|
Last van vermoeidheid overdag? Concentratieproblemen of moeilijk wakker te worden? Veel kans dat gebrek aan daglicht de schuldige is. En dat is volgens wetenschappers niet enkel in de winter het geval.
 Helder daglicht is van vitaal belang het ganse jaar door. Zonder voldoende licht én op het juiste moment van de dag, raakt onze interne lichaamsklok niet juist afgesteld. Onze biologische klok staat vooruit of net achter de eigenlijke tijd. Gevolg? Vermoeidheid, gebrek aan concentratie en slecht humeur doen grijpen naar stimulerende middelen als koffie om ons vooruit te helpen. Bovendien komen de kilootjes makkelijker bij en vergroot de kans op gezondheidsperikelen. Het fenomeen, 'sociale jetlag' genoemd, doet zich voor omdat onze moderne levensstijl in strijd is met de manier waarop we zijn geëvolueerd.
Evolutie
Onze bioklok staat nog altijd ingesteld op de menselijke gewoonte van op te staan tijdens de dageraad en te gaan slapen als het donker wordt. Helder licht in de ochtend stimuleert de productie van stoffen als adrenaline, cortisol en serotine die ons wakker schudden, energie geven en ons mentaal alerter maken. De productie ervan helpt ook de hormonen, verantwoordelijk voor ons slaperig gevoel, weg te wassen. 's avonds, als het licht afneemt, stuurt de biologische klok signalen naar de pijnappelklier om hormonen als melatonine en adenosine aan te maken, die slaperigheid veroorzaken.
Sociale jetlag
Volgens professor Till Roenneberg, die de term sociale jetlag uitvond, lijdt 50 procent aan sociale jetlag , wat in de praktijk betekent dat onze bioklok en de werkelijke tijd twee uur met elkaar verschillen. "De reden waarom 74 procent moeite heeft om wakker te worden door de wekker, is omdat de bioklok achterloopt. Ze proberen te slapen en wakker te worden op een tijdstip dat biologisch niet goed voor hen is".
Gevolgen
En toch is vermoeidheid niet het enige gevolg. Onze bioklok regelt ook alle biologische functies als de stofwisseling en de werking van de nieren. Loopt de interne klok niet synchroon met de werkelijke tijd, raken mensen makkelijker verslaafd aan alcohol en sigaretten om overdag alert te blijven. Ook zou een lager niveau van het slaaphormoon melatonine de groei van tumors bevorderen.
Kunstlicht
Helpt kunstmatig licht dan niet om de bioklok aan te porren? "Nee", volgens de professor, "het licht is niet intens genoeg. Zelfs bij een bewolkte dag halen we nog 10.000 lux-lichtintensiteit, terwijl een goed verlicht kantoor maximaal 500 lux aankan. Volgens onderzoek is trouwens het felblauwe licht als gevolg van het witte zonlicht tegen een blauwe hemel, het meest effectief om ons alerter en uiteindelijk makkelijker te doen inslapen. Als we het kunstlicht voldoende kunnen manipuleren , zodat het lijkt op fel daglicht en 's avonds meer ingetogen wordt, verwachten we meer heilzame effecten".
Oplossingen
Worstel je met sociale jetlag, ga je minstens 20 minuten per dag naar buiten en liefst in de felle zon. Heb je fel licht en glanzende reflecterende oppervlakten die het licht intensiveren, bijvoorbeeld in een badkamer, spendeer je maar beter 's avonds niet teveel tijd in die ruimte.
Verlichting
Ook speciale lichtlampen helpen om met sterk licht wakker te worden. Volgens de professor zullen in de toekomst meer huishoudelijke verlichtingsystemen worden ontworpen om te helpen onze bioklok bij te regelen. (lvl)
|
