Voetballers en duiven

Nu kan je eventueel jezelf afvragen wat voetballers en duiven met elkaar gemeen hebben. Maar toch is het zo. Even vertellen. De buurman van mijn ouders, Leon, had zelf een duivenhok in elkaar getimmerd. In het voorjaar was het altijd hetzelfde lidje. Zijn beestjes waren de beste van de streek en gingen al de prijzen van Saint Quentin, Quievrain en Noyon met gemak wegkapen. Barcelona zou wel wat te veel zijn, maar toch. Iedere vrijdagavond ging hij inkorven en zijn “constateur” halen in het plaatselijke duivenlokaal op de hoek van de straat. Nu ja, iedere vrijdagavond is wat veel gezegd want er moest wel met een inzet gespeeld worden en daarvoor was wel geld voor nodig.

De zondag was ook heel voorspelbaar. Om tien uur naar de radio luisteren of de duiven al dan niet gelost waren. Dit was overigens de beste weersverwachting die je kon hebben. Iedereen in de buurt moest stil zijn,. Kinderen buiten laten spelen was helemaal uit den boze. Al wat enigszins lawaai kon maken was verboden. En toen begonnen de duiven te vallen, maar dat was steevast op de dakgoot van ons huis. Ze werden helemaal niet gelokt door het goedkope voer in een oud conservenblikje van doperwten. Het fluiten hielp evenmin. Na één seizoen was hun bestemming dan ook de soeppot van Maria, zijn vrouw, die een krachtige bouillon maakte. Goed om de winter door te komen en goed voor een opkomende valling.

Snap je nu de overeenkomst. De kranten staan nu vol met transfers en aanwinsten van voetbalclubs. De duizenden en miljoenen euro's vliegen door ramen en vensters. Maar op het einde van het seizoen zullen ze gedumpt worden, of uitgeleend of in het beste geval zonder noemenswaardig verlies worden doorverkocht. Soep maken ze er nog net niet van.

Toch één positieve gedachte. Het gebeurde wel eens dat een verloren duif op de til aankwam. Leon stak die in een “keef” en ik mocht die dan naar het duivenlokaal brengen. Per duif kreeg ik dan een reep chocolade en die smaakte heerlijk.

Deze zonnige morgen in juli een briefje gekregen van Kato, één van onze kleinkinderen. Heel leuk,want het is haar eerste kapoenenkamp bij de scouts. Het was een invulbrief. Hij werd op voorhand uitgeschreven op computer en daarna afgedrukt in de nodige exemplaren. Er moesten enkel een paar vakjes aangekruist worden. Best handig en goed gevonden, want die bengels denken toch enkel aan spelen en het schrijven van een brief is onnodig tijdsverlies. En toen moest ik terugdenken aan mijn eigen eerste “kamp”.

In de jaren zestig kon men voor een voordelig prijsje met de ziekenkas op reis gaan. Het kaderde in de zorg om stadskindjes de mogelijkheid te bieden om gezonde lucht op te snuiven. En inspraak van de betrokkene bestond toen nog niet, dus kak of gene kak, het inschrijven gebeurde en vertrekken moest ik.

Wat aan dergelijke onderneming voorafging is voor de huidige generatie niet te bevatten. Voor het vertrek werd een infoavond gehouden in de hoofdzetel van de ziekenkas. Daar kreeg je de nodige informatie over de verre bestemming. Nu was die bestemming Lummen. Het dorp met de duizendjarige eik en gelegen in wat men al wel eens het “beloofde land” Limburg noemt. Hadden ze me toen wijsgemaakt dat dat in Israël lag, ik had het ook zeker geloofd. Die avond werden ook de obligate voorzieningen die nodig waren om een nog niet eens puberende jongen op pad te sturen.

Het eerste was een liederenkrans. Er stonden wel geen noten in. Maar het waren wel echte kampliederen, van Bobbejaan die een berg beklom (in dacht spontaan aan Bobbejaan Schoepen, want die kende ik), het potteke met vet en de zon die zakte in de zee of was het omgekeerd. Natuurlijk waren er ook de “bravezeun” en de ontembare leeuw naast de godsvruchtige liederen zoals OLV van Vlaanderen. Deze gezangen werden op het einde van de dag ten gehore gebracht bij het avondappel op het grote middenplein. Daarna moesten we gaan slapen in armetierige ijzeren bedjes. Waarom dat het moest met de handjes braaf boven de het dekentje besefte ik toen nog niet.

Het tweede object was de kartonnen doos. Het werd geleverd in een set van twee lichtbruine helften die als ze gevouwen werd min of meer leek op een koffer. Op de bovenkant werd geacht de naam, voornaam, bestemming en verbond geschilderd te worden (viltstiften bestonden nog niet). Na droging diende het geval gevernist te worden want anders zou, gezien de Belgische weerstoestanden, het geheel wel eens in een papje kunnen veranderen. Op de binnenkant moest een gestencild briefje geplakt worden met de inhoud, zoveel onderbroekjes, onderlijfjes, kousen, zeep en noem maar op. Het geheel moest bijeen gehouden met een stevig touw of een oude broeksriem. Maar een eigen valiesje mocht ook, en zo kreeg ik mijn eerste valiesje, met een groen schots ruitje als motief. Ik heb het nog.

En dan kwam het moment op het kamp dat je een brief moest schrijven aan je ouders. Daarvoor werd een uurtje uitgetrokken vlak na de verplichte middagrust. Brief, nu ja het was een kaartje met een oude zwart-wit foto van het gebouw in betere tijden. De postzegels had je van thuis meegekregen, een gele leeuw van 40 centiemen. Wist je veel van wat te schrijven want ze hadden op voorhand gezegd dat alles werd nagelezen. Kritiek, slecht eten ( hard gekookte eieren met een blauwe rand rond het eigeel), eenzaamheid, dat alles mocht niet.

