Koning Albertpark

Het Koning Albertpark heette oorspronkelijk het Leiepark. Het werd in 1905 aangelegd op een gedempte Leiebocht. Het Leiepark werd in 1935 omgedoopt tot het Albertpark, en in 1968 tot het Koning Albertpark. Dit open stadspark van twee hectare omzoomt het kruispunt van de belangrijke Kortrijkse waterwegen. De twee Leiearmen en het kanaal Bossuit-Kortrijk komen hier samen. Zo splitst het water het park in vier, door bruggen verbonden delen. In het kader van de Leiewerken werd het park volledig heraangelegd, uitgebreid en geïntegreerd in de prachtige nieuwe omgeving van de Leieboorden. Het geheel staat op een structuur uit gewapend beton, die op haar beurt rust op 40 palen uit gewapend beton met een diameter van 40cm en 14m diep in de grond gedreven. De hoge zuil en gebogen muur zijn uitgevoerd in gewapend trilbeton en bekleed met blauwe hardsteen ('petit granit' uit de zandgroeven van Zinnik / Soignies). De verschillende formaten van de hardstenen tegels zorgen voor visuele effecten. Op een rechthoekig verhoog met vijf treden, die vooraan afgerond zijn, staat een zware rechthoekige sokkel met daarop een monumentale beeldengroep in brons: koning Leopold III te paard met links en rechts van hem telkens drie soldaten: een Ardeense jager, een vliegenier, een pantsersoldaat, een infanterist, een artillerist en een geniesoldaat, allen strak in de verte kijkend. Achter hen rijst een enorme rechthoekige zuil op (die naar boven toe versmalt). Het geheel wordt afgeschermd door een brede concave muur afgewerkt met dekplaten, die op een verhoog met twee treden staat. Hierop staan 9 sarcofagen met op de voorzijde het wapenschild van elke provincies in reliëf. Op de muur in vlakreliëf: 'BELGIE VERWACHT VAN U DAT GIJ UW VAANDEL EER ZULT AANDOEN – WAT ER OOK MOGE GEBEUREN. MIJN LOT ZAL HET UWE ZIJN. ONZE ZAAK IS RECHTVAARDIG EN REIN. DE VOORZIENIGHEID ZAL ONS HELPEN. LEVE BELGIE. LEOPOLD. 25 MEI 1940.', 'LA BELGIQUE ATTEND QUE VOUS FASSIEZ HONNEUR A SON DRAPEAU. QUOI QU'IL ARRIVE. MON SORT SERA LE VOTRE. NOTRE CAUSE EST JUSTE ET PURE. LA PROVIDENCE NOUS AIDERA. VIVE LA BELGIQUE. LEOPOLD. 25 MAI 1940.'. Boven elke sarcofaag is een kruis uitgehouwen; rechts op de muur: '1940'. Op de rechterkant: een Belgisch wapenschild in vlakreliëf met alle bijhorende stukken en onderaan een banderol: 'EENDRACHT MAAKT MACHT', 'L'UNION FAIT LA FORCE', 'BALDVINVS.REX.BELGARVM.PRIMARIVM.HVNC.LAPIDEM.X.KAL.IVNIAS.ANNO.M.CM.LIV.POSVIT'.

Graven van de Kortrijkse gesneuvelde Parachutisten SAS-SOE-Para-Commando

Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog ontvluchtten talrijke jonge Kortrijkse studenten hun vaderland en ontsnapten aan de Duitse bezetter waarna zij na maanden van omzwervingen , ontberingen en zelfs gevangenschap op het Europese vaste land, zij zich konden aansluiten bij de Belgische strijdkrachten in Engeland. 

Bron:Raymond Holvoet

Gedenkmuur voor de slachtoffers van oorlogsgeweld

Dit is de gedenkmuur genaamd ‘Aan de slachtoffers van Oorlogsgeweld’ te Kortrijk.
De namen die in de muur gegraveerd zijn;
Gesneuvelde militairen 1914-1918
Burgerslachtoffers van de bombardement Kortrijk in 1943 en 1944
Gesneuvelde militairen 1940-1945
Gevallen militair in Humanitaire Opdracht.
In dezelfde muur is de gedenksteen opgenomen ter nagedachtenis aan de Kortrijkse gesneuvelde Parachutisten SAS-SOE.

