De Muur van Berlijn is gisteravond voor de tweede keer gevallen. Anderhalve kilometer dominostenen van beschilderd piepschuim gingen tegen de grond, als ludieke herinnering aan 9 november 1989, de dag dat de echte Muur tussen Oost en West verbrokkelde.

Tienduizenden Berlijners en toeristen warmden zich gisteren op aan de vrijheidsslogans op de muur van duizend dominostenen. De heropgebouwde Pariser Platz voor de Brandenburger Tor, het symbool van Duitsland, was het somptueuze decor voor het officiële verjaardagsfeest van de val van de Berlijnse Muur. Alleen de vlag aan de Amerikaanse ambassade hing halfstok, uit respect voor de slachtoffers van de dolle schutter in een legerbasis in Fort Hood. Maar dat zal weinig deelnemers aan het Fest der Freiheit opgevallen zijn, want kleurrijke eerlijke kunst van kinderen en toespraken van de regeringsleiders van de geallieerden en leden van de vroegere Oost-Duitse oppositie trokken de volle aandacht. Er was muziek van Wagner tot Jon Bon Jovi en spektakel van een witte engel hoog op een dak bij Potsdamer Platz. De lichtshow met laserstralen en het vuurwerk waren tot ver te zien.

Het was kil en druilerig gisteravond. Iets over 20 uur begon de symbolische afbraak. Figuren met historisch belang als Gorbatsjov en Walesa zetten de kettingreactie van de vallende domino's in gang. Of het vlekkeloos verliep, had geen belang. 'Er mag wat chaos en wat waanzin zijn', zei de bedenker van de dominogalerij, die met zijn actie het domino-effect van de geschiedenis in de verf wou zetten. 'Twintig jaar geleden was het hier ook waanzin en chaos.'

Een even ontroerende euforie als twintig jaar geleden heerste er in Berlijn natuurlijk niet. Kanselier Angela Merkel erkende in een interview dat de hereniging van Duitsland nog steeds niet afgewerkt is en dat de verschillen tussen Oost en West versneld weggewerkt moeten worden. Maar de geschiedenis leefde gisteren nog sterker dan anders in Berlijn. Her en der in de stad werden symbolische acties ondernomen en gedenktekens onthuld, tot en met een buste van Gorbatsjov. Er werd vooral veel over de Muur gesproken. Het viel op hoeveel jonge mensen op straat uitleg stonden te geven aan hun kinderen die lang na de val van het communisme geboren zijn. Langs het vroegere traject van de Muur liepen stromen toeristen met gidsen.

De buitenlandse aandacht vertaalde zich in een opvallende aanwezigheid van de media: Berlijn ontving evenveel journalisten als voor de wereldbeker voetbal. Zij brachten niet alleen verslag uit van de officiële feestelijkheden, maar waren ook bij manifestaties op andere plekken in de stad paraat, zoals bij honderden jonge Nederlandse bassisten die in het Mauerpark hun Berlin Wall of Sound ter ere van de slachtoffers van de Muur uitvoerden.

Ook na 9 november blijft de Muur van Berlijn wereldwijd een icoon. Tegen 2011, de vijftigste verjaardag van de bouw, moet zo goed als de hele Bernauerstrasse een openluchtmuseum worden. Het is een investering van circa 26 miljoen euro, maar ze loont de moeite, want vorig jaar kwamen 305.000 bezoekers naar het kleine bezoekerscentrum dat informatie over de Muur verstrekt. Het is de stad menens: de geschiedenis wordt niet uitgewist. (nieuwsblad)