Dus eigenlijk maar beter een invulbrief. Maar het bloemetje dat Kato erbij tekende was wel heel erg lief. Bob Dylan zong het al : the times are changing.

GESTE

Aan mijn moeder

Adela Van Elst, de moeder van Willem Elsschot.

• Ik heb gedroomd, o moeder,
• dat gij op sterven laagt,
• en voor het al te sluiten
• mij lang in d' oogen zaagt.
•  
• Gij spraakt van eerlijk blijven,
• van recht door 't leven gaan;
• hebt toen nog eens geglimlacht,
• en alles was gedaan.
•  
• 'k Wou om vergeving smeken,
• waarvoor, ik wist het niet,
• en bij u nederknielen;
• mijn knieën bogen niet.
•  
• Toen wist ik dat 'k u nimmer
• nog iets vergelden kon.
• Uw stem deed mij ontwaken
• in 't klare licht der zon.
•  
• Daar blonken groote tranen
• van heil en droefenis.
• En 'k voelde diep in 't harte
• wat een moeder is.

Na de oorlog groeide de invloed van de directe uitzendingen op de radio zo dat de kranten, die altijd het monopolie op de Tourverslaggeving hadden, ook meer aandacht aan de Tour gingen besteden. In België deed een dagblad dat op spectaculaire wijze, de krant Het Volk kwam van 1947 (tot in 1982) met een extra editie voor de dag, die een half uur na aankomst al met verslag, uitslag en klassement, van de pers rolde. De oplage liep op tot 120.000 exemplaren. De gazetten werden in het begin verdeeld met vliegtuigjes, die het hele Vlaamse land afvlogen om de kranten te droppen in velden en weiden, waar verkopers met fietsen en brommers stonden te wachten.

“HET VOLK, met de uitslag van de Ronde van Frankrijk!” Die roep weerklonk voor het eerst in 1947 en zou sedertdien met vaste regelmaat elk jaar worden vernomen. Het denkbeeld dagelijks een buitengewone editie uit te geven ter gelegenheid van de grootste en populairste wielerwedstrijd ter wereld, was uitgegaan van Bart Lotigiers, aan wie de leiding van de sportredactie was toevertrouwd. Nauwelijks hadden de coureurs de eindstreep van de dagelijkse etappe gehaald, of de vier pagina's tellende krant was reeds ter perse, bevattend, heet van de naald, het verslag van de rit, beoordelingen, interviews en verhalen van vroeger, daarbij de karikaturen van Buth (later ook die van Marc Sleen, respectievelijk Freddy en Guido). Het geheel gekruid met Mosterd en Pickles van Thomas Pips, de held van een toenmalige strip, waarvoor, tussen twee haakjes, de jeugdschrijver Lod. Lavki twee verhalen leverde. 
In de maand juli waren de kleine crieurs met hun oranje petje HET VOLK en dito krantenzakje niet meer uit het Gentse stadsbeeld weg te denken

Smokkelverhalen

Boter en auto kwijtgespeeld

Smokkelen was mijn tweede leven en dat gaf ik niet zomaar op. Zonder blozen zette ik mijn smokkelaarsbestaan verder met drie Amerikaanse wagens. Het systeem van de uitkijkposten werkte , maar soms wisten de mannen van de wet me toch te verschalken.

Op zekere dag bij een smokkelrit doemde plots uit het niets een barricade op. Ik sleurde mijn stuur om en sloeg linksaf een zandweg in. Een man in kaki uniform , het geweer in aanslag versperde me de weg. Verblind door mijn koplampen dook de douanier op het laatste nippertje weg. In mijn achteruitkijkspiegel zag ik geen lampen meer.

Mijn hart jubelde reeds, maar iets te vroeg, want plots dook er een heuveltje voor me op . Aan beide zijde had men aarde aangebracht om een zandpijp te overbruggen. Te laat om snelheid te minderen werd mijn Ford omhoog gekatapulteerd en landde hij tien meter verder met een smak op de grond. Door de slag braken de steunpunten van de motor af en plofte in het zand. Daarna werd alles stil zoals alleen de stilte in de nacht kan zijn. Geen lampen , geen geronk van motoren, geen stemmen. Misschien dachten de douaniers dat ik weer ontsnapt was ? Vliegensvlug sleepte ik de boterlading uit de auto en verstopte de lading iets verderop in het bos, en vatte mijn terugweg te voet aan door de bossen , richting huiswaarts.

Toen ik de volgende dag wagen en boter wou recupereren waren die verdwenen.

De douane was nadien blijkbaar toch nog komen rondneuzen . Of waren ze getipt?

In alle geval was ik mijn wagen en 800 kg boter kwijtgespeeld.

“””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

Koppige smokkelaarsters

De pendelbuis die elke dag de vrouwen vervoerden die in Nederland gingen werken werd op zekere dag, bij hun terugkeer aan de grens,aan een grondige controle onderworpen.

Vele vrouwen hadden aan de binnenzijde van hun jassen draagzakken genaaid waarin ze 10 kg boter verstopten. Iedereen moest uitstappen en alle vrouwen werden door vrouwelijk personeel aan een lichamelijke controle onderworpen. Ontkennen of het onderzoek weigeren had weinig zin. Doch waren er koppige vrouwen die alles ontkenden en geen visitatie toelieten.