Bron:Raymond Holvoet

Lettenbergschuilplaatsen

In de westelijke flank van de Lettenberg bevinden zich een viertal betonnen schuilplaatsen, gegoten op een bekisting van golfplaten. Vermoedelijk zijn ze onderling met mekaar verbonden door een tunnelsysteem. In Kemmel kan u de bunkers van de Lettenberg, een bijheuvel van de Kemmelberg, bezoeken. Naar het einde van 1916 beginnen British Engineers and Tunnelers op de Kemmelberg (dé Britse observatiepost bij uitstek) met het uitgraven van ondergrondse hoofdkwartieren. Zo werkt de 175th Tunneling Company tussen 4 april en eind mei 1917 onder de Lettenberg aan een hoofdkwartier. De betonnen bunkers die hiertoe toegang verschaffen werden in 2004 vrijgemaakt. Het betreft vijf schuilplaatsen in gewapend beton en gegoten in grove kiezel op de golfplaten met telkens één toegang en een vensteropening aan de westzijde. U kunt de bunkers bezoeken via een wandelpad met informatiepanelen. Eén bunker is ingericht als schuilplaats voor vleermuizen.

Franse militaire begraafplaats Ossuaire

Centraal op de ossuaire staat een obelisk geflankeerd door de Franse en Belgische vlag. De obelisk is opgetrokken uit witte natuursteen, met meervoudig geprofileerde sokkel en op de top een bronzen (Gallische) haan. Drie trapeziumvormige marmeren tekstplaten zijn ingewerkt in de wand van de piramide. Een vierde tekstplaat uit polyester hangt tegen de voorzijde. Voor de obelisk staan op de grond kleine gedenkplaten schuin opgesteld. De tuin is geometrisch opgebouwd t.a.v. het geplaveide middenpad en de centrale obelisk met twee treurwilgen, twee sparren en twee perken bedekt met dwergmispel, afgewisseld met partijen grijze steenslag. Achter de obelisk is een groenscherm met diverse soorten bomen, struiken en hagen aangelegd.

Bron:De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed

Graven N.S.B (Oud-Stijders)

De Nationale Strijdersbond van België, de voornaamste Bond van Oud-Strijders, werd officieel opgericht in februari 1919 in het etablissement " LA ROSE BLANCHE" - Grote Markt te Brussel, door de strijders van 1914-1918.Vanaf 1919 was de uitgave van de weekbladen “Journal des combattants” en “Het Strijdersblad” een buitengewoon succes. In 1921, tijdens zijn congres van 15 augustus 1921, telde N.S.B. 198.000 aangesloten leden, en werd een V.Z.W. opgericht. In 1928 nam N.S.B. het besluit de wapenstilstand te herdenken door een nationale hulde aan de Grote Anonieme Wapenbroeder. Fakkels, aangestoken door de leiders van de afdelingen aan de uiterste punten van onze landgrenzen, gedragen door oud-strijders, zouden dag en nacht doorheen dorpen en steden, van afdeling tot afdeling, naar Brussel overgebracht worden om uiteindelijk, bij het vallen van de avond, op 11 november, voor het Graf van de Onbekende Soldaat, gedoofd te worden. Van toen af werd jaarlijks de Fakkelloop georganiseerd. Tijdens het Nationaal Congres van 1945 werden de officieel erkende strijders 40-45 opgenomen als leden. In 1950 telde onze Bond 190.000 leden. De Vereniging heeft tot doel : het verdedigen van de rechten van oud-strijders en gelijkgestelde, hulp te verlenen aan behoeftige personen en hulde te brengen aan de nagedachtenis van de oorlogsslachtoffers van beide oorlogen.

