De Portugees drinkt zijn bica vooral buitenshuis. Dit kleine kopje sterke koffie wordt nog even snel in een café opgedronken voor hij naar zijn werk gaat of na het avondmaal trekt de familie er nog op uit om ergens een kopje koffie te gaan drinken.

Opvallend zijn de balies in de shoppingcentra waar je een koffie kan bestellen. Je kan er niet even rustig bij gaan zitten want er zijn geen stoelen. Je drinkt het kopje leeg zo gauw het kan en vervolgt je weg. Als je het wat rustiger aan wilt doen kun je beter naar een pastelaria gaan. Dan kun je er ook nog een gebakje bij nemen.

Naast de sterke bica zijn er volop andere soorten koffie. Wil je melk in je kleine kopje koffie dan kies je voor een garoto. Wil je een “normaal” kopje met koffie en melk dan vraag je om een meia de leite. Er is ook de galão, een glas met meer melk dan koffie. Een carioca is een slappe zwarte koffie. Suiker krijg je erbij in fraaie langwerpige suikerzakjes.

Bij de foto: Een bica is onovertroffen bij een pastel de nata!

Portugalo is een merk van de meest uiteenlopende artikelen die speciaal zijn bijeengebracht ten behoeve van Portugese en buitenlandse toeristen.

Het gaat volgens de verkoper om een reeks producten die de tradities en de geschiedenis van Portugal weergeven en die in het land zelf gemaakt worden.

De artikelen zijn te herkennen aan hun eigenzinnige presentatie. Er zijn keukenkruiden en azulejos, zeepproducten en souverniers van Fátima, schildersets voor t-shirts en artisanale beeldjes.

De toerist weze gewaarschuwd.

Bijlagen:
http://www.portugalo-traditional-products.blogspot.com/   
http://www.portugalo.pt/   

De “Queijo Serra da Estrela” is een Europees beschermd produkt. Het is een halfzachte kaas met een romige witte of gelige kleur en een gele korst. Hij wordt gemaakt in de bergachtige streek van de Serra da Estrela tussen de plaatsen Oliveira do Hospital, Seia, Manteigas, Guarda, Viseu en Covilhã. Kenners beschouwen hem als de beste kaas van Portugal. En, tussen haakjes, volgens ons hebben ze gelijk.

De kaas wordt in de winter gemaakt van schapenmelk van de lokale rassen Bordaleira Serra da Estrela en/of Churra Mondegueira, gestremd met kardoen, een aan de artisjok verwante blauwe distel, Cynara cardunculus, die daar voorkomt. Het gewicht varieert tussen 700 g en 1,7 kg.

Er bestaat ook een niet-beschermde variant voor thuisverbruik die in de streek gemaakt wordt met een mengsel van schapen- en geitenmelk. De beste manier om hem te eten is een deksel van de bovenkant af te snijden en die na de maaltijd opnieuw dicht te leggen. Op die manier droogt de kaas niet uit.

Vandaag 15 februari vriest het in België enkele graden onder nul, ook overdag. Dat is iets waar Zuid-Europeanen van gruwen. Vandaag ligt de temperatuur in de Portugese bergen van de Serra da Estrela rond het vriespunt overdag en blijft de sneeuw er liggen. De hevige sneeuwval in korte tijd heeft er in het noorden en het centrum van het land voor gezorgd dat dorpen geïsoleerd zijn geraakt en belangrijke wegen afgesloten. Het verkeer is er gedurende het grootste deel van de dag in chock geweest. De mensen kregen de raad thuis te blijven.

In andere delen van het land zijn de temperaturen hoger maar regent het veel. Reden om bijvoorbeeld de carnavalstoet van Loulé in de Algarve uit te stellen. Aan de kusten is het rond 10 graden.

De half zoete sprankelende rosé wijn is vaak de eerste kennismaking van de buitenlander met de Portugese wijncultuur. Niet te verwonderen want daar werd voor gezorgd door een heuse exportmachine die in Noord-Portugal was opgezet.

