Het voetbal speelt een overheersende rol in de sportbeleving van de Portugees. Dat blijkt onder meer uit het succes van de sportkrant A Bola (“De bal”) dat het meest gelezen dagblad is zowel in Portugal zelf als bij emigranten elders.

Onder de meest bekende landgenoten rekenen zij talrijke voetballers. De man met de voetbalnaam Eusebio is hét voetbalicoon. Hij was afkomstig van Mozambique, toen nog een kolonie, en werd de zwarte parel genoemd. Met Benfica en de nationale ploeg werd hij in de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw de meest gelauwerde voetbalspeler. Hij was een uitzonderlijk topschutter en maakte bijna evenveel doelpunten als hij wedstrijden speelde.

Rond de eeuwwisseling was Luís Figo gedurende twintig seizoenen de grootste Portugese speler. Hij bouwde een carrière uit in eigen land (Sporting Lissabon) maar ook in de topclubs van Spanje (FC Barcelona en Real Madrid) en Italië (Inter Milaan). Vandaag legt hij zich toe op zijn andere passie, het theater, en geeft les aan de toneelschool van Madrid.

De absolute top vandaag is de Madeirees Cristiano Ronaldo. Na zes seizoenen bij het Engelse Manchester United en de duurste transfer totnogtoe (94 miljoen euro) speelt hij nu bij Real Madrid. Hij behoort bij de best betaalde voetballers ter wereld. Zijn benen liet hij verzekeren voor 100 miljoen euro.

In deze wereldbekertijden staat alles in het teken van Koning Voetbal. Overal staan televisietoestellen aan. In grote winkels en restaurants is het overigens de gewoonste zaak van de wereld dat de klanten én het personeel een voetbalwedstrijd zitten te volgen op een televisiescherm.

De Portugese wijnbouw kent enkele types van versterkte wijnen die wereldvermaard zijn. De porto- en de madeirawijnen zijn gekend, al is het maar “van horen zeggen”. Wanneer de moscatel ter sprake komt wordt menige wenkbrauw gefronst.

De druif bepaalt de smaak van de wijn. Bij de moscatel is dat de muskaatdruif. Oorspronkelijk is dat een Italiaanse druif, maar in Portugal wordt ze vooral geteeld in twee streken, die rond Favaios (Alijó) langs de Dourorivier in het noorden van het land en nabij Setúbal, gelegen tussen de mondingen van de Taag en van de Sado. Beide regio’s leveren daarmee de Moscatel de Setúbal en de Moscatel de Favaios op, een zoete cognackleurige wijn.

Om dergelijke versterkte wijnen te produceren wordt het gistingsproces gestopt met alcohol zodat de suikers niet allemaal omgezet worden. Madeirawijn wordt zelfs gedurende een drietal maanden opgewarmd. Het hogere alcohol- en suikergehalte maakt de wijnen dan meer geschikt als dessertwijn of als aperitief.

De Portugese ontdekkingen vormen een essentiële periode in 's lands geschiedenis. Enerzijds zijn ze een bron van intense nationale trots en van een benijdenswaardig cultureel erfgoed. Anderzijds leidt het besef van wat in het verleden werd gepresteerd en nu onherroepelijk voorbij is tot de triestige weemoed die de Portugees vandaag kenmerkt.

In chronologische volgorde hebben zij de volgende plaatsen verkend en enthousiast proberen te koloniseren.

