Martin Koolhoven brak in 1999 door met de veelbekroonde Telefilm Suzy Q. Oorlogswinter is zijn zevende speelfilm, na Amnesia, De grot, Het zuiden, Het schnitzelparadijs, Knetter en 'n beetje verliefd. Koolhoven: "Ik wilde een grootse, emotioneel meeslepende film maken over een jongen in de oorlog. Een jongen die graag volwassen wil worden. Maar als dat gebeurt, is het de vraag of hij daar zo blij mee is."

Waarom wilde je Oorlogswinter verfilmen?
Iedere regisseur moet zich volgens mij een keer aan een oorlogsfilm wagen. Ik vind het interessant als de nieuwe generatie Nederlandse filmmakers naar de oorlog kijkt. Die hebben er, denk ik, een andere kijk op. Oorlogswinter herinnerde ik me uit mijn jeugd. In de zomer van 2002 heb ik het opnieuw gelezen tijdens een vakantie in Noorwegen. Dat doe ik vaker. Een boek of film, die ooit grote indruk maakte, nog eens lezen of bekijken. De ene keer is dat een teleurstelling, de andere keer een meevaller. Oorlogswinter las ik in één nacht uit. De volgende ochtend heb ik Els Vandervorst gebeld en gevraagd achter de rechten aan te gaan.

Wat is de aantrekkingskracht van een oorlogsfilm?
Interessant voor speelfilms zijn situaties op het scherpst van de snede. In de recente Nederlandse geschiedenis is de Tweede Wereldoorlog de ideale achtergrond voor een meeslepende film. Ik vind het mooi verhalen te verfilmen die net wat groter zijn, met een mythische of tragedieachtige kwaliteit. Zoals de western ook een setting is die van zichzelf al zo'n soort uitvergroting heeft. Als je geen fantasiewereld wil creëren, kom je als Nederlander dan op de Tweede Wereldoorlog uit. Het mooie van een oorlogsfilm is dat het de geur van realisme heeft, terwijl je er meer mee kunt doen.

Wat sprak je aan in het boek?
De eerste keer het avontuur, de spanning. Dat maakte als jongetje indruk op me. Het is een beetje het dubbele van het boek. Terlouw schreef het om aan de jeugd te vertellen hoe verschrikkelijk de Tweede Wereldoorlog was, maar iedereen die ik er over sprak herinnerde zich vooral een spannend jongensboek. Wat me ook aansprak is dat het verhaal zich in de winter afspeelt. Het is natuurlijk een oneigenlijke reden, maar ik wilde heel graag een film in de sneeuw maken. Ik wilde de Hongerwinter laten zien zoals ik hem nog niet eerder heb gezien.

Het verschil tussen het boek en de film is groot. Diverse personages zijn verdwenen, het verhaal en de emoties zijn aangescherpt. Terwijl het boek vrij breedspraking is, heeft de film weinig dialoog. Waarom die keuzes?
Bij de meeste Nederlandse historische films blijf je op afstand door de stijl en het taalgebruik. Je gelooft het, maar het komt niet dichtbij. Het lijkt wel een rare Nederlandse wet dat je historische drama's ouderwets moet verfilmen. Ik wilde het anders aanpakken. In your face, op de huid. Een veel modernere aanpak dus dan je meestal ziet. Daardoor krijgt de film ook meer urgentie. Ook de sneeuw helpt. Oorlogswinter refereert daardoor visueel niet aan andere oorlogsfilms. Alles wat me deed denken aan oude oorlogsfilms, moest eruit. Ik heb voor een hybride taal gekozen. Niet te populair, maar ook niet gedateerd. Belegen woorden en archaïsche uitdrukkingen stonden bij mij op de besmette lijst. Een goed voorbeeld is Michiel die tegen zijn vader zegt: 'Moet ik zeker ook met ze slijmen?'. Waarschijnlijk geen taalgebruik uit 1945, maar het kan. Daardoor krijg je het gevoel van een eigentijds verhaal en niet een geschiedenisles. In de dialogen heb ik voortdurend geschrapt. Als filmmaker wil ik verhalen steeds visueler vertellen. Dat is een proces van de laatste jaren. Door al die elementen - de cameravoering, de taal, de muziek ook - word je in de film gezogen en raak je betrokken bij wat er gebeurt.