Het Mateusmerk dateert van 1942 en de wijnproductie kwam pas goed op gang na de Tweede Wereldoorlog. De smaak van de wijn werd speciaal aangepast aan de Noord-Amerikaanse en West-Europese smaak. Daar waren de snelst groeiende markten en de ongecompliceerde wijn werd goedkoop verkocht. Tegen het einde van de jaren 1980 vertegenwoordigde het in zijn eentje ruim 40% van de Portugese uitvoer van tafelwijn.

Eigenaar is een familiebedrijf dat Sogrape heet en de grootste wijnproducent van het land is. Het beheert een tiental wijnbedrijven, ook in Argentinië en Chili. Intussen hebben ze ook enkele bekende grote wijn- en portonamen opgekocht. Naast Mateus zijn andere bekende namen onder de Sograpeparaplu Ferreira, Gazela, Grão Vasco, Offley, Quinta de Azevedo, Quinta dos Carvalhais, Sandeman, Terra Franca en Vila Régia.

Alles begon op een domein in Vila Real, op zo’n 70 km van Porto. Iedereen die al eens keek naar het etiket op de rondbuikige fles van Mateus Rosé kent de gevel van de Solar de Mateus, die aan de wijn zijn naam gaf. Die wordt al sinds de jaren ’40 niet meer in de wijngaarden van het paleis verbouwd.

Het barokke buitenverblijf werd in 1745 gebouwd door een Italiaanse architect. Hij gaf het de allure van een koninklijke residentie zoals Versailles. Een deel van het landgoed en de vertrekken met origineel meubilair zijn toegankelijk voor het publiek. Rond het paleis ligt een uitgestrekt park met een grote vierkante vijver.

Vinho Verde ligt in het noordwesten van Portugal en strekt zich uit van de rivier Douro tot aan de rivier Minho, die de grens met Spanje vormt. Qua oppervlakte is het één van de grootste wijngebieden van Portugal. En ook de noordelijkste. De Vinho Verde wordt van noord naar zuid omgeven door bergen en vanaf de oostgrens loopt het gebied geleidelijk af, richting Atlantische Oceaan die zorgt voor een gematigd klimaat met overvloedige regenval. De bodem bestaat uit voornamelijk uit graniet.

Het landschap is een zee van groen. Hier bloeit alles. De wijnranken groeien tegen de bomen of worden langs pergola’s of draden geleid. Onder de wijnranken kunnen nog andere gewassen groeien. Het verhogen van de wijngaarden heeft als voordeel dat de druiven niet de grond raken en in het relatief vochtige klimaat minder gevoelig zijn voor rot. Machinaal oogsten is mogelijk, het onderhoud is eenvoudiger en de druiven vangen meer zon op.

De Vinho Verde is het grootste DOC*-gebied van Portugal en na Porto de meest gekende wijn omwille van de export. Het produceert evenveel rode als witte wijn.

De naam Vinho Verde verwijst niet naar de groene schijn die de wijn zou hebben, maar naar het feit dat de oogst vroeg in de zomer plaatsvindt en dat de wijnen jong op de markt worden gebracht. De wijnen zijn licht mousserend. Bij de goedkope soorten wordt koolzuur toegevoegd. De betere krijgen het koolzuur als gevolg van de gisting. De wijnen hebben een hoog zuurgehalte en zijn zeer fris in de mond.

De witte wijnen overheersen tegenwoordig de rode. Ze zijn namelijk geschikt om te exporteren terwijl de rode vooral ter plaatse worden gedronken. De witte wijnen zijn meestal gemengd en verschillen van regio tot regio. Maar altijd zijn ze verfrissend en laag in alcohol (minimum 8%). De rode wijnen zijn dikwijls wrang, maar droog en mousserend. Ze worden zelden uitgevoerd.

Twee kleine stadjes aan de noordelijke Spaanse grens in de vallei van de Minho - Monçao en Melgaço - worden algemeen erkend als de bron van de beste wijnen. Terwijl in de rest van de Vinho Verde de wijngaarden zijn aangeplant met een mix van meerdere verschillende druivenrassen zijn de beste percelen in het noorden voorbehouden voor de hoogwaardige Alvarinho.

