++++++++++++++++++++++++++++AVDEYNDE++++++++++++++++++++++++

Postuurkanaries wassen

Als we naar de show trekken met onze kanaries willen we dat ze er op hun paasbest uitzien en dus gaan we de vogels gaan wassen. Men kan de vogels een badgelegenheid aanbieden en dan gaan ze er zelf voor zorgen dat hun veren er weer zuiver uitzien door veelvuldig te plonsen in het water. Een andere manier is dat we de vogels handmatig gaan wassen, vraag het maar eens aan liefhebbers van witte kleurkanaries wat voor een werk dit is. Ook kan men er voor kiezen om de vogels  nat te spuiten bv. met een plantenspuit, welke methode men ook gaat gebruiken als de vogel zijn veren maar zuiver zijn als ze naar de show vertrekken.

Net als bij eivoer maken is ook het wassen of baden van de vogels vaak onderwerp van een individuele werkwijze(ritueel) gekoppeld aan de meest uiteenlopende producten die men aan het water gaat toevoegen. Als we de definitie van wassen eens van dichterbij gaan bekijken dan gaat het over “ iets veelvuldig spoelen met water met als opzet het vuil weg te spoelen”.

Simpel als pompwater was het niet dat er bij onze vogels een addertje onder het gras zit, namelijk dat bij het verzorgen van zijn verenkleed hij deze veren gaat bedekken met een dun laagje vetachtige  substantie die word afgescheiden door de stuitklier. Hij doet dit in de eerste plaats om ze waterafstotend te maken zodat hij bij regen niet nat zou worden tot op zijn lichaam, wat bij koude  tot zijn dood zou lijden door onderkoeling.

Zoals iedereen weet kan men in normale omstandigheden  vet niet oplossen in water, herinner u de les chemie uit het middelbaar welke handelde over polaire en apolaire stoffen. In ons verhaal zijn de veren apolair dus niet wateroplosbaar. Men kan nu via allerhande toevoegingen deze twee proberen te verzoenen, de meest gekende is de gewone zeep  en al zijn afgeleiden. Zeep gaat er bij het wassen van uw handen namelijk voor zorgen dat een dun laagje huidsmeer gaat oplossen en alzo het daarin opgestapeld vuil kan worden weggespoeld met water. Ook bij onze vogels gaat zeep en al zijn afgeleiden het vet oplossen dat de vogel op zijn veren aanbracht en samen met dit vet het aanwezige vuil wegspoelen met water.

In de natuur gaan de vogels zich wassen met regenwater als dit beschikbaar is, ze zoeken plassen op en nemen een uitgebreid bad. In normale omstandigheden zijn ze in verhouding tot onze kanaries dan ook nooit vuil, op een vuil schaal van 10 is een vogel levend in de vrije natuur bedeeld met 1 en onze kanarie in een gesloten volières met 10. Hoe dat dan wel komt dat onze kanaries zo vuil zijn? De grootste boosdoener is het stof dat in dichte wolken rond dwarrelt in de vogelkamer en alles met een laagje vuiligheid bedekt, zo ook onze vogels. Op de ietwat vettige dekveren en pennen gaat dit vuil dan ook kleven als een vlieg op een vliegenvanger en bij elke poetsbeurt gaat de kanarie dit nog dieper in zijn verenkleed drijven. Men kan hier op anticiperen door een goede luchtcirculatie naar buiten te voorzien  een natuurlijke met verluchtingsroosters is niet slecht maar een geforceerde met een ventilator is efficiënter aangezien men hier een actieve verwijdering krijgt van ronddwarrelend stof. Men kan ook allerhande en soms erg dure toestellen plaatsen met een ioniserende werking, men kan er van uitgaan dat deze toestellen geladen ionen in de lucht brengen. Maar of deze ionen de vooropgestelde voordelen gaan bieden die men deze toedient is wat anders. Wat men er niet bij verteld  maar wel in de kleine lettertjes staat vermeld is dat deze toestellen ozon produceren één niet zo onschuldig iets en reeds schadelijk bij lage concentraties. De wereld gezondheid organisatie adviseert deze toestellen enkel te gebruiken in plaatsen waar geen mensen aanwezig zijn tijdens hun werking. Een handige Harry kan zelf een goedkoop en goed werkende luchtzuivering installatie maken, al wat men nodig heeft is een ventilator wat meubelplaat en wat luchtfilter doek voor de dampkap hoe het er uit ziet staat op de foto’s.     