Waarom ga je nauwelijks in op de historische achtergrond?
Omdat ik denk dat de kijkers die al kennen. Ook de jongeren. Wie een kaartje koopt, heeft over de film gelezen en komt de bioscoop dus binnen met achtergrondkennis. Die weet al iets over de Tweede Wereldoorlog, het verzet en de Hongerwinter. Ik wil niets uitleggen wat het publiek al weet. Als oom Ben een visje meeneemt, merk je aan Michiels reactie dat hij voor het eerst sinds lang weer zoiets eet. Explicieter hoeft het van mij niet. De emoties die je met de jongen beleeft, vind ik belangrijker. Dat je geraakt wordt door zijn verhaal. Dat is waar film goed in is. Film kan je, meer nog dan andere verhalende kunstvormen, dicht bij een personage brengen, laten meemaken wat hij meemaakt. En dat maakt je volgens mij een rijker mens.

Wat is het thema van de film?
Het verlies van onschuld. Een jongen komt in een snelkookpan terecht. Aan het begin van de film wil hij volwassen worden, aan het einde is hij volwassen, maar is het de vraag of hij daar zo blij mee is. Dat is de lijn die ik interessant vond. Die is iets anders dan het boek, waar het meer gaat om verantwoordelijkheden nemen. Dat zit natuurlijk ook in de film, maar volwassen worden, het verlies van onschuld is het hoofdthema.

De film draait om Michiel, het hoofdpersonage. Wat voor jongen had je in je hoofd?
Een jongen in de puberteit, maar nog jong genoeg om onschuld uit te stralen. Je moet geloven dat Michiel aan het begin van de film nog kan spelen met zijn vriendje en aan het einde harde beslissingen durft te nemen. Tijdens castings zag ik veel jongens die net te oud of te jong waren. Het bijzondere is dat een draaiperiode ook een snelkookpan is. Martijn was bij de start van de opnamen nog een jongetje, maar tijdens het draaien is hij, net als Michiel, fysiek en mentaal enorm gegroeid. Daar hebben we gebruik van gemaakt.

Hoe heb je Martijn gevonden?
Voor de rol van Michiel hebben we honderden jongens getest. De hoofdrolspeler moest overeind blijven tegenover ervaren acteurs. Ik heb de knoop bij de andere rollen ook pas definitief doorgehakt toen we Martijn hadden gekozen. Want zij moesten bij hem passen. Toen Martijn naar de casting kwam, had hij nog geen ervaring. Hij had zich net aangemeld bij een Rotterdamse jeugdtheatergroep en had twee maanden lessen gevolgd. Toch sprong hij er direct uit. Hij was heel goed bij een paar improvisatie-oefeningen. En hij kende absoluut geen schaamte. Dat is belangrijk bij film en heel bijzonder voor een jongen van zijn leeftijd. Martijn heeft weinig ervaring, maar veel talent en hij pikt aanwijzingen heel snel op. Met emotionele scènes had hij geen enkel probleem. Dat is knap. Hij kan ook heel goed kijken. Daar hebben acteurs met tien jaar ervaring vaak nog moeite mee. We hebben dicht op zijn huid gedraaid, zodat je echt in zijn hoofd kruipt.

Had je andere kandidaten achter de hand?
Nee, want er was niemand die bij hem in de buurt kwam. Daarom vroegen we hem steeds terug. Dat was voor hem natuurlijk zenuwslopend. Met Martijn ben ik erg blij. Hij pakt aanwijzingen snel op, waardoor hij tijdens het draaien alleen maar beter werd. Martijn is een intelligente, gevoelige en open jongen. Dat is ook wat ik zocht. Iemand bij wie je recht naar binnen kunt kijken. Bij wie je ziet wat hij denkt en voelt.