Bijlagen:
vinho_verde_01.JPG (91 KB)   

Het vier verdiepingen hoge 'Huis der Pieken' (Portugese naam: Casa dos Bicos ) is een typisch stadspaleis uit de Renaissance. De opvallende gevel is gedecoreerd met vooruitstekende piramidevormige, spitse stenen die doen denken aan geslepen diamanten. Vandaar dat het gebouw soms ook nog wel het “Huis der Diamanten” wordt genoemd.

In 1523 liet de toenmalige senaatsvoorzitter Brás de Albuquerque, zoon van de eerste onderkoning van Indië, dit paleis bouwen. In 1755 werd het getroffen door de grote aardbeving, waardoor de bovenste twee verdiepingen erg veel schade opliepen.

Meer dan twee eeuwen lang werd het beschadigde paleis voor uiteenlopende doeleinden gebruikt. Ooit zou er zelfs vis opgeslagen zijn geweest. Pas in 1982 werden de twee bovenverdiepingen herbouwd en in hun oorspronkelijke staat teruggebracht. Dat gebeurde op basis van oude tekeningen en na archeologische opgravingen. Het interieur van het paleis werd volledig verbouwd.

Het historische pand in het centrum van de stad wordt al druk door toeristen bezocht en momenteel zijn ook de culturele diensten van de stad Lissabon er gehuisvest. Daarnaast stelt de stad Lissabon delen ervan ter beschikking om onderdak te bieden aan een stichting ter ere van de schrijver José Saramago. Het biedt ruimte aan de persoonlijke bibliotheek van Saramago, die duizenden boeken omvat, een winkel en een plaats voor tentoonstellingen en colloquia. Een opmerkelijke geste, vooral omdat de verhouding tussen de schrijver en zijn vaderland in het verleden stormachtig is geweest.

Adres: Rua dos Bacalhoeiros, Lissabon

Aankomen op Madeira was zoals thuis komen.

Rond de laatste eeuwwisseling stond het eiland aan het begin van de grote modernisering. De Europese Unie had massa’s geld veil om het leven van de Madeirees grondig te verbeteren.

Nu is Madeira niet alleen meer “de tuin van de Atlantische Oceaan”, maar ook “het eiland van de duizend tunnels” waar alle concelhos met elkaar en met de auto verbonden zijn. Elk slaperig dorpje dat aan de zuidelijke kust ligt werd wakker gemaakt en bedeeld met een esplanade omzoomd door jonge palmbomen, minstens twee hotels met een zwembad of een kunststrand en kilometers nieuwe wegen. Nu nog de toeristen en de souvenierverkopers lokken.

In de hoofdstad is dat al aardig gelukt. Aan de westzijde strekt zich een kilometerlang lint van drie- tot vijfsterrenhotels uit tot aan de grens met het vissersdorp Câmara de Lobos. De vissersbootjes hebben er intussen plaats gemaakt voor de gerenoveerde villa’s met Engelstalige verkoopspraatjes.

Tienduizenden tijdelijke bewoners hebben natuurlijk behoefte aan vers water, elektriciteit en ander modern comfort. Het eiland dat zich decennialang uit de slag heeft getrokken met levada’s en stroompannes ontplooide alle middelen: waterkrachtcentrales en windturbines verrezen uit de vulkanische rotsen van valleien en bergmoerassen. Stroomonderbrekingen behoren nu tot een misprezen verleden.

De toeristische industrie heeft evenmin stilgezeten. De horeca bloeit als nooit tevoren en serveert de onwetende toerist een haastig gebakken visje als ware het een traditionele schotel. Hoogtechnologische kabelbanen beklimmen de hellingen en dalen ze af in nostalgische rieten manden. Als het van deze pretmakers afhangt zullen de mondiaal gelauwerde oerbossen de beperkte ruimte spoedig delen met nog meer thematische parken en betaalparkings.

En dat allemaal voor mij, de buitenlandse toerist, voor wie aankomen op Madeira ooit was zoals thuis komen.