1418 Madeira
1427 Azoren
1434 Cabo Bojador (Westelijke Sahara)
1444 Cabo Verde
1460 Guinéa (West-Afrika)
1471 Mina (Ghana, West-Afrika)
1475 São Tomé en Principe
1483 Congo
1483 Angola
1488 Kaap de Goede Hoop
1497 Natal (Zuid-Afrika)
1498 Quelimane (Mozambique)
1498 Calcutta (Indië)
1500 Madagascar
1500 Terra Nova (Newfoundland, Noord-Amerika)
1500 Porto Seguro (Brazilië)
1502 Cananea (Mexico)
1505 Ceylon
1507 Ormuz
1509 Damão (Indië)
1509 Malakka
1511 Pegu (Birma)
1512 Molukken
1512 Timor
1514 Rio da Prata (Zuid-Amerika)
1514 Kanton (China)
1516 Gangesrivier
1525 Palau (Stille Oceaan)

Aan het hoofd van het monument staat Infante D. Henrique (1394 – 1460). Deze Hendrik De Zeevaarder was zelf geen grote reiziger maar wel een enthousiaste financier van de ontdekkingsreizigers. In Sagres stichtte hij een zeevaartcentrum dat leidde tot de eerste ontdekkingen.

1. Prins Pedro (zoon van koning Johan I) 
2. Dona Filippa van Lancaster (moeder van Hendrik de Zeevaarder)
3. Fernando Mendes Pinto (schrijver)
4. Broeder Gonçalo de Carvalho (Dominicaan)
5. Broeder Henrique Carvalho (Franciscaan)
6. Luís Vaz de Camões (wordt beschouwd als de grootste dichter van het Portugese taalgebied)
7. Nuno Gonçalves (schilder)
8. Gomes Eanes de Zurara (geschiedschrijver)
9. Pêro da Covilhã (zeevaarder, ontdekkingen in Indië en Oost-Afrika)
10. Jacobus Ribus (cartograaf)
11. Pedro de Escobar (zeevaarder)
12. Pedro Nunes (wiskundige met grote verdiensten voor de zeevaart)
13. Pedro de Alenquer (zeevaarder)
14. Gil Eanes (zeevaarder, deed ontdekkingen in West-Afrika)
15. João Gonçalves Zarco (zeevaarder en ontdekker van Madeira)
16. Prins Fernando (zoon van koning Johan I)
17. Prins Hendrik (De Zeevaarder, zoon van koning Johan I)
    
    Verder aan de linkerzijde van voor naar achter:
    
    
18. Afonso V (koning)
19. Vasco da Gama (zeevaarder, eerste expeditie naar Indië)
20. Afonso Baldaia (zeevaarder)
21. Pedro Álvares Cabral (zeevaarder, ontdekker van Brazilië)
22. Fernando de Magalhães (zeevaarder, probeerde als eerste rond de wereld te reizen)
23. Nicolau Coelho (zeevaarder)
24. Gaspar Côrte Real (zeevaarder)
25. Martim Afonso de Sousa (zeevaarder)
26. João de Barros (schrijver, pionier van de Portugese grammatica)
27. Estevão da Gama (zeekapitein, zoon van Vasco da Gama)
28. Bartolomeus Dias (zeevaarder, ontdekker van Kaap de Goede Hoop)
29. Diogo Cão (zeevaarder, ontdekker van de Congorivier)
30. Antonio Abreu (zeevaarder, verkende de Molukkeneilanden)
31. Afonso de Albuquerque (onderkoning van Portugal in Indië)
32. Heilige Franciscus Xaverius (jezuïeten-missionaris in Zuid- en Oost-Azië)
33. Cristovão da Gama (zeekapitein, zoon van Vasco da Gama)

De Portugese staatssecretaris voor de Civiele Bescherming Vasco Franco zei dat de komende zomer mogelijk weer meer gevaar voor bosbranden inhoudt. Dat is te wijten aan de aanhoudende regen die de groei van brandbaar materiaal in de wouden en de bossen heeft bevorderd. Het gevaar zou vooral groter zijn in het Centrum en het Zuiden van het land.

In het Noorden van het land, voornamelijk in de regio Minho, wordt een vrij primitief systeem van droging en opslag van landbouwproducten nog altijd veelvuldig toegepast: de espigueiros. Het is een bouwwerkje van gewoonlijk granietsteen en een houten lattenwerk bedoeld om granen en mais te drogen buiten het bereik van knaagdieren. De constructie is heel luchtig opdat de in de herfst geoogste granen droog opgeslagen blijven gedurende de vochtige winter.

