Een groot deel van de bizarre baltsbewegingen komt voort uit het alledaagse vogelgedrag zoals het poetsen van het verenpak of het vliegen. Dat de bewegingen zo vreemd lijken, komt doordat ze uit hun verband zijn gelicht of sterk worden overdreven. Vaak ook worden ze tijdens de balts met heel andere handelingen gecombineerd.

Om verwarring bij de hofmakerij te voorkomen worden de onderlinge plichtplegingen altijd volgens hetzelfde patroon afgehandeld.

De gezamenlijke balts van mannetje en vrouwtje heeft veel weg van een ballet vol pas de deux en pirouettes. In beide gevallen volgen de verschillende gedragingen elkaar immers netjes in volgorde op.

Maar terwijl twee choreografen dezelfde basisbewegingen in verschillende volgorde op dezelfde muziek kunnen rangschikken, kent de balts van dieren die vrije uitvoering niet.

Elke schakel in de gedragsketen dient in de balts als onontbeerlijke prikkel voor de volgende, die alleen aan bod komt als de voorgaande correct is afgewerkt.

Bij de hoogst verfijnde balts van een dier zoals de fuut stort het hele gebeuren in elkaar als er een onderdeel ontbreekt of ook maar voortijdig wordt afgebroken. Zo’n voorwaarde mag een nadeel lijken, maar is juist een garantie voor succes. Net zoals een wachtwoord tegen ondermijnende infiltraties beschermt, voorkomt de voorgeschreven baltsgedragketen dat een dier per ongeluk met een vreemde soort paart.

Vanwege de strenge baltsregels moeten de soorten over een middel beschikken om de reeks prikkels van hun eigen gedragsketen van alle andere te onderscheiden, hoe sterk ze ook op elkaar lijken. Het baltsgedrag mag op een waarnemer nog zo ingewikkeld overkomen, toch zijn de verbindende sleutelprikkels altijd eenvoudig. Zodra een dier ziet dat een gedragssleutel [bv een hoofdknik] correct wordt aangereikt, komt reflexmatig een mechanisme op gang dat toegang tot het volgende onderdeel van het ritueel geeft.

De fuut leeft monogaam. Voordat hij nestelt, moet er een sterke band tussen het paar worden gevormd. Om te beginnen maakt het mannetje de vrouwtjes met opgezette kuif en oorpluimen op zijn aanwezigheid attent. Zijn partner benadert hij in kattenhouding: met gekromde hals spreidt hij de vleugels om de witte tekening te laten zien. Vervolgens knikken de vogels met ver omhoog en omlaag wijzende snavelpunten naar elkaar.

Het kopknikken mondt vaak uit in de pinguïndans. Beide partners duiken dan naar de bodem, pikken een stukje plant in de snavel en duiken recht tegenover elkaar op. Dit is een rituele vorm van voeren. Maar het gebeurt ook dat een van de twee zich na het kopknikken terugtrekt. Deze komt echter al gauw terug in kattenhouding. Nadat de vogels het geheel enkele keren hebben herhaald, gaan ze een nest bouwen.

Het laatste stadium, de paringsceremonie begint wanneer het nest klaar is. Het mannetje gaat op een speciaal daartoe vervaardigd platform bij het nest staan en lokt het vrouwtje met kopbewegingen. Ze komt bij hem en laat haar kop met platgedrukte kuif hangen.

Het mannetje blijft in vol ornaat, met kuif en oorpluimen opgericht. De paring wordt onder veel geroep en vleugelgeklap van het mannetje voltrokken.

18-04-2011 om 00:24 geschreven door birdy

Evenals de tureluur is de grutto van oorsprong geen weidevogel, maar een bewoner van hoogvenen en open moerassen die zich wonderwel aan de omstandigheden heeft aangepast.

Grutto’s zijn de ambassadeurs van het polderlandschap. Doordat de vogel en zijn eieren vroeger als een lekkernij werden beschouwd, zijn ze in het verleden zwaar bejaagd, waardoor in Engeland de soort geheel verdween.

De winter wordt doorgebracht in West-Afrikaanse riviermondingen, die meestal smal zijn en ingesloten door rijke modderoevers, alsook in moerassige gebieden of rijstvelden.

Grutto’s halen een lichaamslengte van 36 tot 44 cm; de spanwijdte varieert tussen 62 en 70 cm en het gewicht schommelt tussen 280 en 500 g.

De bovenzijde van het verenpak is grijsbruin met zwarte vlekken; de buik is lichter van kleur en voorzien van donkere flankstrepen; de kop, hals en borst van het zomerkleed zijn roestbruin.

De vleugels vertonen een brede witte vleugelbaan en de staart heeft een zwarte eindband.

De lange rechte gele snavel, welke in de zwarte punt een grote bundeling van zenuwen bezit, is een ultragevoelig eetinstrument. Met de opmerkelijk lange steltpoten is de grutto één van de fraaiste en elegantste weidevogels.

In IJsland bezetten grutto’s enorme gebieden van moerassig hoogveen, drogere pollen en vochtige weilanden. Elders gebruiken ze hoogvenen en zelfs heidevelden, maar de meeste grutto’s broeden bij voorkeur op natte en vochtige kruidenrijke veenweidegebieden met een hoge grondwaterstand, vaak in de buurt van andere weidevogels zoals de tureluur, de watersnip en de kievit.

Doorgaans zoeken ze staand tot de buik in het water naar voedsel. Volwassen vogels eten emelten, slakken, kreeftachtigen en grote aantallen regenwormen, die de mannetjes aan hun roestrode kleur helpen. Jonge vogels jagen in lang gras op insecten, zoals langpootmuggen.