Chegar à Madeira era como se chegasse em casa.

Á volta da última mudança do século a ilha se situava ao início da grande modernisação. A Únião Europeia pôs à disposição somas enormes para amelhorar profundamente a vida dos madeirenses.

No tempo actual a Madeira não só é “o jardim do Oceano Atlántico” mas também “a ilha dos milhares tunéis” onde os concelhos são ligados mútualmente e por carro. Cada aldeia dorminhoca era acordada e recebia uma esplanada debruada por palmeiros novos, por menos dois hotéis com piscina ou praça artificiel e novas estradas por quilómetros. Agora só tem que atrair os turistas e os vendedores de suvenirs.

Na capital esta já conseguiu considerávelmente. Ao lado ocidente da cidade estende-se uma faixa de hotéis, com três até cinco estrelas, de mais quilómetros de longura até a fronteira da aldeia de pescadores Câmara de Lobos. Os barcos de pesca são arrumados em favor de vilas renovadas acompanhadas de explicações de vendedores em Inglês.

Os milhares habitantes temporários precisam evidentemente de água fresca , de electricidade e de outro conforto moderno. A ilha que durante décadas se desembaraçava com levadas e corrente eléctrico deficiente desenvolvia todos os instrumentos disponíveis: hidroeléctricas e aerogeradores levantavam-se das rochas vulcânicas dos vales en do Paúl da Serra. Agora os curto-circuitos pertencem a um passado desaprovado.

A indústria turística nem ficou tranquila.Os restaurantes prosperam nunca mais e servem aos turistas ignorantes um peixe assado precipitadamente como seja um prato tradicional. Os teleféricos de alta tecnologia sobem as montanhas e descem-nas de carros de cesto nostálgicos. Se depende dos amadoros de alegria as florestas mondialmente glorificadas partagem brevemente o espaço limitado com mais parques temáticos e estacionamentos pagados.

Groot is de belangstelling voor de Portugese dichter Fernando Pessoa, die in zijn tijd (1888-1935) niet eens bekend was en nu een van de invloedrijkste dichters van de moderne Europese poëzie is geworden.

Pessoa is een ongrijpbare dichter. Zijn identiteit bestond uit een complexe wirwar van tegenstrijdigheden. Over de verscheidenheid van personen die hij in zichzelf aantrof, zegt hij: 'Ik weet niet wie ik ben, wat voor ziel de mijne is. Wanneer ik met oprechtheid spreek, weet ik niet met welke oprechtheid ik spreek. Ik voel overtuigingen die ik niet heb. Ik ga op in vervoeringen die ik afwijs. Ik voel mij meervoudig. Ik ben als een vertrek met ontelbare toverspiegels. Ik voel mij andermans levens leven, in mij, onvolledig, alsof mijn wezen deel had aan alle mensen.'

Vanuit dit netelige probleem verzon hij - en dat is zijn allergrootste dichterlijke vondst geweest, uniek in de geschiedenis van de poezie - een drietal andere ikken, zogenaamde heteroniemen die alter ego’s waren van Pessoa zelf. Hij gaf ze een eigen naam: Alberto Caeiro, Ricardo Reis en Alvaro de Campos. Hij geeft ze een eigen leven met een eigen biografie, eigen geschriften en een eigen karakter.

Uit de teksten die hij naliet blijkt dat Pessoa niet positief dacht over de Lage Landen. Nederland noemt hij 'een inferieur land' en België een 'pseudonatie'. Hij schrijft verder: 'Dit type land voegt niets essentieels toe aan de beschaving. Ze kunnen ophouden te bestaan zonder dat de beschaving daaronder lijdt'.

Zelf voelde Pessoa zich een vreemdeling in eigen stad en slaagde hij er amper in met zijn schrijftalent aan de bak te komen. Maar dat belette hem niet om in de latere decennia uit te groeien tot een mythe.

In 1935, toen nog steeds niemand wist op welk een virtuoze wijze Pessoa de Portugese taal herontdekte en de basis voor zijn postume roem legde, stierf hij aan een alcoholvergiftiging. Misschien een verkapte zelfmoord van een ontredderd gevoelsmens.

In het Brusselse Elsene ligt het Pessoaplein in een hoek van het Flageyplein. Zijn standbeeld is van de Portugese beeldhouwster Irene Vilar. Onder aan het monumentale hoofd van de dichter staat een tekst van hem gegraveerd: A minha pátria é a língua portuguesa, “Mijn vaderland is de Portugese taal.”

Naar schatting wordt door tweehondervijftig miljoen mensen ter wereld Portugees gesproken. Hiermee is het de zesde taal ter wereld na Mandarijns Chinees, Spaans, Engels, Hindi en Arabisch.

Buiten de landen waar Portugees de voertaal is, zijn er door het grote aantal Portugese migranten ook veel gemeenschappen van portugeessprekenden in verschillende landen. Een overzicht:

Portugees sprekende landen:
- Portugal 10.627.250
- Angola 16.900.000
- Mozambique 20.069.738
- Brazilië 191.480.630
- Guinee-Bissau 1.472.446
- Oost-Timor 1.100.000
- Kaap-Verdische Eilanden 499.796
- São Tomé en Príncipe 157.000

Portugese gemeenschappen:
- Verenigde Staten 1.444.527
- Frankrijk 567.000
- Canada 410.850
- Venezuela 268.493
- Verenigd Koninkrijk 250.000
- Zuid Afrika 200.000
- Zwitserland 205.481
- Macau 123.000
- Duitsland 114.451
- Luxemburg 81.000
- Spanje 77.000
- Australië 15.440
- Andorra 13.794
- Hong Kong 10.000

Voor wie Portugees leert gaat een hele nieuwe wereld open. Van geschiedenis tot gastronomie en kunst. Je kan de krant en internet lezen en je verstaanbaar maken bij mensen die jouw inspanningen om hun taal te spreken zeer waarderen.

Al begrijpen ze nauwelijks waarom je dat eigenlijk doet.

Het Parlement van Portugal

De politieke democratie is pas echt goed op gang gekomen met de Anjerrevolutie van 25 april 1974. De Estado Novo van dictator Salazar was zonder bloedvergieten omver geworpen en de politici werden verzocht weer naar huis te komen. Vandaag de dag is het politieke spectrum gevuld met partijen van een verscheiden pluimage.

De Partido Socialista (PS) is de sociaal-democratische partij die al meermaals regeringsleiders en presidenten heeft geleverd. Het is momenteel de krachtigste en best georganiseerde partij van het land. Mário Soares (premier en president), Jorge Sampaio (president) en José Socrates (premier) zijn er lid van.

De Partido Social Democrata (PSD) is in tegenstelling tot haar naam doet vermoeden een centrum-rechtse en conservatieve partij. Het leidde regeringen met Aníbal António Cavaco Silva en José Manuel Barroso, die nu respectievelijk president en Europees commissievoorzitter zijn.

De Partido do Centro Democrático e Social / Partido Popular is rechtser dan de PSD en eurosceptisch. De PP is rooms-katholiek en streeft een traditionele samenleving na.

Het Bloco de Esquerda ("Links Blok") is een democratisch-socialistische politieke partij die gevormd werd uit drie kleine linkse partijen. Het is radicaler dan de PS.

De Partido Comunista Português (PCP) speelde een belangrijke rol als clandestiene communistische partij tijdens de dictatuur en net na de Anjerrevolutie onder Álvaro Cunhal. Haar invloed is nu sterk teruggelopen.

Verkiezingsborden in Funchal, Madeira, met op de achtergrond een cruiseschip in de haven

In de rangschikking van de beste eilanden als toeristische bestemming (2009) is volgens het Amerikaanse reistijdschrift Travel + leisure het Portugese eiland Madeira in Europa de vierde. Na de Eolische eilanden in Italië, Dalmatische eilanden in Kroatië en het Griekse Santorini.

Portugal en België zijn verder in geen mijlen meer te bespeuren. Niet dat België ergens een eiland zou liggen hebben, maar ook in de andere categoriën is blijkbaar nog veel werk te doen voor Toerisme Vlaanderen.

