Woudapen leven in dichte riet- lissen- en lisdoddevegetaties, die de overgang vormen van min of meer open water naar verlandingsmoeras. Ondiep water met veel plantengroei vormt een ideaal jachtgebied voor woudapen, omdat ze dan niet opvallen tot ze wegvliegen.

Ze zijn het meest actief in de avondschemering, zich verplaatsend naar rijke foerageerplekken langs de oever. Als deze kleine moerasvogel voedsel zoekt, trekt hij naar de rand van het riet om daar te jagen op visjes, kikkers, salamanders en grote waterinsecten, die hij onopvallend opwacht en dan plotseling grijpt met zijn dunne dolkvormige snavel.

De zeer kleine schuwe reigers broeden in dichte rietkragen en ruigtes met wilgen en biezen en zijn daarin moeilijk waar te nemen. Bij gevaar neemt de woudaap net zoals de roerdomp een paalhouding aan, waarbij de kop gestrekt omhoog wordt gehouden. Woudapen leiden een zeer verborgen leven en klauteren liever als een ‘aap’ een stuk door het riet dan een eind te vliegen. Door het gering formaat kan de woudaap behendig tussen het riet door klauteren, waarbij de lange tenen vaak meervoudige rietstengels tegelijk omvatten. Toch klautert hij soms naar de top van de rietstengels om dan moeizaam op te vliegen.

Tijdens de vlucht is de woudaap opvallend; vooral de roomkleurige ovalen vleugelvlekken zijn zeer karakteristiek en een verwarring met een andere soort is dan ook vrijwel uitgesloten.

De woudaap vliegt met snelle rukkende vleugelslagen.

De woudaap is met een lengte van snavelpunt tot staartpunt, variërend tussen 33 en 38 cm de kleinste reigersoort van Europa, nauwelijks zo groot als een meerkoet.

De vleugelspanwijdte varieert van 49 tot 58cm en het lichaamsgewicht schommelt tussen 140 en 150g.

Volwassen mannetjes hebben een zwarte kruin en rug, die een groene gloed vertonen en een beige gekleurd lichaam; een lichtgele hals. De grote vleugelvlek is eveneens beige-kleurig; de lange snavel is strogeel van kleur. De poten zijn grijsgeel tot grijsgroen.

De wintermaanden worden doorgebracht in tropisch Afrika. De woudapen verschijnen in mei op de broedplaats en verlaten deze vrijwel ongemerkt in augustus of september.

Tijdens de balts produceert het mannetje een monotone roep, die lijkt op een baffende hond, waardoor ze al eens vaker hun locatie verraden.

De woudaap maakt een klein nest van stengels in dichte rietkragen, in wilgen of struiken.

Het enige legsel tussen mei en juli telt 2 tot 7 eieren, die na 17 tot 19 dagen uitkomen.

De aantallen woudapen fluctueren met de hoeveelheid neerslag in het overwinterings- en broedgebied.

Woudapen verlaten  Europa tussen augustus en oktober en brengen de winter door ten zuiden van de Sahara. Ze keren in maart-april terug uit Afrika.

Een filmpje van André Strootman

https://www.youtube.com/watch?v=Gn2MnbZcUMA

01-08-2015 om 07:50 geschreven door birdy

Geraadpleegde bron: Natuurpunt

Tel de vlinders in je tuin op 1 & 2 augustus

De resultaten van je telling kan je ingeven via het online telformulier

http://www.natuurpunt.be/sites/default/files/images/inline/telformulier_vlinder_mee_zonder_datum_new_style.pdf

Lees aandachtig de instructies en raadpleeg de affiche van de meest voorkomende vlinders via de poster ‘Ken je ze allemaal?’

http://www.natuurpunt.be/sites/default/files/images/inline/ok_vlinder_a2_affiche_hgvw_verso_2015_0.jpg

Hieronder vind je een overzicht van de vaakst voorkomende vlindersoorten. Bekijk ook de minder algemene soorten http://www.natuurpunt.be/zeldzamere-dagvlinders en de  dag-actieve nachtvlinders http://www.natuurpunt.be/dag-actieve-nachtvlinders

http://www.natuurpunt.be/vlinders-je-tuin

Hier vind je een hele reeks tips en tricks:

• laat fruit in je tuin rotten

• zorg voor variatie in je vegetatie

• leg een pad aan met stenen (deze absorberen warmte)

• laat molshopen gerust (uitkijkpost)

• zorg voor beschutte hoekjes (hagen en heggen)

• leg een mini-bosrand aan (bomen vervangen door een geschoren haag of door klimplanten

• maak een kruidentuin (goede nectarbron)

   

  http://www.permacultuurnederland.org/permacultuurtk/kruidenspiraal.pdf

   

•  begin een moestuin (braam, framboos, aardbei, peulvruchten, zoals erwten en tuinbonen, doorgeschoten radijzen, koolgewassen, loof van wortels, dille en venkel, …)

• laat brandnetels staan (je kan ze net zoals een buxus in een vorm snijden)

Hieronder vind je een reeks inheemse en uitheemse vlinders

31-07-2015 om 16:06 geschreven door birdy

Naar Vlaamse normen is het Groot Rietveld (80 ha) een rietland van ongezien formaat.

Fiche Groot Rietveld

http://www.beveren.be/sites/default/files/useruploads/u135/LSO_web_GrootRietveld.pdf

Het is een paradijs voor bedreigde moeras- en zangvogels (blauwborst, bruine kiekendief, roerdomp, baardmannetje, kleine karekiet, rietzanger, …) die een nest maken in het riet.

De aangrenzende Vlakte van Zwijndrecht (57 ha) is een opgespoten terrein met een gevarieerd landschap: zandige gronden, zompige moerassen en ondiepe plassen.

Fiche De Vlakte van Zwijndrecht

http://www.beveren.be/sites/default/files/useruploads/u135/LSO_web_Vlakte%20Zwijndrecht.pdf

Dit gebied valt bijzonder in de smaak van strand- en koloniebroeders. Beide natuurgebieden, die op de oude Melselepolder liggen, zorgen voor rust in de Waaslandhaven en zijn een groene buffer voor het economisch centrum. Vandaag zijn beide gebieden beschermd omwille van de grote ecologische waarde. Ze zijn een compensatie voor natuurwaarden die bij de grote infrastructuurwerken in en rond de haven verloren zijn gegaan.

Broedvogelonderzoek

Het Agentschap Natuur en Bos (ANB) is belast met de monitoring. Sinds 2003 worden voor de broedvogels jaarlijks territoriumkarteringen uitgevoerd door medewerkers van het Instituut voor Natuur- en BosOnderzoek (INBO) . Voor het veldwerk wordt in een aantal gebieden beroep gedaan op vrijwilligers. De coördinatie voor Vlaanderen wordt gedragen door Natuurpunt Studie i.s.m. INBO.

Wie meer info wenst over de groene gordel rond Kallo, kan onderstaand document raadplegen

http://www.provincieantwerpen.be/content/dam/provant/dlm/dmn/natuur-en-landschap/samenwerkingsverbanden/ankona/natuurstudieartikels/Broedvogels_Groot_Rietveld_ANTenne_2015_1_DEF_tg.pdf

In de tel-zone wordt minstens een 7-tal keren een telling van de broedvogels verricht in een periode van begin april tot eind juli. Tijdens het observatietraject worden alle waarnemingen op een dagkaart genoteerd met vermelding van de broedstatus.

De gegevens van de dagkaarten worden overgezet op een soortkaart. Op deze kaart worden alle waarnemingen van alle inventarisatierondes per vogelsoort ingetekend.