Hoe kan men dit vuil en vet dan best verwijderen uit de bevedering? Nog eens terug naar de les chemie waar we leerden dat water alles kan oplossen wat van polaire oorsprong is maar moeilijk of  niet als iets van apolaire oorsprong is. De sleutel tot de verzoening van deze twee tegengestelde zit hem in een emulgator dit is een raar beestje met een kopje dat graag in een waterige(polair) omgeving verblijft  en een vettig staartje (apolair) dat graag in een vettige omgeving verblijft.  

Bijna alle middelen om onze vogels mee te wassen werken volgens deze methode en zijn dus emulgatoren op de ene of andere manier. Ons leven en voeding  zit vol met emulgatoren een mooi   voorbeeld is mayonaise, er al eens bij stil gestaan hoe het komt dat de eidooier die voor 1/3 vol met vetten zit er in slaagt van op te lossen in water? Wel een eidooier bevat veel lecithine en laat dit nu juist ook een emulgator zijn, dit lecithine zal er voor zorgen dat het vet van de dooier kan oplossen in water en dat  het waterige gedeelte zijnde 2/3 van het ei in de olie kan oplossen die men toevoegt om mayonaise te bekomen. Verder zijn er nog enkele methoden om vet gemakkelijker te laten oplossen in water. Nog een voorbeeld uit de keuken is hoe het komt dat een goede kippensoep in koude toestand aan de oppervlakte vol met vetogen zal liggen, en eens  ze is opgewarmde deze  gaan oplossen? Wel ja ook warmte wat eigenlijk niets anders is dan energie die men toevoegt aan de kippensoep zal er voor zorgen dat vet beter gaat oplossen in water. Dat warmte een extra hulpmiddel is bij het verwijderen van vetten verklaard ook dat men de vaat  makkelijker kan doen met warm water dan met koud water

Genoeg chemie nu de directe toepassing van dit alles bij het wassen of baden van postuurvogels, ik spreek hier bewust van postuurvogels, veel is vergelijkbaar met kleurkanaries of andere vogelsoorten maar niet alles. Een aantal postuurrassen bezitten een ietwat andere veder structuur, denken we maar aan de frisé kanaries, deze ietwat afwijkende veder structuur gaan we later nog eens wat nader onder de loep nemen.

We weten nu dat warm water beter gaat toelaten dat onze vogels er netjes uitzien na een bad wel opletten dat het nooit te warm is zodat ze zich verbranden. De beste temperatuur licht ergens tussen 36°C tot 38°C met een absolute 40°C als bovengrens nooit warmer.

Als we de vogels gaan benevelen met een plantenspuit mag de temperatuur van het water wel hoger zijn zelfs tot 60° C, door de nevel vorming zal de temperatuur dalen voor hij de vogel bereikt. Hoe komt het nu dat als men de vogels herhaald gaat benevelen ze strakker in het pak komen en hoe vaker men dit doet hoe strakker? Wel het antwoord zit hem in het gedrag van de vogel, steeds als men hem beneveld zal hij zijn veren gaan oppoetsen en let maar eens op hij zal hierbij regelmatig eens gaan rommelen in de veren van zijn stuit juist ja hij gaat de stuitklier activeren om voor meer afscheiding te zorgen wat de bevedering ten goede komt.

Met zuiver regenwater kan een kanarie zich nooit te vaak wassen al is dit meerdere keren per dag dat hij een plonsje neemt. Als men te vaak van wat dan ook gaat toevoegen aan het badwater om de beschermende vetlaag en het vuil dat er zich in bevind op te lossen en weg te spoelen uit zijn veren komt men al snel met een te losse bevedering thuis.