In de 18^e en 19^e eeuw werden ze op grote schaal gebouwd waardoor een deel van het sociaal leven in een dorp zich daarrond ook ging afspelen. Om de goddelijke bescherming over de inhoud af te roepen werd op vele een sokkel met een granieten kruis geplaatst.

Identieke espigueiros zijn ook te vinden in het Spaanse Galicië. Gelijkaardige bouwwerken zijn - weliswaar onder een andere benaming - te vinden in de rest van Spanje en zelfs in de Scandinavische landen.

In de loop van zijn geschiedenis moest Portugal voortdurend rekening houden met bemoeienissen uit het buitenland. Langs de grenzen werden daarom talloze versterkingen opgetrokken die nu veel bezochte dorpen en steden zijn. In het uiterste Noordoosten ligt, in de vallei van de Dourorivier, een stadje dat sinds de Middeleeuwen een buitenpost tegen Castilië (vandaag Spanje) is geweest: Miranda do Douro.

Dat het eertijds een belangrijk centrum was blijkt uit de grote kerk (zie foto) met sierlijk houtsnijwerk en het "Jezuskindje met de hoed" (Menino Jesus de Cartolinha) dat volgens de legende een Spaans beleg wist te breken. De inwoners spreken het Mirandees, een officiële taal die het midden houdt tussen Portugees en Spaans met invloeden van Latijn en Keltisch. Die laatste culturele bagage wordt nog altijd uitgedragen door de pauliteiros, dansers die in rok en met stokken (in het Portugees pau) een dans uitvoeren die begeleid wordt door doedelzakken. Er zijn verschillende varianten volgens de freguesia of deelgemeente.

Bekijk hier alvast een voorsmaakje uit Palaçoulo.

Lobo Antunes is één van de belangrijkste hedendaagse Portugese romanschrijvers. Hij is psychiater en sinds 1985 voltijds schrijver.

Zijn ervaringen als arts in de Angolese koloniale oorlog van 1971 tot 1973 kleurden sterk zijn eerste drie boeken. In zijn volgende boeken – waarvan Fado Alexandrino en De dans der verdoemden vertaald zijn - laat hij een Portugees volk zien dat vanaf de Ontdekkingen tot de Revolutie van 1974 zijn onmacht verbergt onder een laagje heroïek en epiek. In de daaropvolgende trilogie vertelt hij over zijn kindertijd en adolescentie in Benfica, een wijk van Lissabon. Latere grote boeken van hem zijn Het handboek van de inquisiteurs, De glans en pracht van Portugal en Preek tot de krokodillen.

Veel van zijn boeken spelen zich af rond de overgang van de dictatuur naar de democratie en vertellen over de groeipijnen van die periode in de familierelaties van een gegoede burgerij waaruit hijzelf ook voortkwam. Zijn gebalde stijl en de neiging om te veranderen van vertelstandpunt vragen van de lezer wel enige moeite om de draad niet te verliezen.

Wereldwijd is Lobo Antunes één van de meest toonaangevende, verkochte en vertaalde Portugese auteurs. In Portugal wordt hij bijzonder gewaardeerd. In 2007 kreeg hij de Prémio Camões en een jaar later werd hij Commandeur in de Franse Orde van Kunsten en Letteren. Hij wordt alom gezien als een kandidaat voor de Nobelprijs.

Op 1 juni 2010 is hij voor een gesprek in het Frans in Studio 1 van Flagey, Heilig Kruisplein in Brussel (10 euro). Reserveren 02 641 10 20 of www.flagey.be. Op 2 juni 2010 is hij in Bibliotheek Permeke in Antwerpen voor een gesprek met VRT-journaliste Sara Van Boxstael over zijn leven en werk in het Engels (5 euro). Reserveren 03 272 40 41 of permeke@begeerte.be.
Beluister hier een voorbereidend gesprek voor Radio 1.

