Traces Of World War I & II

Franse nationale begraafplaats Notre-Dame-de-Lorette

De heuvel van Notre-Dame-de-Lorette is een heuvelrug die in west-oostrichting van het bos van Bouvigny loopt tot ten noorden van Souchez. Net als de heuvelrug van Vimy, verder oostwaarts in het verlengde, steekt de heuvelrug uit boven de vlakte van Lens in het noordoosten. De noordelijke hellingen zijn relatief zacht, terwijl de heuvel in het zuiden een relatief ruwe flank heeft, met een vijftal steile uitlopers. Op het plateau van deze heuvel, zo'n 165 meter boven zeeniveau, was in 1727 en kapel opgericht door schilder Florent Guibert na zijn bezoek aan het Italiaanse bedevaartsoord Loreto. Zo staat op de 18de-eeuwse Cassinikaart de kapel aangeduid als N.D. de Lorette. Na de Franse Revolutie werd de kapel in 1794 vernield. In 1815 werd de kapel herbouwd en in 1870 zelfs vergroot tot kerk. De plaats was lokaal een bedevaartsoord geworden. In de Eerste Wereldoorlog was de strategische hoogte bij de Race naar de Zee in het begin van de oorlog in Duitse handen gevallen. Het Franse 10de Leger bleef echter proberen het plateau weer in te nemen. Er werd zwaar gestreden om de vijf zuidelijke uitlopers in te nemen. Deze werden van west naar oost de Éperon Mathis, de Grand Éperon, de Éperon des Arabes, de Éperon de la Blanche Voile en de Éperon de Souchez genoemd en werden door de Duitsers stevig verdedigd. In de winter van 1914-1915 konden de Fransen onder leiding van generaal Maistre de eerste uitloper bezetten.

Op 15 maart 1915 konden ze de Grand Éperon innemen en de volgende maanden ook de derde uitloper. Op 9 mei 1915 begon de Tweede Slag om Artois, waarbij de Fransen probeerden de Duitsers terug te drijven uit de streek. Men probeerde onder meer de heuvelrug van Vimy, iets verder oostwaarts, te heroveren en ook de hoogte van Notre-Dame-de-Lorette wilde men terugnemen. Hiervoor moesten de laatste twee uitlopers worden veroverd en vervolgens de top van de heuvel, waar zich de kapel bevond. Men kreeg er echter te maken met een sterk uitgebouwde Duitse defensie, bestaande uit meerdere linies loopgraven, ijzerdraad en Friese ruiters, geflankeerd door mitrailleurs en fortjes. Van 9 tot 12 mei slaagden de Fransen er in de kapel te bereiken, na een strijd met zware verliezen. Men had echter nog steeds niet het hele heuvelmassief heroverd en de Duitsers behielden nog steeds verschillende posities. Het duurde tot 22 mei eer het massief door de Fransen was ingenomen. In het voorbije jaar waren zo'n 100.000 doden gevallen in de gevechten om de heuvel van Notre-Dame de Lorette. De Tweede Slag om Arras bleef door de Duitsers de Lorettoschlacht genoemd worden.

Het licht van de toren is op kilometers afstand te zien. Een erewacht van vrijwilligers ontvangt sinds 1920 de bezoekers en onderhoudt elke zondag de eeuwige vlam.

Ruïnes van de kerk van Ablain-Saint-Nazaire

Ablain-Saint-Nazaire telt twee kerken. De hoofdkerk in het centrum van dit dorp van ongeveer tweeduizend inwoners - de Nieuwe Kerk - dateert uit de periode tussen de twee wereldoorlogen. Aan de oostelijke rand van het dorp staat de Oude Kerk, een ruïne. Deze kerk, gewijd aan de heilige Nazarius (Nazaire), was ooit een hoog gotisch meesterwerk van Jacques Le Caron de architect van de top van het belfort van Arras en werd in de zestiende eeuw gebouwd door Charles de Bourbon-Carency. Zijn dochter zou haar genezing aan Nazarius te danken hebben. Ablain heeft een zeer strategische ligging aan de voet van de hoogvlakte van Notre-Dame-de-Lorette. In 1914 nemen de Duitsers het plaatsje in. De Franse troepen proberen onophoudelijk door te breken naar de punt van Notre-Dame-de-Lorette die - met de heuvelrug van Vimy uitzicht biedt op Arras, Lens en de mijnstreek. Na een bommenregen van zes dagen gaan de Fransen op 9 mei 1915 over op de aanval. Het lukt hen om de Duitse linies te doorbreken, zonder echter te kunnen profiteren van deze gunstige positie. Na twee weken van onophoudelijke, wrede gevechten en het verlies van 102.000 man blijft de heuvelrug van Vimy nog steeds buiten hun bereik. De dorpen Carency en Ablain, tegelijk met Lorette overwonnen, zijn volledig verwoest, met inbegrip van de kerk Saint-Nazaire. De Commissie voor Historische Monumenten die deze kerk in 1908 op de monumentenlijst plaatste, besluit aan het eind van de oorlog de kerk niet te herbouwen: Deze aangrijpende ruïnes dienen bewaard te blijven als getuige van het Duitse vandalisme. De inwoners van Ablain kunnen bij hoog en laag beweren dat de kerk verwoest is door Frans geschut, de overheid weigert voor de restauratiekosten van de verwoeste kerk op te draaien. In 1922 besluit de gemeente tot de bouw van een kerk tegenover het gemeentehuis. Tot 1932, tijdens de bouw van deze kerk, wordt de mis gehouden in een door de Canadezen ter beschikking gestelde barak.

Belgische militaire begraafplaats van Adinkerke

De Belgische militaire begraafplaats van Adinkerke is een militaire begraafplaats aan de Heldenweg in het Belgische dorp Adinkerke, een deelgemeente van De Panne. Ze ligt achter de Sint-Audomaruskerk. Deze Belgische militaire begraafplaats heeft een oppervlakte van 101 are waarop 1.783 graven liggen uit de Eerste Wereldoorlog. Daarbij zijn er 67 van Britse soldaten die bij de Commonwealth War Graves Commission geregistreerd staan onder Adinkerke Military Cemetery. Een Franse militair ligt op verzoek van zijn nabestaanden onder een Belgische grafsteen. De soldaten die hier liggen zijn overleden in het militair hospitaal L'Océan. Halverwege de jaren 20 werden de uniforme Belgische grafstenen ingevoerd. In 1925 werden 130 Vlaamse heldenhuldezerken verbrijzeld en vervangen. De verbrijzelde stukjes zijn verwerkt in de bestratingen van het kerkhof. De begraafplaats werd in 2008 als monument beschermd.