Sinds 2012 worden de relevante waarnemingen ingegeven en verwerkt via de online broedvogelmodule ‘Avimap’

Avimap is een softwaremodule van SOVON met als doel broedvogelinventarisaties te stroomlijnen en de gegevensverwerking te vergemakkelijken. Verschillende Nederlandse en Belgische terreinbeheerders en onderzoeksgroepen hebben besloten voortaan allen met deze tool te zullen gaan werken. Het is m.a.w. dé inventarisatiemethode van de toekomst.

Wel wordt van elke vogelspotter verwacht dat die voldoende kennis heeft van geluiden en gedragingen van de broedvogels. Een grondige kartering van een zelfgekozen gebied vergt wel een behoorlijke tijdsinvestering.

24-07-2015 om 21:00 geschreven door birdy

Deze elegante zwartachtige moerasvogel met een slank lichaam, lange vleugels, ranke poten en een kromme snavel, afkomstig uit de Balkan, is familie van de ibissen en lepelaars, maar ook verwant aan de reigers. Qua uiterlijk vertoont hij veel gelijkenis met een (zwarte, mocht die bestaan) wulp.

Hij is goed herkenbaar door het donkerbruine verenkleed, dat in volle zonlicht een opvallend glanzend mengsel van paarse, groene en bronskleurige tinten vertoont. De kop, nek en borst zijn karmijnrood. Tijdens de vlucht, waarbij snelle vleugelslagen worden afgewisseld met glijvluchten, is de helder koperrode voorvleugel duidelijk te zien, net als de uitgestrekte nek en de uitstekende grijze poten.

De zwarte ibis heeft lichaamslengte die wisselt tussen 55 en 56cm; zijn vleugelspanwijdte varieert tussen 88 en 105cm; zijn gewicht schommelt tussen 550 en 750g.

De zwarte ibis is een moerasvogel van meren, delta’s, rivieren, lagunes, vloedlanden, omzoomd door moerassen, natte weilanden, ondiepe poelen en doorweekte vegetatie.

De zwarte ibis houdt wel van natte voeten, maar het water mag niet al te diep zijn. Immers ze houden niet van een nat verenpak. Ondiepe moerasgebieden met veel waterplanten genieten de voorkeur.

Zwarte ibissen broeden in kolonies vooral langs de noordkust van de Middellandse Zee.

Vormde lange tijd de Balkan het bolwerk van de soort, toch lijkt hij hoe langer hoe vaker een dwaalgast. De jongste jaren explodeerde de vrij recente Spaanse en Franse populatie echter dermate, dat ze nu noodgedwongen moesten uitwijken naar nieuwe vestigingsplaatsen. Schijnbaar lieten ze hun oog ook vallen op ons land.

Af en toe wordt hij in onze streken gezien, maar het bijzondere is wel dat dit vaak gebeurt in het najaar en winter en dat hij dan ook wekenlang op dezelfde plek blijft rondhangen.

Het lijkt erop dat hij dan helemaal geen last heeft van de kou of de regen.

De zwarte ibis gebruikt zijn lange dunne omlaag gebogen snavel om in ondiep water, natte modder en slijk al wadend naar voedsel te speuren. Op het menu staan voornamelijk insecten en hun larven (vliegen, kevers, sprinkhanen, krekels, libellen, …), maar ook bloedzuigers, wormen, slakken, schelpdieren en amfibieën.

Ieder jaar opnieuw bouwen zwarte ibissen een nest van dunne takken tussen riet, struiken of hogere bomen.

De broedperiode valt tussen mei en juli en het legsel telt 3 tot 6 diep groenblauwe of lichtblauwe eieren, die na ongeveer 3 weken uitkomen. De hulpeloze kuikentjes worden door beide ouders gevoed en verzorgd. Na een maand kunnen de juvenielen het nest verlaten.

Nog een maand later dienen ze zelfstandig naar voedsel te zoeken.

De vogels vliegen vaak tussen foerageer- en slaapgebieden in de ochtend- en avondschemering, doorgaans in gemengde groepen met zilverreigers.

Zwarte ibissen op de slaapplaats Vogelplas Starrevaart – Raveleyn Films

https://www.youtube.com/watch?v=BOaorEAYrt4

17-07-2015 om 17:15 geschreven door birdy

In onze contreien duiken het laatste decennium af en toe gieren op. Meestal zijn dat vale gieren, de meest algemene soort in het Middellandse Zeegebied (Spanje, Portugal, Zuid-Frankrijk, Sardinië en minder frequent in de Balkan).

Met een vleugelspanwijdte variërend tussen 2.30 en 2.65m is de vale gier één van de grootste en zwaarste (7 tot 10kg) Europese roofvogels.

Het verenkleed is hoofdzakelijk donkerbruin van kleur; de vleugels zijn lang, breed en gevingerd (diep ingekeepte vleugeluiteinden).

De staart- en slagpennen zijn zwart; tussen hals en lichaam bevindt zich een verenkraag. De nek lijkt kaal, maar is dichtbegroeid met erg korte veertjes.

De combinatie van het bruine verenkleed met de zwarte staart- en slagpennen geeft de vogel in de vlucht een tweekleurig silhouet.

De vale gier onderscheidt zich van andere roofvogels precies door die licht bevederde hals en de minder krachtig ontwikkelde poten, wat typische kenmerken zijn van een aaseter. Met de lange hals is ook het vlees uit het binnenste van een karkas bereikbaar, terwijl de kop niet vast kan komen te zitten doordat de veren achter de botten blijven haken.

De vale gier zweeft in wijde, stijgende cirkels of glijdt over lange afstand direct naar een foerageerplek of slaapplaats. Op koude winderige dagen is hij al vroeg in de lucht en stijgt hij op tegen de wind in, maar op windstille warme dagen wacht hij tot zich warme luchtstromingen hebben gevormd boven de kale grond en rotsen. Bij deze thermiek in de ochtend stijgen de aaseters op tot grote hoogte om al zwevend te speuren naar dode dieren.

Zij maken die glijvluchten met iets omhoog gehouden vleugels, waarvan de achterste rand wat gebogen is, zodat zij bij het rondcirkelen van vorm lijken te veranderen.

Beide vliegtechnieken stellen de vale gier in staat hoogte te winnen zodat hij daarna zonder energie te verbruiken grote afstanden kan overbruggen. De vogels vliegen hierbij redelijk ver uit elkaar, al blijven ze hun soortgenoten in de gaten houden. Zodra een vale gier een vers karkas heeft gelokaliseerd, moet deze doorgaans al snel plaats maken voor zijn soortgenoten.

De vale gier bewoont open gebieden, kale bergen en ravijnen met steile rotswanden. Doorgaans broedt hij op rotsige richels en in nissen in de rotswand. Het op een ontoegankelijke plaats gelegen nest bestaat gewoonlijk uit niets meer dan enkele takjes en veren. Soms echter bouwen de vogels een ferm nest van takken in een boom of gebruiken ze een oude horst van een andere roofvogel.

Wanneer een hele verzameling gieren rond een kadaver neerstrijken, geldt een door de honger bepaalde rangorde. De vale gier zoekt voornamelijk naar dode schapen, geiten of andere kleine zoogdieren.

Het is een standvogel die in Europa alleen in het zuidoosten en rond de Middellandse Zee in kolonies broedt. Het vrouwtje legt slechts één roodbruin gevlekt ei dat gedurende 48 tot 50 dagen vrijwel alleen door haar wordt uitgebroed. Beide ouders voeren het jong met een uitgebraakte voedselbrij. Het voedsel bestaat uitsluitend uit het vlees en de ingewanden van de kadavers. Op het nest maken ze sissende geluiden, maar zijn verder zwijgzaam.

Het jong ontwikkelt zich traag. Het vliegt pas uit als het 20 weken oud is en broedt niet voor haar vierde levensjaar.