Had je voor de andere rollen vooraf al acteurs in je hoofd?
Bij de meeste films wel, deze keer alleen Anneke Blok. De andere acteurs heb ik bij de casting gekozen. Daarbij kreeg ik van de producenten gelukkig de vrije hand. Er hoefden geen bekende Nederlanders in voor de publiciteit. Het verhaal en de jongen spelen de hoofdrol. Om dan in bijrollen bekende namen te casten, heeft geen zin. Ik heb gewoon gekozen voor de beste acteurs. Jamie Campbell Bower hebben we in Engeland gecast. Ook hij was de beste die we zagen. Al is het natuurlijk een leuk detail dat hij met Tim Burton en Johnny Depp op de set stond van Sweeney Todd. En hij is ook te zien in RocknRolla van Guy Ritchie.

Hoe kwamen jullie voor de opnames in Litouwen terecht?
Ik wilde sneeuw hebben en het landschap moest eruit zien als Nederland. Dat vonden we in het oosten van Litouwen, bij de Russische grens. Een streek die is uitgepolderd en daardoor met zijn weilanden veel op Nederland lijkt. We hebben er bijna de helft van de film gedraaid, de andere helft hebben we hier gefilmd.

Hoe was het om in Litouwen te filmen?
Vreemd. Je merkt er toch dat je in een oud-communistisch land werkt. Dat levert een bepaalde mentaliteit op. En de omvang van de crew was gigantisch. Je had er chauffeurs om de chauffeurs te rijden. Wij zijn gewend om met zo weinig mogelijk mensen te werken, daar stonden voortdurend honderd man om me heen. Ook bij een eenvoudige scène van Michiel die door het bos loopt. Mensen voor de verwarming, paardenverzorgers, strontscheppers. En dan werkten ze nog met minder mensen dan ze gewend zijn. Tijdens het communisme was er een levendige filmindustrie. Die is in elkaar gestort, maar er worden nu wel Russische en Amerikaanse producties gedraaid. Ik zag in de studio nog foto's hangen van Thekla Reuten en Rutger Hauer.

Hoe is het je gelukt om componist Pino Donaggio te strikken?
Ik ben al fan van hem sinds ik als puber zijn muziek hoorde in films van Brian De Palma. Wat me bij Pino Donaggio vooral aanspreekt is de lyriek en pathos. Daarvoor moet je denk ik uit het land van de opera komen. Alleen Italianen weten met een paar akkoorden zo'n emotie op te roepen. Dat gevoel zocht ik ook voor Oorlogswinter. Dat het gelukt is hem te overtuigen, is ongelofelijk. Hij vertelde me laatst welke regisseurs hij heeft afgezegd omdat hij te druk is. Dat waren grote namen. Ik heb hem gewoon het scenario opgestuurd en dat vond hij mooi. Bij onze eerste ontmoeting vertelde ik wat ik met de muziek wilde. De hele film draait om de jongen, het thema is verlies van onschuld. Zo kwam ik op het idee het thema muzikaal te laten vertolken door een jongenssopraan. Dat vond hij een prachtige vondst en was voor hem de inspiratie voor de soundtrack. De eerste keer dat hij me iets liet horen, was geweldig. Ik herkende het als echte Pino Donaggio-muziek, maar het past tegelijk perfect bij mijn film.

Hello filmfans,

Op het Wordwide Web vond ik recent een interview met de beeldschone Kristen Stewart uit de romantische thriller Twilight.
Stewart speelt het tienermeisje Bella Swan. Zij is altijd een beetje anders geweest dan haar leeftijdsgenoten op de middelbare school. Wanneer haar moeder hertrouwt en Bella bij haar vader gaat wonen ontmoet ze de mysterieuze Edward Cullen. Haar leven zal nooit meer hetzelfde zijn.

Was je je bewust van de grootte van Twilight toen je er aan begon? En had je de boeken van tevoren gelezen?

K.S.: Nee, ik had nog nooit van Twilight gehoord. Ik kreeg het script toegestuurd en in het volgende weekend deed ik auditie. Ik werkte destijds ook aan een andere film en ik had weinig tijd om me voor te bereiden. Ik heb het boek gelezen, nadat ik de rol heb gekregen.

