De cranberry komt oorspronkelijk uit het noordwestelijke deel van Amerika.
Daar groeit deze struik al sinds mensenheugenis langs de kuststrook van New-Foundland tot aan Noord-Carolina. De bessen bevatten een hoog gehalte aan vit. C en zijn maandenlang houdbaar. Daarom namen Amerikaanse zeevaarders deze vruchten vroeger mee aan boord om scheurbuik en andere klachten te voor-komen. Sinds de negentiende eeuw groeit de cranberry ook op Terschelling.
Tijdens een stormachtige nacht sloeg er een vat overboord van een Amerikaans schip. Dit spoelde 's morgens aan op het strand van dit wadden-eilandje. Opgetogen jutters dachten dat ze tegen de hoofdprijs aangelopen waren. Ze sleepten het vat de duinen in. Maar toen ze het opende bleek er geen whisky of rum in te zitten, maar paarsrode ovaalvormige bessen. Teleurgesteld lieten de jutters hun 'schat' in de duinen achter.
Sindsdien groeit de cranberry in de zonnige duinvalleien van Terschelling - en dankzij de verspreiding door kustvogels - ook op Ameland. De zilte lucht en de kalkarme, ietwat zure, vochtige grond met een wisselende waterstand bleek een uitstekend leefmilieu voor deze bessen. In ons land worden cranberries ook veenbessen genoemd. Rond 1900 ontdekten tuinders de cranberry. Sindsdien wordt het sap gebruikt om er wijn, likeur, siroop, jam, saus, compote van te maken. De bessen worden vooral tijdens de kerstdagen in talloze (wild)gerechten verwerkt.
Dit rode besje staat de laatste jaren niet enkel en alleen meer op het feestmenu. Duitse artsen ontdekten reeds in 1840 dat het eten van cran-berries een prima methode is om blaasontsteking te bestrijden. Deze geneeskrachtige werking werd aanvankelijk toegeschreven aan de grote hoeveelheden vit. C in deze vrucht. Dit houdt inderdaad de blaas en de urinewegen zuur, waardoor de groei van bacteriën wordt afgeremd. De werking van cranberries in de blaas blijkt echter op een geheel ander principe te berusten.
Uit onderzoek aan de Tulane Universiteit In New Orleans is gebleken, dat cranberries een hoog gehalte aan Proanthocyanidine bevatten. Dit is een looizuurachtige verbinding die er voor zorgt dat de uitsteeksels van de E. colibacterie hun plakkend vermogen verliezen. De bacteriën kunnen zich moeilijker hechten aan de blaaswand, waardoor ze met de urine gemakkelijker uit de blaas gespoeld worden.
Ze voorkomen aldus narigheid ter hoogte van de urinewegen. Vele mensen hebben baat bij dit slimme besje. Het is verkrijgbaar in sap en in ge-concentreerde capsules.
|