De door alle weidevogels gevreesde vijand is de wezel. Wordt er door één vogel een indringer opgemerkt, dan bundelen alle vogels de krachten en openen een felle tegenaanval die meestal succes heeft. Op de grond heeft de grutto de neiging met zijn snavel verticaal te foerageren en dicht bij zijn tenen in de grond te peuren. Hij vindt zijn prooi op zicht en gevoel, waarbij hij met zijn lange, uiterst gevoelige snavel peurt in het water en in de zachte modder. De vogel boort verticaal en behoorlijk heftig met plotselinge, snelle diepe steken zodra hij een prooi heeft ontdekt. De worm of mossel wordt dan opgehaald en meteen doorgeslikt.

De baltsvluchten van het mannetje zijn gevarieerd, met stijgende en dalende vluchten en vaak maakt hij halve kunstige pirouettes op een zijde voordat hij een duik steil naar de grond toe inzet. Tijdens deze vluchten zijn de witte vleugelbanen goed te zien en ook het sterke contrast tussen de witte ondervleugels en de donkere buik. In de vlucht steken de poten ver voorbij de staart.

Het onopvallend nest van grashalmen en stengels is een kuiltje tussen lange vegetatie, bij voorkeur in de nabijheid van ruigere delen in het veld. Meestal worden 4 lichtgroene eieren gelegd, die door beide ouders in ca 3 weken worden uitgebroed. Na een maand vliegen de jongen uit.

Elk jaar is deze prachtige maar bedreigde vogel te vinden in onze weilanden

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/t20090317_vogeltrek02

11-04-2011 om 18:36 geschreven door birdy

Dagdieven in de eerste lentezon

Die de eerste warmtestralen schijnt

Overschaduwt dat wat slechter kon

Alle narigheid verdwijnt

De natuur in al zijn pracht ontwaakt

Een eind aan winterdromen maakt

Het preludium van ’t vieve zomerseizoen

Reïncarnatie van het eerste groen

Bloem en plant met een weergaloze kracht

Integer het eerste zonnelicht betracht

Heerlijkheid en luister der natuur

In vol ornaat

’s Mensen hart dat een ander ritme slaat

Des morgens en des avonds laat

Een concerto van helder vogelzang

Een bloempje her en der dat opengaat

In fluwelen kleuren

Desideratum voor het leven lang …

Bron: www.1001gedichten.nl 

20-03-2011 om 16:31 geschreven door birdy

De mens heeft zich eeuwenlang ingespannen om het aantal varianten door middel van kunstmatige selectie te vergroten. Steeds fokte men verder met bepaalde eigenschappen.

Zo is de postduif een prima vlieger met een fenomenaal uithoudingsvermogen; de tuimelaar heeft de zigzagvlucht en salto’s tot een ware kunst verheven.

Duiven pikken graag al eens een korreltje zout mee. Er moet een verband bestaan met de liefhebberij die rotsduiven hebben in het bewonen van woeste kusten en bergachtige gebieden aan zee. Als je langs de kusten van Ierland of Schotland vaart, doet het nogal vreemd aan om tussen het krijsend meeuwenvolk ineens doodgewone duiven te zien vliegen. Toch horen ze hier wel degelijk thuis, net als in de landen rondom de Middellandse Zee, Noord- Afrika, Oost-Europa en meer naar het oosten toe in grote delen van Azië en het Midden-Oosten. Het is een ware bewoner van rotsrichels aan zee, maar ook van spelonken in het binnenland op plaatsen waar veel boomloos terrein is om voedsel te zoeken.

De rotsduif haalt een lichaamslengte die varieert tussen 31 en 34 cm; haalt een spanwijdte die wisselt tussen 63 en 70 cm en bereikt een gewicht dat schommelt tussen 250 en 350 g.                                             

Het verenpak is hoofdzakelijk helder blauwgrijs met een groene en paarse metaalglans op de hals. Verder heeft de duif een witte stuit en twee zwarte vleugelbanen. De snavel is slank en vertoont een kleine witte vlezige washuid. De ogen zijn oranjerood.

Ornithologen vermoeden dat de oorspronkelijke woonplaats van de rotsduif de half-woestijn is geweest. Dit vanwege het feit dat de rotsduif zelden nestelt in een boom.

De rotsduif zoekt zijn eten vooral in de open velden met weinig plantengroei en voedt zich hoofdzakelijk met alle mogelijke plantenzaden, groenvoer zoals scheuten, knoppen en zachte bladeren van kruiden. Een regenworm of slak gaat er – af en toe – ook wel in.

De rotsduif is een prima vlieger die grote afstanden kan overbruggen.

De twee eitjes broeden doffer en duif om de beurt uit in een nestje van grashalmen, plantenwortels, zeewier of twijgjes in rotsspleten, die 16 tot 18 dagen later uitkomen. Daar is hun kroost veilig voor de havik en de slechtvalk. Bij luchtaanvallen trachten de rotsduiven aan de aanslag te ontsnappen via onvoorspelbare zigzagvluchten.

Dit weekend werden opnieuw in heel Vlaanderen massaal houtduiven geschoten

De initiatiefnemers van deze georganiseerde jachtpartij hopen hiermee de populatie van houtduiven in de hand te houden om zo de schade die ze aanbrengen aan groenten, fruit en granen te kunnen beperken.

Vogelbescherming Vlaanderen is van mening dat het massale afschot van houtduiven geen enkele invloed heeft op de broedvogelpopulatie in Vlaanderen en dus ook niet op het beschermen van land- en tuinbouwgewassen tegen vraatschade later op het jaar. Het grote aantal houtduiven in het (landbouw)landschap in Vlaanderen is overigens door de landbouw zelf veroorzaakt via een overaanbod aan oogstresten van maïs.

Eerder verschenen artikels over de tortelduif en de houtduif, verschenen respectievelijk op 14/04/08 en 17/01/09.