Tijdens de afgelopen weken werden opvallend veel gieren in ons land waargenomen, meer bepaald een groep van 45 vale gieren die boven Geel rondcirkelden. Vale gieren zakken bijna elke zomer af naar onze contreien en ook al lijken het er soms veel het is nog maar een fractie in vergelijking met de invasie in 2007 toen er een vlucht van bijna 100 gieren werd waargenomen. Het gaat dan om jonge vogels die niets uit te broeden hebben en op avontuur trekken, zo vernemen we van Gerald Driesen (Natuurpunt). Na enkele dagen keren ze terug omdat er in ons land weinig karkassen te rapen vallen.

Verrassender is het feit dat de 3 andere Europese giersoorten (monniksgier, lammergier en aasgier) ook zijn gespot in ons land. Doorgaans betreft het vogels die de verkeerde kant opvliegen, omdat ze zonder partner op de dool zijn.

Je kan in het archief een kort artikel gewijd aan deze waarneming – nu reeds 8 jaar geleden –

raadplegen:

17/11/2007      Dolende gieren of toeristen

Een beeldreportage over de Monté Gorramendi (Spanje), een 5 000 ha groot, gedeeltelijk beschermd jachtgebied, waar vale gieren zich thuis voelen.

https://www.youtube.com/watch?v=KnLazSYqNtU

12-07-2015 om 23:08 geschreven door birdy

De kleine donkere roestbruine zanger van struiken en struikgewas langs de waterkant heeft een rumoerige voorjaarszang en een opvallende brede witte wenkbrauwstreep.

In de lente en zomer worden stroken zeggen, brandnetels, wilgenroosjes, meidoornstruiken en rietbedden verlevendigd door volop zingende rietzangers.

De naam is enigszins misleidend want deze kleine vogel heeft geen bijzondere voorkeur voor riet, maar komt vooral in het verruigd rietland, broekbosjes, oevervegetaties van kanalen en sloten, laagveenmoerassen, grienden, vochtig kreupelhout voor.

Zijn aantrekkelijke zang, die hij soms ’s nachts ten gehore brengt, lijkt op die van de kleine karekiet, maar is gevarieerder … een voortdurende gehaaste opeenvolging van tonen; sommige raspend, andere muzikaal en meestal enkele malen herhaald. Het eigen geluid wordt vermengd met knappe imitaties van dat van andere vogels.

Ondanks zijn talrijke aanwezigheid is het niet eenvoudig de rietzanger te strikken, want hij verschuilt zich in de onderbegroeiing, waar hij op insecten jaagt. Als hij tevoorschijn komt rept hij zich in rechte lijn naar het volgend bosje.

Rietzangers zijn trekvogels die hoofdzakelijk overwinteren in de Sahel bezuiden de Sahara. Vóór de trektocht verdubbelt de rietzanger zijn gewicht door intensief te foerageren waardoor die haast bolrond wordt. Zij maken immers de tocht tot voorbij de Sahara in één keer, waarbij alle vetreserves worden opgebrand.

Natuur in eigen land – geluid rietzanger

https://www.youtube.com/watch?v=masDvhGL3ow

Wie een eerder verschenen bijdrage wenst op te snorren over de rietzanger kan gebruik maken van de zoekrobot: 

18/10/09          Rietvogels

Beide fotoreeksen van de rietzanger, die de bijdragen van gisteren en vandaag ‘glans’ geven, zijn juweeltjes van    

Wim Dekelver  

05-07-2015 om 17:10 geschreven door birdy

Inmiddels is het weer zo ver. De blog Birdyfans bestaat vandaag 8 jaar, telt 450 artikels en 1 450 foto’s.

Momenteel staat de bezoekersteller op 91 460: 48% zijn vogelaars van Nederland; 46,5% zijn vogelliefhebbers van België

Dan volgen met kleine bezoekersaantallen de Verenigde Staten, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Israël, Italië, Spanje en Zweden.

Geregeld haalt de blog in de categorie ‘educatieve blogs’ (5 620) de top 20 en tijdens vakantieperiodes vaak de top 10.

Dit is niet in het minst ook de verdienste van onze huisfotografen

Pieter Cox & Wim Dekelver  die, ieder vanuit een persoonlijke invalshoek, het knappe beeldmateriaal aanreiken om de vogelportretten of natuurthema’s aantrekkelijk te illustreren.

Recent wordt ook gebruik gemaakt van de sociale media Twitter en Face Book (doorgaans op de FB-pagina van Vogelbescherming Vlaanderen) om de blogposts (de gepubliceerde artikels) aan te kondigen, wat allicht de actieradius van ons bereik weer wat uitbreidt.

Vanaf nu zullen we al eens vaker foto’s publiceren gekoppeld aan de huismussennestkasten, omdat de actie ‘Red de Straatket!’ of help mee de huismussenpopulaties in stand te houden op eigen houtje wordt verdergezet, ondanks de achterstand die we met de Kille Meutel Vogelvrienden opliepen door hinderende omstandigheden (woningbrand – zie artikel ‘Terug van weggeweest’, gepost op 14/01/15) en privéaangelegenheden.

Fotograaf

Verscholen in het groen,

een camera geklemd in je hand,

je glimmende flits gericht op een vogel

aan de waterkant.

Uiterlijk zo rustig, maar van binnen slaat je hart

een balts van verlangen

om hem op de gevoelige plaat te vangen.

Je wacht met engelengeduld,

op dat volmaakt moment

dat hij jou in het aura van de zon

zijn schuchtere blik toezendt

om hem te doen verstarren

met een flits en zachte zoem

en hem liefdevol te schenken

eeuwige roem.

Even later vlucht hij weer

naar de boezem der natuur,

maar hij weet niet dat hij straks

bij een knetterend vuur

met zijn glanzend, kleurig verenpak

jou schenken mag

de apotheose van de dag.

04-07-2015 om 20:48 geschreven door birdy

De kleine dagroofvogel, ook wel ‘klamper’ genoemd, komt heel het jaar overal voor, liefst op het platteland maar ook aan bosranden en soms zelfs in stedelijke omgevingen.

Torenvalken, wiens favoriete jachtplekjes weilanden en grasbermen zijn, kunnen in de lucht stil hangen door hun vleugels snel te bewegen (bidden) en hun staart te spreiden. Als er voldoende wind is, hoeven ze helemaal niet met de vleugels te slaan en hangen ze gewoon stil op de wind.

Tijdens het bidden kijken ze naar de grond op zoek naar een prooi. Dank zij een extreem goed ontwikkeld gezichtsvermogen (ultraviolet zicht) zien ze de meest verse urinesporen van muizen en weten ze hierdoor perfect waar de knaagdiertjes recent het meest actief waren. Eens ze die in het vizier hebben duiken ze erop af.

Torenvalken bouwen geen nest, maar kiezen vaak een oud kraaiennest uit om in te broeden. Ook zijn ze fan van nestkasten, waar ze zicht hebben op een open ruimte zodat ze vanuit hun nest naar voedsel kunnen speuren.

Bezit je een lap grond dat grenst aan een open terrein of aan grasvelden maak dan eens een torenvalk gelukkig met een instapklare woning, die je tot 4 m hoog hangt; als bodembedekking kunnen houtspaanders of gekapt stro worden gebruikt.

Oswald, staflid van de Kille Meutel Vogelvrienden en werkzaam in het luchthavengebied van Zaventem, had gesignaleerd dat er een nestkast aan Loods 8 van Sabena Technics werd bewoond door slechtvalken. Enkele luchthavenarbeiders vertelden ook dat er tot enkele weken geleden een gedurig aan- en afvliegen was van de ouders, waarschijnlijk met voedsel.

Huisfotograaf Wim Dekelver trok met Oswald naar de bewuste plek om voor beeldmateriaal te zorgen al waren de weersomstandigheden allesbehalve gunstig.

Er zaten nog 2 jongen in de nestkast; er zouden er volgens Oswald 4 hebben gezeten.