Duitse mitrailleurspost

Eén van twee nabijgelegen Duitse mitrailleursposten, die deel uitmaakten van de tweede lijn van de 'Flandern I Stellung', die in de winter van 1917-1918 werd aangelegd. De mitrailleurspost ten zuiden van de hoeve werd aangeduid op Britse stafkaarten, die ten noorden van de hoeve niet. Op Britse luchtfoto’s uit augustus 1918 zijn beide constructies in ieder geval moeilijk waarneembaar, wat wijst op een efficiënte camouflage. De 'Flandern Stellungen' uit 1917 met hun talrijke betonnen bunkers waren tegen de zomer van 1918 verwaarloosd. Tijdens het laatste oorlogsjaar werden verschillende nieuwe stellingen en 'Riegel' (dwarsverbindingen) uitgetekend en aangelegd. Daar waar mogelijk maakten de Duitsers gebruik van de bunkers uit 1917. De aanleg van de nieuwe 'Flandern I Stellung' was gestart in de winter van 1917/1918. In september 1918 was de stelling helemaal niet voltooid. De eerste linie bestond op vele plaatsen enkel uit prikkeldraadversperring, terwijl de tweede linie bestond uit losse bunkers zonder loopgravensysteem. Toch blijkt deze stelling goed verdedigd te zijn tijdens het Bevrijdingsoffensief. Vele bunkers bleken goed gecamoufleerd te zijn, zodat de geallieerde observatievliegtuigen ze maar moeilijk konden detecteren. De geallieerde legers bleken niet zo goed op de hoogte van de sterkte van deze stelling.

Bron:De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed

Duitse Commandopost

Duitse bunker, opgetrokken bij een boerderij die op Britse militaire stafkaarten aangeduid werd met 'Lord Farm'. De constructie lag op het tracé van de 'Flandern I Stellung' die na de Derde Slag bij Ieper (31 juli – 10 november 1917) werd aangelegd. De 'Flandern Stellungen' uit 1917 met hun talrijke betonnen bunkers waren tegen de zomer van 1918 verwaarloosd. Tijdens het laatste oorlogsjaar werden verschillende nieuwe stellingen en 'Riegel' (dwarsverbindingen) uitgetekend en aangelegd. Daar waar mogelijk maakten de Duitsers gebruik van de bunkers uit 1917. De aanleg van de nieuwe 'Flandern I Stellung' was gestart in de winter van 1917/1918. In september 1918 was de stelling helemaal niet voltooid. De eerste linie bestond op vele plaatsen enkel uit prikkeldraadversperring, terwijl de tweede linie bestond uit losse bunkers zonder loopgravensysteem. Toch bleek deze stelling goed verdedigd te zijn tijdens het Bevrijdingsoffensief. Vele bunkers waren goed gecamoufleerd zodat de geallieerde observatievliegtuigen ze maar moeilijk konden detecteren. De geallieerde legers bleken niet zo goed op de hoogte van de sterkte van deze stelling. Deze bunker fungeerde als Duitse commandopost en werd op 1 oktober 1918 door de 'Royal Scots' veroverd. Hier werd de commandopost van de 88ste en 86ste brigade ondergebracht. In de noordoostelijke hoek van de constructie was een observatiepost ingericht, die bereikbaar was met (nog aanwezige) klimijzers in het mangat. De bunker is in oktober 1918 vereeuwigd op een aquarel van de hand van een Schotse militair, F.T. Hodges, genaamd 'Pillbox near Ledeghem'. Op dit schilderij is te zien dat de constructie een gebold dak had.

Bron: De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed

Canadian Forces Memorial St. Julien 'Canadien'