Onderstaande weblink sleurt je mee op reis met wedstrijdduiven …

http://www.youtube.com/watch?v=p5yZEuPxUyg&feature=related

27-02-2011 om 17:56 geschreven door birdy

12-02-2011 om 15:00 geschreven door birdy

Inspiratiebron: beleidsflits Natuurpunt / De Standaard / Panorama

Het debat over de uitbreiding van de vossenjacht en – bestrijding blijft volop woeden. Ook in de Vlaamse Mina-raad werd er grondig gedebatteerd met een fel omstreden advies tot gevolg.

Ten gronde zijn de verschillende actoren binnen de Mina-raad het niet eens geraakt over de zin en de onzin van bijkomende jacht op de vos, wat ook al bleek tijdens de jongste Panoramareportage op Canvas. Er zijn wel enkele vaststellingen neergeschreven die het vervolg van het debat belangrijk zijn.

Het huidig voorstel is onwettelijk, onwenselijk en onwerkbaar.

Een grondige afweging moet duidelijk maken wat in Vlaanderen een duurzame vospopulatie inhoudt voor we gaan discussiëren of en zo ja hoe de jacht daarin een grotere rol moet en kan spelen.

Mogelijke conflicten die vossen en beschermde diersoorten uit balans halen, moeten worden geregeld via het natuurdecreet [bv. via soortbeschermingsprogramma’s] en niet via de jachtwetgeving.

Er moet en duidelijke definitie komen van wat ‘schade’ is en welke ‘preventieve maatregelen [bv. nachthok] noodzakelijk zijn, alvorens er van bestrijding sprake kan zijn.

Meer info: www.natuurpunt.be/vos

Jagers uit Panoramareportage hebben klacht aan hun been

Vogelbescherming Vlaanderen dient bij de Natuurinspectie van het Agentschap Natuur en Bos een klacht in tegen een groep jagers die bij sneeuw heeft gejaagd.

In de Panoramareportage “Vossenstreken” van afgelopen zondag was te zien hoe de groep in de sneeuw aan het jagen was.

Artikel 2 paragraaf 4 van het jachtvoorwaardenbesluit bepaalt dat het – met uitzondering van de jacht op reewild – verboden is om te jagen bij sneeuw, welke ook de hoeveelheid sneeuw is die de grond bedekt op de locatie waar er wordt gejaagd. Uit de beelden blijkt dat minstens één fazantenhaan uit de lucht wordt geknald, wat een duidelijke jachtovertreding is.

“Als jagers de geldende regelgeving al aan hun laars lappen als er een cameraploeg mee op pad is, dan kan men zich inbeelden wat er allemaal gebeurt als de heerschappen alleen met hun geweer de natuur intrekken”, aldus Jan Rodts directeur van Vogelbescherming Vlaanderen.

Wie de uitzending zou hebben gemist, kan ze hier nog eens belijken:

http://video.canvas.be/panorama-vossenstreken-0602-2

10-02-2011 om 05:57 geschreven door birdy

Het duidingprogramma 'Panorama' op Canvas houdt vandaag zondag 6 februari om 20.10 u de jacht in Vlaanderen tegen het licht. Is Vlaanderen groot genoeg voor de vos? Of is het te klein voor de jacht? Traditioneel staan natuurverenigingen en jagers in het groen tegenover elkaar: de laatsten vinden dat zij door ‘het oogsten van wild’ aan natuurbeheer doen; de eersten vinden het een ongeoorloofde verstoring van de natuurlijke gang van zaken.

Panorama richt het vizier op een omstreden bezigheid in het buitenleven.

De voorbije week bogen zowel de Permanente Werkcommissie Natuurbeleid als de Minaraad zich over de voorstellen van Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege om het zogenaamde Jachtvoorwaardenbesluit op verschillende punten aan te passen. Een van die aanpassingen is de uitbreiding van de bestrijding van de vos om het vermeende probleem van schade aan pluimvee aan te pakken. De vos is dan ook de rode draad in de documentaire 'Vossenstreken' van Panorama.

Vogelbescherming Vlaanderen roept de leden van zowel het Vlaams Parlement als die van de Vlaamse Regering op om zondagavond af te stemmen op Canvas.

06-02-2011 om 00:00 geschreven door birdy

04-02-2011 om 19:59 geschreven door birdy

De wilde zwaan is een grotere uitgave van de kleine zwaan, maar broedt in minder noordelijke gebieden. Vaak overwinter de wilde zwaan apart, al gebeurt het ook dat je hem in overwinteringgebieden aantreft in het gezelschap van de kleine en de knobbelzwaan.

De wilde zwaan is een schuwe vogel die zich veel moeilijker laat benaderen dan de knobbelzwaan en leeft net als de kleine zwaan veel meer op het land. Hoewel hij net zo groot is, is hij wendbaarder dan de knobbelzwaan. De wilde zwaan mist echter de elegantie van de gebogen hals van de knobbelzwaan en diens mooie snavelkleur.

De lichaamslengte wisselt tussen 1.45 en 1.60 m; de spanwijdte bereikt een lengte die varieert van 2.00 tot 2.40 m en haalt een gewicht dat schommelt tussen 9 en 11 kg.

Het verenkleed is geheel wit, de korte staart is recht; de lange hals mondt uit in een lang plat voorhoofd en snavel met een ruitvormige gele vlek die loopt tot over de neusgaten en eindigt in een zwarte punt. Bij onrust wordt de lange slanke hals gestrekt met horizontale kop.

De wilde zwaan vliegt met langzame en krachtige vleugelslagen, die nauwelijks hoorbaar zijn.

Wilde zwanen blijven de gehele winter in familiegroepen bijeen en grazen dan op weilanden en stoppelvelden. Ze plukken bladeren en stengels van korte begroeiing op droge grond of graven wortels en knollen uit omgeploegde akkers; eten ‘s zomers vooral waterplanten, weekdieren en insecten.

De wilde zwaan brengt een schelle trompettende roep, iets lager dan de kleine zwaan, vaak drie of vier tonen in plaats van twee.

Tijdens de balts welven ze hun vleugels niet, maar ze kennen rumoerige begroeting- en dominantierituelen met halfgeopende vleugels en met naar voren bewegende kop en nek.