Na analyse van de gemaakte foto’s bleken de juvenielen geen slecht- maar torenvalken te zijn.

Om wat meer informatie te vergaren verwees oud-leerling Erik Watzeels, Airside Services Deputy-Manager op Brussels Airport naar Jan Geeraerts, Bird & Wildlife Coordinator Operations.

Volgens Jan hebben de techniekers van Sabena dit kastje daar destijds gehangen met de bedoeling om duiven af te schrikken en zo te vermijden dat deze in de hangars zouden komen wonen.

Of dit veel succes heeft gekend, is twijfelachtig. Heden krijgt Jan geregeld aanvragen om duiven uit de hangars te verwijderen, vooral voor hygiënische redenen. Medewerkers en/of duur materiaal onder duivenpoep is niet gewenst.

Hoelang dit kastje er al hangt, zou wellicht een oud-Sabenien kunnen onthullen.

Er hing een gelijkaardige nestkast aan Loods 41, doch dit werd een 2-tal jaar geleden verwijderd. Hoog tijd want dit was totaal vermolmd en dreigde naar beneden te vallen.

Zelfs met de verrekijker kon Jan niet duidelijk zien welke roofvogelsoort het betrof, maar dacht aanvankelijk eerder aan een buizerd.

Toch bleek na secure determinatie dat het wel degelijk om jonge torenvalken gaat, die niet op duiven jagen, maar wél als muizenverdelgers bekend staan.  

“Of de nestkast geregeld is bewoond en of er vaak wordt gebroed, wordt niet echt opgevolgd.

Zolang de ‘bewoners’ geen last of schade veroorzaken en op een voor ons ‘veilige’ plaats blijven, laten wij ze ook met rust. Ingeval er een risico ontstaat op bird strikes, verwittigen wij Vogelopvangcentrum Malderen om ze te komen verwijderen. Met deze mensen hebben wij ondertussen een heel goede samenwerking voor dit soort problemen”, aldus Jan Geeraerts.

Een knap leerrijk filmpje:

http://www.countrylife.be/video/de-vogelfluisteraar-torenvalk

Wie eerder verschenen geïllustreerde bijdragen wenst te raadplegen, kan via de zoekrobot de volgende artikels opsnorren:

10/05/09          De biddende torenvalk

06/06/10         Gevleugelde Cyprioten

28-06-2015 om 09:50 geschreven door birdy

Dodaarzen danken hun naam aan hun korte, witte achterwerk.

Deze markante kleinste fuutachtige is een broedvogel die ondiepe en beschutte wateren, zoals duinmeren, vennen en brede sloten opzoekt. Het drijvende nest, gemaakt met zeggen, rietgras, lisdodde en gele lis, ligt in riet of ruigte aan de waterkant.

Toepasselijke naam

De watervogel heeft opvallend veel veren (een dot) van achteren, maar vrijwel geen staart. Zijn korte nek en snavel versterken dit beeld nog eens en sommigen beweren dat de benaming zijn oorsprong vindt in de gelijkenis van zijn stuitje met een uitgebloeide lisdodde, de rietsigaren langs de waterkant. Vroeger werd de dodaars ook wel ‘hagelzakje’ genoemd. Ze werden geschoten, gevild en binnenstebuiten gekeerd, om als zakje te worden gebruikt om de hagel voor het geweer in te bewaren.

Waterkwaliteit is waar het om draait voor de dodaars

Hoe zuiverder het water, hoe rijker het is aan waterinsecten. Bovendien is het belangrijk dat het water voldoende helder is; immers dodaarzen zijn oogjagers.

De belangrijkste oorzaken van de afname van de dodaars zijn dan ook de slechte waterkwaliteit als gevolg van insijpelen van meststoffen en verstoring ten gevolge van water- en oeverrecreatie.

Verbetering van de waterkwaliteit is de belangrijkste maatregel. Het uiterst voedselrijke water dat via de landbouwgronden in sloten, vaarten en meren terecht komt, leidt tot een sterke toename van voor dodaarzen als voedselbron ongeschikte witvis-soorten.

Bovendien verarmt de onderwatervegetatie en de daarbij horende rijkdom aan waterinsecten en weekdieren. De vertroebeling van het water (vaak verergerd door karpers) maakt het voor een oogjager als de dodaars extra moeilijk om de toch al minder talrijke aanwezige prooien op te sporen.

Ook een onnatuurlijk waterpeilbeheer (laag in de winter en hoog in de zomer) leidt tot een afname van geschikte broedgelegenheid. In en aantal regio’s lopen projecten van milieufederaties en/of waterschappen, die verbetering van de waterkwaliteit tot doel hebben. Het zuiveren van sloten en vaarten en het branden of maaien van oevervegetatie vlak voor of in de broedtijd dient voorkomen te worden.

Een knap filmpje van Stichting Natuurkanaal

https://www.youtube.com/watch?v=5I22lBxWaPM

Wie een eerder verschenen bijdrage over de dodaars wenst te raadplegen, kan via de zoekrobot in het archief volgend artikel opsnorren:

01/09/10:         De dodaars

21-06-2015 om 18:10 geschreven door birdy

De gierzwaluw is geen lid van de zwaluwenfamilie, maar van een aparte groep: Apodidae, wat ‘poten ontberend’ betekent. Toch klopt dit laatste niet helemaal, want de gierzwaluw heeft kleine bevederde pootjes met 4 naar voren gerichte scherpe nageltjes, waarmee hij zich kan vastklampen aan muren en dakranden.

De allergrootste bedreiging voor de gierzwaluw vormt het verdwijnen van steeds meer nestgelegenheid. Door het slopen en renoveren van oude gebouwen, soms van hele stadswijken, verdwijnen elk jaar meer nesten.

We mogen dan toejuichen – zij het via een kleinschalig, maar daarom niet minder belangrijk initiatief – dat er toch mensen aandacht schenken aan deze insecten-opruimers. 

De restauratiewerken aan de Sint-Petrus en Sint-Martinuskerk in het Oost-Vlaamse Assenede worden op 01/08/15 stilgelegd vanwege broedende gierzwaluwen, althans zo laat het gemeentebestuur weten.

Een aannemer die stellingen aan de zuidgevel opbouwde, trof een 5-tal nesten van gierzwaluwen aan. Minstens 2 daarvan worden momenteel als broedplaats gebruikt. Omdat de gierzwaluw een beschermde diersoort is, werd contact opgenomen met de mensen van het Agentschap voor Natuur en Bos. Die raadden aan tot eind juni geen werken uit te voeren in de buurt van de nesten; het einde van de broedperiode van de gierzwaluw.

In onderling overleg tussen de bouwheer, aannemer en het architectenbureau werd besloten om de werken vóór augustus niet meer op te starten.

Begin mei verschijnen de donkere, sikkelvormige silhouetten van de gierzwaluwen aan de hemel. Ze komen dan terug van hun winterverblijf in Afrika, ten zuiden van de evenaar. Na een tocht van duizenden km komen de eerste vogels aan. Dit zijn meestal de mannetjes die eerder al hebben gebroed. Zij zoeken onmiddellijk het nest van het vorige jaar op en na enkele dagen komen ook de vrouwtjes aan. Dan wordt het nest opgeknapt met haartjes, sprietjes, zaadpluis, donsveertjes en dergelijke.

Het geheel wordt met speeksel aan elkaar gekleefd tot een klein hard kommetje.

Hierin worden half mei 2 tot 3 witte eitjes gelegd, welke beurtelings door het mannetje en het vrouwtje worden bebroed.

Na ongeveer 20 dagen komen de eitjes uit; de jongen zijn de eerste 10 dagen blind en kaal.

