Het jaar 2010 is nog niet ten einde of er wordt al weer een "grote" aangeklaagd wegens seksueel misbruik van een neef: Kanunnik François Houtart, prof. em. van de UCL en nog zoveel meer.
Natuurlijk weet ik niet wat er in het leven van deze man 40 jaar geleden (!) gebeurd is. Maar of het nu 25 jaar of 40 jaar geleden is, of het nu om erge of zachte feiten gaat: spreek direct of zwijg voor immer! En vergeet niet dat ieder die de naam van iemand besmeurt zichzelf en de maatschappij ook al het goede wat een man gedaan heeft ontneemt. Wraak hoort niet thuis in een christelijk denken. Wel mededogen, wel vergiffenis.
Hierbij wil ik mijn medeleven en steun betuigen aan Kanunnik Houtaert. Ik hoop dat hem geen heksenjacht te wachten staat. Ik hoop dat hij nooit de belofte zal vergeten: Sacerdos in aeternum!
Een favoriete uitspraak van mij, een uitspraak waarnaar ik ook tracht te leven is:
Je hebt de vrijheid om te doen waartoe je geroepen wordt
Vrijheid is een eeuwenoude menselijke betrachting.
Vrijheid is het verlangen van de jeugd.
Maar vrijheid is geen cadeau; het is een opdracht!
Geen kuddedier zijn heb ik familiaal meegekregen. Mijn grootouders hadden in 1917 de moed om een familiefoto te laten maken in hun druivenserre waarbij ook hun toekomstige schoonzoon, een Elzasser, in Duits militair uniform opstaat. Zij keken over het uniform heen naar de mens die, evenals zij zelf, slachtoffer was van de Duitse bezetter.
Later, opgevoed in een Jezuïetenmentaliteit, werd zelfstandig denken een evidentie. De grenzen verkennen, de grenzen van geloof en maatschappelijk denken. Eerst het geweten, daarna het gezag!
Vrijheid is gevaarlijk! Wie niet in het spoortje loopt en blijft zeggen wat hij denkt te moeten zeggen, die krijgt op zijn kop. Zo verging het al Jezus 2000 jaar geleden; zo vergaat het ook zoveel prachtige mensen vandaag; in Kerk en maatschappij.
Maar vrijheid is voor mij de trouw aan die droom diep in mijn hart dat er altijd hoop is, dat ik niet aan het negatieve zal ten onder gaan. Noem je dit geloof? Het is zeker geen verdienste. Laat me maar de gedachte dat het God zelf is die de droom in mij gelegd heeft, mij gezocht heeft.
De opdracht van de vrijheid elke dag opnieuw aanvaarden heeft voor mij veel te maken met trouw en vriendschap.
Ik kijk in de grijze ogen van een stervende vriend en zie er enkel de uitnodiging tot leven.
Ik herinner me jouw donkere ogen, mijn verre vriend. Nu eens schitterend van warme menselijkheid, dan weer heel diep en oproepend; of dof, met zoveel vragen en niet-weten.
Jullie waren het die mij terug brachten naar die droom in mijn hart.
Vandaag kunnen jullie niet meer zeggen wat moet gezegd worden.
Maar ik heb jullie in de ogen gekeken en aanvaard met dankbaarheid en trouw aan jullie de opdracht van de vrijheid ondanks de rouw.
Voor jullie mijn dagelijkse kerstboodschap: Ik draag je mee!
Vandaag kwam aartsbisschop Mgr Leonard getuigen in de parlementaire commissie pedofilie. En ik houd daar een raar gevoel aan over. De man met die dwaze uitspraken over holebi's en IVF, die "spookrijder" die door zijn woordvoerder tot mediastilte moest overhaald worden, was die hier bezig de commissieleden eens op hun plaats te zetten? Hij had zijn antwoord op de vraag naar financiele vergoedingen tot het laatste bewaard. Voor hem is het aan het gerecht om te bepalen of een instituut, welk instituut dan ook, moet betalen voor fouten die door haar leden zijn begaan. Hij stelde een solidariteitsfonds voor waarin o.a. (!) de Kerk zou kunnen bijdragen aan vergoedingen voor slachtoffers die niet door hun daders kunnen vergoed worden. Niet alleen de Kerk laten betalen; niet alleen voor slachtoffers van misbruik binnen de Kerk. Vrijwillige bijdragen.... Met zijn typische blik van "et allors?" liet hij zich niet van de wijs brengen door de commissieleden en voegde er nog aan toe dat de Kerk niet het monopolie heeft op misbruik. Voor Leonard is het duidelijk dat men niet moet proberen om de Kerk tot synoniem van pedofilie te maken. Hij is bovendien welbespraakt genoeg om niet toe te geven aan onkundige vragen over binnenkerkelijke aangelegenheden. Respect voor het gerecht en voor de burgerlijke overheid heeft hij "évidamment!". Maar dat gerecht moet ook de spelregels respecteren. En scheiding van kerk en staat stond achter elke zin te lezen. En hield hij het belangrijkste voor het laatste? Het laatste = wat blijft hangen?
