft met bliksemschichten, dan is het schouwspel kompleet en magnifiek. De Mekong als schouwtoneel maakt het geheel op een meesterlijke wijze af.
Ik voel al enkele wenkbrauwen fronsen en terecht. Maar laten we beginnen met het plan om een fietstochtje tussen berg en rijstveld te maken op zoek naar een "weird stone field". Tot er plots een bord Caves en Nice View opduikt tussen diezelfde rijstvelden. Mmmm, klinkt goed. Een onduidelijk pad, inderdaad weer tussen die rijstvelden, maar in de verte wat leek op de official (gebarensgewijs) aan in een gevallen stalletje die 10.000 Kip (1,10) moest innen. "The caves, with the blue lagoon, are 3 minutes away", daarmee moest ik het doen. Nog geen 100m verder verdween het pad als sneeuw voor de zon. In en uit het water dan maar, een padje naar boven, een schrijn en een grot, althans daar leek het op. Gelukkig had ik licht bij, een goed scout dus en voorzichtige stappen werden gezet in de gladde onderwereld van Laos. Na 10 m een laddertje, verder nog 1 en dan een grote afdalend in een grote ruimte (the blue lagoon?). Toen het hout in mijn hand verpulverde ben ik toch maar terug gegaan. een foto genomen maar daarop geen blue lagoon. Maar dit kon het toch niet geweest zijn? En the nice view dan? Verder gezocht en uiteindelijk een pad gevonden dat bergopwaarts ging, glad en steil. En toen, als in een bliksemschicht (die nu letterlijk rond onze oren vliegen), verdween de wijsheid. De angst om iets speciaals te missen nam het roer over. Wel steeds begeleid door een stemmetje dat "Ge moet ook terug naar beneden..." herhaalde. De rotsen en het uitzicht was opnieuw speciaal, de moeite waard. De risicocontrole kwam volledig in handen van oude klimmersreflexen. De begane grond een welkome bondgenoot. Zo zit het weekend erop en wacht me een week van Engelse lessen. Vrijdag moet ik mijn visumverlangen en breng in het weekend bij Marc en familie door. Dat zal deugd doen...
Engelse lessen, een vreemde ontmoeting en de handdouche.
Sinds enkele dagen geef ik nu ook lessen aan kinderen van 6 tot 8 jaar. En eigenlijk, tegen mijn verwachting in, valt dat goed mee. Wat mij bij hen vooral bevalt, en bij de jongeren lijkt te ontbreken, is de spontaniteit en een snuifje brutaliteit. Een voorbeeld: we zijn bezig met woorden bestaande uit 3 letters, via een prent moesten ze het woord "a hen" vinden. Alle vorige woorden hadden ze slechts met veel hulp gevonden, maar hier riepen ze spontaan "a chicken", de uitleg dat dat te lang was voor 3 letters verwezen ze naar de prullenbak. Ze bleven met overtuiging en de nodige mimieke ondersteuning vasthouden aan "a chicken", zalig toch. Bij de jongeren is het bijzonder moeilijk om van het vaste pad van de herhaling af te wijken, ze zijn dit blijkbaar zo gewoon, doen het al jaren, zitten erin vast en kunnen niet zelf een conversatie opzetten. In de vele jaren dat ze Engels hebben gekregen is er nauwelijks wat woordenschat blijven hangen en hun uitspraak is erbarmelijk. Maar ik blijf, hierin bevestigd door specialisten werken aan conversaties en met tongue-twisters, al neemt het aantal studenten dagelijks af. Ik heb wel de indruk dat de gemiddelde motivatie van de groep daardoor aanzienlijk stijgt.
Vanmorgen weer kunnen genieten van een prachtige wandeling in een stukje redelijk ongerept Laos. En in het midden van de natuur kwam er een zonderlinge oude Laotiaan op me afgelopen. Hij droeg een hoed, een bril met lepelmontuur, een hemdje met bloemenprint, korte broek die hij regelmatig opstroopte en gummi-laarzen. "Where are you going?" vroeg hij plots en totaal onverwachts, ik liet hem mijn kaart en traject zien, hij bekeek het even, begon een uitleg in Lao ondertussen in alle richtingen wijzend. Na een warme glimlach, een vriendelijk kneep in mijn arm, verdween hij even snel als hij gekomen was. Met een warm gevoel en te verbouwereerd om om een foto te vragen bleef ik achter. De wereld zag er plots een stukje beter uit.
