Wie een wenskaart zoekt met 'zalig kerstfeest' op, zal hard moeten zoeken. Een kerstkaart met een kindje Jezus op is nog moeilijker te vinden. 'Straks weet niemand nog wat de betekenis van Kerstmis is', foetert volkskundespecialist Stefaan Top. Dirk Musschoot

'Elk jaar in januari ontwerpen wij de collectie voor de volgende feestperiode', zegt Marleen Heremans van Lannoo Graphics in Tielt, een van de grote producenten en distributeurs van kerstkaarten. 'Elk jaar vertellen onze vertegenwoordigers dat het wat minder religieus mag, want dat is wat de markt vraagt. Er staan nog wel kaarsen, ballen en dennenbomen op de kaartjes, maar geen zalig kerstfeest meer - dat hebben we al lang vervangen door prettig kerstfeest - en geen kindje Jezus meer.De provincies West-Vlaanderen en Limburg hebben wat dat betreft het langst standgehouden, maar ook daar zie je nu de teneur van de kerstkaarten verschuiven van religiositeit naar gezelligheid.'

Het is een evolutie die professor emeritus en volkskundespecialist Stefaan Top (KU Leuven) met lede ogen aanziet. 'Straks weet niemand nog waar een feest als Kerstmis vandaan komt', zegt hij. 'Op die manier gooien we een stuk van onze cultuurgeschiedenis weg. Velen zullen vandaag nog wel iets zinnigs kunnen vertellen bij het kindje Jezus, maar wat was het beroep van Jozef alweer? En die drie koningen, wat staan die daar te doen?'

Platte commercie
Top vraagt zich hardop af hoe lang het nog zal duren vooraleer we echt van toeten noch blazen zullen weten. 'Als we die kennis niet meer opdoen in het dagelijkse leven, moet het onderwijs bijspringen. Maar ik stel vast dat ook het onderwijs op dat vlak tekortschiet. Nog even en we zijn het helemaal kwijt. Iedereen zal uiteraard wel weten dat Kerstmis een vrije dag betekent, maar wat daar achter zit...? '

'Coca Cola trekt nu met de kerstman rond om 220.000 gezinnen een kerstpakket te bezorgen. Je bent blind als je niet ziet dat dit een platte commerciële actie is. Ze weten dat bij Coca Cola zelf ook, daarom koppelen ze een goed doel aan die actie. Zo is het geweten gesust.'

Liefde en hoop
Dat afglijden van de essentie baart ook de Gentse bisschop Luc Van Looy zorgen. Begin deze maand schreef hij daarover een brief aan Sinterklaas die volgens zijn woordvoerder Koen Vlaeminck even goed van toepassing is op Kerstmis. 'We moeten opletten dat dit geen feest wordt van de economie, een feest dat zich enkel baseert op eigengewin. Liefde en hoop, daar gaat het toch om?' (nieuwsblad Dirk Musschoot)