Het monument ter herinnering aan de rol van de Canadezen tijdens de Tweede Slag bij Ieper, werd onthuld op 8 juli 1923 in aanwezigheid van de hertog van Connaught (broer van de Britse koning), prins Leopold van België en Maarschalk Ferdinand Foch. De ontwerper Fred. Chapman Clemeshaw uit Regina maakte indertijd eveneens deel uit van het Canadese expeditieleger in Frankrijk. De tuin rond het monument was oorspronkelijk uitsluitend opgebouwd uit Canadese aarde en planten. De grote struiken met hun scherpe toppen stellen obussen voor, de juniperusstruiken granaattrechters. De 'Canadien' staat met zijn hoofd gericht naar de plaats van waar de gaswolk kwam aandrijven. Zijn houding ('rest on your arms reversed') is de traditionele militaire groet aan de doden. De plaatsen die worden aangegeven door de oriëntatiepijlen, zijn allen plaatsen met een bijzondere betekenis in de slag van de gasaanvallen. De gesneuvelde Canadezen waarnaar verwezen wordt, liggen begraven op de Britse militaire begraafplaatsen in de omgeving. De Belgische staat heeft het terrein van het monument aan het Gemenebest geschonken. Tijdens WOI werd dit kruispunt, Keerselaar in de volksmond, ook wel 'Vancouver Corner' of 'Vancouver Cross Roads' genoemd, naar de Canadese stad.

Deutscher Soldatenfriedhof

Het ‘Deutscher Soldatenfriedhof’ in Langemark is bijzonder aangrijpend door de kracht van de eenvoud.  Achter de monumentale poort van roze Weserberg-zandsteen liggen ruim 44.000 Duitsers begraven, van wie bijna 25.000 in een massagraf.  Meer dan 3.000 studenten-vrijwilligers van het 22ste t.e.m. 27ste Reservekorps vonden hier hun laatste rustplaats.  Ze sneuvelden in oktober en november 1914 tijdens herhaalde aanvallen in de Eerste Slag bij Ieper.  Door het grote aantal studenten onder deze vrijwilligers, kreeg de begraafplaats de naam 'Studentenfriedhof'.
Omdat de Duitse militaire begraafplaats van Langemark meest plaats bood, werden hier in de periode 1956-1958 alle niet-geïdentificeerde ontgravenen uit België in een 'kameradengraf' bijgezet. Achter de toenmalige afscheidingsmuur werden 366 graven verplaatst om plaats te maken voor het reusachtige graf. Hierin werden bijna 25000 stoffelijke resten bijgezet.Vóór het graf liggen de wapenschilden van 8 Belgische provincies (Oost- en West-Vlaanderen kreeg de naam Vlaanderen; Brabant was nog niet opgedeeld in Vlaams en Waals Brabant).Centraal tussen de 8 wapenschilden ligt een bronzen krans van eikenloof met de woorden 'Ich habe dich bei deinem namen gerufen, du bisst mein' uit de profeet Jesaja (43,1).Rond het massagraf staan blokken met daarop 68 bronzen panelen met de namen van 17342 niet-geïdentificeerden waarvan men op basis van archiefonderzoek quasi zeker is dat ze in dit massagraf bijgezet werden. De namen staan alfabetisch gerangschikt, beginnend aan paneel 1 (links t.o.v. het massagraf), vervolgens in wijzerzin langs de binnenzijde van de blokken tot aan paneel 34, vervolgens verder in tegenwijzerzin vanaf de rugzijde van paneel 34 langs de buitenzijde. De beeldengroep van de professor aan de Akademie der Bildender Künste in München Emil Krieger stond oorspronkelijk tegen de vroegere scheidingsmuur tussen het massagraf en het inkomgebouw. Er werden vier treurende militairen uitgebeeld die met hun rug tegen de muur stonden, aan de achterzijde van het massagraf. Op die manier moesten de beelden vanop afstand bekeken worden. De beelden werden heel sober uitgevoerd. Het geheel moest oproepen tot bezinning. In 1984 werd de beeldengroep verplaatst naar de verste zijde van de begraafplaats.
Op het hoger gelegen deel van de begraafplaats staan drie gerestaureerde Duitse betonnen schuilplaatsen, gedeeltelijk bovengronds met de toegangen gekeerd naar de Duitse linie (noorden). Om deze verdedigingslijn (Hindenburglinie Langemark-Geluveld) nog meer te benadrukken, werden de bunkers verbonden met grote blokken uit beton met vooraan een granietblok met daarop de namen van legerafdelingen en studentenverenigingen die aan de inrichting van de oorspronkelijke begraafplaats in de jaren 1930 hebben meegeholpen.