De ouders vangen insecten in de lucht, die in de keelzak tot een bal worden gevormd; hiermee worden de jongen gevoerd. Op mooie zomerdagen brengen de ouders 10-tallen van deze voederballen naar het nest. Tijdens slechte zomers, als er weinig insecten zijn, vliegen de ouders soms honderden km ver om voedsel te vinden.

Wil de gierzwaluw wegvliegen, dan laat hij zich eerst vallen; het opstijgen vanaf de grond is voor de gierzwaluw immers een moeizame klus. Lopen is ook niet echt nodig, want hij brengt haast zijn hele leven vliegend door.

Tegen de avond verzamelen de gierzwaluwen, die geen nest hebben, zich in groepen en stijgen dan op tot een hoogte van 3 tot 5 km; daarna laten ze zich in een soort ‘halfslaap’ meevoeren op thermiek en cirkelen langzaam naar beneden.

Wie een eerder verschenen bijdrage wenst te raadplegen, kan via de zoekrobot in het archief onderstaand artikel terugvinden:

 17/12/11            De gierzwaluw, een hoogvlieger

Foto: Luc Meert

14-06-2015 om 17:00 geschreven door birdy

De kleine plevier

Deze soort heeft een slanke vorm en lange poten als hij staat. De oogringetje, snavelkleur en het vleugelpatroon zijn kenmerkend.

De kleine plevier is een echte raspionier met dien verstande dat hij op plekken broedt die tijdelijk geschikt zijn om te broeden (afgravingen, bouwwerven, opspuitingen in het kader van zandwinningsprojecten, grindgaten of bodems waaruit grind en zand wordt gewonnen) en een jaar later weer verkast omdat de omstandigheden op de ‘oude’ broedplaats in die mate zijn veranderd dat de plevieren ze niet meer als een geschikte broedplaats beschouwen.

Kleine plevieren worden nog wel eens verward met de bontbekplevieren, maar deze hebben een oranje snavelbasis, oranje poten en geen geel oogringetje.

Bovendien is de bontbekplevier veel meer aan de kust te vinden dan de kleine plevier, die meer van het binnenland houdt.

De kleine plevier heeft een voorkeur voor zoetwatermilieus, zoals slikranden langs grindgaten, tijdelijke plassen bij afgravingen en bouwwerven. Hij broedt in de buurt van water op zanderige of kiezelachtige terreinen.

In april, begin mei komen de vogels weer terug uit Afrika. Al snel na aankomst in het voorjaar beginnen de mannetjes met zangvluchten en baltsen ze met het uitschrapen van diverse nestkuiltjes.

Het nest stelt niet zoveel voor en is een klein kuiltje bij voorkeur tussen steentjes of schelpen.

Eens het wijfje haar keuze heeft gemaakt en het uitverkoren nest nadert, draait het mannetje zich om en steekt hij zijn uitgespreide staart omhoog. Het vrouwtje loopt dan onder de staart van het mannetje door en gaat in het nestkuiltje zitten. De paring wordt voorafgegaan door het naderbij komen in een horizontale houding van het mannetje, dat geleidelijk meer rechtop met steeds snellere en kortere stapjes loopt en vervolgens met hoog opgeheven poten om tenslotte rechtop naast het vrouwtje met de borst vooruit te gaan staan. Als het vrouwtje een gebukte houding  aanneemt, klimt het mannetje op haar rug en vindt de paring plaats.

Wie een reeds eerder verschenen bijdrage over deze pionier wil lezen, kan in het archief terecht op:

14/05/10          De kleine plevier met een fotoreeks van Wim en zoon Jo

Wie een leuk verhelderend filmpje wenst, kan onderstaande weblink activeren

https://www.youtube.com/watch?v=4hvTimcBW1E

06-06-2015 om 15:25 geschreven door birdy

De rode wouw is één van de grootste roofvogels, ongeveer even groot als de buizerd maar zeer verschillend in bouw. Het slanke lichaam, de lange smalle vleugels en lange, diep gevorkte staart geven de soort een sierlijk uiterlijk.

De rode wouw is een roofvogel van allerlei open tot halfopen, licht golvende cultuurlandschappen met een afwisseling van open bossen, heiden, kleinschalige, agrarische gebieden met bomenrijen of -aanplantingen en parklandschappen.

Afgelopen zomer (2014) heeft een koppeltje rode wouwen met succes jongen grootgebracht in het Dijleland. Het was sinds 1998 geleden dat er zich nog eens een geslaagd broedgeval voordeed. De kronkelende Dijle, het Heverleebos en Meerdaalwoud, het lappendeken van vijvers, weilanden en bosjes in de valleien, de talrijke holle wegen, alsook de vele paden om uren te wandelen en van dit alles te genieten … is het Dijleland!

In het voorjaar van 2014 werden in het Dijleland geregeld rode wouwen waargenomen en tijdens de tweede helft van april werden vogels gezien die baltsgedrag vertoonden en een nest bouwden.

Vanuit de lokale natuurstudiegroep werd de nestplaats gelokaliseerd en werden contacten gelegd met de eigenaar en terreinbeheerder teneinde toevallige verstoring van de nestsite te voorkomen.

Met Natuurpunt Studie werd overeengekomen om de gegevens uit de ruime omgeving op www.waarnemingen.be onder embargo te plaatsen, zodat de vogels niet onnodig werden gestoord.

Die strategie had succes, want in mei werd een broedende vogel gezien en een maand later zaten 2 forse ‘donsjongen’ in het nest, waarvan er zeker één uitvloog in augustus.

Ook in Nederland broedt de rode wouw slechts sporadisch.

Waar die wel frequent broedt is in grote delen van Centraal en Zuid-Europa en vooral in Frankrijk en Duitsland leeft een grote populatie.

Daarnaast komen rode wouwen ook voor in de Kaukasus, Wit-Rusland en Noord-Amerika.

Wim Dekelver maakte al eens eerder een knappe reeks foto’s van de rode wouw, weliswaar in ‘gevangenschap’

26/11/10           De rode wouw

30-05-2015 om 18:26 geschreven door birdy

In zijn voorjaarskleed is het mannetje kemphaan één van de opmerkelijkste Europese vogels.

Toch is hij het best bekend als een relatief vale, bruine vogel in de herfst.

Zijn biotoop bestaat uit gras- en uitgestrekte weilanden, inter-getijdenzones en lagunes, lage veenpolders, langs de kust heeft hij een voorkeur voor modderige kreken in zoutwatermoerassen.

Deze spectaculaire weidevogel broedt bij voorkeur in schrale, vochtige bloemrijke graslanden, vrijwel uitsluitend in boreale en subarctische klimaatzones van Engeland via Scandinavië tot aan de Beringzee en op de Siberische toendra’s.

De enorme kraag die de kemphaan tijdens het baltsritueel uitzet met rechtopstaande oorpluimen kunnen effen zwart, roodbruin, paars, wit roomkleurig of geelbruin zijn, maar ook gestreept, geband of gevlekt.

De rug en de donkerbruine veren vertonen schubvormige dekveren met lichtgele rand.

Kop en borst zijn fel okergeel. De snavel is kort en lichtjes gebogen. De lange poten zijn licht okergeel, soms oranjerood. Het haantje heeft altijd een witte vleugelstreep, een witte stuit en witte staartvlekken. Ook de ondervleugels zijn helemaal wit.

De lichaamslengte varieert tussen 20 en 32cm; de spanwijdte reikt tussen 46 en 58cm en het lichaamsgewicht schommelt tussen 70 en 230g.

Kemphanen houden van zoet water en foerageren langs de randen van waterbekkens, op ondergelopen akkers of in vochtig grasland in de vorm van ouderwetse, ruige, slecht gedraineerde weilanden, die echter zeldzaam zijn geworden in  West-Europa. Soms voegen ze zich bij kieviten en goudplevieren op geploegde akkers.

Kemphanen voeden zich met insecten (vooral vliegen en kevers) en insectenlarven.

