Eerst praten dan kiezen
De tijd dat vrouwen na elk seksueel contact "op een goede afloop" baden ligt, althans in de westerse wereld, ver achter ons. Vandaag hebben vrouwen de keuze uit een ruime waaier aan voorbehoedsmiddelen met elk hun specifieke kenmerken. Wat is voor wie het meest geschikt? Een goed gesprek met de arts kan klaarheid brengen.

Dokter, ik wil de pil, staat bovenaan het lijstje van veelgehoorde vragen in het dokterskabinet. Maar de eenvoud van de vraag is bedrieglijk. Achter deze vier simpele woorden gaat immers een veel complexere wens schuil: die van een vrouw op zoek naar een voorbehoedsmiddel dat niet alleen doeltreffend en gebruiksvriendelijk is, maar ook aangepast aan haar specifieke wensen en noden”. Met deze stelling oogste dokter Inaki Lete van het Hospital Santiago Apostol (Vitoria-Gasteiz, Spanje) veel succes tijdens het laatste congres van de European Society for Contraception. Voor dokter Lete begint het voorschrijven van een voorbehoedsmiddel steeds met een goed gesprek. “Zo kan de arts peilen naar de denk- en leefstijl van zijn patiënte en haar het middel voorschrijven dat hierbij het beste aansluit.

Tijd voor een goed gesprek
Ook voor dokter Anne Loccufier, hoofd van de afdeling gynaecologie en verloskunde van het AZ Sint-Jan te Brugge, is praten de eerste stap. Met de huidige waaier aan voorbehoedsmiddelen is het beslist mogelijk om voor elke vrouw het middel of de methode te vinden die het beste bij haar past. Maar dat betekent wel dat je de tijd moet nemen om al deze verschillende mogelijkheden op een rijtje te zetten en de voor- en nadelen uit te leggen.

In mijn praktijk tracht ik die theorie vervolgens te vertalen naar de dagelijkse realiteit, door middel van vragen naar ondermeer levensstijl, levens-visie en cycluscontrole. Daarnaast zijn er ook een aantal medische criteria die de keuze voor het ene of andere middel mee bepalen: voor een vrouw ouder dan 35 die rookt, die een verhoogde bloeddruk heeft of die met ernstig overgewicht kampt, is de pil een minder goede kezue en zelfs af te raden.

Trouw aan de therapie
Artsen zijn goed geplaatst om een vrouw op zoek naar een geschikte anticonceptie te horen, te informeren en te adviseren. « Councelling » heet deze werkwijze in medische termen, en het belang ervan kan niet genoeg worden onderstreept . “Hoe beter een voorbehoedsmiddel bij de vrouw past, en hoe meer ze zelf mee kan kiezen, hoe groter de kans op een correct gebruik en dus een goede therapietrouw”, zo stelt dokter Lete. Hoe belangrijk die therapietrouw wel is, werd aangetoond in een studie waabij 26250 vrouwe betrokken waren.

Maar liefst 71% van de pilgebruiksters  bleek één of meerdere keren per cyclus een pil tevergeten of te laat in te nemen en ook bij 32% van de patchgebruiksters (een pleister die je wekelijks op de huid kleeft) liep het wel eens mis. In de groep vrouwen met de vaginale ring (een flexibele ring die je zelf in de vagina inbrengt en na drie weken verwijdert) was 21,6% van de vrouwen niet altijd even therapietrouw. Bij lange termijn-methoden zoals het spiraaltje of het implant is “vergeten” uiteraard niet mogelijk.

Moeders wil is (geen) wet
Voor wat de keuze van een voorbehoedsmiddel betreft, blijken vrouwen behoorlijk conservatief. Vrouwen grijpen makkelijk naar wat ze goed kennen en waarover ze via hun moeder en vriendinnen hebben gehoord. De pil, met haar intussen halve eeuw geschiedenis, komt dan ook vaak als eerste ter sprake zo stelt dokter Loccufier vast. “Maar dat betekent niet dat je als arts geen tijd meer moet nemen om ook de andere methoden toe te lichten. Onbekend maakt immers onbemind, maar met goede informatie kan je heel veel vragen en ongerustheid wegnemen.

Vrouwen zijn ook conservatief als het om een eventuele verandering van anticonceptiemethode gaat. “Het lijkt soms of ze eeuwige trouw aan hun eerste voorbehoedsmiddel hebben gezworen, terwijl veranderingen in bijvoorbeeld leeftijd, leefstijl of hormonale huishouding een verandering van voorbehoedsmiddel zeker rechtvaardigen”, zo stelt dokter Lete. “ Ook hier komt het erop aan samen de voor- en nadelen af te wegen. Of anders gezegd: informeren en adviseren! Als je de tijd die vrouwen aan de keuze van hun contraceptie besteden zou vergelijken met de tijd die mannen spenderen aan het kiezen van een wagen, kom je vreemd uit! Terwijl die eerste keuze toch wel van levensbelang mag worden genoemd!