Een vogel in blakende conditie zal zich bij het wassen zelden nat maken tot in zijn donsveren hij zal enkel dekveren en slag-  staartpennen nat maken. Ook zal hij zijn donsveren niet gaan beschermen met afscheiding uit de stuitklier. Donsveren dienen als isolatie voor de vogel en net als veel isolatiemateriaal is de werking te verklaren door het vast houden van lucht. Donsveren die vettig  zijn gaan hun werking verliezen aangezien ze geen lucht meer kunnen vasthouden zelfs bij watervogels is deze werking nodig om op temperatuur te kunnen blijven. Hoe die deze donsveren dan wel beschermen en waterafstotend maken? Ooit al gehoord van poederdonsveren? Juist ja dit zijn donsveren die continu groeien en niet worden gewisseld tijdens de rui de uiteinden hiervan degenereren tot een talkachtig poeder dat er gaat voor zorgen dat ook zijn donsveren in goede conditie blijven en hun taak van isolatielaag kunnen vervullen. Wie ooit een duif in zijn handen heeft genomen kan van dit poeder meespreken uw handen voelen vettig aan en op donkere kleding ziet men dit poeder direct aftekenen, ook als  een vogel tegen een glasoppervlakte vliegt tekent zijn silhouet zich af met dit poeder.

Wie wenst dat zijn vogels bij het baden tot in hun dons bevedering gaan nat worden, of met andere woorden tot op zijn naakt lichaam moet er voor zorgen dat hij een middel gaat toevoegen dat tot de oppervlakte-actieve stoffen behoord. Nu behoren bijna alle middelen om toe te voegen aan badwater voor vogels tot deze groep net als zeep, detergent waspoeders of ontvetters . Er zijn er echter een aantal (TCP anticeptic liquid, F10 SC  Veterinary Disinfectant) met een erg sterk penetrerende werking die onmiddellijk gaan doordringen tot de dons bevedering. Aangezien de vogel maar relatief kort zal verblijven in het badwater zijn het deze die men zal moeten toepassen om een kletsnatte vogel te bekomen bij het wassen. De vraag die men zich kan stellen is of het noodzakelijk is dat men de dons bevedering mee gaat wassen en uitspoelen om zuivere vogels te bekomen?

Wat kunnen we nu best toevoegen aan ons badwater? Badzout, Birdyl of Plumspray of nog wat anders? Buiten het TT- seizoen maakt het niet zo veel uit elk product heeft zijn voor of nadelen wel niet alles geloven wat men belooft op de verpakking. Zo bestaat badzout voor 99% uit gewoon zout wat men ook mag beloven, buiten de kleur en het lekker geurtje is er weinig verschil met keukenzout. Ook de belofte van een sterke en glanzende bevedering moet men met een korrel zout nemen  de sterkte van de bevedering zal bepaald worden door de bouwstenen tijdens de ontwikkeling van de veer. De glans op de bevedering heeft te maken met de conditionele gesteldheid van de vogel en is een gevolg van het oppoetsen van zijn veren en het beschermen met afscheiding uit de stuitklier.

Nog enkele zaken die deze middelen beloven doet mij de wenkbrauwen fronsen even een opsomming van voordelen die bij toevoeging van deze middelen te verwachten zijn.

Het wisselen van veren zou versneld worden en een snelle en probleemloze rui is te verwachten?

Ik dacht dat de rui een hormonaal gestuurd proces was onder invloed van de beschikbare daglengte, en dat veren worden opgebouwd uit keratine een eiwit dat de vogel opneemt via de voeding?  

Huidschilfers en stof worden snel en veilig verwijderd bij toevoeging van deze middelen.

  Daarom is het dat vogels in de vrije natuur vol huidschilfers en stof zitten omdat ze deze middelen niet gebruiken, net als kippen die nooit een bad nemen?

Mijten allerhande worden voorkomen bij toevoegen van deze middelen aan het badwater?

