Sinds Vangheluwe afgelopen vrijdag ontslag nam als bisschop van Brugge, verblijft hij in de Sint-Sixtusabdij van Westvleteren. 'Hij neemt deel aan de gemeenschappelijke activiteiten, maar de monseigneur bepaalt in alle vrijheid in welke mate hij dat doet. De andere monniken blijven discreet. We geven hem de vrijheid om hier zijn weg te zoeken. Het is een delicate zaak. Wij bieden deze gastvrijheid aan zolang hij en het bisdom die van ons vragen.'

Zo klonk het gisteren in de abdij van Westvleteren. Ook financieel is er voor Vangheluwe geen probleem: de Belgische grondwet bepaalt dat de staat het loon van alle geestelijken betaalt. 'Dat geldt ook voor de pensioenen', zegt professor Rik Torfs, kerkjurist aan de KULeuven. 'Omdat monseigneur Vangheluwe de pensioensgerechtigde leeftijd al heeft bereikt, krijgt hij dat ook.'

Rest de vraag hoe de toekomst van de bisschop eruitziet. Of moeten we ex-bisschop zeggen? 'Nee, net als priester en diaken is bisschop een speciale wijding', legt Torfs uit. 'Ook na je pensioen of als je ontslag neemt, blijf je die titel dragen. Omdat de zaak-Vangheluwe zowel juridisch als kerkjuridisch verjaard is, is er geen wettelijke basis meer om hem die titel te ontnemen. Kerkjuridisch is het misdrijf verjaard zodra het slachtoffer tien jaar meerderjarig is.'

De pedofiele bisschop kan in ieder geval niet uit de Kerk worden gezet. 'Omdat het verjaard is, kan alleen de paus zelf hem nog straffen met de lekenstatus. Daartegen is geen beroep mogelijk, maar het zou in conflict zijn met de mensenrechten omdat de zaak is verjaard.'

Geen tweede kans
In het verleden werden pedofiele geestelijken vaak overgeplaatst naar een andere instelling, maar die praktijken zijn verleden tijd. 'Nu gaan pedofiele priesters naar de gevangenis. Als ze vrijkomen of als ze opschorting van straf krijgen, geeft de bisschop hen doorgaans geen kerkelijk ambt meer. Ze blijven dan wel priester, maar zijn niet meer aan de slag. Vooral in de Verenigde Staten geldt de politiek dat ze geen tweede kans krijgen.'

Vangheluwe kan nog altijd besluiten om zelf de lekenstatus aan te vragen, maar hij zou daarmee de eerste ter wereld zijn. 'Dat zou me verwonderen', zegt Torfs. 'Ik vermoed dat hij zich terugtrekt in een buitenlands klooster, want hij zou wel eens in het gezicht gespuwd kunnen worden als hij zich in Vlaanderen nog op straat vertoont.'