Er zijn dingen die niet uit te leggen zijn. De paarden wedstrijden in Siena, bijvoorbeeld. Een rustige arbeidersbuurt, een paard dat je niet kent, en ook de jockey is een vreemde. Maar als ze de wedstrijd winnen, is het in de betreffende buurt een compleet gekkenhuis.

Het toppunt van sportgekte. Is dat de wereldbeker voetbal? De Olympische honderd meter, of een Nederlander op kop in de Tour de France? Vergeet het maar! Zeker nog nooit in Siena geweest. Tweemaal per jaar moet je zorgen dat je daar niet in de weg loopt. Noteer maar even in uw agenda, voor het geval u het prachtige middeleeuwse Piazza del Campo wilt fotograferen: op 2 juli en 16 augustus gewoon niet doen. Kom er voor de zekerheid een week van tevoren ook maar niet, want ook dan is er in Siena geen zinnig woord met een politieagent te wisselen. Het toverwoord is: Palio.
 
Schildpad of stekelvarken
Vanaf 1287 vinden er in Siena paardenraces op het centrale plein plaats tussen de zeventien stadswijken, en in de winnende wijk is het wekenlang groot feest. Sinds mijn zus is getrouwd met een arts uit het plaatselijke ziekenhuis zal ik mij in de historisch gegroeide gekte rond de Palio moeten verdiepen. Mijn zwager bewoont een fraai huis buiten de stad, en vorig jaar was ik begin augustus even op beleefdheidsbezoek. Hoewel hij dus ver buiten het strijdgewoel woont, is hij emotioneel zeer bij de Palio betrokken. De reden zit 'm in de wijk waar je geboren bent.

Het duurde even voordat ik door had waarom hij een schildpad op zijn arm had laten tatoeëren en zijn buurman steeds voor 'stekelvarken' uitmaakte, maar hij bleek uit de wijk van de Schildpad te komen, de 'Contrada de Tartuca'. De wijken van Siena hebben namen als Wolf, Slak, Rups, of Giraffe, maar ook Schelp en Toren komen voor. Mijn zwager is dus schildpad in hart en nieren, en de buurman 'slechts' een stekel-varken.

Drie rondjes
Het principe van de Palio (=vaandel) is simpel. Elke wijk kiest een leider, die op zijn beurt weer een jockey contracteert. Die mag niet uit de wijk zelf komen. Ook het paard heeft niets met de wijk te maken, want dat wordt bij loting aangewezen. Na wat feestelijke optochten  mogen er slechts tien paarden van start. Na drie rondjes (in nog geen anderhalve minuut) is het alweer voorbij, en is heel Siena in diepe rouw gedompeld. Behalve één wijk dan, want die explodeert in een kakofonie van vreugde. Rondom het plein vinden zo'n 30.000 toeschouwers een (betaalde) plek, op het binnenterrein staat eenzelfde menigte, en op daken en lichtmasten balanceren nog eens een paar duizend waaghalzen. Dat er nog ruimte is voor het parcours is al een wonder. Alleen het winnende paard telt, met of zonder jockey.

Hartbewaking
Als prominent schildpad, pardon arts, van het ziekenhuis had mijn zwager een zitplaats kunnen bemachtigen, en ik mocht als gast ook mee. Maar de nacht voor de Palio gebeurde er van alles. De waterleiding in het huis sprong kapot, en de hele nacht waren we bezig om de schade aan het interi-eur zoveel mogelijk te beperken. Toen we eindelijk in bed lagen kwam de zon al op. U begrijpt het al, we sliepen door de wekker, en toen we eindelijk haastig konden vertrekken was het centrum van Siena al hermetisch afgesloten. Dan maar een café in om het verslag van de wedstrijd te volgen.

Mijn zwager had het niet meer  niet omdat hij de Palio miste, maar van de zenuwen of het paard namens de schildpad zou winnen. Nu, dat won niet  het beest was al in de allereerste bocht met jockey en al onderuit gegaan. Voldaan constateerde mijn zwager dat ook het stekelvarkenpaard niet won, al scheelde het niet veel. Niet veel later kwam het eerste telefoontje uit het ziekenhuis: de afdeling hartbewaking had dringend versterking nodig. Ik was niet verbaasd. Als je deze gekte meemaakt vraag je je af of er in Siena nog mensen wonen zonder hartbeschadiging. john