In het groot overkoepeld bouwwerk van rietstengels, waterplanten en gras aan de waterkant of op de bodem van een ondiep meer worden in april - juni 5 tot 8 eieren gedeponeerd, die na 30 à 35 dagen uitkomen. Na 8 weken vliegen de jongen uit.

Wie over de knobbelzwaan [foto 5] het verschenen artikel wenst te raadplegen, kan dit in het archief vinden op 14/02/09.

31-01-2011 om 13:50 geschreven door birdy

Deze fraaie compact gebouwde zwanensoort uit het Arctische Siberië kiest wel vaker onze regio als overwinteringgebied.

De korte hals en de ronde kop onderscheiden de soort duidelijk van de nauw verwante wilde zwaan. De kleine zwaan is aanzienlijk kleiner dan de wilde en de knobbelzwaan. De gele vlek op de snavel is gewoonlijk kleiner en ronder dan die van de wilde zwaan.

De lichaamslengte varieert van 115 tot 130 cm; de spanwijdte wisselt van 180 tot 210 cm en het gewicht schommelt tussen 5 en 6.5 kg.

De V-vormige vliegformaties van honderden kleine zwanen doen denken aan ganzenvluchten.

De kleine zwaan brengt een luid gakkend geluid voort, evenwel niet met het trompetachtige timbre van de wilde zwaan.

De kleinste zwaan eet in de buurt van brakke randmeren en binnenwateren groot zeegras, granen, aardappels, wortelstokken van fonteinkruiden, gedoornd hoornblad en slijkgras of andere gewassen in omgeploegde akkers. Zelden foerageert de kleine zwaan in het water.

De balts verloopt rumoerig met uitgebreide begroetings- en triomfceremoniën en gaat gepaard met vleugelgeklapper en kopbewegingen, vaak met muzikale roepen.

Luid roepend nadert het mannetje het wijfje, de snavel recht omhoog. Hij en zij strekken daarna in een snelle reeks bewegingen de nekken recht tot gebogen, terwijl het roepen luider klinkt. Dan volgt de omhelzing: man en vrouw drukken de borst tegen elkaar, terwijl ze ritmisch met hun vleugels klapperen. De wijze waarop ze met elkaar praten, doet denken aan klarinetachtige conversaties, die je hoofdzakelijk tijdens het foerageren en op de slaapplaatsen hoort. Deze slaapplaatsen liggen meestal op ondergelopen stukken weiland.

Het op een eilandje gebouwde nest bestaat uit een grote hoop mos en andere planten met in het midden een kuiltje voor de 3 – 5 eieren. De jongen van de kleine zwaan groeien sneller op dan de kroost van andere zwanensoorten en kunnen reeds na 45 dagen vliegen.

23-01-2011 om 20:00 geschreven door birdy

Persmededeling: Vogelbescherming Vlaanderen

Zowel in naam van zijn eigen organisatie Vogelbescherming Vlaanderen als in naam van Natuurpunt overhandigde Jan Rodts gisteren 10.000 handtekeningen aan de Vlaamse minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege. De ondertekenaars van de petitie vragen een doelmatige aanpak voor het voorkomen van schade aan pluimvee, aangericht door vossen. Die doelmatige aanpak bestaat erin pluimvee degelijk af te schermen in plaats van het uitbreiden van de jacht op vossen. Vogelbescherming Vlaanderen dankt zowel de ondertekenaars van de petitie als de 4.150 natuurliefhebbers die de voorbije drie maanden een ‘vossenpostkaart’ naar de minister stuurden. Vóór de eigenlijke overhandiging van de petitie vond een gemoedelijk gesprek plaats. De minister feliciteerde beide organisaties voor de pragmatische aanpak van deze gevoelige problematiek, nl. de realisatie van de bevattelijke brochure Slimmer dan de vos. Begin februari zal de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen (de zgn. Minaraad) advies uitbrengen over het ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het zogenaamde ‘Jachtvoorwaardenbesluit’. Daarna moet het besluit voor advies naar de Raad van State en pas daarna zal de Vlaamse Regering het al dan niet in deze vorm definitief goedkeuren.
Met betrekking tot de beslissing van de burgemeester van Koksijde om heel het jaar door op vossen te jagen, liet de minister weten dat ze op 3 januari 2011 de gouverneur van West-Vlaanderen Paul Breyne heeft aangeschreven met de vraag om het besluit van de burgemeester van Koksijde in zijn uitvoering te schorsen. Vogelbescherming Vlaanderen had zich op 25 november 2010 vragen gesteld bij het bedenkelijke initiatief van de burgemeester. Die had beslist dat één persoon, aangeduid door wildbeheereenheid Westhoek, het hele jaar door op vossen mocht jagen. De jager moest over de nodige vergunningen beschikken en hij moest de politie op de hoogte brengen als hij ging jagen. Vogelbescherming Vlaanderen was het daar niet mee eens en bracht de Vlaamse minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege – die als enige bevoegd is voor de jacht – op de hoogte. Burgemeester Marc Vanden Bussche (Open Vld) werd vorige vrijdag teruggefloten en zijn dubieuze besluit belandde in de prullenmand. De minister droeg de gouverneur op om dezelfde boodschap over te maken aan alle burgemeesters van zijn provincie. Vogelbescherming Vlaanderen bedankte de minister voor haar kordaat optreden in dit dossier. De vereniging gaat ervan uit dat de minister rekening houdt met de mening van de ondertekenaars van de petitie en met die van de 4.150 natuurliefhebbers die haar een postkaart stuurden. 

19-01-2011 om 10:50 geschreven door birdy

Deze verborgen levende vogel wordt vaker gehoord dan gezien. Zijn uit dichte rietkragen komend geluid klinkt als het geschreeuw van een angstig biggetje.

Een glimp is echter voldoende om de waterral te herkennen.