Zou je de rol hebben aangenomen, als je het boek niet goed vond?

K.S.: Nee. Hoewel ik de rol al had geaccepteerd, voordat ik het boek had gelezen. Ik vond het script al geweldig. Toen ik het boek had gelezen, besefte ik hoe slim het script alle belangrijke elementen uit het boek gebruikt. Er zit geen enkel fragment in het boek, waarbij ik denk: hadden ze die maar in de film verwerkt.

Ben je inmiddels gewend geraakt aan de duizenden gillende fans die jouw naam of de naam van jouw personage (Bella) schreeuwen?

K.S.: Ik begrijp dat fans zo in de fantasiewereld van Twilight opgaan. Ik voel namelijk hetzelfde. Het is trouwens niet zo dat ik enorm bekend ben. We kunnen nu nog steeds ergens gaan lunchen en zonder dat iemand mij herkent.

Hoe ga je met de druk om die fans op je leggen om aan het beeld te voldoen die zij hebben van Bella?

K.S.: Ik vind het juist een uitdaging om aan de verwachtingen te voldoen. Ik vind het doodnormaal dat fans zo reageren. Als iemand anders Bella zou spelen, zou ik ook zoiets hebben van: laat maar eens zien wat je kan.

Dat gaat veranderen, wanneer de film overal ter wereld in première gaat...

K.S.: De meeste films die ik maak, bereiken een klein publiek. Ik vind het fantastisch, dat ik een deel uitmaak van een film die in potentie een groot publiek kan bereiken. Dat is toch een belangrijke reden waarom iemand acteur wordt.

Je hebt met grote acteurs gewerkt. Wie heeft jou geïnspireerd of wie bewonder je?

K.S.: Het is inspirerend om jonge acteurs te zien die met dezelfde passie acteren als jij. Zoals Emile Hirsch met wie ik in Into the Wild speelde en mijn tegenspelers uit Twilight, Robert Pattinson en Nikki Reed. Ik heb veel geleerd van Sean Penn (Into the Wild) en Jodie Foster(Panic Room).
Deze twee iconische filmmakers die trouw blijven aan hun idealen zijn mensen die ik enorm bewonder.

Ik heb gehoord van Twilight-regisseur Catherine Hardwicke dat je de actiescènes erg cool vond om te spelen.

K.S.: Ja, die waren super. Het leuke aan die scènes was, dat we weinig green screen gebruikten tijdens de opnames. Dit betekent dat ik echt in bomen moest klimmen.

Dus toen je tijdens die helikopter shot hoog in de boom zat...?

K.S.: Nee, dat was ik niet. Ik wilde die scène dolgraag spelen, maar contractueel mocht dat niet. De stuntvrouw die voor mij in de plaats in de boom zat, was bevestigd aan draden, dus het was best veilig geweest. Jammer genoeg dachten de mensen van de verzekering daar anders over.

Herken je jezelf in Bella?

K.S.: Natuurlijk projecteer ik veel van mijn persoonlijkheid op haar. Je beleeft het verhaal door haar ogen. Ik verschil ook in een aantal punten. Zo laat zij zich eerder gaan. Ik denk eerst hard na, voordat ik me mee laat slepen.

Vind jij Bella een goed rolmodel voor meisjes?

K.S.: Ze bezit fundamentele kwaliteiten die belangrijk zijn om te laten zien aan meisjes. Je zou denken dat haar grote liefde, de vampier Edward (Robert Pattinson), de perfecte man is die goed voor haar zorgt. Maar zij is niet op zoek naar iemand die voor haar zorgt. Ze is een sterk personage dat extreme keuzes maakt en zich vrijwillig laat meeslepen door Edward. Feministen zullen waarschijnlijk, nadat ze de film hebben gezien, denken: ze moet alles opgeven om met hem verder te kunnen leven. Ik vind juist dat ze hier bewust voor kiest. Tegelijkertijd is Bella ook een traditioneel meisje dat gered moet worden. Ze is een vrij gecompliceerd personage.

Ben je ervan bewust, dat je in een potentiële filmserie speelt? En dat je meer verantwoordelijkheid draagt, dan bij andere films?