Tenslotte wil ik nog even hebben over een noodzakelijk maar weinig verheven onderwerp ( de gevoelige lezer weze gewaarschuwd): de ontlasting. Iets wat onmiddellijk op valt in de Laotiaanse WC is de aanwezigheid van de handdouche. Wegens de afwezigheid van een WC-borstel vermoedde ik, als alternatief te gebruiken. Wat gezien de krachtige straal bevestigd leek te worden. Tot ik in een gids las dat in sommige eco-lodges het gebruik van papier om ecologische redenen afgeraden wordt. Gezien de krachtige straal had ik onmiddellijk fantasieën over een grondige en volledige spoeling van het darmkanaal. Een voorzichtige test gaf echter een proper en aangenaam gevoel. Dus weer een stapje in de richting van integratie in de Laotiaanse maatschappij.
Veel gevaarlijker moet het niet worden, ik heb hier al voor hete vuren gestaan maar dit tart alle verbeelding. Ligt een mens op zijn bed voor wat rust en leesplezier, wordt hij onverwacht en onverdroten bestormd door een of ander insect. Het leek nog het meest op een mega-mier met vleugels, maar toch net iets anders. De onverlaat bleef, na veelvuldig de ruimte ingeschoten te zijn, een merkwaardige appetijt in mijn lichaam te hebben. Nadat verdere diervriendelijk ingrepen: de uitzetting uit de kamer, niet in het juist effect resulteerden, ben ik moeten overgaan tot de eliminatie. Enkele raken slagen hadden echter weinig resultaat, alleen gericht druk leidden tot echt luidruchtig gekraak en de ondergang van het beest. Van heroïsche euforie was terecht geen sprake, alleen schaamte: ik ben een watje...
Vandaag het beeldje gezocht en gevonden (dat Raquel en Marc 2 weekends terug al gevonden hadden): in Vang Vieng Laos staat het/een broertje van onze nationale trots: manneke pis. België stuurt zijn beste zonen uit....
Ja dus, ergens in de bergen achter FruitFriends ligt een waterval te blinken. Onn vreesde dat er weinig water zou zijn. Afwachten maar. Een mens moet een doel hebben.
De weg er naartoe, een very dirty dirtroad, begon al snel op en neer te gaan. Soms met nijdige hellinkjes die met de Laotiaanse fiets niet eenvoudig nemen zijn. De Laotiaanse vrouwenfiets is dan ook een wat ondermaat model zolderversnellingen, gelukkig had ze wel iet dat op remmen leek. Het was zwoegen, zweten en regelmatig op de trappers lopen of gewoon naast de fiets, dat kan blijkbaar ook.
Gelukkig was het weer zwaar overtrokken. Het regent al enkele dagen met momenten, ons uren stevig door. Mar it waren de ideale omstandigheden voor deze rit van 6 km. Onderweg al prachtige beelden: bergen in de wolken met onderaan rijstveldterrassen en ijverige boeren. en boerinnen. Ik wel uitgenodigd om mee te doen maar heb gezien het strak schema jammer genoeg moet weigeren.
Net voor ik aankwam begon het plots weer stevig te regenen. Onder mijn afdakje kon ik zien hoe een olifant zijn bad nam. Het blijft iets triest hebben: die kolossen die hun vrijheid kwijt zijn en mensen langs echt smalle paadjes naar de waterval brengen. Het zijn toch ook artiesten.
Toen het wat minder begon te regen voor de eerste maal mijn poncho uitgepakt en aan de klim begonnen.
De confrontatie met het regenwoud, ditmaal met regen, was opnieuw overweldigend. Dit is voor mij toch wel het meest indrukwekkend in Laos, het regenwoud met zijn massieve bomen en struiken en op de achtergrond vogelgefluit en krekel(of familie)getsjirp. Dat in mijn eentje, in alle rust mogen meemaken , maakt een mens stil en bescheiden.
De watervallen waren natuurlijk weer watervallen, maar toch net iets anders, vooral schoon en krachtig, zeker in dit decor.
Een tevreden man keert huiswaarts na nog even gekeken te hebben naar een Aziatisch trio dat met de olifant dezelfde tocht gaat ondernemen. Beneden aan de rivier stonden nog 2 kolossen met een lege blik het spektakel te bekijken.
Een deugddoende voormiddag na een vermoeiende week.