Zijn lange, rode snavel en zijn prachtig blauwgrijze onderdelen met fraaie zwart-wit streeptekening op de flanken onderscheiden hem duidelijk van andere Europese vogels.

Door de eisen die waterrallen aan hun leefmilieu stellen, is hun verspreiding zeer lokaal en zijn zij eerder zeldzaam. Niettemin kunnen grote rietvelden aanzienlijke populaties herbergen, die je het makkelijkst kan lokaliseren door in de schemering te luisteren naar hun luide, klagelijke kreten.

De rug is mooi lichtbruin met donker gezoomde veertjes; de stuit onder de korte rechtopstaande staart is lichter van kleur. De krachtige poten zijn roze; de ogen opvallend rood.

De lichaamslengte varieert tussen 22 en 28 cm; de spanwijdte reikt van 38 tot 45 cm; het gewicht schommelt tussen 85 en 190 g.

Met zijn lange poten en tenen kan de waterral over drijfplanten lopen en zijn bijzonder slanke postuur stelt hem in staat snel tussen de dicht tegen elkaar groeiende stengels van de planten in zijn biotoop door te sluipen. Hierdoor kan hij zich in elke richting van en naar het nest verplaatsen, zonder verraderlijke sporen achter te laten.

Waterrallen waden door het ondiepe water in dichtgegroeide greppels, modderige vijvers, tussen biezenvelden en rietbedden, alsook in moerassige wilgen- of elzenbosjes op zoek naar voedsel, waarbij ze af en toe eens aan de rand van die vegetaties opduiken.

Ze eten voornamelijk insecten, kleine visjes, kikkervisjes, schelpdieren, salamanders, kikkers, maar versmaden geen woelmuizen en kleine vogels [vaak jonge karekieten], krengen, zaden en bessen.

De vlucht is meestal kort, laag en fladderend met snorrende vleugels en bengelende poten. Tijdens trekvluchten vliegen waterrallen wel met een krachtige vleugelslag en gestrekte poten.

Het meestal vlak boven water of in een moeras tussen het riet verborgen nest is een grote, slordige kom gemaakt van verdorde stengels en bladeren van oeverplanten. 

De schichtige vogel camoufleert het nest door de omringende rietstengels omlaag te trekken.

De in april en juli [2 broedsels] gelegde 6 tot 12 eieren zijn roomkleurig wit met vele kleine en enkele grote blauwachtig grijze en roestbruine vlekken.

De zwarte donsjongen verschijnen na ca 3 weken. Om beurt bewaken de ouders de jongen terwijl de ander voedsel verzamelt; na 7 tot 8 weken zijn de kuikens onafhankelijk.

Een kortfilmpje toont hoe de waterral behoedzaam en dicht in de buurt van dekking een visje verschalkt.

http://exposureroom.com/members/vandenbroek/4fb4aa3da301450884dfaa5c7d23f17b/

Wie een hieraan gerelateerde bijdrage over “De Vink Suskewiet” wil lezen kan in het archief terecht op 16/11/08

14-01-2011 om 18:59 geschreven door birdy

Vinken zijn algemeen voorkomende en bekende vogels in vele gebieden, maar soms onverklaarbaar schaars in andere regio’s. Nochtans overal waar je bomen, hagen, houtwallen, singels, bossen, tuinen en parken aantreft, leven vinken.
In landelijke gebieden zijn ze opmerkelijk tam, alsook onverschrokken rond parkeerplaatsen en picknickplekken, waar ze vaak rondhippend op zoek zijn naar kruimels en zelfs eten uit een uitgestoken hand. Ze komen ook vaak in tuinen, meestal op zoek naar de zonnepitten in zadenmengsels of geduldig wachtend op zaadjes onder een vetbol of voederhuisje, die door andere vogels worden gemorst.

Wintergroepen op akkers zijn echter beducht voor verstoring en zullen snel opvliegen om zich te verbergen in een heg of boom in de buurt.

Het fraaie verenpak van het mannetje vertoont een merkwaardige combinatie van kleuren: roze, grijsblauw, zwart, wit, groen en roodbruin. Kenmerkend zijn de witte brede en tweede smallere vleugelbanen op de voorvleugel, alsook de donkere staart met brede witte zijkant, die  duidelijk te onderscheiden zijn tijdens de vlucht, de balts of dreighouding. De vlucht is direct, vrij snel, golvend met snelle vleugelslagen tussen glijvluchten met gesloten vleugels.

Heel karakteristiek is de helder lei blauwe kop en grote kegelvormige grijze snavel, het zwarte voorhoofd, de warm beige onderdelen, de groenige stuit, de bruine rug, de donkere vleugels met gelige randen, de bruinroze wangen en keel, de roze, oranjebruin tot wijnrode onderkant, witter op de buik en onder de staart.

De vink haalt een lichaamslengte tussen de 15 en 16 cm; de spanwijdte varieert tussen 25 en 28 cm; het gewicht schommelt tussen 19 en 23 g.

In de zomer eten vinken enorme aantallen rupsen, larven en insecten, die zich verschuilen tussen het gebladerte.

’s Winters zijn zaden, die meestal op de grond worden gezocht, veel belangrijker. Vinken hippen rond op akkers, waar ze uit zijn op gras- en kruidenzaden [paardenbloemknoppen bv.], ook vruchtjes van bomen zoeken, vooral beukennootjes, jonge loten en bessen of zachte plantendelen, zoals bladknoppen.

Een mannetje baltst met de witte tekening op zijn vleugels, laat een vleugel afhangen en buigt zich naar een vrouwtje. Hij zingt ook van opvallende zangposten met een eenvoudige, levendige, ratelende en vrolijke frase met een snellere riedel op het einde.

Het nest is een keurig, perfect gecamoufleerd kommetje gevoerd met bladeren, gras, mos, korstmos, spinrag en donsveertjes in een boomvork of hoge struik. De 4 à 5 lichtblauwe tot bruinachtige witte eieren met vrijwel altijd stippel- en streeptekening komen na 12 à 13 dagen uit en de jongen vliegen als ze 2 weken oud zijn.