Buiten het broedseizoen wordt het menu aangevuld met kreeftachtigen, wormen, slakjes.

Tijdens de winter in de Sahel eten ze ook rijst en granen.

Kemphanen zijn vooral bekend door de fraaie voorjaarstooi van de mannetjes, die op de wat hoger en droger gelegen toernooiveldjes schijngevechten houden om de gunst van de vrouwtjes te veroveren. Hierbij worden dreigende buigingen met flitsende vleugelbewegingen gemaakt; eens de rivaal zich gewonnen geeft, neemt hij neerbuigend een onderworpen houding aan.    

De hennen bewegen zich tussen de hanen door en kruipen, als uitnodiging tot paren, net tot vlak bij de uitverkoren haan op de grond. Helaas is dit schouwspel in onze contreien vrijwel verdwenen. Kemphanen zijn in onze streken nog te zien tijdens de trektijd, soms ook wel in de winter.

Na de paring op het toernooiveld draaien de hennen op voor de zorg van het broedsel.

De hen legt begin mei-juni doorgaans 4 eieren in een door grashalmen gecamoufleerd kuiltje, verborgen tussen dichte begroeiing, aan de rand van een moeras.

Deze komen na 20-21 dagen uit. De jongen vliegen na 25-28 dagen.

De belangrijkste overwinteringslanden zijn Senegal en Mali (binnen-delta van de Niger)

Wie even het baltsritueel wil gadeslaan, kan hier het filmpje van Jos Vroegrijk bekijken.

Al blijven het maar schijngevechten, toch gaat het er behoorlijk fel aan toe!

https://www.youtube.com/watch?v=Jd7kjVwjQbA

24-05-2015 om 17:53 geschreven door birdy

Geraadpleegde bron: Natuur Oriolus – Gerald Driessens

Sommige steltlopers lijken de naam steltloper niet te verdienen: een Temmincks strandloper bv. heeft erg korte pootjes.

Waadvogel is geen betere naam, want net de kortpotige soorten foerageren op de droge delen van de oevers of zelfs op grasland, waar van waden geen sprake is.

Ook bij plevieren zien we kortere poten; ze hebben bovendien geen behoefte aan een lange priemsnavel om diep in de modder naar voedsel te boren en zijn compact gebouwd.

De groenpootruiter is wellicht onze meest statische en karikaturale ruiter.

Geografisch vallen we helaas net buiten de prijzen: Nederland heeft met de Delta en het waddengebied machtige getijdengebieden die als een magneet werken op ontelbare steltlopers. Deze passeren ons land dus wel maar steltlopers trekken nu eenmaal via vaste routes en stopplaatsen.

Onze noorderburen gaan zeker aan de haal met de grootste aantallen.

De meeste steltlopers zijn zeer goede vliegers die vaak enorme afstanden overbruggen naar het overwinteringsgebied en zijn daarom extreem gestroomlijnd.

Dat geldt niet voor alle steltlopers; de meer geblokte soorten zoals scholekster of houtsnip hebben een zwaardere lading onder de vleugels en zijn ofwel standvogels ofwel korte-afstandstrekkers.

Broeden gebeurt meestal solitair, vaak in de Arctische toendra, maar buiten het broedseizoen, tijdens de trek en het overwinteren, zijn de meeste soorten zeer sociaal en verzamelen in gigantische groepen.

Vooral de voor- en najaar-dagen met ongunstig weer, dus met veel wolken en talrijke regenbuien, zijn de uitgelezen steltloperdagen. Frequent bezoek aan een drassig gebied biedt je dan zeker een extra kans om een groepje bosruiters, groenpootruiters, kanoeten of franjepoten te spotten.

April-mei en augustus-september zijn uitgelezen steltlopermaanden.

In België is het aanbod aan grote geschikte gebieden wel beperkt: met Het Zwin in Knokke, de IJzermonding in Nieuwpoort en het Antwerpse havengebied heb je het zowat gehad.  Steltlopers strijken echter ook neer op geïsoleerde plassen:

• het provinciedomein Het Vinne in Zoutleeuw http://www.vlaamsbrabant.be/vrije-tijd-cultuur/provinciedomeinen/het-vinne-zoutleeuw/index.jsp

• Tiens Broek en bezinkingsputten http://www.toerismehageland.be/event.php?id=1895

• natuurreservaat De Viconia kleiputten in Stuivekenskerke (Diksmuide) http://www.toerismewesthoek.be/actief-beleven/natuurreservaat-viconiakleiputten-diksmuide

• het provinciaal bezoekerscentrum De Blankaart in Woumen (Diksmuide) http://www.west-vlaanderen.be/kwaliteit/Leefomgeving/bezoekerscentra/deblankaart/Paginas/default.aspx

17-05-2015 om 10:15 geschreven door birdy

Met zijn lange, groene poten en slank lichaam is de groenpootruiter één van de sierlijkste Europese steltlopers. Het is een bewoner van afgelegen gebieden en broedt in Schotland, Scandinavië, Noord-Rusland en Siberië op toendra’s, in open moerassen en veengebieden.

Bij ons trekt hij vrij talrijk door in kleine groepen tijdens voor- en najaar, terwijl sommige exemplaren overwinteren of tijdens de zomer in onze streken toeven. Het merendeel brengt de winter door in het Middellandse Zeegebied en in Afrika.

Tijdens deze trektochten kan de groenpootruiter vrijwel overal langs zoet water opduiken, waar hij in de herfst enkele dagen kan blijven op favoriete plekken, zoals moddervlaktes en slikranden of ondiepe lagunes; ook modderige getijdegebieden aan de kust genieten de voorkeur. De meesten zijn wel erg schuw en haast onbenaderbaar.

De groenpootruiter heeft in ‘prachtkleed’ grijsbruine bovendelen met een witte wig op de onderrug en stuit en effen bovenvleugels; de staart is wit met zwarte dwarsbanden; kop, nek en borst zijn grijswit met bruinzwarte streepjes en spikkels; de onderdelen zijn helderwit met zwarte vlekken en strepen; de poten en de iets opgewipte snavel zijn groen.

De elegante waadvogel haalt een lichaamslengte, die varieert tussen 30 en 35cm; de spanwijdte reikt tussen 53 en 60cm en het lichaamsgewicht schommelt tussen 140 en 270g.

De vlucht wordt gekenmerkt door snelle, krachtige regelmatige vleugelslagen.

Om aan voedsel te geraken, prikt de groenpootruiter met snelle bewegingen van zijn snavel in de bodem al wadend door ondiep water; rent achter visjes aan, maar eet ook wormen, schaaldieren en insecten.

De roep van de groenpootruiter lijkt op die van de verwante tureluur, maar is korter, meer staccato en minder muzikaal – een laag en helder ‘tjuu-tjuu-tjuu’

Het nest is een met plantaardig afval gevoerd kuiltje in de grond op een woest terrein en bevindt zich dikwijls in de buurt van een of ander groot voorwerp, zoals een stapel keistenen of een dode houtstronk.

De 3 tot 5 eieren zijn roomkleurig met donkerbruine of grijze vlekken en komen na ca  3 ½ week uit.

Buiten het broedseizoen verschijnt de groenpootruiter hoofdzakelijk bij rivieroevers, moerassen en riviermondingen.

Wie de groenpootruiter in actie wenst te zien, kan onderstaand filmpje (2 min.) bekijken

https://www.youtube.com/watch?v=xCD2mDf3ubU

15-05-2015 om 17:45 geschreven door birdy

Geraadpleegde bron: Grasduinen – Frans Buissink

Het ware leven van de velduil is zwerven over ruige ongeschonden natuurlijke vlaktes.

Hij lijkt gemaakt te zijn voor de jacht in weer en wind. Zijn vleugels zijn langer dan die van andere in het bos wonende uilen. Hij kan er mee balanceren in de luchtstromingen.