Sinds gisteren geef ik hier in FruitFriends Engelse les aan een 25-tal kinderen en jongeren. De groep is momenteel te heterogeen maar het is wonderbaarlijk hoe de kinderen gedurende 2 uur redelijk aandachtig en zonder al te veel verstoring de les lijken te volgen, de les die hun petje ver te boven gaat. Zelf tijdens de pauze blijven ze braaf zitten? Doping?
Het lesgeven zelf valt eigenlijk nog wel mee, buiten mijn verwachtingen. Het is natuurlijk zoeken en aanpassen, maar de studenten zeggen er iets aan te hebben. Nu de uitspraak van de gemiddelde Lao stelt weinig voor dus op dat vlak valt zeker te scoren. Ik ben vandaag begonnen met tongue-twisters wat ze heel leuk vonden. De volgende lessen willen ze ook een liedje leren: "Mary had a Little Lamb" en vreemd genoeg lag het ergens in mijn geheugen opgeslagen. Althans ik hoop dat ik de bal niet kompleet missla.
Het enig waar ik nu nog, sinds de trip naar Cambodja, last van heb is de vermoeidheid. Na 2 uren les geven ben ik voor de rest van de dag een vod. Ik breng mijn dagen door in ledigheid, mijn/ons vader zou dat een geweldige aanfluiting vinden van de opdracht van elke goede toerist om de wereld te verkennen. Ik hoop dat het snel betert.
Na een weekendje sightseeing en poging tot recuperatie in Vang Vieng, o.a. bezoek aan grot (157 trappen in volle zon, goed om de grot nooit meer te verlaten) en the Blue Lagoon, omgebouwd in waterpretpark (met water dat net uit de grond kwam en ijskoud was, werd gemeld) afgezet door broer aan FruitFriends. Vriendelijk behulpzame ontvangst, mooie, eenvoudige kamer (geen airco). Hier ga ik 3 maanden verblijven en proberen om mij zinnig in te zetten.
Maar nu eerst rust en proberen om de fotos verder te verwerken. Ondertussen liggen de 2 internen (die hier mogen verblijven omdat ze te ver van school wonen) Vead en Onn op matrassen te slapen of op hun smartphone te spelen, ik heb mij al in slechter handen geweten.
Later komt er een Duits koppeltje (18 - 19 jaar) aan die al 8 maanden aan het trekken zijn (eerst Australië en Nieuw-Zeeland, en nu Indochina): zij blijven 2 weken en gaan Engelse les geven.
Vanmorgen allereerst kennis gemaakt met de medegebruikers van de badkamer: een koppel gigantische kakkerlakken ie echter zo vriendelijk waren hun biezen te pakken (al heb ik mevrouw even op haar poten moeten zetten).
Later Sai en Bountiane ontmoet: de plaatselijk coördinator en de kokkin/huisvrouw.
Een eerste echt Laotiaanse ontbijt: rijst met (onbekende) groenten gekruid met gember en chili (hot) en gebakken visjes, toch even moeten bekomen. Maar dit hoort vanzelfsprekend bij het inleven. Net zoals het op de grond zitten aan een lage tafel om te eten en het neerdalen in principe zonder een hand op de vloer te zetten want die worden gebruikt om te eten (het laatste lijkt me gevaarlijk gezien mijn leeftijd, het eerste alleen maar pijnlijk en ongemakkelijk). 3 maanden
Een voorstelling van de organisatie, een korte rondleiding in het dorp en een skypegesprek met de directeur (met ambities en hoge verwachtingen) zit de eerste dag er zo goed als op.
Afronden met enkele spelletjes UNO met de jeugd ter ontspanning (weer op de grond).
Een reisverslag van 15 dagen langs enkele highlights van Cambodja en Laos of fase 2 van mijn zoektocht:
Phnom Penh
Een foute keuze al waren de bezoeken aan Choeung Ek / Killing Fields (vernietigingskamp) en Tuol Sleng (heropvoedingskamp) indrukwekkend mede door hun eenvoud.
Jammer genoeg was het Memory Day in Choeung Ek en werd, op een wat bombastische manier, de Khmer Rouge periode nagespeeld, onder het oog van massas belangrijke mensen, monniken en scholieren. De beenderen van de vermoorden werden net niet nogmaals vertrappeld.
In Tuol Sleng werd, om de wanhoop toch maar niet te laten ontsnappen, prikkeldraad gespannen voor de gaanderijen zodat mensen geen zelfmoord konden plegen.