Wie een eerder verschenen artikel uit het archief wil opdiepen, kan eens naar de bijdrage van 16/11/08 zoeken.

08-01-2011 om 16:52 geschreven door birdy

Natuurfotografie is een van de meest populaire vormen van fotografie en dat is begrijpelijk ook daar je twee hobby’s combineert: digitale fotografie en genieten van ongerepte natuurgebieden.

Aan de hand van wat cijfermateriaal is duidelijk dat de knappe illustraties van onze huisfotografen en beeldend materiaal van gelegenheidsfotografen een groeiend aantal bezoekers aantrekt.

Sedert de start van de weblog op 04/07/07 zijn in de publicatiekolom ruim 200 bijdragen verschenen in 1 276 dagen of gemiddeld haast 1 artikel per week.

Geïllustreerd met fantastisch mooie foto’s van onze gedreven amateur-fotografen Jo en Wim is het dan ook niet verwonderlijk dat in de categorie educatieve weblogs [3 245 op 31/12/10] Birdyfans steeds meer kijklustigen lokt.

Topsport in de schuilhut

Vaak heeft men geen idee van de omstandigheden waaronder de foto’s zijn gemaakt, hoe lang men op vinkenslag zit, staat, ligt, hangt om dat scala aan schitterende foto’s op de gevoelige plaat te krijgen. Sommige blikvangers vergden bewonderenswaardige krachttoeren, staaltjes van geduld, doorzettingsvermogen, vakmanschap en ja … ook dat tikkeltje … geluk.

Het vergt enige lichamelijke conditie om enkele uren met een digitale spiegelreflexcamera uitgerust met zware teleobjectieven rond te zeulen. Het gevederd schepseltje laat zich ook niet zomaar gewillig met het zoomobjectief dicht naderen. Immers zelfs met een serieuze telelens dien je het gekozen onderwerp heel dicht te benaderen, wil je een beeldvullende foto verkrijgen. Teleconvertors helpen het zoombereik te vergroten, evenwel met lichtverlies. Tevens zijn statief en rijstzakje geen overbodige luxe om zo’n kanjer van een telelens te stabiliseren. Vanuit de hand foto’s schieten met zo’n gevaarte brengt trillingen mee die leiden tot bewegingsonscherpte. Het is dan nuttig objectieven met beeldstabilisatie aan te schaffen.

Fotobewerkingsprogramma’s helpen de compositie te verbeteren en het eindresultaat te verfijnen. Er komt dus heel wat bij kijken eer een foto op de weblog verschijnt.

Jo & Wim, beiden boogschutters, aarzelen niet de daad bij het woord te voegen.

Dekelver Junior weet zijn ondoorgrondelijke maar levendige en energieke persoonlijkheid doorgaans te verhullen in een humoristische verpakking, maar genereus als hij is, wil hij zijn wetenschap delen met diegenen die hem het nauwst aan het hart liggen en het dierbaarst zijn.

De eenvoudigste dingen in het leven acht hij doorgaans als het belangrijkste.

Dekelver Senior kiest voor het groot avontuur gekleurd met gedurfde ondernemingen en verrassingen. Uitdagingen aangaan en obstakels overwinnen, makkelijk geven en nemen, omstandigheden aanvaarden zoals ze zich aandienen zonder er een drama van te maken, kenmerkt deze romantische, vurige, energieke, strenge, maar rechtvaardige boogschutter.

Ze verdienen beiden dit huldebetoon voor hun lovenswaardig werk. Zij helpen de doelstellingen van deze blog te verwezenlijken: de schoonheid van de natuur laten zien, het belang deze te behouden, met prikkelende beelden van dieren in hun [bijna altijd] natuurlijke habitat, het besef opwekken van de natuurwaarden die deze momentopnames onthullen.

Natuurliefhebbers,

hoeders van het vedervolk,

Voorspoedig Nieuwjaar

31-12-2010 om 17:53 geschreven door birdy

De eksters, ook wel pauwen van het noorden genoemd vanwege hun mooie glanzende verenpracht, verzamelen in het voorjaar in grote troepen.

Gisteren rond het middaguur troepten wel 30 eksters samen in de kruin van de hoge berk op de Kille Meutel [herkomst van de benaming van onze observatiebiotoop kan je nalezen in de bijdrage op 27/01/08]. Ondanks de elegante uitstraling van de lange groene staart- en purperen vleugelveren landden de sierlijke vogels één na één met een zwierige vlucht en wat houterige air in de hoge uitkijkpost.

Veel mensen haten de ekster vanwege zijn reputatie zangvogels te doden, hun eieren of jongen te roven, al wordt dit vaak overdreven. Heel wat observaties van onderzoekers tonen aan dat de inhoud van vogelnesten eerder een toevallige voedselbron is. Systematische zoektochten kosten veel tijd en moeite en leveren relatief weinig op: een handvol eieren of jonge vogels heeft niet zoveel voedingswaarde. In hun totale voedingsspectrum is het minder dan 10 %.

Toch is het een actieve, intelligente en zeer fraaie vogel met het talent voor een goed leven in moderne stedelijke omgevingen die tevens een belangrijke rol vervult in de biologische ongediertebestrijding en opruiming van kadavers.

Het is bekend dat tijdens de winter eksters slaapgemeenschappen vormen. Als groep is men veiliger voor vijanden [havik, kraai, marter, vos], ieders sociale status kan er worden bepaald; door andere ontdekte foerageerplaatsen kunnen worden bezocht en er kan kennis worden gemaakt met potentiële partners.

Wie de vorige verschenen bijdrage over de ekster wenst te raadplegen kan in het archief terecht op 09/06/09

28-12-2010 om 14:17 geschreven door birdy

24-12-2010 om 17:44 geschreven door birdy

Met zijn ongelooflijke snelheid, wendbaarheid en acceleratievermogen is hij alle prooien te snel af.