Mijn interpretatie van de tussenkomst van Leonard is: "Jullie willen geld; jullie willen de Kerk pluimen. Jullie doen dat onder het mom van zorg voor slachtoffers. Ik ontken niet dat er ook (!) in de Kerk fouten begaan zijn. Maar jullie horen op jullie terrein te blijven en in jullie vraag om geld met eerlijke spelregels te spelen."
Ben benieuwd hoe hier verder op zal gereageerd worden. Ook al ben ik geen fan van de ideeën van Leonard op het pastorale vlak, ik heb vandaag een goede advokaat gehoord. De gladde aal!
Vandaag kwam kardinaal Danneels getuigen voor de parlementaire commissie pedofilie.
Ik had medelijden met de man. Want, even als bij de andere bisschoppen, waren de commissieleden heel hard. En achter een titel zit nog altijd een mens die na zoveel jaren dienst aan de Kerk rust verdiende, maar nu al maanden veel leed te verduren kreeg.
Wie een ernstige mening over de werking van de commissie wil kennen raad ik aan de tekst te lezen van Mark van de Voorde: Alsof de Kerk terechtstaat in een showproces (www.rorate.com ).
Persoonlijk blijf ik me afvragen waartoe deze nu al 8 maanden durende heksenjacht moet dienen. Wie wordt hier beter van? Gaat dit om geld? Is het een middel om iemand die recht voor zijn mening uitkomt buiten spel te zetten? En vooral: waarom hoor ik geen enkele bisschop zich verzetten tegen deze heksenjacht om zich uit te spreken voor vergeving en toekomst voor alle partijen?
De laatste keer dat vergeving uitgesproken werd zou wel eens door de kardinaal kunnen geweest zijn, bij het gesprek met de familie Vangheluwe
De voorbije maanden is Vlaanderen en de Kerk zwart-wit gaan denken: daders of slachtoffers.
Nog nooit met pedofilie te maken gehad hebben maakt je al verdacht.
Daarbij wordt wel vergeten dat pedofilie moet gezien worden binnen een tijd- en plaatsgebonden cultuur. Wat we vandaag niet dulden was ooit gewoon of werd zelfs gepropageerd. En fout handelen tegenover een minderjarige kan op zoveel andere manieren dan via de weg van de seksualiteit.
Daarbij wordt ook vergeten dat pedofilie zoveel ladingen dekt. Naast het optreden met geweld (natuurlijk nooit goed te keuren) heb je immers ook de homoverliefdheid die tot handelen evolueert en waarbij het slachtoffer eerder een uitverkozen jonge god is tot die zich bewust wordt van wat er gebeurt, de volwassene afdankt en hem met chantage in de greep houdt.
De commissie legt er de nadruk op dat ze begin april klaar wil zijn met haar werk en rapport wil uitbrengen voor de verjaardag (23 april) van het ontslag van Mgr Vangheluwe.
Ik geef ze het voordeel van de twijfel. Misschien betekent het voor hen niet meer dan zo maar een datum. Maar voor wie al het goede van Mgr Vangheluwe niet vergeten is zou het wel klinken alsof ze de man nog maar eens willen afmaken, nu eens niet in de media, maar in een volksgerecht.
Straks is het Kerstmis.
De Kerk zal over vrede spreken. En ik vraag de bisschoppen waar hun vrede was deze zomer. Ik hoop geen verhaal te horen over asielzoekers en geen plaats in de herberg. Want net zij hadden geen plaats voor een van de hunnen: Roger Vangheluwe.
Maar lees hier geen bitterheid in en herinner u met mij de woorden van de kardinaal: Je moet de zondaar niet met zijn zonden vereenzelvigen want hij is nog altijd meer dan dat.
Ik nodig Vlaanderen en de Kerk uit om zich ook de woorden van Mgr Roger Vangheluwe te herinneren in zijn paashomilie van 2006: Leef! Kies voor het leven!.
Leef! Kies voor het leven!.
Maak die keuze in je hart; schenk die keuze aan wie je dierbaar is en aan wie je vreemd is.
Dan zal het volksgerecht veranderd zijn in een volk dat recht spreekt.