De komiezen hadden dan geen groter plezier dan de koppige smokkelaarster naast de stoof te zetten,waarin ze dan nog wat extra kolen in gooiden zodat deze rood gloeiend stond. Het duurde dan ook niet lang of de boter droop langs hun benen op de grond

Nog maar een goede eeuw geleden

Ooit moet mijn grootvader bij rijke mensen door het raam een zetel gezien hebben. Want op een dag zei hij “ Kinderen als we het eens kunnen doen, kopen we een zetel. Grootmoeder haalde dan de schouders op , ze wist dat ze met sparen en honger lijden nog de eindjes niet aan elkaar konden knopen.

Af en toe begon grootvader er opnieuw over, net zolang tot de kinderen erin gingen geloven als iets dat komen moest. Die zetel werd hun beeld van het hoogste geluk , en ze verlangden er al niet zo erg naar als grootvader zelf. Als er over de zetel werd gepraat , betekende het dat het hun goed ging, in tijden van armoede zou het gek geweest zijn dat woord uit te spreken. Grootvader en grootmoeder zijn met dat verlangen oud geworden. Toen de kinderen volwassen werden en geld begonnen te verdienen , toen kon het eraf, maar toen repten ze er met geen woord meer over , en toch kwam hij er.

Op een zondag trokken grootvader en grootmoeder en hun kinderen met de hele bende te voet naar het dorp. Overal gaan kijken , en eindelijk vonden ze er een die geschikt leek. Ze kochten de zetel voor 23 frank. Zij triomfantelijk naar huis met hun schat. Omdat grootvader de sterkste was mocht hij hem dragen. . De eerste avond was het feest , grootvader en grootmoeder en de kinderen gingen er om beurten in zitten,als op een troon. Met hun beste kleren aan ging dat nog. Maar de volgende dag al keerde het tij. Grootmoeder maakte de opmerking dat het niet” stond “ in een huis van arme werkmensen . Ze zei wat grootvader uit eerlijk schaamte niet had durven zeggen., ook hij vond in zijn hart dat het geen ding was voor hun. Die zetel deed daar vreemd aan, hij vloekte in hun gezin. Ze vreesden dat de buren ermee zouden lachen, ze waren geen van allen nog op hun gemak,met die zetel in huis, hij moest uit hun ogen weg.

Op een mooie morgen was hij verdwenen. In alle vroegte had grootvader hem gekloofd en als brandhout bij de haard gelegd.

En nooit heeft iemand nog naar de zetel gevraagd.

Fernand

Brengt dit (on)geluk ???

De meeste zijn op de een of andere manier een beetje bijgelovig. Velen zullen nooit onder een ladder doorlopen . Iets zeggen dat u hoe dan ook wilt vermijden, dan klopt u voor alle zekerheid tocht even af. Misschien draagt u een gelukshanger , of trekt u voor een belangrijke overeenkomst altijd hetzelfde hemd of sokken aan. Bijgeloof heeft niets met godsdienst te maken, het is geloof dat men door bepaalde voorwerpen of handelingen of rituelen een invloed kan hebben op wat er te gebeuren staat.

Maar waar halen deze typische symbolen hun betekenis vandaan

Het Hoefijzer : Vroeger hing er een hoefijzer boven heel wat deuren, met de opening naar boven om het geluk op te vangen. Werd het hoefijzer met de opening naar beneden opgehangen dan zou het geluk het huis ontvluchten. De verklaring zit in de maanvorm van het hoefijzer. De maan is het symbool van welvaart en geluk.

Klavertjevier : Als kind hebben we uren lang in het gras gezocht naar een klavertjevier , want het vinden ervan brengt geluk , er over dromen voorspelt een lang en gelukkig leven. In de middeleeuwen geloofde men dat men niet kon worden betoverd als men een klavertjevier bij zich droeg.

Lieveheersbeestje : Een lieveheersbeestje zien brengt geluk . En er per ongeluk eentje doodtrappen brengt dan weer ongeluk. Het lieveheersbeestje was immers het symbool van de maagd Maria. Het vuurrode schild kwam immers overeen met de originele kleur van Maria’s mantel. En zij wordt natuurlijk heel vaak aanroepen als beschermster of steun in moeilijke tijden.  

Het oorspronkelijke gedicht

In Flanders fields  (luitenant-kolonel John McCrae, 1872-1918)

In Flanders fields the poppies blow

Between the crosses, row on row

That mark our place; and in the sky

The larks, still bravely singing, fly

Scarce heard amid the guns below.

We are the dead. Short days ago

We lived, felt dawn, saw sunset glow

Loved, and were loved, and now we lie

In Flanders fields.

Take up our quarrel with the foe:

To you from failing hands we throw

The torch; be yours to hold it high.

If ye break faith with us who die

We shall not sleep, though poppies grow

In Flanders fields.

Vertalingen naar het Nederlands

In Vlaanderens velden (Letterlijke vertaling)

“In Vlaanderens velden bloeien de klaprozen

Tussen de kruisen, rij aan rij

die onze plek aangeven; en in de lucht

vliegen leeuweriken, nog steeds dapper zingend

zelden gehoord te midden van het kanongebulder

aan de grond.

Wij zijn de doden. Enkele dagen geleden

leefden we nog, voelden de dauw, zagen de zon ondergaan

beminden en werden bemind en nu liggen we

in Vlaanderens velden

Neem ons gevecht met de vijand weer op:

Tot u gooien wij, met falende hand

de toorts; aan u om haar hoog te houden

Als gij breekt met ons die sterven

zullen wij niet slapen, ook al bloeien de klaprozen

in Vlaanderens velden.”

De kollebloemen van Vlaanderen (Rachel Schaballie, 1919)

Vlaanderens hart bloedt in zijn kollebloemen open,

tussen de kruisjes door, die, rij naast rij geplant,

het simpel teeken zijn, waaronder wij steeds hoopen,

dat onze milde dood de vree werd voor dit land.