Cement House Cemetery
De nabijgelegen boerderij werd door Britse eenheden ‘Cement House’ genoemd. Duitse eenheden hadden er een stevige betonnen constructie opgetrokken. De verovering van deze boerderij in augustus 1917 (tijdens de Derde Slag bij Ieper) gebeurde ten koste van heel wat mensenlevens. Eens veroverd werd gestart met een begraafplaats naast de boerderij, die door de Britten gebruikt zou worden tot het Duitse Lente-Offensief in april 1918. De begraafplaats werd gebruikt door de 4de en 17de ‘Division Burial Officers’, door ‘field ambulances’ (medische posten) en door gevechtseenheden. De oorspronkelijke begraafplaats, nu perk 1, bestaat uit een onregelmatige groepering van 231 graven. Perken II tot XV werden na de oorlog aan de begraafplaats toegevoegd door de aanvoer van stoffelijke resten die ontgraven werden op de slagvelden rond Langemark en Poelkapelle en door de ontruiming van kleinere begraafplaatsen. De perken XVI, XVII en XVIII bevatten 487 Franse militairen, die net als het merendeel van de verspreide Britse graven in het najaar van 1917 omgekomen waren. De Fransen werden in 1922 naar elders overgebracht. De vrijgekomen plaats werd gebruikt voor graven uit gemeentelijke begraafplaatsen en kerkhoven, waar het behoud niet langer gewaarborgd kon worden.

The Island of Ireland Peace Park

‘The Island of Ireland Peace Park’ of het ‘Ierse vredespark’ wil een nationaal gedenkteken zijn waarbij alle Ieren herdacht worden die omgekomen waren tijdens de Eerste Wereldoorlog, en dit zonder rekening te houden met afkomst, religie of militaire eenheid. Aan de basis ligt ‘A Journey of Reconciliation Trust’, een vereniging(opgericht in oktober 1998) waarin een groep mensen zetelt, afkomstig uit zowel de Republiek als uit Noord-Ierland, met zowel katholieke/nationalistische als protestantse/unionistische achtergronden. Met hun vredespark willen ze verwijzen naar de Mijnenslag van 7-14 juni 1917, toen de 2 belangrijkste Ierse eenheden,de katholieke ‘16th (Irish) Division’ en protestantse ‘36th (Ulster)Division’ zij aan zij vochten in de omgeving van Wijtschate. De toren werd evenwel gebouwd op een paar kilometers verwijderd van de plaats waar hij zich historisch gezien eigenlijk had moeten bevinden. Er werd gezocht naar een typisch Iers symbool, dat echter geen van beide partijen tegen het hoofd kon stoten. De ‘Round Tower’ isgebaseerd op de torens, die vermoedelijk in de 10de eeuw werden gebouwd door de Kelten als verdedigingswerk tegen de Vikingen. Toen was noggeen sprake van verdeeldheid op het eiland. Vandaag de dag zouden ernog een 65-tal in Ierland bewaard gebleven zijn. De stenen waarmee de toren aan de buitenkant is opgetrokken, zijn afkomstig van het ‘St.Mary’s Hospital’ te Mullingar dat werd afgebroken. Dit hospitaal werd gebouwd tijdens de grote hongersnood die het eiland teisterde tussen1846 en 1849, waarbij minimum 1 miljoen Ieren door honger en ontbering omgekomen zouden zijn en nog eens een miljoen Ieren zouden geëmigreerd hebben. De onvolledige, cirkelvormige aarden wal aan de Z-kant van het park verwijst naar de prehistorische cirkelvormige ringforten die her en der in Ierland worden aangetroffen. De beplanting van het park bestaat voor een groot deel uit taxussen, een typische funeraire boom, die in het Engels ook wel eens wordt aangeduid met ‘Irish Yew’. Het onderhoud van het park wordt uitgevoerd door de ‘Commonwealth War Graves Commission’.De toren werd voor een groot deel opgetrokken met medewerking vanjongeren met zowel katholieke als protestantse achtergrond. De werkzaamheden startten in mei 1998. Op 11 november 1998 werd hetvredespark ingehuldigd door de Ierse president McAleese, in aanwezigheid van de Queen Elizabeth II en Koning Albert II en tal van hoogwaardigheidsbekleders.