Op zijn breed gespreide wieken zeilt hij op zo’n 2 tot 3 m hoogte over de velden. Soms even biddend als een torenvalk en neervallend op zijn prooi, door zijn vleugels recht omhoog te strekken. Moeilijker is hem te spotten als hij rustig vanaf een laag paaltje op de uitkijk de omgeving afspeurt.

Velduilen eten niets liever dan woelmuizen. Om die te vinden, vliegen ze algauw een paar duizend km om. Zodoende hebben ze zich over grote delen van de wereld verspreid.

De velduil is nergens echt thuis, maar zwerft daar waar zijn prooidier bij uitstek aanwezig is. Dat is in Scandinavië de lemming; in Centraal-Azië de steppemuis.

Deze knaagdiertjes leven onder de strooisellaag in gangen en zelfgebouwde holletjes, kraam-, slaap- en voorraadkamers.

Woelmuizen woelen natuurlijk heel wat af in hun ondergrondse behuizing, maar ze zouden net zo goed klimmuizen mogen heten. Hartje winter bestijgen ze als alpinisten een meidoorn om ook de allerlaatst overgebleven bes te bemachtigen. Dit soort momenten zijn echter fataal met een velduil in de buurt. Geduldig zittend op een paaltje wacht die het moment af waarop hij kan toeslaan met één van zijn behaarde klauwen. Dit gebeurt meestal in de vooravond; immers overdag is zijn jachtterritorium bezet door kiekendieven.

Van geen andere vogels is zoveel bekend over hun eetgewoontes als van uilen. Dat komt doordat ze hun prooien met huid en haar verslinden. Hun maag sorteert wat wél en niet verteerbaar is. Haren, veren, snavel, tanden, botjes en schedel worden samen gekneed tot een gladde bal, die verpakt in een laagje slijm eens in de zoveel tijd wordt uitgebraakt.

De onderzoeker die gewapend met kennis van zaken zo’n braakbal uitpluist, kan daar zijn conclusies uit trekken. Ter vergelijking wordt zo nu en dan de maaginhoud van een dood gevonden uil onderzocht.

Het totale menu is verbijsterend veelzijdig.

Muizen zijn natuurlijk de ideale jachtbuit.

Maar de uil lust even goed: mollen, vleermuizen, vogels, jonge konijnen en hazen, eekhoorns, hermelijnen, kikkers, hazelwormen, sprinkhanen, kevers, libellen, nacht- en dagvlinders, oorwormen, mieren, spinnen, duizendpoten, krabben, slakken, bessen en zelfs mosselen.

Waar velduilen zomaar op de grond of laag bij de grond hun nest hebben, ondervinden ze wel een nadeel. Iedereen kan zomaar binnen komen stappen. Daarom beschikken de oudervogels over een heel repertoire van aanstellerij om indringers op een afstand te houden.

Dat varieert van uiterst luguber kijken tot sissen, snavelkappen, stampvoeten, kunstvliegen en volkstoneel, waarbij de uil de invalide uithangt.

In ieder geval waarschuwt hij met een snerpende kreet de jongen die dan weten dat ze stil moeten zijn.

10-05-2015 om 20:26 geschreven door birdy

De velduil is wijd verbreid in Europa, overwegend in het noorden, maar dwaalgast in het zuiden, sterk afhankelijk van fluctuaties in prooipopulaties.

Men treft hem aan in alle soorten ruig grasland, drassige gebieden en hooggelegen veenmoerassen.

De velduil heeft een grote ronde kop met kleine oor-pluimen, die zelden zichtbaar zijn.

De gele ogen in het wit-beige gezicht vertonen een zeer donkere rand, wat hem een strenge blik oplevert.

De lange, dwars gebande vleugels hebben aan boven- en onderzijde donkere polsvlekken, die fel contrasteren met de lichter gekleurde slagpennen; de boven-vleugels zijn vaalgeel gemarmerd, de buitenvleugels zijn licht oranje met donkere vleugelpunten. De onderdelen zijn aan de voorzijde donker, aan de achterzijde lichter. Langs de rug is een rij lichte vlekjes en ook de achtervleugel en de staart vertonen een witte eindrand.

De velduil heeft een lichaamslengte die varieert tussen de 34 en 42cm; een spanwijdte die wisselt tussen 90 en 105cm en een lichaamsgewicht dat schommelt tussen 260 en 350g.

Met zijn lange vleugels en lichte lijf is de velduil een opmerkelijk behendige jager. Zijn vlucht wordt gekenmerkt door trage vleugelslagen met stijve vleugels, in een vrij diepe V-vorm en met golvende glijvluchten.

De velduil jaagt door laag vliegend (als een kiekendief) de bodem af te speuren, waarbij zijn scherp gehoor het minste geritsel van een prooidier opvangt.

Hij is onmiddellijk te herkennen aan zijn vliegwijze als van een enorme nachtvlinder, waarbij de vleugels een grote boog beschrijven.

Hij jaagt overdag of in de ochtendschemering in schaars begroeide, moerassige streken, duinen, polders en andere weinig door mensen bezochte laaggelegen gebieden.

Op uitkijkposten neemt hij vaak haast een verticale houding aan.

De velduil klapwiekt luid tijdens de baltsvluchten, waarbij de vleugeltoppen elkaar onder het lichaam raken. Vanaf april wordt er gebroed.

De velduil is de enige van onze uilen die een soort nest bouwt; het is een schaars met plantendelen bekleed kuiltje in de grond tussen lang gras, op heidevelden, rietvelden.

De 4 tot 8 eieren worden met tussenpozen van 2 of meer dagen gelegd; vanaf het eerste ei wordt met broeden begonnen en dit duurt 24 tot 28 dagen.

De met dicht, geelbruin dons bedekte jongen worden door het wijfje met veld-, woel- en spitsmuizen, maar ook met vogeltjes en insecten gevoerd, die door het mannetje worden aangesleept. De jongen vliegen als zij 24 tot 27 dagen oud zijn.

Gewoonlijk is de velduil vrij zwijgzaam, maar als het nest te dicht wordt genaderd, laat hij een schril geluid horen. De stand van de zeldzame broedvogel wordt vooral bepaald door de veldmuizenpopulatie.

03-05-2015 om 11:15 geschreven door birdy

De zwarte ruiter (familie snipachtigen) lijkt in zijn winterkleed heel sterk op de tureluur.

De helderrode poten maken de verwarring compleet, al zijn de poten van de zwarte ruiter langer. Ook is hij groter, meestal grijzer met fijn gebande en gespikkelde bovendelen en heeft hij een langere snavel.

Het prachkleed is geheel zwart, met enkele witte vlekken. De bovenzijde van de snavel is zwart en de onderzijde is rood. De bovenkant van het verenpak is grijs; de kop is lichtgrijs met een witte wenkbrauwstreep en een zwarte streep tot bij het oog. De borst is lichtgrijs en de buik helderwit.

De lichaamslengte varieert van 29 tot 32cm; de spanwijdte wisselt tussen 48 en 52cm; het gewicht schommelt tussen 135 en 250g.

Tijdens de vlucht zijn de witte wigvormige stuit en staartbasis opvallend.

De zwarte ruiter zwemt beter dan de meeste andere waadvogels

Zwarte ruiters broeden in open arctische hoogvenen in taiga en toendra. Zij die hier de zomer doorbrengen tijdens de trek zoeken solitair of in kleine groepjes de moerasgebieden, kwelders en inlagen op, op zoek naar voedsel. Het zijn drukke baasjes die al wadend door het ondiep water wild prikken naar kreeftjes, waterinsecten, slakjes, visjes, wormen, garnalen en zelfs kleine kikkers.

