In De Standaard van vandaag doet ene Guinevere Claeys haar best om weer maar eens geniepig naar Mgr Vangheluwe uit te halen. "Zoek de bisschop!" brengt geen nieuwsfeiten en is slechts een aanloop om de wens een mensenleven uit te gommen in stand te houden: "welke zinnige epiloog kan de banneling nog schrijven aan zijn leven? Vierenzeventig wordt hij straks. Dat wordt nog reppen met die rozenkransen. Als hij het zelf al een witwaspoging waard zou vinden. De winter wordt koud voor de monseigneur. Die van zijn leven ook."
Zit schrijfster van dit artikel misschien te wachten op de dood van Roger Vangheluwe? En hoor ik in die woorden niet de mogelijkheid dat de man misschien wel op een dag over de streep getrokken wordt, het leed niet meer aankan en tot zelfdoding zal overgaan? Bekommernis om het lot van Mgr kan ik er zeker niet in vinden.
We zijn nu bijna 6 maanden na het ontslag van Roger Vangheluwe als 25ste bisschop van Brugge. Hij werd volkomen ten onrechte voor de commissie Adriaenssens gebracht. Het ging immers niet om een pastorale, maar om een familiale relatie. Zowel voor het kerkelijk als voor het burgerlijk recht waren de feiten verjaard en kon hij vrijuit gaan. Hij werd niet ontslagen, maar bood zelf zijn ontslag aan. In een onnodige(?) persconferentie trad Mgr Leonard naar voor als de baas over zijn collega-bisschop. Ten onrechte. En weer eens onterecht, want zonder gezag, wil de aartsbisschop Mgr Vangheluwe bannen uit elke publieke liturgische viering.
Aangeklaagd voor verjaarde feiten, publiek vernederd en tot verpersoonlijking gemaakt van alle misbruik in de Kerk... Maar Roger Vangheluwe kreeg geen enkele verdediging. Gelukkig was er de abt van Westvleteren die het zijn "evangelische plicht" vond om "een mens in nood" onderdak te verlenen. Voor zo lang Vlaanderen het toestond. Want de jacht op een mens was geopend.
Het Vlaanderen dat ik de voorbije maanden gehoord en gelezen heb is om bang van te zijn en de kerk die dit toegelaten heeft is om me voor te schamen. Ik heb weer de vertrokken gezichten gezien van de krijsende massa toen Dutroux de trappen opgeleid werd en de inquisitie zie ik elke dag dichter voor de deur staan. Velen in Vlaanderen veroordelen Mgr Vangheluwe echter niet maar suggereren toch dat hij pas in het buitenland tot rust zal kunnen komen. Ik hoor ze spreken over het risico dat de bisschop herkend zal worden door een op wraak beluste tegenstander en gevaar zal lopen. Die mogelijkheid bestaat natuurlijk. Maar daar komt jouw en mijn verantwoordelijkheid kijken. Wij, de mensen die goede herinneringen hebben aan en geïnspireerd werden door de bisschop, moeten hem en elkaar steunen en beschermen. Hem naar het buitenland laten vertrekken betekent niet de moed hebben om je nek uit te steken voor een medemens. Het betekent een mens aan zijn lot overlaten om jezelf uit de wind te houden. Is de Barmhartige Samaritaan vandaag van parabel tot illusie verworden misschien?
Als historica heb ik geleerd verder te kijken dan de feiten; naar verbanden te zoeken en naar het waarom te vragen.
Hoe kan ik aan misbruik/machtsmisbruik denken in een periode van de pas verworven seksuele vrijheid? Hoe kan het dat een kind een benadering dat het niet zelf wenst toelaat in een periode waar gezag totaal in vraag gesteld werd? Hoe zoekt een priester zijn genot bij een kind in een periode dat de celibaatsverplichting het hot item binnen de kerk was en een vriendin/vriend hebben helemaal geen uitzondering? Al deze vragen zijn niet te beantwoorden door naar een individueel falen te verwijzen. Een mens is geen eiland!
Waarom wordt Mgr Vangheluwe aangeklaagd in de lente van 2010; nadat de fouten een generatie terug gestopt waren; nadat het betalen van het geld al van vorig jaar gestopt was? Waarom nu en niet veel vroeger of pas na zijn emeritaat? Waarom krijgt de commissie Adriaenssens plots in 2010 zoveel klachten binnen terwijl de commissie al jaren voordien bestond? Ik weet het niet. En ik durf het niet aan te vermoeden dat de inquisitie niet meer aan de deur maar binnen in huis zou staan.
Maar ik weet wel dat ik mezelf mede-schuldig acht dat hier of daar iets van dit alles kon gebeuren; schuldig door te zwijgen. In 1970 leverde ik een licentiaatsverhandeling in over de veralgemening van het verplicht priestercelibaat in de Middeleeuwen. In de rand van dit onderzoek vond ik heel wat materiaal dat sprak over de moeilijkheid dat kerk en samenleving heeft om verantwoord met seksualiteit om te gaan. Materiaal dat verder ging dan de Middeleeuwen en ook op de laatste decennia van de 20ste eeuw van toepassing was. Ik had de Middeleeuwen kunnen verlaten en mijn onderzoek verder zetten. Ik had ten laatste in 1972 met een document kunnen komen dat via seminarie of bisdom priesters had kunnen bereiken en misschien kunnen behoeden voor falen.
Ik heb geen idee of mijn studie echt verschil zou gemaakt hebben. En "indien" is geen werkmethode voor een historica. Maar het is een feit dat ik heb gezwegen. Het verleden is onveranderbaar. De echte zin van geschiedschrijving is elke dag opnieuw kiezen voor morgen.
Eerst moest Mgr Vangheluwe tot zwijgen gebracht worden; Daarna was de zo rechtschapen aartsbisschop tegen IVF Tegen homoseksualiteit En nu is aids een soort rechtvaardigheid...
Mgr Leonard, iedereen heeft recht op vrije meningsuiting; ook u. Maar u schijnt geen weet te hebben van een God van liefde, Van een God voor wie een mensenleven uniek en onvervangbaar is. Jammer voor u. Want ik gunde zelfs u die God. Maar indien er een mens in Vlaanderen is die dit jaar de kerk al schade toegebracht heeft dan is u dat wel.
Ik ken geen wraakgevoelens; ook niet tegenover u. Ik gun u het leven en hoop dat u nog in de spiegel kan kijken. Maar dankbaar, neen, dat ben ik u niet!