Bij rooden dageraad volgden wij in het blauwe

den zoeten leeuwerik, wiens jubel werd gestoord

door schroot en vloek en klacht. Tot men ons kwam houwen

en op dit Vlaamsche veld ons streven werd gesmoord.

Gij, die nu na ons leeft, wij reiken u de toortsen,

verheft ze naar het licht, elk roepe een nieuwen held:

verbreekt gij onze trouw, dan wordt in wreedste koortsen

ons 't heilig verbod te slapen in dit veld:

in elke kollebloem zouden wij blijvend bloeden!

De rol van de poppies

Wat is de rol van de kollebloemen of klaprozen (poppies)? Klaprozen bloeien als andere planten in de buurt dood zijn. Klaprozenzaden kunnen jarenlang op de grond liggen en pas beginnen te groeien als de nabije planten en struiken weg zijn, bijvoorbeeld als de grond werd omgewoeld en vervuild. De meeste klaprozen zijn altijd waar te nemen op plekken waar slooppuin in de grond ligt. De klaproos is namelijk een pioniersoort.

Natuurlijk was de grond rond de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog grondig 'omgespit' en besmet door de gevechten en bombardementen. McCrae moet dan ook honderden klaprozen hebben zien bloeien toen hij in 1915 het gedicht schreef.

Maar de klaproos heeft nog een andere betekenis in In Flanders fields. Sommige klaprozen, die gerekend worden tot de papavers, worden gebruikt om opium en morfine van te maken; morfine is een sterk verdovend middel dat vaak werd gebruikt om de pijn van gewonde soldaten te stillen - soms voor eeuwig. De laatste verzen We shall not sleep, though poppies grow / In Flanders fields duiden op de verdovende werking van morfine.

Daarbij is de aanblik van de bloem vervuld van symboliek: niet alleen zijn de blaadjes rood als het bloed van de gevallenen, en is het binnenste zwart, kleur van rouw, in het hart van de bloem is ook een kruisvorm te zien, christelijk symbool van lijden en verlossing bij uitstek.

Binnen een aantal maanden is het weer zover, verkiezingen. Iedereen kan weer zijn zonnige zondag vrijhouden om ergens in een school in een bouwvallig houten hokje zijn bolletje rood te kleuren of op een computer van in de oude tijd wat te staan klooien. Dit moet gebeuren na een studie die wel ergens op TV of in een blaadje zal verschijnen. Het leukste is eigenlijk dat het wel eens kan voorkomen dat je in je eigen school moet gaan stemmen. De herinneringen vallen als een plensbui in volle zomer over je heen. Je ziet in je verbeelding die oude schoolmeester terug staan, boven op het kleine verhoogje, voor het zwarte schoolbordje. Je ziet terug de witte krijtstrepen op zijn zwarte broek, zowat ter hoogte van het kruis. Boudewijn en Fabiola bekijken je terug vanuit hun uniforme kaders. Sluit je ogen en je ruikt terug de geur van drogende turnpantoffels onder de radiator waarmee je in de regen het turnen had moeten volmaken.

Maar ik wou het over vertrouwen hebben. De maanden die vooraf gaan aan die verkiezingen komen politieke partijen en hun boegbeelden, van welke strekking dan ook, met hun kop op de beeldbuis. En telkens doen ze hun raison en vragen het vertrouwen van de kiezer. Ze hebben ook vertrouwen in de partij, het programma en de medewerkers. In het woord vertrouwen zit het woord “trouw” verscholen. Er zijn veel oorlogen begonnen voor eer en trouw en trouwens in deze tijden wordt meer gescheiden dan getrouwd. Al snel zal blijken dat de graaicultuur terug zijn kop zal opsteken, en de gouden handdruk, de ontslagpremies en de benoemingen weer heel belangrijk zullen zijn.

En toch heb ik het grenzeloos vertrouwen gezien. Zo mooi. Het was in Blanes, Spaanse costa, aan de rand van het zwembad. Een lief, klein meisje dat haar eerste stapjes in de wereld zette. Aangelokt door de helblauwe kleur van het water, klawierde ze met houterige stapjes naar de rand. Haar moeder nam haar heel liefdevol op en liet haar voelen aan het koude water. Langzaam ging ze met het kleintje de trapjes af. Je zag de schrik in de bruine oogjes van het haar; het was misschien de eerste maal dat ze dit deed. Ze sloeg haar armpjes rond de hals van haar moeder. Na een minuutje schaterde ze het uit van de pret, trappelde en spetterde in het rond, wetende dat ze veilig was in de armen van haar moeder. Toen werd ze moe, kreeg ze het een beetje koud. Moeder wikkelde haar in een warm badlaken en legde het kindje op haar buik. De oogjes sloten zich langzaam en ze sliep in met een gelukzalige glimlach om haar mondje.

Dit is vertrouwen. Toch maar eens aan denken in het stemhokje.

**************************
Vertrouwen wordt gelost per container
en aangebracht per kruiwagen

Dat alles niet altijd is volgens de beschrijving in de reisbrochure klopt natuurlijk, maar sommige mensen gaan wel heel erg ver. Hieronder een bloemlezing .

* Het strand was te zanderig. We moesten alles opruimen toen we terug in onze kamer kwamen.

* Het zand was niet zoals het zand in de brochure, Jullie brochure toont wit zand, maar het was eerder aan de gele kant.

* Tijdens onze vakantie in Spanje waren alle taxichauffeurs Spanjaarden

* Niemand had ons gewaarschuwd dat er vissen in het water zouden zitten. De kinderen waren bang.

* Dat mensen op het strand topless mochten zonnebaden was een vervelende afleiding voor mijn man

*Het duurde negen uur om van Jamaica naar Engeland te vliegen. De Amerikanen waren op drie uur thuis. Dat lijkt ons oneerlijk.