De snelle behendige roofvogel is de belangrijkste predator van kleine bosvogels zoals mezen en vinken, hoewel hij ook goed in staat is zijn voordeel te halen met groepen prooivogels op akkers, in tuinen en zelfs op kwelders en andere open terreinen.

Mannetjes slaan kleine prooien, vooral mezen en mussen, terwijl vrouwtjes die veel groter en krachtiger zijn prooien kunnen slaan ter grootte van lijsters en zelfs zo groot als Turkse tortels en houtduiven. Men denkt dat het paar door dit verschil in prooigrootte genoeg heeft aan een kleiner territorium, omdat ze niet met elkaar hoeven te concurreren om voedsel.

Met zijn lange staart en kleine afgeronde vleugels is hij ieder zangvogeltje te snel af. Naast mezen en vinken ontbreken ook insecten en kleine zoogdieren niet aan zijn gevarieerde dieet.

Een sperwer jaagt door zijn prooi laagvliegend te overrompelen: zo kan hij bv. van de ene zijde van de heg naar de andere schieten om een niets vermoedende groep vinken te verrassen.

Hij jaagt ook door zittend te wachten op een prooi die binnen bereik komt. Hij kan zeer beslist zijn en prooien over een lange afstand achtervolgen, soms op aanzienlijke hoogte of zelfs vogels achtervolgen tot in dichte struiken en de jacht te voet voortzetten tussen de takken. Sommige sperwers liggen zelfs op de loer in heggen om foeragerende mezen in de val te lokken. Andere hebben zich gespecialiseerd in het jagen rondom voederapparaten, waarbij ze geregeld in botsing komen met ramen of hekken.

In het voorjaar zijn ze te zien als ze door het broedgebied vliegen met een vrij kiekendiefachtige actie, patrouillerend boven hun beboste territorium. Beide geslachten voeren ook opmerkelijke golvende vluchten uit; de golven zijn zo diep dat de vogel op het laagste punt van zo’n golf bijna omhoog lijkt te stuiteren. Ze voeren stortduiken uit met geheel gesloten vleugels, waarbij ze op volle snelheid het bladerdek van het bos in duiken.

In het algemeen zijn sperwers monogaam. Toch wordt geregeld waargenomen dat één mannetje er in zijn jachtgebied 2 wijfjes op na houdt, allebei met een eigen nest. Het mannetje haalt zich dan wel een hels karwei op de hals. Hij neemt namelijk het leeuwendeel van de voedselvoorziening voor beide nesten voor zijn rekening.

Sperwers nestelen in bomen, vaak dicht bij de centrale stam op en vlakke tak. Het nest is een vlak platform van twijgen. De maximaal 7 eieren komen na 33 tot 35 dagen uit; de aanvankelijk hagelwitte donzige jongen verlaten het nest na 24 à 30 dagen.

Wie een eerder verschenen identiteitskaart wenst te raadplegen, kan deze in het archief terugvinden op 02/05/08

11-12-2010 om 19:00 geschreven door birdy

De lepelaar komt voornamelijk voor in Oost-Europa, maar plaatselijk ook in West-Europa. Hij broedt rond met riet omrande meren en veel struikgewas, maar foerageert op grote afstand van de broedplaats op uitgestrekte zoutpannen, kustmoerassen en ander brakke ondiepe waters. Het is een stevig gebouwde waadvogel die ‘s winters ook in riviermondingen wordt aangetroffen.

Karakteristiek bij de lepelaar zijn de afgeplatte, breed uitlopende snavel, het krachtig postuur met het formaat van een blauwe reiger, maar met de kleur van een spierwitte zilverreiger.

Formaties lepelaars wisselen synchrone glijvluchten af met regelmatige vleugelslagen.

In tegenstelling tot reigers houdt de lepelaar zijn hals gestrekt tijdens de vlucht.

Het geheel wit verenpak vertoont een kuif met een aantal verlengde geelachtige kopveren en een geelbruine vlek op de keelhuid [bef]; de spatelvormige zwarte snavel eindigt in een gele punt en de dikke stevige poten zijn zwart.

De lepelaar bereikt een lichaamslengte van 80 tot 93 cm, een spanwijdte van 1.20 tot 1.35 cm en een lichaamsgewicht dat schommelt tussen 1 en 1.5 kg.

De lepelsnavel blijkt uit het voortdurend ‘gekke bekken trekken’ niet echt een handig instrument om de veren op te poetsen.

De lepelaar loopt kenmerkend langzaam voorwaarts door het ondiepe water, de snavel iets geopend, half onder water en zwaait hem heen en weer om vissen, week- en schaaldieren [stekelbaarsjes, kikkervisjes, garnalen, waterinsecten, … ] te vangen.

De karakteristieke sneb is bedoeld om ’s nachts op de tast visjes mee te verschalken. Al wordt er ook wel eens overdag naar eten gezocht, zijn lepelaars hoofdzakelijk nachtdieren, die vaak bij het invallen van de schemering hun broedgebied verlaten om in boerenslootjes of op schorren en slikken hun buit te vangen. De snavel en tong van een lepelaar zijn uiterst gevoelig. Wanneer de waadvogel met geopende bek zachtjes door het water maait, voelt hij meteen als er een kikker of een stekelbaarsje tussendoor glipt. Dan klapt hij zijn snavel snel dicht en zit de prooi onherroepelijk gevangen. Voor de nog onervaren puber-jongen is het zoeken naar voedsel nog een heel inspannende klus. Niet zelden glipt zo’n glibberig visje op het laatste moment nog tussen de snavelhelften weg.

Het ondiep takkennest doorvlochten met rietstengels wordt gebouwd in een rietveld of in een boom; vaak broeden de lepelaars in kolonies, zelden samen met andere soorten.