De cirkelende, duikende of dippende baltsvluchten worden begeleid door raspende, fluitende roepen. Het nest is een schaars bekleed kuiltje in de grond, bedekt met dorre bladeren en dennennaalden, meestal gemaakt in de buurt van een kei of dode tak in een naaldbos.

Tijdens de broedperiode mei – juni is er 1 legsel van 4 eieren, die vooral door het mannetje wordt bebroed. Na 22 à 25 dagen komen de jongen uit.

De zwarte ruiter broedt in het noorden van Scandinavië en Rusland en trekt in de winter naar het Middellandse Zeegebied of Afrika. 

26-04-2015 om 18:50 geschreven door birdy

De sierlijke kluut, eenvoudig te herkennen aan het zwart-witte verenkleed, de omhoog gebogen snavel en de lange blauwe poten,  komt voor in Europa langs de Noordzeekust en in Zuidoost Engeland. Ook in Zuid-Frankrijk, Sardinië, Italië, Griekenland en langs de Zwarte Zee.

Kluten zijn kenmerkende pioniervogels die leven op de grens van land en zout of brak water.

Vooral zilte kreken, schorren, inlaagdijken en zandplaten zijn als broedgebied in trek.

De nabijheid van ondiep water (10 cm) en losse, slikrijke bodems is een vereiste, daar kluten liefst daarin naar voedsel zoeken.

De oogst bestaat uit kleine weekdieren, kreeftachtige (garnalen), insecten (larven) en wormen. Deze prooien worden gezocht op de tast: met snelle maaibewegingen wordt de snavel als een zeis door het water bewogen, de beide snavelhelften een stukje over elkaar. Voelt de kluut daar iets tussen komen, dan sluit hij zijn snavel en heeft hij de buit vast. Op deze manier kan de kluut ook voedsel zoeken in troebel water, wat een groot voordeel is, gezien zijn voorkeur voor een drassig leefgebied.

Kluten stellen hoge eisen aan broed- en foerageergebieden. Het broedgebied moet in principe door zout water worden beïnvloed en net boven de hoogtewaterlijn liggen. Mocht zo’n gebied niet voorhanden zijn, dan doet de kluut het met minder, zolang er dan wel geschikte gebieden in de buurt zijn die jonge kluten toelaten op te groeien.

Vooral recreatie kan een factor zijn waardoor opgroeigebieden ongeschikt blijken te zijn.

De gevoeligheid voor verstoring maakt de kluut tot een indicator voor het effect van verstoring op de kwaliteit van het zeemilieu.

Om bedreigde vogelsoorten beter te beschermen, wordt er almaar vaker gezocht naar inrichtingsmaatregelen die de leefomgeving en broedgebieden kunnen verbeteren.

De verkenning wordt uitgevoerd op basis van vogeltellingen en voedsel-ecologisch onderzoek.

Die zoektocht brengt knelpunten en kansen aan het licht die beleidsmakers en lokale beheerders met passende maatregelen gericht kunnen aanpakken.

In de winter trekken de noordelijke vogels naar beschutte riviermondingen in West-Europa, terwijl andere naar Noord-Afrika doorvliegen.

De zwarte tekening op de verder witte kop heeft veel weg van een capuchon (kap). Zijn Engelse naam ‘avocet’ is dan ook afgeleid van het woord advocaat, naar de Europese pleitbezorgers die vroeger capuchons droegen.

Wie de gedetailleerde identiteitskaart van de kluut wenst te raadplegen, kan via de zoekrobot in het archief een vorige bijdrage opvissen

03/09/09           De kluut

Hieronder kan je een filmpje over een foeragerende kluut bekijken

https://www.youtube.com/watch?v=c-uTGoRy7S4

18-04-2015 om 11:16 geschreven door birdy

Geraadpleegde bronnen: de Standaard – Vogelbescherming Vlaanderen

Nadat de huismussentelling van Vogelbescherming Vlaanderen en ABBLO ( … ) vorig jaar te kampen had met softwareproblemen en een hacking, lanceren de organisaties dit jaar een gloednieuwe gebruiksvriendelijke website www.mussenwerkgroep.be

De jaarlijkse telling vindt plaats op zaterdag 11 en zondag 12 april.

Met 3 simpele stapjes kan iedereen de mussenwerkgroep vooruit helpen in het verzamelen van observatiegegevens over het al dan niet voorkomen van de huismus.

Via een eenvoudig, rechtstreeks in te vullen telformulier, kan elke huismussenteller zijn of haar waarnemingen doorsturen.

Ook als je geen huismussen hoort tsjilpen, is je getuigenis even waardevol. Het is immers de bedoeling tijdens het telweekend de tsjilpende huismusmannetjes te tellen, daar een tsjilpend mussenmannetje gelijk is aan één broedgeval.

Wie twijfelt hoe er een mannetje uitziet, wordt met behulp van tekeningen en foto’s op weg geholpen. Via beeld- en geluidsfragmenten leren kandidaat-tellers zang onderscheiden.

In de afgelopen 40 jaar is het aantal broedparen in Vlaanderen met 30% verminderd.

De huismus ondervindt een drastische achteruitgang. Zowel de grootte van de kolonies alsook het aantal kolonies daalt. Niet enkel in Vlaanderen, maar in heel Europa en zelfs in Azië bemerkt men deze zorgwekkende trend.

Al vaker werd op dit blog gewezen op de oorzaken, die door vogelspotters/kenners meer dan bekend zijn.

Gebrek aan nest- & schuilgelegenheid en voedselbronnen, al speelt ook de luchtkwaliteit (toename stikstofoxide) ook een grote rol.

Door de woonkernen leefbaarder te maken voor stadsvogels, maken we ook onze eigen woonomgeving levenskrachtiger.

Immers, er is opvallend steeds minder groen in de woonkernen. Vooral hagen, dichte struiken en muurbegroeiingen ontbreken, waardoor heel wat beschuttingsplekjes verdwijnen. Er zijn steeds minder ruige plekjes waar veel zaadjes worden geproduceerd. Renovatie van daken en nieuwbouw doen de nestgelegenheden teniet; alle spleten en holtes worden opgevuld.

Met het huismussennestkastenproject, vorig jaar uitgerold in Zaventem in samenwerking met Vogelbescherming Vlaanderen en Vivara, wensen de Kille Meutel Vogelvrienden met vereende krachten de ambities – neergeschreven in de brochure uitgegeven naar aanleiding van ons 10-jarig bestaan verder vorm te geven

Hoe tel ik?

Stap 1 Ga tijdens het huismussentelweekend gedurende 5 tot 10 minuutjes buiten staan, bij voorkeur in de ochtend, omdat huismussen dan het meest actief zijn; het is zelfs helemaal niet nodig om zaterdag én zondag te tellen; één waarneming is meer dan voldoende.

Stap 2 Luister zeer aandachtig! Tel hoeveel huismussenmannetjes je gelijktijdig hoort tsjilpen, ook diegenen in de struik of klimop van de buren. Hoor je geen huismussen? Laat het dan ook weten; ook deze informatie is uiterst belangrijk om de verspreiding van huismussenpopulaties in kaart te brengen.

Stap 3 Vul het digitale telformulier http://www.abllo.be/mussentelling-2015

 in en beantwoord de bijkomende vragen. Jouw antwoorden zijn van essentieel belang voor het onderzoek!

In enkele minuutjes is het formulier ingevuld! Je bewijst er Vogelbescherming Vlaanderen én de huismus een grote dienst mee.

Hou deze website of de FB-pagina https://www.facebook.com/vogelbescherming in de gaten voor de resultaten van het huismussentelweekend of schrijf je gratis in op de digitale nieuwsbrief ‘Vogelnieuws’

http://www.vogelbescherming.be/site/index.php?option=com_chronocontact&Itemid=146

09-04-2015 om 19:54 geschreven door birdy