Komt dat tegen. Als Vlaamse dichter kom ik in Lissabon terecht voor een literair congres. Niet dat ik iets speciaals heb met die plek, maar het is nu eenmaal daar te doen. Ik ben er met een paar collega’s en op een zonnige meidag – de tweeëntwintigste, herinner ik mij – lopen we langs het park met onze plaats van afspraak, het Museu Calouste Gulbenkian.

Mijn hart, dat mij ooit zo inspireerde, begeeft het ineens... Voortaan is mijn naam onverbrekelijk verbonden met de Portugese hoofdstad. Lisboa.

Het koninklijk paleis van Queluz is een rococo-paleis uit de 18^e eeuw. Verbouwd in 1747 van een jachtpaviljoen tot een heus paleis werd het – met enige overdrijving – het “Versailles van Portugal” genoemd. Het is vandaag een nationaal monument en een belangrijke toeristische bezienswaardigheid. In één van de gebouwen is een pousada (hotel) ingericht. Een vleugel wordt ook gebruikt als exclusief gastenverblijf voor staatshoofden die op bezoek zijn in Portugal.

De decoratie is in de meeste zalen van een koninklijke allure. Frescoschilderingen zijn aangekleed met weelderige spiegels, pleisterwerk en vergulde houtversieringen. Het parket bestaat uit tropische houtsoorten en aan de muren worden allerlei taferelen uitgebeeld op veelkleurige azulejos.

Die tegelversieringen vinden we ook in de tuinen waar een heus kanaal was aangelegd om de koninklijke bewoners te laten bootje varen.

Bijlagen:
Queluz_02.JPG (1.2 MB)   
Queluz_05.JPG (1.1 MB)   
Queluz_07.jpg (582.6 KB)   

De oorsprong van de azulejo is te vinden in het oude Egypte. Later werd de kunst van het maken van tegels ook ingevoerd in Mesopotamie. Van daar kwam de kennis terecht in Europa. Muren, vloeren en plafonds bedekken met tegels is een vondst van de Moren. Vanaf de 16e eeuw begonnen de Portugezen een eigen stijl te ontwikkelen en twee eeuwen later hadden ze de grootste productie van Europa. De blauw-witte tegels uit de Barok hadden intussen de invloeden ondergaan van het Delfts blauw.  

Men zegt dat het Portugese woord voor blauw, azul, afgeleid is van het woord azulejo of van het Arabische woord al-Zulaij, wat mozaïek betekent. Feit is dat de azulejo sinds de 15de eeuw in Portugal veel toegepast wordt, niet alleen binnenshuis maar ook buitenshuis. In Lissabon kan je zo’n beetje de gehele geschiedenis van de stad aflezen van de tegeltjes overal in de stad.

Azulejos hebben als culturele uitdrukkingsvorm hun functie als gebruiksvoorwerp al lang overstegen. In al hun toepassingen moeten ze nu ook gezien worden als een ware kunstvorm, zeer divers van kleur, onderwerp en toepassing. Je vindt ze intussen overal in huizen, openbare gebouwen tot in de metrostations toe.

In het voormalige klooster van Madre de Deus in Lissabon is het Museu Nacional do Azulejo (Rua da Madre de Deus 4) gevestigd. Het museum bezit een indrukwekkende verzameling tegels vanaf de 15de eeuw.

Op 8 januari 2010 heeft het parlement van Portugal een wet goedgekeurd die het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht mogelijk maakt. Ze mogen geen kinderen adopteren.

Het voorstel van de socialistische regering kreeg de steun van andere linkse partijen. Premier José Socrates had hen opgeroepen om de wet goed te keuren en een einde te maken "aan onrecht dat onnodig pijn veroorzaakt". De rechtse oppositie en de kerk in Portugal hebben zwaar campagne gevoerd, maar konden de goedkeuring niet tegenhouden.

Portugal is het zesde Europese land dat het homohuwelijk toelaat na onder meer België en Nederland.
Bron: deredactie.be