Het verborgene: die zo vreemde woorden in de verklaring die werd voorgelezen op 11 september, uren nadat (!) Mgr Vangheluwe uit Westvleteren vertrokken was.
Verborgen, maar geen woord over geborgenheid en leven.
Zo vele vragen en gissingen bij de zoektocht naar een plek.
Maar waar bleven de vragen naar het hart van een mens?
Wie Mgr Vangheluwe dierbaar is en van hem houdt gaat niet op zoek naar een plek.
Voor hen is hij altijd aanwezig; in hun hart en in hun gebed.
Geen herinnering aan een episcopaat, maar zijn leven ook nu nog steeds een teken van hoop.
Hoe vaak heb ik de voorbije maanden al gedacht aan de uitzending van Phara op 4 februari van dit jaar. Mgr Vangheluwe was er n.a.v. zijn jubileum. Misschien het laatste tv-optreden uit zijn episcopaat. Tegenover hem zat Steven Laureys (een dorpsgenoot van me), de neuroloog met zijn spectaculaire resultaten in de behandeling van comapatiënten. Twee mannen die elk op hun terrein het leven van een medemens in de hand houden.
Veronderstel nu eens dat op een dag aan het licht komt dat diezelfde Steven in zijn verleden strafbare (nu verjaarde) feiten begaan heeft en misschien een leven geschaad heeft terwijl hij anderzijds bezig was voor zo velen het leven weer zinvol te maken
Hoe velen zouden een behandeling door Steven Laureys daarom weigeren wetend dat de man al zo lang een nieuwe weg is ingeslagen???
Juist: ik wil ze te eten geven!
Maar bij Roger Vangheluwe was zelfs een ontslag niet genoeg en hem werd zelfs de geborgenheid van de abdij niet gegund!
En neen, ik heb geen antwoord op je waarom.
Het verborgene, woorden die in mijn hart een eigen leven gingen leiden en waarmee ik mezelf in vraag ging stellen.
Verborgen zou voor mij het contact met mijn dierbaren kwijt zijn; ervaren dat de wereld me niet meer ziet als een vrouw, een kerkhistorica, een bibliothecaris, de adoptief-oma van de kindjes.
Verborgen zou voor mij geen plaats zijn, maar een fundamentele eenzaamheid; mijn verleden me afgenomen door de wereld; mijn toekomst een vraagteken; alleen het naakte ik nog over.
Die eenzaamheid zullen we allemaal kennen op het uur van onze dood. Maar wat doe ik met dat gevoel in het leven van elke dag?
Elke dag word ik uitgedaagd tot leven en tot geluk. En elk ogenblik kan ook het laatste zijn.
Hoe kom ik toe aan het vertrouwen dat mijn leven de moeite waard blijft voor God en dat mijn toekomst goed ligt in Gods handen???
Zal ik maar beginnen met me getroost te voelen door de herinnering aan de ogen van jou, mijn vriend, die de mijnen zochten en aan de glimlach op je gezicht?
Welke verjaardag zal hij kennen? Zullen er mensen bij hem zijn die hem graag zien en die blij zijn om zijn leven?
Misschien vraag jij je wel af waar hij nu is. Doe dat niet ook al mis je hem nog zo erg. Voor wie echt om hem geeft zal hij nooit ver weg zijn.
Roger Vangheluwe heeft al zoveel gegeven. Er zijn die mooie herinneringen aan de voorbije jaren. Er zijn zijn teksten en de filmfragmenten van zijn optreden. En er is vooral die boodschap van zingeving aan het leven, zijn mooiste cadeau...
Laat ons nu hem mee dragen Voor hem biddend en dankbaar over hem getuigend. Mijn grootste wens is: hem op een dag als een gelukkig man terug te zien.
Enkele dagen terug vroeg een vriend, niet-kerkganger, me om een definitie van Opus Dei. Mijn antwoord was: aan het kruis dat zij voeren zitten geen haken, maar ze zijn even dodelijk als zij die eens het hakenkruis voerden. Ik weet heel goed dat dit antwoord grof en ongenuanceerd was. Maar het was een heel duidelijk antwoord voor wie hier nooit van gehoord heeft.
Een groep die vertrekt van dezelde overtuiging als ikzelf; een groep die zelfs pauselijke goedkeuring heeft. Waarom kan ik me daartegen zo hard uitspreken? Omdat ze niet van het gewone kerkvolk te onderscheiden zijn voor het te laat is. Geen kentekens, bijna ondergronds. Omdat ze zich richten op kapitaal, kennis, sociale status, machtsfuncties. Een universiteit hun groot wervingsterrein. Vooral omdat ik de mij zo nodige vrijheid van denken bij hen niet terug kan vinden . De laatste jaren verdween Opus Dei zo wat uit de publieke belangstelling. Maar daarom zijn ze nog niet weg. Laat mij hopen dat Vlaanderen nooit meer blindelings het bevel van een "leider" zal volgen en altijd de moed zal opbrengen om zich een eigen mening te vormen.