K.S.: Ja, ik denk het wel. Maar ik heb er geen moeite als de film flopt omdat mensen mij niet leuk zouden vinden. Ik vind het wel een vreemde gedachte dat ik de fans van de boeken verschrikkelijk kan teleurstellen. Maar aan het einde van de rit vind ik het belangrijker het gevoel te hebben dat ik trouw ben aan de boeken.

Je werkt al vanaf jonge leeftijd in de filmbusiness. Had je net als Jodie Foster of Natalie Portman een tijdje wat anders willen doen? Bijvoorbeeld naar school gaan?

K.S.: Ik was niet klaar voor school. Ik heb problemen met autoriteiten. Ik vind het vervelend wanneer iemand zegt welk boek ik moet lezen, of dat ik een scriptie op een bepaalde tijd moet inleveren. Ik leef namelijk al een behoorlijk gestructureerd leven, want het maken van films is alsof je in het leger bent. Ze vertellen wat je moet doen, wat je moet eten en wanneer je moet slapen. Het enige wat ik zelf kon bepalen, was mijn onderwijs. Ik volgde cursussen en meldde me aan voor toelatingsexamens voor de universiteit, maar ik was vaak zo druk met het leren van een rol, dat school er vaak bij inschoot. Ik denk dat acteren op dit moment voor mij de beste manier van leven is.

Twilight draait vanaf 26 november 2008 in de Kinepolis-bioscopen.

Het is even stil geweest rond de regisseur, maar momenteel is del Toro volop aan het werk aan de verfilming van 'The Hobbit', het alombekende boek van Tolkien. Del Toro is vooral bekend van de 'Hellboy' films en het misschien iets minder bekende 'El Laberinto del Fauno'. Peter Jackson deed het hem al voor met de verfilming van 'The Lord of the Rings', ook een adaptatie van de trilogie van Tolkien. Jackson had hiermee ongelooflijk veel succes. Het zal een ganse opgave zijn voor del Toro om dat werk te evenaren.

'The Hobbit' zal verfilmd worden in twee delen, waarvan het eerste deel de zalen moet veroveren in 2011. Deel twee is voorzien voor het jaar daarop. Del Toro heeft in ieder geval grootse plannen op het gebied van de special effects. De grootste uitdaging zal zijn om 'Smaug', het wezen in de Hobbit, tot leven te brengen op het witte doek. Diegenen die bekend zijn met de creaturen uit del Toro's films, mogen ervan uitgaan dat hij ook hier weer puik werk zal leveren. Zal del Toro Peter Jackson's succes kunnen evenaren? Het is alvast nog even geduldig afwachten!

Dat Angelina Jolie er niet alleen goed uitziet maar ook daadwerkelijk kan acteren, daar was vrijwel iedereen al van overtuigd. Ook de laatste sceptici zullen definitief toegeven na het zien van 'The Changeling'. Hierin speelt zij een vrouw wiens kind op een dag verdwijnt. Maanden later meent de politie haar zoontje weer gevonden te hebben, maar als Christine hem weer ziet is ze er van overtuigd dat het haar kind helemaal niet is. De film, die gebaseerd is op een waargebeurd verhaal, is helemaal gesitueerd in het Los Angeles van eind jaren twintig.

Dinsdag 20 mei 2008 ging de film in première op het Filmfestival van Cannes en voorafgaand daaraan sprak Angelina over de film tegen de pers.

Regie van de film was in handen van Clint Eastwood en Angelina is de eerste om toe te geven dat het zijn regie is die verantwoordelijk is geweest voor haar sterke spel.

Wat heeft u opgestoken van de samenwerking met Eastwood?
Ik wil nooit meer met een andere regisseur samenwerken! Voor de rest van mijn leven niet! Dit was voor mij de beste acteerervaring ooit, niemand verschijnt op de set met zulke duidelijke keuzes en maakt zo makkelijk beslissingen als Clint. Dat maakt het belachelijk makkelijk om met hem te werken! Hij is zo respectvol naar elk crewlid toe, en hij denkt zoveel aan anderen.