* Op de plek waar we buiten moesten wachten op de boot was geen airconditioning

* Hoewel er volgens de brochure een volledig uitgeruste keuken was, vonden we nergens een eiersnijder.

* De wegen waren te hobbelig. Tijdens een excursie in de bus konden we daardoor niet in onze reisgids kijken

* Er waren te veel buitenlanders. De receptionist sprak Spaans, het eten was Spaans. Niemand had ons daarvoor gewaarschuwd.

* Ik werd gestoken door een muskiet. Die beestjes stonden niet in de brochure

MIRAKELS

Men beweert dat er alleen maar mirakels gebeuren in de erkende bedevaartsoorden zoals, Lourdes, Lisieux, desnoods Oostakker. Maar dit klopt niet helemaal want in  onze eigenste douanekorps gebeuren wel  degelijk ook wonderen. Al  zijn ze dan een beetje minder spectaculair en van een iets andere orde. Ik heb meerdere keren gezien dat een rechte ineens krom begon te lopen of dat  een groot licht plots uitging, terwijl dit in Lourdes eigenlijk omgekeerd gebeurde. Het zal wel ergens zijn reden hebben  gehad.

Nu waren in die tijd opnemingen, het fysiek gaan tellen van goederen, niet één van onze favoriete opdrachten. Als je de ronk hoorde dat de hoofdcontroleur weer eens in de map van de opslagdocumenten was gaan snuffelen, dan kon je het al  voelen aan je water. En ja op een gegeven dag valt dan dat gehate stenciltje  op je tafel met het verzoek over te gaan tot opneming van een grote stapel planken. Na heel wat gepalaver met de aangever , houtboeren zijn nu eenmaal niet van de gemakkelijkste mensen op deze aardbodem, begeven we ons plichtsgetrouw op weg naar de stapelplaats. Een trekgat van jewelste want hout moet drogen weet je wel. Na veel gevloek, gezoek en getel komen we echter tot de vaststelling dat er één plank ontbreekt. Dedju, daar komt dus heel veel poespas en een PV bij kijken. En dan gebeurt het mirakel. De declarant komt enkele uren later terug met de simpele mededeling dat na een beetje zoekwerk het aantal toch klopte. Ge kunt er gerust op zijn dus terug gaan tellen en inderdaad we haalden onze tal. Met gerust geweten het bericht “conform” terugsturen naar de controle en de kous was af. Het mirakel was heel simpel ter verklaren,  de houtboer had gewoon een plank  genomen en ze in twee gezaagd.

Het strafste maakte ik echter mee met Mijnheer Albert. Zoals ik reeds vroeger vertelde was hij de “deken” van het verificateurs team.  Na verloop van jaren waren we dikke vrienden geworden en naderde hij zijn pensioen. Hij had het zodanig kunnen regelen dat hij zijn laatste cottage zou doen op het kaaibureel waar ik destijds vast aan verbonden was. De vraag kwam natuurlijk “Suske, kunt ge dat voor mij zowat organiseren?”. De prijs speelde geen rol als hij maar van de ambras hier rond vanaf was.

Nu was dat kaaibureel toen ( het bestaat niet meer ! ) bevolkt met mensen die van aanpakken wisten en de nodige expertise hadden in dit soort festiviteiten. Het werd een schitterend feest met alles erop en eraan. Albert genoot met volle teugen. Maar er is toch altijd de vraag, wat kunnen we de kersverse gepensioneerde aanbieden voor zijn afscheid. Omdat Albert een fervente whisky liefhebber was, die zijn dagelijkse twee Schotse klepkens lustte, was de oplossing snel gevonden. Een wijnhandelaar in de buurt verkocht van die kleine eiken vaatjes met een inhoud van 10 liter, erg mooi , ideaal voor hem dus. Kon hij nog een tijdje genieten van zijn borrel en in gedachten nog even bij ons zijn.

Na enkele weken kwam Albert nog eens dag zeggen en om de laatste zaken afhandelen. Terloops vroeg ik hem of het goede whisky was. En dan het mirakel, hij zei doodleuk “Suske het is cognac “. Jezus veranderde water in wijn en wij whisky in cognac. Misschien verteld hij nu tegen Jezus het zelfde verhaal als ik tegen jullie nu. Albert je was een goed mens en ik hoop dat hierboven ook borreltjes voor je zijn.

GESTE

Zomerziekte

’t Is weer voorbij die mooie zomer. Eindeloos wordt elk jaar dat gezellige liedje van Gerard Cox uitgezonden op alle radiozenders. De laatste warme zomerdagen van dit jaar komen er nu aan. De luchtige kleedjes, de bikini’s en de badpakken van de dames gaan terug de kast in. In de solden kun je nu koopjes doen van de niemendalletjes die volgend jaar best ook nog in de mode zullen zijn.

We hebben er lang op moet wachten dit jaar. Na een lange, koude winter kwam ze dan toch, de zon, Laura. Iedere keer zie je bij de eerste deugddoende warme dag de mensen naar buitentrekken. En dan loop je die fameuze ziekte op: de picknick of BBQ ziekte. Wat de duidelijke oorzaak ervan is weet niemand maar de verschijnselen zijn heel erg duidelijk en onmiskenbaar. Het begint met droog gras van vorig jaar dat uit het paardendeken wordt geschud. Daarna de grassprieten tussen je tenen. Gras in de vers gemaakte salade met tomaten en garnalen (neen het is geen bieslook).  Gras in de plasticbeker met de ietwat lauwe wijn geschonken uit een partybox. Vlees, vis of kaas die een beetje ligt te zweten in de zon. Doe daar de geur van rokende houtskool en provensaalse kruiden bij en je hebt heel het ziektebeeld.

De ziekte bestaat al zo lang als de mensheid. Adam en Eva gingen ook picknicken in hun Hof van Eden. Ze konden er van alles eten en proeven in een opperst gelukkige stemming. Spijtig genoeg kwam er toen die appel tussen. Toen kon Adam zelf zijn schoofzak klaarmaken en gaan travakken voor een “bete brood”. Eigenaardig, nu moet ineens aan ons koningshuis denken. Alhoewel het daar wel niet om een appel hebben gegaan.

Veel later schilderde Manet zijn “Dejeuner sur l’ herbe”. Een magistraal schilderij waarop een jonge naakte vrouw je aankijkt met ogen die vragen “is er iets mis met mij ?”. Nog later dansten de boerkens vrolijk in de wei met jonge deernes, maar dan moest wel de oogst zijn binnengereden. Had je dan per ongeluk een kollerieke vader dan kon je soms wel eens de kop worden ingeslagen. Lees er Streuvels in de vlasschaard maar eens op na.

Waren we in de jaren 50 tevreden met een rieten mand met daarover een geruite doek gespannen tegen de vliegen, wespen, mieren en ander ongedierte, dan veranderde dit alles in de jaren 60. Voor de mannen onder ons zal ik maar één woord zeggen: tupperware. Dat moet volstaan. Het ideale onverslijtbare potje en toebehoren (en je mag het altijd omruilen als het stuk is mevrouw). Bij velen rijzen de haren ten berge. Het ideale alibi voor de dames om eens een hele avond gezellig met elkaar te kunnen kletsen en roddelen terwijl de man aan het overwerken was om dit godsgeschenk van de moderne technologie te kunnen bekostigen.

Maar waarom vind je de picknickziekte niet erg en wordt er ook niet gezocht naar een geneesmiddel ? Het geeft je het zalige gevoel om alles te kunnen loslaten. Geen luxe van de keuken en de bekrompenheid van het eigen huis. De vrienden die je uitnodigde zijn ook niet  meer zo kieskeurig, het is allemaal één pot nat. De kinderen hoeven niet meer aan tafel te blijven zitten en de groten ook niet. De muggenbeten op je bleke winterbenen neem je er zonder morren bij.

De zon scheen en iedereen was weer even jong. Laat de zonnige dagen volgend jaar maar snel terugkomen. Kunnen we weer lekker zomerziek zijn.                                                                                                                                                                GESTE

In het jonge gezin aan de grens werd een zoontje geboren en zoals het fiere jonge ouders betaamt, werd er al van meet af beslist over de toekomst van het kind. Er werd gepraat en gediscuteerd en men geraakte er maar niet aan uit welk beroep de kleine later zou gaan uitoefenen. Tot de vader het beu werd en besloot  dat men kop of letter zou doen met een muntstuk.- “Als het kop is”, zegt hij, “moet hij smokkelaar worden en als het letters is moet hij douanier worden.”- “En als het nu eens op de rand blijft staan ?” vraagt de jonge moeder.- “Tja” zuchtte de vader, “dan zal hij moeten gaan werken.”

De schoonmaakster komt helemaal overstuur het politiebureau binnengelopen en zegt tegen de agent met dienst dat zij zopas tijdens haar avondlijke taak aangerand werd.“Ha zo madammeke, en weet ge ook door wie ?”“ Ja mijnheer, ik denk dat het een douanier was ?Waarop de agent verbaasd : “Hoezo ?  Ha ja ik alles zelf moeten doen.”

Heb je dat ook ?

Je leest de krant, kijkt naar het journaal of luistert naar de radio. Heb je dan ook telkens het gevoel van : de nieuwjaarsconférence van Geert Hoste zal dit jaar weer de moeite waard zijn. Hij hoeft het nieuws enkel op te nemen en het op die avond terug voor te lezen.

Neem nu de reflecterende nummerplaten vooraan, de fluo hesjes, de apotheek en de brandblusapparaten in je auto. Allemaal uitgevonden door ministers waarvan je toch zou kunnen veronderstellen dat zij gestudeerd hebben en wijze mannen of vrouwen zijn. Alleen slagen ze er niet in om de kraters te dichten die een beetje winter in het asfalt heeft geslagen. Rij gewoon eens van Nederland naar Frankrijk over België. Met je ogen dicht kan je precies zeggen wanneer je de grens overgaat. Alleen op het gevoel.

De Fyra is ook zo’n geval. De spoorwegen moeten moderniseren en het moet vooral sneller. Althans dat was de bedoeling. Je zou, in ruil voor een duur ticket, wel twintig minuten sneller in Amsterdam zijn. Mag je natuurlijk geen rekening houden met de obligate vertragingen. Dat daardoor duizenden pendelaars hun vertrouwde “Amsterdammer” kwijt zijn is maar een bijkomstigheid. Maar helaas, pindakaas. Hij rijdt niet (meer). Er waren een paar mankementjes. De deuren gingen niet dicht, de remmen werkten niet, de accu ontplofte, de bekabeling lag open en bloot en af en toe viel hij gewoon stil tussen de verbaasde koeien in de middle of nowhere. Wie heeft dat in hemelsnaam allemaal beslist ? De uitleg van de Italianen was nog de beste mop. Zonder blikken of blozen vertellen ze dat we er te rap met hebben gereden. Ik kan me vergissen, maar is dat niet de uiteindelijke bedoeling van een hogesnelheidstrein. In ware comedia del arte stijl gaan ze echter nog verder. Als het sneeuwt mag je maar twintig per uur rijden staat in de handleiding. Mijn kleinzoon van drie jaar was zo fier als een pauw dat zijn papa met de slee sneller kon dan dit trein. In Antwerpen zeggen ze: “niet fier op A”

Hebben we natuurlijk ook de jaarlijkse besparingen die op Europees bevel moeten doorgevoerd worden. Waar zullen we dat geld gaan halen ? Na grondig overleg in de beide Kamers hebben ze een slachtoffer gevonden bij ons arme Fabi. Wij noemen Fabiola altijd Fabi, want ze is als een derde oma voor ons. Meer dan één miljoen euro moet ze per jaar inleveren, miserie, miserie. Dat wordt een sociaal bloedbad daar in Laken. Een werknemer van Ford of Opel kan nog wel aan werk geraken. Maar waar moeten die 25 mensen naar toe die ze in dienst heeft.  Vervroegde opruststelling is in dit geval onmogelijk want de meeste zijn reeds voorbij de pensioenleeftijd. En geeft toe, de kapper heeft slechts één coupe in de vingers. Ik stel voor dat ze wat kleiner gaat wonen of eventueel een serviceflat. Mogelijk aan Laurent vragen om het gras te komen afrijden. Voor een rijke suikertante doe je al eens iets.

Benieuwd wat Geert Hoste er gaat van maken. Het wordt in ieder geval lachen geblazen.

GESTE

GAS BOETE

Toen ik het woord voor het eerst tegenkwam in een kop van een krant, moest ik onwillekeurig denken aan die vriendelijke man die iedere maand trouw de meterstand van de gas kwam opnemen. Was je niet thuis dan kreeg je een beleefd briefje in je bus met het verzoek om je meterstand aan de maatschappij mee te delen of een briefje met de stand aan de voordeur, was ook al voldoende. Heel eenvoudig en praktisch.

Ligt het aan de moderne wereld waarin steeds meer winsten moeten gemaakt worden, ik weet het niet. Tegenwoordig moet je zelf de stand doorgeven via het net. Weer een besparing op het personeel op kosten van de klant. Want het is tenslotte hij die de moeite moet doen. Het strafste is eigenlijk dat ze hun eigen klanten niet betrouwen. Want ieder jaar sturen ze er iemand op uit om “de visu” te controleren of er misschien niet werd gesjoemeld. Zonder op voorhand af te spreken. De klantvriendelijkheid daalt evenredig met de stijging van hun prijzen. Ben je niet thuis, krijg je een kaartje in de bus waarin éénzijdig een nieuwe datum en uur wordt bepaald. Kak of gene kak de pot op. En ik simpele ziel dacht dat als je die tweede kans niet te baat nam, wegens verhinderd,  je dan een GAS boete zou krijgen.

Neen dus, GAS boete staat voor “gemeentelijke administratieve sanctie”. Een uitvinding van een knappe bol die het beu of te lui is om voor een klein feit een PV uit te schrijven. En vermits het een gemeentelijke sanctie betreft is het willekeur troef. Iedere burgervader is blijkbaar niet even snel op zijn teen of iets anders getrapt. Als je nu de grens van je gemeente oversteekt zou je eerst al moeten nagaan wat er al dan niet mag in je buurgemeente, op straffe van sanctie.

Tegenpruttelen mag ook al niet. Je hoort enkel te betalen, zonder vorm van verweer, om zo de gemeentelijke kas te spijzen. Over wie zoiets kan of mag vaststellen, heerst ook heel wat dubbelzinnigheid.   Iemand die rondloopt met “gemeentelijke administratieve sanctie” op zijn kepie ? Ik denk dat niemand zo’n groot hoofd heeft en ze het daarom maar GAS genoemd hebben.

Op het ogenblik dat ik dit stukje schrijf is het buiten aan het sneeuwen en ligt er al een schitterend wit tapijt. Je ziet de glinstering in de ogen van de kinderen. De pret die ze gaan beleven met het stoeien in de sneeuw, glijbaantjes maken of een sneeuwman maken. Met een beetje weemoed denk ik terug aan mijn eigen jeugd. Zalige tijden. Eén uur later hoor ik op radio 2 dat het in de gemeente Kortenberg verboden is om met sneeuwballen te gooien op straffe van 125 euro. Het is voorgeschreven in het politiereglement. Hier breekt mijn klomp. Onschuldige kindervreugde verbieden en sanctioneren met het geld van ouders, hoe dwaas moeten het nog worden ? Wat moet er van onze kinderen, kleinkinderen later worden ? Vroeger werd dit opgelost met een tik tegen onze kaak of op school tien bladzijden straf. Nu geld.

Ik stel voor om een nieuwe sanctie in te stellen. Namelijk de GG sanctie. Dat staat voor “geen gelijk”, voor de tieners “geen gezever” en voor de twens “geen gezeik”. Dat gaat namelijk gemakkelijk op een kinderpetje. Kunnen ze ook lekker boetes uitdelen aan de betuttelaars die hun verbieden wat heerlijk is. Dan kunnen ze wel weer een boterham opeten op de trappen van een kerk, iemand aten schrikken of “ belleke trek” doen.

Andere voorstellen voor GG zijn welkom want dat is misschien discriminatie voor West-Vlamingen. Als daar maar geen GAS boete  op staat.

DE HELD

Terwijl ik dit schrijf in mijn eigen werkkamertje kijkt iemand met mij mee, over wat ik ga vertellen over hem. Hij zal geen commentaar leveren, aanvullingen of verbeteringen influisteren, het blijft het eeuwige zwijgen. Dat kan ook niet meer want het is de foto van mijn bedovergrootvader die voor me hangt. Stil en voornaam bekijkt hij zijn achterkleinzoon elke dag aan. Ik zou wel eens willen weten wat hij denkt over zijn gebroed en al de moderne spullen die rondslingeren in deze kamer.