Geloven is voor mij net de tegenstelling van een bevel gehoorzamen. Ik heb de vrijheid om gegrepen te worden door de persoon van Jezus; om wat Hem bezielde toe te passen in het eigen leven. Eens gegrepen, nog enkel de dankbaarheid voor die diepe zingeving en het respect voor het gegeven leven, het respect voor elke medemens. "Graag zien" de grote leidraad...
Daarnet in het journaal van 13u werd het bericht bekend dat de woordvoerder van Mgr Leonard, Jurgen Mettepenningen, ontslag neemt en wel met directe ingang. Proficiat voor de moed en de duidelijke houding, meneer Mettepenningen! U heeft de laatste weken blijk gegeven van grote professionaliteit zonder zich als slaafse volgeling op te stellen. Een man met dergelijke positie die een overtuiging heeft en de moed opbrengt om daar ook de gevolgen uit te trekken, die kunnen we vandaag meer dan ooit gebruiken in de Kerk.
De Kerk van Mgr Leonard is niet mijn Kerk. Ik vind bij hem geen "God die van de mensen houdt". Hij mag, zeker privé, zeggen wat hij wil. Maar wanneer hij zich -onterecht!- opstelt als "de baas van de Kerk in Vlaanderen" en zeker wanneer er dan nog mensen gevonden worden om hem te gaan toejuichen, dan word ik bang. Blijkbaar weet de aartsbisschop, een man die wij hier niet gewild hebben, heel goed wat "machtsmisbruik" is. Maar er is in Vlaanderen ook een Kerk van een liefdevolle God, een Kerk waar mensen met mededogen met elkaar omgaan. Gelukkig!
Ik hoop dat nog vele anderen het voorbeeld van deze moedige woordvoerder zullen volgen. We hebben in Vlaanderen echt geen nood aan een strijd of een polarisatie. Maar mensen die de vrijheid van denken kennen en oprecht voor hun mening durven uitkomen daar hebben we wel behoefte aan.
Vrijheid van denken: voor mij de verplichting om de talenten mij gegeven te gebruiken in respect voor het leven, voor het leven van anderen, voor het eigen leven.
Zou hij het kunnen opbrengen, Leonard, om tot Kerstmis niet meer met de pers te praten? Laat ons hopen! Wij moeten die man niet! Hij heeft niets te maken met het beeld van een God die van ons mensen houdt.
Hij verschijnt ten tonele en enkele weken later "pakt" hij al Mgr Vangheluwe. Leonard presenteert zich als de baas van de Belgische Kerk. Een straffende baas op zoek naar verklikkers. Een baas van zonde en straf. Zorg voor slachtoffers het zoethoudertje voor zijn heksenjacht terwijl hij zelf rustig nieuwe, andersoortige slachtoffers maakt. Zonde ook bij de holebi's, bij de mensen die via IVF een kindje krijgen, bij mensen met aids.
Dat Leonard schandalige onzin uitkraamt vind ik niet het ergste. Maar dat Vlaanderen, de bisschoppen voorop, zich niet massaal en radikaal tegen deze man verzetten en gewoon hun "Kerk in crisis" boven water trachten te houden, dat maakt me bang. Hun zwijgen geeft Leonard macht. Gelukkig hoorden we vandaag Rik Torfs: "Er zou misschien een petitie moeten uitgaan van het Interdiocesaans Pastoraal Beraad of een andere vertegenwoordigende instantie die zegt: dit kan niet meer, de kerk van Léonard is niet de enige kerk"
Het is niet omdat gebeurtenissen in een bepaalde volgorde gebeuren dat ze ook een oorzakelijk verband hebben. Maar ik krijg het rijtje maar niet uit mijn gedachten: de commissie bestaat al jaren zonder dat we iets horen; Leonard duikt op en pakt R.Vangheluwe, gevolgd door zoveel anderen; het gerecht pakt op een dubieuze manier de dossiers van de commissie (ook het dossier Vangheluwe!); de commissie stapt op. Opdracht volbracht misschien?
Leonard en zijn "getrouwen" maken me bang. Dit gaat in se niet over seksueel misbruik van kinderen. Evenmin als de Jodenvervolging in se over hun Joods geloof ging. En weer zwijgt het volk. Want "wat kan ik daaraan doen?"
Maar de concentratiekampen werden ook niet op 10 mei 1940 gebouwd.