Een jaar geleden speelde u in de film 'A Mighty Heart': een film met een vergelijkbaar onderwerp als 'The Changeling' (hierin speelde Angelina een vrouw wiens man in Afghanistan gekidnapt wordt). Hoe voelde het om weer zo'n rol te spelen?
Aanvankelijk was ik terughoudend om deze rol aan te nemen, maar toen ik het script ging lezen vond ik het verhaal zo intrigerend! Christine Collins is weliswaar niet zo uitgeproken en fel als Marianne Pearl of ikzelf, maar ik leefde wel helemaal met haar mee. Elke keer als ze weer een tegenslag had overwonnen dacht ik tijdens het lezen: "Goed zo meid!". Ik kan me ook niks ergers voorstellen dan een kind verliezen en niet weten wat er mee gebeurd is. Ik kon me ook goed in de rol inleven omdat Christine veel van mijn moeder weg had. Zij was vlak voor de opnames overleden. Zij waren beide fel, maar toch verlegen tegelijkertijd.

Is 'The Changeling' een feministische film? Zo'n sterke vrouw in de jaren twintig, dat was toen toch op zijn minst ongebruikelijk niet?
Het was goed dat Clint regisseerde anders had het makkelijk zo'n feministisch verhaal kunnen worden, en dat was niet de bedoeling. Het maakt wel deel uit van het verhaal, maar het is niet de hoofdmoot. Ik vind dat 'The Changeling' ook best een mannenfilm is geworden.

Voormalige actieheld Clint Eastwood vond zichzelf in de herfst van zijn leven opnieuw uit als regisseur van meeslepende beklemmende drama's als 'Million Dollar Baby' en 'Mystic River'. Vervolgens maakte hij 'Flags Of Our Fathers' en 'Letters From Iwo Jima', twee Tweede Wereldoorlog-films over de strijd op het Japanse eiland Iwo Jima, die respectievelijk de amerikaanse kant en de Japanse kant belichten. Al deze films werden juichend ontvangen. Zijn nieuwste film 'The Changeling' is echter zo mogelijk misschien nog wel indrukwekkender dan zijn andere recente films.

Op het Filmfestival van Cannes beleefde de film op 20 mei 2008 haar wereldpremiére. De legendarische regisseur sprak daar vooraf over zijn nieuwe film.

'The Changeling' speelt zich af in het Los Angeles van eind jaren twintig. Het verhaal vertelt over Christine Collins, een alleenstaande moeder wiens zoontje Walter op een dag verdwijnt. Na een aantal maanden zegt de politie dat ze hem teruggevonden hebben, maar als zij het kind ziet is zij ervan overtuigd dat deze jongen niet haar zoon is.

Volgens Clint is 'The Changeling' een studie naar menselijke karaktereigenschappen: Christine gaat maar door, wat er ook gebeurt. De politie werkt haar tegen, ze komt in een inrichting terecht, maar toch geeft ze niet op.

Hoe krijgt u zulke geweldige prestaties uit uw acteurs?
Ik behandel ze zoals ik zelf behandeld wilde worden als acteur. Ik heb met veel verschillende regisseurs samengewerkt, sommige waren goed, maar sommigen hadden geen idee wat ze deden.

Het verhaal van 'The Changeling' is een waargebeurd verhaal - hoe bent u er in geslaagd dit weer te geven?
Alle documentatie over Christine Collins was er nog. Zoals je het in de film ziet is zoals het gebeurd is. Het enige wat we nog steeds niet zeker weten is of de jongen die zich als Walter voordeed zelf met dat idee was gekomen of dat de politie hem daartoe aanzette.

Het is anders niet helemaal authentiek: in het begin van de film wordt een radio aangezet, en die doet het meteen. Dat duurde in die tijd toch heel lang?
Ja, dat klopt, die buizen moesten eerst opwarmen enzo. Dat is inderdaad een creatieve vrijheid die ik mij gepermitteerd heb, gewoon omdat ik de kijkers niet minutenlang wilden vervelen met een opwarmende radio, haha!

Er lijkt een terugkerend patroon in uw films dat de waarheid steeds boven water gehaald moet worden?
Ja. De waarheid is het grootste goed dat we hebben op deze planeet. Dat maakt die zo interessant voor mij.

Er is ook een terugkerend patroon wat betreft kinderen die gruwelijke dingen overkomen, dat zagen we ook al in Mystic River?
Inderdaad. maar dat is toch ook het ergste wat er kan gebeuren?! In Mystic River ging het om het verlies van onschuld, over een kind wiens leven verwoest wordt door wat hij op jonge leeftijd meemaakt, in deze film is het anders maar er is inderdaad een overeenkomst.

Heeft u een advies voor beginnende filmmakers
Tegen aspirant-filmmakers en ook acteurs wil ik zeggen: Altijd door blijven gaan! Ook als ze de deur in je gezicht dicht smijten!

In de nieuwste film van Ridley Scott, de thriller Body of lies, speelt Leonardo Di Caprio de rol van CIA-agent Roger Ferris die in de jacht op een terroristenleider moet infiltreren in de wereld van illegale financiering en wanhopige martelaars. Hij wordt vanaf het thuisfront geholpen door CIA veteraan Ed Hoffman, een rol van Russell Crowe.


Net als Blood Diamond bevat ook Body of lies naast entertainment ook een politiek element. Is het belangrijk voor jou dat een film een politieke boodschap heeft?

Leonardo: Nou, het komt niet vaak voor dat je een script vindt, dat zowel politiek relevant als goed is, en ook nog een regisseur heeft van het kaliber van Ridley Scott. Ik word aangetrokken door dit soort verhalen, omdat ik het belangrijk vind om films te maken waarin het publiek elementen van de hedendaagse samenleving herkent. Het belangrijkste criterium is echter of ik denk dat de film het publiek zal vermaken. Als dat niet het geval is, maakt het niet uit of er een goede politieke boodschap in zit. Die zal dan niet toch aankomen.

Body of lies is een politieke film, maar kiest niet echt een kant. Ik heb niet het gevoel dat de film het publiek manipuleert. Volgens mij geeft hij een goed beeld van de verstandhouding tussen Verenigde Staten en de rest van de wereld, als het aankomt op de strijd tegen terrorisme. En dat fascineerde me. Body of lies is realistisch en intelligent. Ik hou van dit soort films, maar je komt ze maar weinig tegen.

Kun je iets vertellen over de heftige opnames van Body of lies? Ik heb gelezen dat je problemen had met het stof in Marokko...

Leonardo: Dat is mijn 'grote' rampverhaal: "Leo had problemen met stof". (lacht) Nee, volgens mij bedoel je een specifieke martelscène. Het ging meer om de emotionele voorbereiding op die scène dan om al het stof. We wilden laten zien wat er werkelijk zou gebeuren als een CIA-agent met een hoog moreel besef niet langer de controle had op een situatie. Om me hierop voor te bereiden heb ik met voormalige CIA-agenten gesproken. De opnames duurden drie dagen en vonden plaats in een grafkelder. Die periode was emotioneel zeer intens voor me. Aan het einde was ik een tijdje behoorlijk ziek. Dat was waarschijnlijk het 'grote' verhaal.

Hoe was het om voor het eerst met regisseur Ridley Scott te werken?

Leonardo: Ridley is naar mijn mening niet alleen een grote vernieuwer, maar hij heeft ook net als Stanley Kubrick en Martin Scorsese in bijna elk genre een meesterwerk afgeleverd. Ik wilde al een lange tijd met hem samenwerken. Hij heeft een unieke filmstijl die ik nog niet kende. Ridley filmt instinctief en schiet vanuit meerdere invalshoeken. Hij wil in de montagekamer meerdere opties hebben. Ook houdt hij ervan om de gehele cast en crew mee te nemen van locatie naar locatie. Je leert om op je instinct te vertrouwen. Wanneer de opnames beginnen, is er geen tijd meer om het script te ontleden. Alles gaat in een slopend tempo en als je daarin meegaat, is het een geweldige ervaring.

Welke scènes zijn werkelijk in het Midden Oosten geschoten?