Een voorproefje van Lobo Antunes met een relativerende kijk op boeken schrijven.

Als je niet echt belangstelling hebt voor massatoerisme en niet de behoefte aan waterparken, winkelcentra en eetcafé´s in de buurt, dan is het turismo rural misschien iets voor jou. Portugal biedt veel mogelijkheden voor deze vorm van toerisme. Mooie quintas in de heuvels of aan een rivieroever, ouderwetse casas in kleine plattelandsdorpjes of rurale hotels zijn allemaal in groten getale aanwezig. Het Noorden van het land leent zich uitstekend voor plattelandstoerisme. Het nationaal park Peneda-Gerês in de nabijheid van de steden Braga, Viana do Castelo en Vila Real bijvoorbeeld. Maar ook op Madeira zijn deze vakantiehuizen goed vertegenwoordigd (foto).

Wie op zoek is naar eenvoudige en betaalbare logies kan in een pensão terecht. In alle steden zijn ze te vinden. Grote luxe moet je er niet zoeken en de ligging is evenmin altijd optimaal, maar wie rondtrekt en het contact met de bevolking zoekt zal daar wel zijn gading vinden.

De goedkopere hotels doen niet (altijd) mee aan de sterrencultus maar bieden de basisuitrusting aan de hongerige en vermoeide toerist. Een residencial is schoon, vaak gezellig en comfortabel. De prijzen zijn democratisch te noemen.

Zoals elk land dat een groot deel van zijn inkomsten haalt uit het toerisme, heeft Portugal een goed uitgebouwd net van hotels dat beantwoordt aan de internationale standaarden. De kwaliteit is doorgaans uitstekend en de prijzen van een “Europees” niveau.

Bijlagen:
http://www.pousadas.pt   

In de voorbije meidagen waren de Portugezen gek van twee dingen: Benfica is voetbalkampioen en de paus komt naar Portugal.

Bij het laatste fluitsignaal van de laatste competitiematch ontstak het hele land in één grote feestgolf. Benficasupporters zitten in het hele land en zelfs ver daarbuiten. Op de Praça Marquês de Pombal in hartje Lissabon waren tegen middernacht honderdduizend mensen verzameld in een uitzinnige staat van opwinding. De hele avond bleef de televisie daarover beelden uitzenden. In het provinciestadje Vila Real – waar wij toen waren - was het lawaai van de toeterende auto’s oorverdovend.

Braga had als enige andere titelkandidaat gelijk gespeeld. De teleurstelling was zo groot dat er algauw rellen uitbraken tussen supporters en de politie.

Dat José Saramago een meesterlijk verteller is met een fantastische verbeeldingskracht weten we al. In veel van zijn boeken lukt hij erin om langs een onwaarschijnlijke gebeurtenis de lezer te confronteren met realistische situaties.

In de “De stad der zienden” leidt een bizarre politieke gebeurtenis tot de volkomen onbestuurbaarheid van een stad. Een grote meerderheid van de bevolking weigert bij de verkiezingen te kiezen voor één van de traditionele politieke partijen, maar stemt bewust blanco. Het stadsbestuur besluit om de verkiezingen over te doen maar het resultaat is nog rampzaliger. Meer dan tachtig procent stemt bij de tweede ronde blanco. De regering weet niet hoe ze moet reageren en denkt dat een anarchistische organisatie aanstuurt op de onbestuurbaarheid van het land. Het gevolg is een niets ontziende repressie, de inperking van de persvrijheid en het bespioneren van de eigen bevolking.

De politici beseffen wel de reden voor de blanco stemmen maar proberen een vijand te creëren in de hoop opnieuw legitimiteit te winnen. Zo organiseren ze zelf een staking van de vuilnisophalers maar als huisvrouwen spontaan de straten op gaan om ze te kuisen keert de rust terug. Misdrijven gebeuren wel maar de bevolking zorgt er zelf voor dat de daders gepakt worden en legt milde straffen op. Tot grote ontsteltenis van de politici lijkt de politie overbodig. Tenslotte is het de vraag of de bevolking een overheid nodig heeft.