Messines Ridge (New Zealand) Memorial

Het gedenkteken is opgericht voor de vermiste Nieuw-Zeelanders die omkwamen tijdens gevechten rond Mesen in 1917-1918. Op de gedenkplaten rondom staan de namen van 839 Nieuw-Zeelandse vermisten. Hiervan zouden er 537 soldaten tijdens de Slag om Mesen (7-14 juni 1917) omgekomen zijn. Het ‘Messines Ridge Memorial’ vormt 1 van de 7 gedenktekens voor Nieuw-Zeelandse vermisten, die in België en Frankrijk opgericht zijn. De grond waarop de begraafplaats en het ‘Memorial’ werden aangelegd, behoorde tot het ‘Institut Royale’. De nabijgelegen ‘Ferme du Moulin’ was hiervan een abdijhoeve. Het ‘Cross of Sacrifice’ op het ‘New Zealand Memorial’ staat op de plaats waar de windmolen van de boerderij, de ‘Hospiesmolen’ stond.

Messines Ridge British Cemetery

Het vergt weinig verbeelding om zich voor te stellen dat de heuvelrug van Mesen, ‘Messines Ridge’ strategisch heel belangrijk was tijdens WOI. De heuvelrug domineert duidelijk de lager gelegen omgeving. Er werd tijdens WOI dan ook hevige strijd geleverd om de heuvelrug, die met tal van tunnels en betonconstructies versterkt was. Mesen werd door de Duitse 26ste Divisie veroverd op de ‘1st Cavalry Division’ op 31 oktober - 1 november 1914. Op 6 en 7 november probeerden Franse troepen zonder succes het dorp te heroveren. Op 7 juni 1917 heroverde de ‘New Zealand Division’ het dorp tijdens de Slag om Mesen (de Mijnenslag). Het werd door de Duitsers op de ‘South African Brigade’ heroverd op 10-11 april 1918 (Duitse Lente-Offensief). Uiteindelijk kwam het weer in Britse handen op 28-29 september 1918. Na de oorlog werd de begraafplaats aangelegd door de concentratie van geïsoleerde graven van de omliggende slagvelden en uit kleinere begraafplaatsen, uit de periode van oktober 1914 tot oktober 1918. De meerderheid stierf in 1917. Het ‘Messines Ridge Memorial to the Missing’ herdenkt zo’n 840 vermiste Nieuw-Zeelanders. De grond waarop de begraafplaats werd aangelegd, behoorde tot het ‘Institut Royale’. De nabijgelegen ‘Ferme du Moulin’ was hiervan een abdijhoeve. De ‘Cross of Sacrifice’ op het ‘New Zealand Memorial’ staat op de plaats waar de windmolen van de boerderij stond.

Duitse militaire post Vierkaven

De betonnen post is opgetrokken op de kruising van de baan Roeselare-Moorslede en de voormalige spoorlijn Ieper-Roeselare, op Britse kaarten ook wel aangeduid met 'Snice Crossing'. Hier kruiste eveneens de 'Keiberg-Moorslede-Riegel' de voormalige spoorlijn Ieper-Roeselare. Ter hoogte van deze kruising werden ook de prikkeldraadversperringen van de eerste lijn van de 'Flandern I Stellung' aangelegd, die hier vanaf de winter van 1917/1918 werd opgetrokken. Bij Vierkaven hadden de Duitsers een opslagplaats ingericht en waren er verschillende aftakkingen van het spoor aangelegd. Eind september 1918, tijdens het Geallieerde Bevrijdingsoffensief, blijkt dat de Duitsers de 'Flandern I Stellung' bezetten met talrijke mitrailleurs, waardoor de geallieerde opmars sterk gehinderd wordt. De 'Flandern I Stellung' kon voor het eerst doorbroken worden ter hoogte van Vierkaven, meer bepaald op 30 september 1918 door het Belgische Tweede Regiment Grenadiers. In mei 1940 werd de betonnen post gebruikt als schuilplaats voor omwonenden.

Bron:De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed