Kim Clijsters heeft in NewYork een verbazende comeback gemaakt. Of ze afgelopen nacht de finale heeft gewonnen of verloren, vast staat dat 'mama' Kim sterker is dan ooit. 'Als het thuis goed gaat, presteer je beter op je werk', zegt psychologe Nele De Cuyper.

'Misschien moet ik ook maar een baby krijgen en beter terugkomen.' Serena Williams bedoelde het ongetwijfeld als grap, op de persconferentie in aanloop naar de halve finale tegen Kim Clijsters. Maar misschien had ze ook wel een beetje gelijk. Want het is zonder meer indrukwekkend, wat Kim Clijsters heeft gepresteerd: na amper drie toernooien in een grandslamfinale staan.

En misschien nog indrukwekkender, ze blijft er zo ongelofelijk rustig onder. Het staat in schril contrast met Serena Williams aan de overkant van de baan, die haar racket stuksloeg en de lijnrechter beledigde toen het even tegenzat. 'Begrijpelijk, want ze speelt tegen iemand die twee jaar gestopt is', zegt gezinspsycholoog Hans Van Crombrugge. 'Serena heeft heel veel opgeofferd voor haar sport en wordt dan verslagen door iemand die andere keuzes heeft gemaakt. Dat is heel confronterend.'

Het publiek in New York sloot Clijsters in de armen en doopte haar om tot comeback mum , comebackmama. Het is alsof de gevolgen van zwangerschap en bevalling haar alleen maar sterker hebben gemaakt. Of is het een kwestie van psychologie? 'Vroeger moest ik de ontspanning na de wedstrijd gaan zoeken', zegt Clijsters zelf. 'Nu kom ik op mijn hotelkamer en daar is de ontspanning.'

'Er is geen onderzoek geweest naar de manier waarop vrouwen veranderen als ze moeder worden, maar je kan je wel indenken hoe belangrijk het is voor topsporters om te kunnen relativeren', zegt Hans Van Crombrugge. 'Het is belangrijk om iets te hebben naast de sport en om je zinnen compleet te kunnen verzetten. En het moederschap is niet zomaar iéts, het is een ingrijpende verandering.'

'Kim Clijsters kan haar sport beter relativeren nu ze mama is', zegt arbeidspsychologe Nele De Cuyper van de KU Leuven. 'In de psychologie heet dat het spillover -effect. Als het thuis goed gaat, presteer je beter op je werk. En omgekeerd. Kim Clijsters lijkt me heel gelukkig en dat voel je in haar gedrag.'

'Kim heeft altijd nood gehad aan evenwicht in haar leven', zegt sportpsycholoog Jef Brouwers. 'Ze heeft die rust gevonden door moeder te worden. De tennisuitslagen zijn de enige onvoorspelbare factor in haar leven. Maar door de stabiliteit van de rest volgen die uitslagen vanzelf.'

Dat de ketel van Serena Williams tijdens de finale even overliep, is psychologisch perfect te verklaren. 'Omdat de wedstrijd door de regen al zo vaak was uitgesteld, stonden de speelsters onder geweldige druk', zegt Nele De Cuyper. 'Daarom reageerde Serena zo hard. Kim Clijsters was veel rustiger, want zij kon de wachttijd beter opvullen door met Jada te spelen.'

'Concentreer je op de 90 procent die je kan controleren, niet op de 10 procent die niet te veranderen is', zegt Jef Brouwers. 'Je kan de regen niet doen stoppen, je kan een beslissing van de lijnrechter niet aanvechten. Dus vermoei je daar niet mee. Maar ja, de Williamsen zijn altijd al veel emotioneler en explosiever geweest. Kim moet het hebben van haar kalmte.'

'Het was met Kim en Serena zoals met mensen die wachten op een trein met vertraging', legt Nele De Cuyper uit. 'Het is stresserend als je denkt aan al het werk dat op je staat te wachten en als je je afvraagt wanneer die trein nu eindelijk komt. Maar als je tijdens het wachten gezellig kan babbelen of als je een krant kan lezen, valt het wachten veel minder op.'

De rol van mama gaat Clijsters zo goed af dat al de rest vanzelf volgt. Of in de woorden van Kim: 'Ik was vroeger een echte sloddervos, nu word ik verplicht om alles beter te plannen en te organiseren.' Ze is de verpersoonlijking van het boek van Marjon Bolwijn dat onlangs verscheen, De ideale werknemer is een moeder . 'Wie een stabiele basis heeft, staat ook sterker op werkvlak', legt De Cuyper uit. 'Een goede thuisbasis is het belangrijkste mechanisme om stress aan te kunnen.'

Het lijkt dan ook bijna onbegrijpelijk dat werkgevers niet happig zijn op het aanwerven van zwangere vrouwen of (toekomstige) moeders. 'Ik weet niet of het beter is of slechter, omdat moeders en singles allebei hun voor- en nadelen hebben', zegt De Cuyper. 'Een moeder zal bijvoorbeeld niet graag nog vergaderen om 16 uur, maar ze blijft misschien wel rustiger dan een single. Iedereen een kans geven dus.'
(nieuwsblad Koen Baumers)