Saramago beschrijft op een treffende manier de ingesteldheid van de eertijds democratisch verkozen leiders die in hun streven naar orde, stabiliteit en macht alleen aan zichzelf denken en niet willen inzien dat mensen ook zonder leiders verder kunnen.

Het dramatische hoogtepunt is een aanslag op de metro waarbij veel slachtoffers vallen en die georganiseerd was door de regering zelf. De bedoeling is het moreel van de inwoners te ondermijnen. Maar dat lukt niet. De inwoners komen op straat, wapperend met witte vlaggen. Saramago beschrijft hoe ze in een indrukwekkende stilte door de straten trekken. De breuk tussen het volk en de politiek is definitief. Waar hebben we dat nog gezien?

Het enige wat de bestuurders nog kunnen bedenken is de aanpassing van de grondwet waardoor elke blanco stem als ongeldig wordt beschouwd. De enkele ministers beseffen dat er een fundamenteel probleem bestaat en nemen ontslag. Hun bevoegdheden worden overgenomen door de overblijvende politici. De Minister van Binnenlandse Zaken probeert tegen beter weten in iemand aan te wijzen als de aanstichter van alle kwaad, een spilfiguur die de anderen zou aangezet hebben om blanco te stemmen. Hij schakelt de bevriende pers in maar dan gebeurt het onvoorstelbare. Eén krant vertelt het echte verhaal en wordt gecensureerd. Maar de menselijke vindingrijkheid wint het van de terreur. Talloze burgers verspreiden de boodschap via kopieermachines en enthousiaste jongeren bedelen de papieren van huis tot huis. De kloof tussen de politiek en de burgers is compleet.

In het slot spelen de protagonisten van De stad der blinden, een eerder boek van Saramago, een cruciale rol. Er wordt een klopjacht georganiseerd op de enige vrouw die vier jaar eerder niet blind werd. Die jacht dient alleen om de regering het gevoel te geven dat ze greep heeft op de zaak.

Voor het raadsel van de blanco stemmen wordt geen oplossing gevonden. Er is ook geen oplossing zolang de machthebbers de hand niet in eigen boezem durven te steken. Door de blanco stemmen aan de bevolking te wijten en niet aan het eigen handelen, wordt het doel van de verkiezingen uit het oog verloren.

Update: Het boek wordt blijkbaar ook gesmaakt door notoire kenners van de politieke bedrijf, Siegfried Bracke en Louis Van Dievel.

Elke zomer gonst het in Portugal van de muziekfestivals waar de beste bands en musici op af komen. Of je nu houdt van rock, jazz, dance, reggae, klassiek of hiphop, je vindt er altijd wel iets dat je bevalt.
Waarom helemaal naar Portugal voor een muziekfestival? Het is eens wat anders, het is lekker warm en het is goedkoper dan de festivals hier. Wie zijn vakantie naar Portugal nog moet plannen of wil weten wat te doen in die vakantie kan hier inspiratie opdoen.

Rock in Rio op 21, 22, 27, 29 en 30 mei 2010 in Lissabon, Parque de Bela Vista met o. a. Miley Cyrus, Shakira, John Mayor, 2 Many DJ’s Live, Elton John, Leona Lewis en Rammstein. 58 euro per dag.
De website

Sensation White Portugal: housefestival op 19 juni in de Pavilhão Atlântico in Lissabon.
De website

Optimus Alive op 8 -10 juli in Algés (Lissabon) met o. a. Faith No More, Deftones, Skunk Anansie, Pearl Jam.
De website

Festival Marés Vivas op 15-17 juli in Vila Nova da Gaia nabij Porto met o. a. Placebo en de Editors. 40 euro voor drie dagen in voorverkoop.
De website

