Zantvoorde British Cemetery

Op 30 oktober 1914 was Zandvoorde in handen van de 1st en 2nd Life Guards, in totaal 300 à 400 man. In het kader van de Eerste Slag om Ieper, en meerbepaald de Slag bij Geluveld, werd het gedurende een uur met zwaar geschut gebombardeerd en daarna ingenomen door de 39ste Duitse Divisie en 3 bijgevoegde bataljons. Het hele front van de 3rd Cavalry Division werd teruggedreven tot 'Klein Zillebeke Ridge'. Het was onmogelijk om het dorp te heroveren. Dit bleef in Duitse handen tot 28 september 1918. De begraafplaats werd na de oorlog aangelegd door de concentratie graven uit kleinere begraafplaatsen, Duitse Ehrenfriendhöfe in Komen, Wervik en Kruiseke en van hier en daar verspreide veldgraven. Zo komt het dat er slechts 448 militairen bij naam gekend zijn op een totaal van 1.583 hier begraven of bij naam herdacht. In de perken I, II en III gaan de graven vooral terug tot 1918, in de perken V en VI zijn er dat meestal uit 1914. Een groot deel stierven eind oktober 1914 in de hevige gevechten rond Zandvoorde, Zillebeke en Geluveld. De volgende begraafplaatsen werden ontruimd en naar hier overgebracht : * KRUISEECKE GERMAN CEMETERY, COMINES: in het N van het gehucht Kruiseke, de graven van 138 militairen van het Verenigd Koninkrijk, waarvan het merendeel stierf in oktober en november 1914. * WERVICQ GERMAN CEMETERY: ten N van de weg naar Comines (in België), de graven van 27 militairen van het Verenigd Koninkrijk. * WERVICQ ROAD GERMAN CEMETERY, COMINES (in België), de graven van 2 militairen van het Verenigd Koninkrijk en 1 van Canada. Het zaailand werd onteigend en het eerste graf werd er op 22 oktober 1919 aangelegd. In 1926 werd het terrein door de staat aangekocht. Ondertussen werden de houten kruisen door grafstenen vervangen en kreeg de begraafplaats zijn huidige uitzicht. Het ontwerp is van de architecten Charles Holden en Wiliam Cowlishaw. Er worden nu 1583 Commonwealthdoden uit W.O.I en 1 W.O.II herdacht. 2/3 daarvan zijn niet geïdentificeerd. Een 'Special memorial' werd opgericht voor een militair uit het Verenigd Koninkrijk "Believed to be buried in this cemetery". Andere 'special memorials' dragen de namen van 32 militairen uit het Verenigd Koninkrijk die begraven werden op 2 Duitse begraafplaatsen maar waarvan de graven niet meer gelokaliseerd konden worden. Volgens het huidige register gaat het om 441 geïdentificeerde en 1117 niet-geïdentificeerde doden uit het Verenigd Koninkrijk, 1 geïdentificeerde en 1 niet-geïdentificeerde dode uit Australië, 5 geïdentificeerde en 17 niet-geïdentificeerde doden uit Canada, 1 geïdentificeerde dode uit India en 1 geïdentificeerde dode Brit uit WOII.

Duitse Commandobunker

De commandobunker is gelegen ten zuidoosten van de dorpskom van Zandvoorde halfweg de zuidflank van de heuvelrug en het dal van de Gaverbeek. De commandobunker, uitgewerkt voor de staf van een regiment in reserve is opgetrokken in 1916 door hiertoe opgeleide pionierseenheden (de zgn. Armierungsbataillone). Het bouwjaar en de referenties staan ingegrift op de voorkant van de bunker: Erbaut/3.Komp./Arm.Btl. 27/1916. De commandobunker werd opgericht tussen de Tweede (22 april 1915 - 24 mei 1915) en de Derde Slag bij Ieper (7 juni 1917 - 6 november 1917). Ze lag in de achterlinie en speelde dus nooit een rol bij de eigenlijke slagen. Het geheel bestaat uit een noordzuidgerichte eenlaagse L-vormige bouw, afgedekt met een betonplaat met getrapte rand. Op de betonplaat ligt aarde. De bunker is opgetrokken uit gewapend beton met rondijzers als bewapening. De bekisting gebeurde via een plankenstructuur. Deze betondtructuur werd op de zichtbare vlakken met een vlakke cementbepleistering afgewerkt. De buitenmuren zijn tussen 60 tot 80cm dik. De bunker is volledig gesloten aan de westzijde (frontzijde) en open langs de oostzijde waar de kamers uitgeven op een open ommuurde binnenplaats. Het geheel omvat een uitspringende wachtpost aan de zuidzijde en een stafblok. De wachtpost bestaat uit twee kamers namelijk een hal (controle) en een kamer voor het personeel. De afwerking binnenin is een vlakke en gewitte cementbepleistering. De stafblok omvat een viertal kamers in lijn met vensters aan de oostzijde. Ze zijn onderling verbonden. Het geheel omvat van zuid naar noord een slaapruimte, twee werkruimtes en een rustruimte. De werkruimte en de rustruimte bezitten een rechtstreekse toegang met een afgeschermde ingang toegankelijk via een open ommuurde binnenplaats. De kamers hadden oorspronkelijk een houten bekleding. Het bovendeel van de muren en de plafonds zijn gewit. Er was een beperkte elektrische verlichting. Tegen het plafond steken horizontale luchtgaten. In de hal en de wachtkamer steken vertikale luchtgaten. De wachtpost omvat twee raamopeningen - uitkijken in de zuidmuur.