Spijtig dat  we daar niet eerder van op de hoogte werden gesteld !! maar nu we het weten is het laatste uur van alle bloed of zwarte luizen geslagen? De werkelijkheid is dat zelfs de bij duiven vaak voorkomende lange luizen en de schachtmijt welke zich ophouden in de slagpennen en dus telkens mee in het badwater gaan zich van al die middelen geen jota aantrekken.

Gewoon  product  X toevoegen aan het badwater  en de veren zullen weer gaan glanzen?

De veren gaan weer glanzen van de wasachtige afscheiding uit de stuitklier die de vogel na een bad zal aanbrengen. Bij het lichtjes herhaald  benevelen van de vogels soms dagen na elkaar met de plantenspuit met als doel de bevedering beter te laten aansluiten hoeft men zelfs niets toe te voegen wanneer men regenwater gebruikt. Het is zelfs uit den boze om welk middel dan ook dat de wasachtige beschermlaag gaat aantasten toe te voegen . Het bekomen effect is niet het gevolg van het middel dat men toevoegde aan de plantenspuit maar het gevolg dat de vogel daar gaat poetsen waar hij beneveld word en daar de wasachtige substantie herhaald gaat aanbrengen.

Wat een lang verhaal ik zal maar stoppen, de moraal van het verhaal? Wel net als bij het maken van eivoer als je er een goed gevoel bij hebt en de vogels doen het goed niets van dit alles aantrekken en rustig uw ding doen.

Postscriptum.

Ik zal nog even toelichten hoe ik het dan wel doe bij men bultjes, eerst nog even vermelden dat de huidige bult in zijn voorvaderen ergens over zuiderse frisé is gekomen en dat vinden we nog altijd terug in de structuur van zijn veren.

Drie dagen voor ze op de show voor de keurmeesters hun opwachting dienen te maken krijgen al men bultjes een bad, de voorbereiding van dit bad begint de dag er voor door het benodigde regenwater te koken.

Het batwater dat ik ze aanbied bestaat uit gekookt regenwater, op twee liter water voeg ik ½ koffielepel glycerine  en ½ koffielepel TCP toe en twee soeplepels Serinol, mengen en klaar is hun badwater. Wie zich niet zelf gaat wassen ga ik  goed nat spuiten en de TCP gaat er voor zorgen dat ze nat worden tot op hun bloot velletje

De dag er na ga ik ze benevelen met de plantenspuit het water hierin is opgewarmd en  gekookt regenwater met een toevoeging van ½ koffielepel Serinol op 1 liter en zonder TCP. De bedoeling van dit lichtjes  benevelen is dat ze hun veren extra gaan poetsen en wat extra wasachtige substantie gaan aanbrengen uit de stuitklier.

Zitten na deze werkwijze de bultjes op de dag van de inkorving nog te los wat zelden voorkomt dan ga ik ze in de morgen nogmaals plaatselijk benevelen daar waar ze te los zitten, en weer gaan ze daar extra poetsen. Als ze blijven los zitten zijn ze  niet meer  in conditie,  wat kan na veelvuldig showen of zijn ze plat gewassen en is alle fut uit de veren.

Nog een opmerking hoe raar het ook mag voorkomen maar bij mij zitten de kweekvogels bijna gans het jaar in een buitenvlucht, en raar maar waar hier kan men nooit eentje vinden met een losse bevedering hoe slecht ze ook van kwaliteit mag zijn. Wassen doen ze zich buiten de keren dat ik hen een bad aanbied op het ritme van de regenbuien die overkomen en soms zie ik dezelfde vogel op één dag tot drie maal toe een regen douche nemen. Plaats ik een bultje met een wat losse slecht sluitende bevedering 14 dagen in deze vlucht dan kent ge hem niet meer terug zo strak in het pak. Hoe dit dan wel komt? Wel ze zitten bijna gans de dag buiten, weg van al dat stof dat binnen in de kweekkamer aanwezig is, en tijdens de nacht  als ze binnen slapen vliegt er geen stof rond simpel en zo zuiver als pompwater.