Cooljazzfest van 5 tot 29 juli in Cascais en Mafra met o. a. Chris Isaac, Norah Jones en Elvis Costello.
De website

Super Bock Super Rock op 16, 17 en 18 juli in Lissabon en Sesimbra met o. a. Pet Shop Boys en Jamie Lidell. 40 euro per dag, 70 euro voor 3 dagen.
De website

Festival Músicas do Mundo van 23 tot 31 juli in Porto Covo en Sines, met ruim 30 concerten van artiesten uit Brazilië, Peru, Argentinië, Spanje, Congo, enz.
De website

Super Bock Surf Fest op 27-29 augustus in Sagres met o. a. 2 Many DJ'S, Easy Star All Stars, Nouvelle Vague, Ziggi
De website

Madredeus is een Portugese band die traditionele fadomuziek mengt met popmuziek en wereldmuziek. De muziek wordt wel eens omschreven als moderne folklore.

De band werd opgericht in 1987 in Lissabon door de gitarist Pedro Ayres Magalhães. De groep bracht inmiddels 14 albums uit en trad op in 41 landen. In 2007 besloten ze een sabbatjaar te nemen dat blijft duren omdat de zangeres Teresa Salgueiro aan soloprojecten begonnen is.

Op Allerheiligen van 1755 was Lissabon het Haïti en Chili van 2010. De aarde trilde even vóór tienen in de ochtend. De kerken zaten vol gelovigen en de missen waren volop aan de gang. De eerste schok zou door de geologen van vandaag geschat zijn op 9 op de schaal van Richter. Maar ook de naschokken hadden een enorme vernietigende kracht. Ze duurden ruim twee uren lang en herleidden 85% van de gebouwen in de stad tot puin. Volgens getuigen van toen was de golf die na de beving kwam twintig meter hoog en maakte ze 600 dodelijke slachtoffers onder de menigte die het ongewone spektakel kwam bekijken aan de Taag die bezaaid was met de wrakken van vaartuigen die daar in de loop der jaren gezonken waren. De branden duurden vijf dagen lang. De grote gebouwen, paleizen en kloosters, volgestouwd met kunstschatten, bibliotheken en kunstgalerijen, het operagebouw dat pas was ingehuldigd, hadden wel aan de eerste aardschokken weerstaan maar werden verslonden door het vuur. Van de 275.000 inwoners die Lissabon toen had stierven er 90.000. Op de vraag “En wat nu?” antwoordde een legerofficier “De doden begraven en de overlevenden verzorgen.” De toenmalige minister van buitenlandse zaken, later eerste minister, de markies de Pombal, kreeg de historische eer van deze gevleugelde woorden en van de prestatie om de stad in recordtijd te herbouwen.

Dat twee landen die zo nauw met elkaar verbonden zijn geen meningsverschillen (meer) zouden hebben is een illusie die we hier uit de weg ruimen.

De geschiedenis van het Iberisch Schiereiland staat bol van de confrontaties tussen Portugal en Spanje. Aan wederzijdse aanspraken op grondgebied kwam een einde in 1385 met de overwinning van de Portugezen op de Kastilianen in de Slag bij Aljubarotta (zie afbeelding). Als dank voor de goddelijke hulp werd het schitterende gotische klooster van Batalha opgericht. Problemen met de troonsopvolging en met de uitbreidingsdrang van de Habsburger Filips II leidden tot de vereniging van beide landen in 1580 voor een periode van 60 jaar. Nadien werd de soevereiniteit van Portugal niet meer aangetast, ten ware bij een paar recentere kleine opstootjes.

Olivença is een grensstadje tussen Portugal en Spanje. Het was Portugees sinds 1297 tot het bezet werd door de Spanjaarden in 1801 en afgestaan door Portugal in het Verdrag van Badajoz. Portugal beweert dat dit verdrag niet meer geldt sinds de onafhankelijkheidsoorlog van 1807 tegen Napoleon.

Het stadje Táliga heeft zich in 1850 afgescheiden van Olivença en zit nu ook mee in het dispuut.

De Spaanse publieke opinie heeft geen belangstelling voor het probleem. In Portugal wordt het wel aangewakkerd door drukkingsgroepen die het geregeld onder de aandacht proberen te brengen.

Op de zuidelijke oever van de Taag, in Almada, werd dit reusachtige standbeeld van Christus Koning gebouwd in 1959. Het is 110 meter hoog en staat naast de Ponte de 25 de Abril (de brug van 25 april), de hangbrug die de beide oevers van Lissabon met elkaar verbindt.

Het staat symbool voor de katholieke triomf onder de dictatuur van Salazar, die het zogenaamde atheïsme in het begin van de 20ste eeuw de kop indrukte.

Het eerste plan voor het maken van het beeld ontstond in 1934. Zes jaar later besloot de Portugese Kerk de plannen te realiseren als het land niet betrokken zou worden bij de Tweede Wereldoorlog. Er werd geld verzameld en de eerste steen gelegd op 18 december 1949. Het beeld werd gemaakt door een architect, een ingenieur en twee beeldhouwers. Op 17 mei 1959 kon het beeld ingewijd worden.

Het toont een opvallende gelijkenis met de Cristo Redentor in Rio de Janeiro, met dat verschil dat het beeld in Lissabon staat op vier enorme zuilen die de windrichtingen voorstellen.

Camões (1524 - 1580) wordt beschouwd als Portugals grootste dichter en was de auteur van het werk “De Lusiaden” (Os Lusíadas in het Portugees), geschreven in 1572. Hij was een avonturier met een woelig amoureus en militair bestaan in Afrika en het Verre Oosten. Tijdens één van zijn gevechten verloor hij een oog. Zo wordt hij ook meestal afgebeeld.

Os Lusíadas wordt beschouwd als het belangrijkste heldendicht van de moderne tijd. Het is het verhaal van Vasco da Gama en de zeevaarders die rond Kaap de Goede Hoop voeren en de zeeroute naar Indië openlegden. Het is een humanistisch heldendicht met heidense mythen en christelijke verhalen, tegengestelde gevoelens over oorlog en het Portugese rijk, over rust en avontuur. Het is een lyrisch werk in rijm met 8.816 verzen in 1.102 strofen. Voor de Portugese schoolgaande jeugd is het verplichte lectuur.

De Camõesprijs, die in 1988 werd ingesteld door de regeringen van Brazilië en Portugal, is naar hem genoemd. Hij wordt toegekend "om jaarlijks een Portugeestalige auteur te eren die, door de intrinsieke waarde van zijn werk, heeft bijgedragen aan de verrijking van het literaire en culturele erfgoed van de gemeenschappelijke taal". De onderscheiding wordt wel gezien als de voornaamste prijs voor de literatuur binnen het Portugese taalgebied en werd al uitgereikt aan

José Saramago in 1995
Sophia de Mello Breyner in 1999
António Lobo Antunes in 2007

Dit is één van de lekkerste schotels uit de rijke keuken van de Alentejo. De oorsprong van de naam, "além do Tejo", betekent letterlijk "aan de overkant van de Taag". Waar het ook ligt, bekeken vanuit de hoofdstad Lissabon.
Niemand weet wie voor de eerste keer de schelpen aan dit varkensvleesrecept heeft toegevoegd, maar het is zeker een geslaagde combinatie. De drie belangrijkste ingrediënten - het varkensvlees, de aardappelen en de schelpen - staan symbool voor de veeteelt, de vruchtbare grond en de kuststrook van de Alentejo.