Het portret is gevat in een zwaar eikenhouten kader die zijn eigen zoon heeft gemaakt van een kapot geschoten houten brug uit de eerste wereldoorlog. In het rechthoekig geraamte is een ovale uitsparing gemaakt met perkamentpapier waarin zijn figuur tot zijn recht komt. Met een onbestemde blik kijkt hij recht in de lens. Het moet wat geweest zijn in die tijd om naar de fotograaf te gaan. Zijn uitgedunde grijze haren geven aan zijn gelaat een zekere robuustheid en er straalt zekerheid uit. Op het eerste gezicht lijkt het uitdrukkingsloos maar als je lang genoeg kijkt komt het tot leven en lijkt het in conversatie te willen gaan. Toegegeven, af en toe praat ik wel eens met hem. Dat gebeurde vroeger ook wel eens als ik in de schoolklas mijn gedachten liet afdwalen en dat de foto van koning Boudewijn boven het schoolbord vaderlijk begon te praten over de problemen van een kleine jongen. Met Fabiola had ik dat minder maar dat zal wel gekomen zijn door haar Spaans taaltje en ik haar sprookjes niet kon pruimen.

Nu ik het zo bekijk hangt zijn strikje ietwat scheef maar het merkwaardigste is dat hij fier een medaille draagt op de revers van zijn keurig zwart pak. Het boeiende echter is dat ik in het bezit ben van die medaille en ook van zijn origineel paspoort. Een groen blad bestaande uit drie delen en waarop ook diezelfde foto staat. Voor de veiligheid heb ik het laten plastificeren want schatten moet je bewaren. Ik heb beide zaken opgehangen naast zijn foto aan de rand van de kader. En hier begint mijn en ook zijn verhaal eigenlijk.

Op een zaterdagnamiddag komt één van mijn dochters met haar familie op bezoek, buurten noemen we dat. Omdat mijn “kot” nogal zwaar is geïsoleerd had ik het niet eens gehoord en schrok ik op toen Lena, mijn oudste kleinkind, binnensprong. De lieve, jonge, spring-in-het-veld bracht me weer tot de werkelijkheid. Nu staan er in mijn ruimte wel een heel aantal prullaria, waarschijnlijk waardeloos, maar voor van een onschatbare emotionele waarde. Ze behoorden toe aan mensen die ik heb liefgehad en die door deze voorwerpen hun leven doorvertellen.

En daar kwam plots haar vraag : “en wie is die mijnheer daar ?” wijzende naar de kader. Haar aangeboren wil om alles tot in de puntjes te willen weten kennende wist ik dat ik haar niet met een kluitje in het riet kon sturen. Laat staan haar iets op de mouw te spelden. Ik hing eraan om “het verhaal” te vertellen en verhalen daar is ze dol op.

Ik nam het paspoort van de muur en gaf het haar. Ze begon de sierlijke schoonschriftletters van de stadssecretaris te ontcijferen. Ze las Karel Lodewijk Pieters geboren op 06/09/1845. Dadelijk begon ze uit te rekenen hoe oud die man zou geweest zijn en kwam op 167 jaar. Wat voor mij al oud was, betekende voor haar alvast een eeuwigheid. Daarna kwam het beroep: vlasbewerker. Probeer daar maar iets over te vertellen tegen een product van de 21ste eeuw. Maar mijn uitleg scheen haar toch te bevallen.

En weer die vraag : “maar wie is hij eigenlijk en waarom die medaille ?”. Leg dat maar eens uit wat een bed-bed-bedovergrootvader is. Ik nam een blad papier en zei : jij bent Lena, je hebt een mama, die heeft ook een papa, ja dat ben ik vava. Vava heeft ook een moeder, ja dat is “bomma druif” (haar koosnaampje).  Maar dat de bomma ook een vader had die op zijn beurt een vader en dat deze persoon was die op de foto stond, deed haar jonge hersentjes kraken. Ik zag in haar diepblauwe ogen dat dit voor haar een hele stap was. Ze leerde wel op school wel dat we allemaal kinderen van Adam en Eva waren maar de tussenliggende schakels waren er nog iets teveel aan.

De eindconclusie was wel raak, dat is dus familie van mij. Maar die medaille bleef haar intrigeren. En ik vertelde haar het waar gebeurde verhaal.

Lieve meid, deze man woonde langs een vaart. Op een dag liep een meisje, dat toen even oud was als jij nu, langs het water. Wat er juist gebeurd is weet ik niet maar ze verstapte zich en viel in het ijskoude water. Het meisje kon niet zwemmen en deze mens is haar achterna gesprongen en heeft haar gered. En daarvoor heeft hij van de koning zelf dit ereteken gekregen voor zijn moed. Kijk maar het is van echt zilver en de beeltenis van de koning is er ingeslagen. In haar nog onbezoedelde hartje was een medaille krijgen van een echte koning het summum. Iets onaards dat slechts voor enkelingen was weggelegd.

Met oprechte verbazing in haar blik bekeek ze me en met echte fierheid in haar stem zei ze : “Maar vava dan hebben we een held, een echte held in onze familie!”. Ja mijn lief kind, we hebben een echte held in onze familie, misschien zijn we zelfs een heldenfamilie. Lena liep weg en ging aan iedereen die het wou horen het verhaal navertellen, fier als een pauw.

Als de kinderen weg waren, een paar uur later, ging ik terug naar mijn kot en keek naar hem, het portret. Ik vroeg “en, tevreden??” Het kan inbeelding zijn maar ik zag Karel Lodewijk Pieters glimlachen en fluisteren : al ben ik er niet meer bij jullie in levende lijve, maar toch blijf in nu weer voor jaren verder leven, als de held nog wel. Je bent pas dood als je voorgoed vergeten zal zijn.

GESTE