Wel mooi is dat de herinnering aan wat het er gebeurd is levend wordt gehouden door de aanwezigheid van overlevenden.
Verder opnieuw veel vuil, veel te veel tuktukkers, bedelaars, en weer ben ik bijna met mijn ogen ergens ingelopen, ik weet niet wat, maar ben toch nog juist bij zinnen gekomen of wie weet was ik uitgehuwelijkt. Dus blij weg te zijn.
Siem Reap - Angkor Wat
Ook druk maar een rustig guesthouse met een aangename hoste. De tempels zijn stuk voor stuk prachtig: sommige in hun grootsheid, andere in hun eenvoud en sommige zelf als ruïne. Een enkel keer te veel volk maar verder soms overweldigend rustig.
De tempel, eerder aan aantal afbeeldingen naast en in de rivierbedding, die mij het meest geraakt heeft, bereik je pas na een zware maar schitterend tocht bergopwaarts het regenwoud. Prachtige flora en fauna.
Een kort boottochtje op het Toneel Sap Lake eerst langs paaldorp en dan enkele woningen (o.a. een krokodillenfarm=hok van 2 op 2 m) op het meer, kon ook dit, ditmaal met een goed gevoel, afgevinkt worden.
Don Det - Si Pha Don - 4000 eilanden
En weer, ik weet het wordt afgezaagd, moesten de dingen bij de busrit mislopen. Eerst werd ik bij een tussenpersoon afgezet (een eind van de grens) die mijn visum ging regelen. Toen ik dit weigerde mocht ik het stuk verder naar de grens toe wandelen. Gelukkig was er toch iemand die medelijden met mij kreeg en die heeft mij dan met de brommer afgezet. Ze wist mij ook te melden dat ik tot s avonds op de volgende bus moest wachten, het was toen middag. Een Hollandse wilde mij nog meesmokkelen op haar bus maar ik werd betrapt en verwijderd (achteraf kwam ik haar nog tegen bij de overzet waar zij moeilijkheden had omdat de prijzen van de overzet plots spectaculair gestegen waren). Maar uiteindelijk is iedereen op het eiland geraakt.
Aan de grens sprak ik nog met een monnik die met klem tegensprak dat er corruptie bestaat in Laos, voor de rest een aangenaam en beminnelijk man.
Buiten het hoogseizoen is Don Det een gezellig en mooi eilandje. Ook deze guesthouse en hoste was opnieuw een schot in de roos: privé-terras met hangmat en zicht op de rivier.
De waterval, daar waar de Mekong over een breedte van een kilometer (schatting) tussen 2 eilanden 10-tallen meters naar beneden duikt, magnifiek en de dolfijnen, maar die heb na een aangenaam fietstochtje over 2 eilanden, gemist, was ik klaar voor de volgende etappe.
Pakse - Wat Pou - Bolavenplateau
Na het chaotisch maar authentiek guesthouse op Don Det naar een gedateerd stijfdeftig hotel in Pakse, maar ook dit went. Wel een prachtig panoramisch café, openlucht, waarvan ik toch een maal heb kunnen genieten.
De volgend een uitstap gepland naar Wat Pou (Khmer tempel in Laos) en het Bolavenplateau en zo bij toeval in een bont maar zeer aangenaam gezelschap beland: een Zweedse universiteitsassistente, een New Yorkse met haar Boliviniaans indiginés partner en ik, de oude Belg. 3 veelbereisde mensen met interessante verhalen en aangename gesprekspartners, die ik nog enkele malen zal ontmoeten in Pakse.
Wat Pou en het Bolavenplateau (watervallen, koffieplantage en een bezoek aan een authentiek dorp met zijn minderheidsbevolking (iets minder)) waren alweer prachtige ervaringen.
Daarna geen verdere betaalbare activiteiten gevonden dus: wandelen, lezen en veel verveling, wachtend om te vertrekken met de slaapbus naar Vientiane. Alweer een vermoeiende rit, zelf slapend.
Even op gekend terrein en moe maar tevreden om te recupereren maar dat viel tegen: voor vertrek met slaapbus te weinig gedronken om veelvuldig plassen tegen te gaan, het onderweg zijn met zijn stress en een ontsteking ergens in mijn borstkas hebben mij enkele dagen een slappe-vod-gevoel gegeven waar ik nu stillekesaan van verlos geraak.
Op naar fase 3 van mijn zoektocht: Vang Vieng en vrijwilligerswerk voor 3 maanden.