De ingrediënten zijn 1 kg varkensvlees (varkenshaas) - 1 glas witte wijn - 500 g (venus)schelpen of mosselen - 6 teentjes look - 3 laurierblaadjes - 4 soeplepels moes van geroosterde en ontvelde rode paprika’s - grof zeezout en peper - margarine of boter, met wat olijfolie naar keuze - gesneden peterselie en koriander - 6 in blokjes gesneden en gefrituurde aardappelen

De bereiding verloopt als volgt.
Het vlees wordt best de dag voordien voorbereid. Snijd het varkensvlees in middelgrote stukken, voeg er de paprikamoes aan toe, de geplette look, laurier, peper en zout. Overgiet het met de witte wijn. Laat dat gedurende een dag rusten in de koelkast.
De volgende dag het vlees zachtjes laten aanbraden met de vetstof. Goed omroeren en wanneer het bijna gaar is er de schoongemaakte schelpen aan toevoegen. Afdekken tot ze open zijn.
De zes aardappelen, in blokjes gesneden en gefrituurd, kunnen vervolgens bij het vlees gevoegd worden. Bestrooien en goed mengen met wat fijngesneden peterselie. Bestrooi voor het opdienen met de gesneden koriander.

Wereldwijd zijn er ongeveer 2.200.000 hectares kurkbos (33% in Portugal en 23% in Spanje). De kurk wordt gewonnen uit de schors van de kurkeik (Quercus suber) in Portugal en de landen rond de Middellandse Zee (Portugal 51%, Spanje 26%, Italië 7%, Marokko 6%, Algerije 4%). De jaarlijkse productie is ongeveer 340.000 ton.

In Portugal wordt het vooral in de zuidelijke regio's Alentejo en Algarve geoogst. De montados vormen daar een cultuurlandschap dat het resultaat is van menselijke activiteiten als kurkschorswinning, verzamelen van eikels als dierenvoer, beweiding en landbouw.

Wanneer de kurkeik ongeveer 25 jaar oud is begint men de schors te schillen. De eerste twee oogsten produceren een mindere kwaliteit. Na het schillen wordt de schors verwerkt tot producten van kurk. Het duurt 9 jaar voordat de schors weer zo dik is dat er opnieuw kan worden geoogst. De bomen leven ongeveer 200 jaar.

De kurkindustrie wordt algemeen als milieuvriendelijk beschouwd door de duurzaamheid van de productie en de gemakkelijke herbruikbaarheid van de kurkproducten.

Kurkstoppen worden gebruikt voor ongeveer 60% van de 20 miljard flessen wijn die ieder jaar geproduceerd worden. Op 28 november 2007 heeft de Portugese nationale post (CTT) ’s werelds eerste postzegel uitgegeven die gemaakt is van kurk.

De legende vertelt over de miraculeuze tussenkomst van een dode haan bij het bewijs van de onschuld van een man die per abuis beschuldigd werd.

Volgens de legende werden de inwoners van Barcelos, een dorp in het noordwesten van Portugal, opgeschrikt door een misdaad waarvan de dader niet gekend was. Op een dag verscheen een Galiciër die verdacht werd. De overheid nam hem gevangen ondanks dat hij zwoer onschuldig te zijn en alleen op pelgrimstocht te zijn naar Santiago de Compostela om een belofte te vervullen.

Nadat hij veroordeeld was tot de galg, vroeg hij om bij de rechter gebracht te worden. Hij werd naar het huis gebracht van de magistraat die net aan een banket zat met enkele vrienden. De Galiciër beweerde opnieuw onschuldig te zijn en omdat de aanwezigen hem niet geloofden wees hij naar een gebraden haan op tafel en riep: “Het is zo zeker dat ik onschuldig ben dat het zeker is dat deze haan zal kraaien als jullie mij ophangen!”

De rechter schoof de schotel opzij en sloeg geen acht op het geroep maar toen de pelgrim op het punt stond opgehangen te worden, stond de gebraden haan op en kraaide. De rechter begreep zijn vergissing, rende naar de galg en ontdekte dat de Galiciër gered was door een slecht gemaakte knoop. De man werd onmiddellijk losgemaakt en met rust gelaten.