Leonardo: We hebben de gehele film in Marokko opgenomen. Dit land is dé plek voor Amerikaanse filmmakers die op zoek zijn naar het Midden Oosten 'gevoel'. Naast figuranten en plaatsen die lijken op mensen en steden uit het Midden Oosten, zijn regisseurs ook gefascineerd door het specifieke licht.

Je speelt vaak personages met dubbele persoonlijkheden, zoals de geheim agent in Body of lies. Zoek je bewust naar deze rollen?

Leonardo: Ik sta open voor elk type rol en filmgenre. Maar net zoals je vaak terugkeert naar je favoriete restaurant, ben je ook onbewust geneigd om bepaalde rollen en thema's op te zoeken. Ik heb geprobeerd om andere personages te spelen, maar ik keer toch terug naar bepaalde rollen in - zoals ik eerder zei - films die politiek relevant zijn. Ik voel me meer aangetrokken tot een film, wanneer ik het gevoel heb van 'wow, dit gaat over iets waar ik mij momenteel druk om maak'.

Je lijkt met Gangs of New York, The Aviator, The Departed en binnenkort Shutter Island een vaste samenwerking met regisseur Martine Scorsese te zijn aangegaan...

Leonardo: Ik ben vooral dankbaar dat een regisseur van zijn statuur films met mij wil maken. Hij is volgens mij dé grote cineast van deze tijd. Hij heeft films gemaakt die ik steeds opnieuw kan bekijken, want elke keer ontdek je weer nieuwe details en nuances. Het werken met Marty is als een soort filmopleiding. Hij is mijn mentor en ik zou het liefst nog een lange tijd met hem samenwerken.

Naast Martin Scorsese heb je ook met Woody Allen(Celebrity), Steven Spielberg(Catch me if you can) en nu dus Ridley Scott gewerkt. Van welke regisseur heb je het meeste geleerd?

Leonardo:  Van wie ik het meeste heb geleerd..? Ik heb nu vier keer met Marty gewerkt. Hij is een soort wandelende filmencyclopedie. Ik kan toch wel zeggen dat ik het meeste van hem heb geleerd over cinema en het historisch belang van films in het algemeen. Verder is zijn ongebreidelde enthousiasme besmettelijk. Ik merk dat ik net zo'n grote fan word als hij.

Zou je ook in zijn voetsporen willen treden als regisseur?

Leonardo: Ik zie vaak hoe hard je moet werken als regisseur. En het is zo verschrikkelijk moeilijk. Ik kan nog maar net de verantwoordelijkheid nemen voor mijn kleine bijdrage met de rol die ik speel. Ik kan me moeilijk voorstellen om verantwoordelijk te zijn voor elke afdeling. Ik denk dat ik mij te veel zou laten leiden door de meningen van anderen. Als regisseur moet je elke dag beslissingen nemen voor op z'n minst twintig afdelingen. Ik zou bij God niet weten wat ik tegen al die mensen moet zeggen.

Maar je hebt wel al geproduceerd en scenario's geschreven. Dus de stap naar regie is toch niet zo groot?

Leonardo: Ja, ik heb de documentaire The 11 th Hour geproduceerd en het scenario ervoor geschreven. Maar ik heb gemerkt dat ik het moeilijk vind om onder grote druk beslissingen te nemen. Ik wil namelijk elke scène vanuit verschillende invalshoeken bekijken. Je moet als regisseur instinctief weten wat de film nodig heeft.

Dat is zo geweldig aan Ridley Scott. Ik heb nog niet eerder met een regisseur gewerkt die op het laatste moment met de gehele crew naar een nieuwe locatie verhuist. Dat is ongelofelijk. Hij zit daar met zes monitoren voor zich, er hangen helikopters en vliegtuigen in de lucht die op de acteurs inzoomen, maar ook een camera in een vuilnisbak. En Scott knipt met zijn vingers van camera naar camera en zegt: cut hier, en zoom in daar. En ik denk: wat?! Scott heeft op zo'n moment gewoon een montagetafel in zijn hoofd.

Body of Lies draait vanaf 19 november in Metropolis Antwerpen