In maart – april keren de lepelaars vanuit de winterkwartieren in Mauretanië en Senegal terug.

Het legsel omvat 3 tot 4 witte eieren met een onregelmatige bruine vlektekening. Beide ouders bebroeden de eieren en verzorgen de jongen. De eieren komen na ca 21 dagen uit. Na 3 tot 4 weken verlaten de jongen het nest en 2 tot 3 weken later zijn ze zelfstandig, alhoewel … de jongen mekkeren voortdurend om eten. Meestal krijgen ze het van hun ouders ook nog gedaan  als ze maar lang genoeg zeuren. Maar eigenlijk zijn ze al te groot om nog te worden gevoerd. Soms zie je dat een jong zijn kop bij pa of ma helemaal naar binnen steekt om die met alle geweld zo ver te krijgen dat ze het voedsel in de krop opbraken.

Wanneer het broedseizoen is afgelopen zo ongeveer rond half juli, scharrelen ze hier dan twee maanden lang rond om zich lekker vol te proppen voordat ze naar de zonnigere Afrikaanse winterbestemmingen trekken. 

Wie de lepelaar in actie wenst te zien, kan de onderstaande weblink raadplegen:

http://www.youtube.com/watch?v=11ezRtGnIqQ

06-12-2010 om 15:32 geschreven door birdy

Bron: Vogelbescherming Vlaanderen: “De vos in Vlaanderen”       

Voorkomen en verspreiding

De vos komt over heel Europa voor. Alleen IJsland, Kreta en enkele andere kleine eilanden in de Middellandse Zee zijn vossenvrij. In het begin van de 19de eeuw was de vos zeer algemeen in België. Kort hierna crashte de populatie grondig. Vossen werden, als gevolg van opeenvolgende voedselcrisissen voor de mens, onverbiddelijk uit de weg geruimd.

Eigen pluimvee of een wild konijn waren in die jaren te kostbare voedselbronnen om te verliezen.

In combinatie met sterke landschapswijzigingen door ontbossing zorgde de mens ervoor dat westelijk Vlaanderen bijna vossenvrij werd. De meer natuurrijke Kempen en bossen van Vlaams-Brabant vormden gelukkig een bufferzone waar kleine populaties in stand bleven.

Vanaf de tweede wereldoorlog steeg het vossenaantal terug om tijdens de jaren zestig van de 20ste eeuw opnieuw onder druk te staan ten gevolge van hondsdolheid (rabiës). Een strengere regelgeving met betrekking tot de vossenjacht en een geslaagde vaccinatiecampagne tegen rabiës – België is sinds 2001 officieel rabiësvrij – zorgden ervoor dat de vossenpopulatie opnieuw toenam. Waar de vos voorheen reeds voorkwam, nam de dichtheid toe, waar hij ontbrak, breidde het verspreidingsareaal uit. Een trend die in heel West-Europa merkbaar is. Hiermee kwam een einde aan zijn onnatuurlijke afwezigheid, daar waar hij door de mens werd uitgeroeid.

Populatie-ecologie en –dynamiek

Vossen zijn zeer territoriaal. Ze bakenen de grenzen van hun territorium zorgvuldig af met behulp van visuele signalen en geurvlaggen. De grootte van een territorium is afhankelijk van vele factoren – voedselrijkdom, populatiedichtheid en dekkingsmogelijkheden – en kan variëren van minder dan 0,5 km² tot 10 à 15 km². Afhankelijk van het natuurlijk draagvlak leeft de vos alleen of in een kleine groep. Tijdens gunstige jaren deelt een mannetje (rekel) het gehele jaar zijn territorium met een wijfje (moervos). Soms kunnen er meerdere moertjes aanwezig zijn maar alleen de dominante moervos zal één maal per jaar jongen krijgen.

De onderdanige moervossen helpen wel met het opvoeden van de vossenwelpen en het aanbrengen van voedsel. Er is dus slechts één nest per territorium, hoewel er meerdere burchten en schuilplaatsen worden gebruikt. Samen met het feit dat de nesten soms binnen hetzelfde seizoen verplaatst worden, is het niet altijd eenvoudig om het werkelijk aantal territoria te bepalen.

De welpen worden na een draagtijd van ongeveer 51 dagen tussen half maart en eind april geboren. Hoewel er meestal 4 à 5 welpen worden geboren, kan de worpgrootte zeer sterk variëren naargelang de omstandigheden. Kom meer te weten over het snoei-geeft-bloei-principe. Vanaf een leeftijd van 6 maanden gaan vossen op zoek naar een eigen territorium, uitgezonderd enkele jonge wijfjes die de rol van ondergeschikte moervos op zich nemen.

De jonge vossen kunnen tot 35 kilometer afleggen om een eigen territorium te vinden.

Een volwassen vos zal, als de omstandigheden het toelaten, ongeveer hetzelfde territorium behouden. Hoe groter het aandeel jonge vossen in een populatie hoe meer dispersie (verspreiding), hoe meer territoriumgrenzen worden hertekend.

Voedselecologie van de vos

Hoewel vossen soms met meerdere een territorium bedekken, zijn ze solitaire jagers. Ze zijn echte voedselopportunisten, ze hebben een zeer gevarieerd menu en passen een andere jachttechniek toe naargelang het voedselaanbod. Door zijn voedselkeuze is de vos een goede partner in het beperken van schade aan landbouwgewassen door o.a. ratten, muizen en konijnen. Als aaseter ruimen ze eveneens heel wat kadavers waarvan er langs onze Vlaamse wegen veel te vinden zijn.

De vos heeft geen natuurlijke vijand!

Heel vaak wordt gesteld dat men als mens vossen moet bejagen en wel moét ingrijpen in de vossenstand omdat de vos zelf geen ‘natuurlijke vijanden’ (wolf, beer, arend) meer heeft. Dit is een fundamenteel verkeerde opvatting.

30-11-2010 om 19:06 geschreven door birdy