Hoe ijverig of hoe lang je ook Aikido traint, je staat voor een
onvermijdelijk feit: onze leeftijd, onze menselijke mortaliteit en afnemende
mentale en fysieke vaardigheden. Vooruitgang in techniek stopt, letsels nemen
toe, kansen worden niet meer gegrepen. Leeftijd stelt harde grenzen aan hoe ver
verfijning ons kan brengen. Geen spierkracht meer, maar de kracht die ontstaat
door de natuurlijke menselijke houding en beweging. We kunnen deze beperking
accepteren en het beste ervan maken. Aikido is niet enkel fysiek. Ergens op
onze Aikido-reis kunnen we het pad betreden dat zo oud is als het leven zelf. Een
persoonlijk pad dat wordt bepaald door een perspectiefverandering waarin we
onze krijgskunststudie definiëren als de studie van instinctieve, natuurlijke
reflexen en reacties, weg van regels en ideeën over hoe we onze aanvallers
kunnen beheersen, om inzichten in het grootste potentieel in Budo te bereiken. We
gebruiken hierbij de kracht die ons door de natuur is gegeven: ademen en
bewegen met Aikido-kracht, een kracht die een manifestatie is van positieve
levenshouding, een kalme geest in een rustig lichaam, doch gedreven door alertheid.
Laat elke aangeleerde techniek, elke beweging, zichzelf kiezen en uitvoeren met
behoud van dynamische aanvalsafstand, snelheid en kracht.
Alle Aikido-bewegingen zijn als water, maar als onze geest de perceptie van
de beweging probeert te beheersen, als we te lang nadenken over welke techniek
we zouden toepassen, wordt het waterprincipe ijs, stijf en broos. Deze proprioceptie (*)
is nauw verbonden met het ontwikkelde spiergeheugen van jaren training dat ons het
vermogen geeft om nauwkeurig met onze omgeving om te gaan. Pas nadat de
techniek vanuit onszelf spontaan is verschenen, herkennen we de beweging.
Wij doen geen Aikido, wij zijn Aikido.
(*) de wetenschappelijke bewegingsleer van neuromotorische sensoren en
biologische kinesthetica van de spieren.
Iemand zei: "Ik zal vechten tot mijn laatste adem!"
Een andere zei: "Ik zal doorvechten tot de dood!"
Een Aikidoka zei: "Ik kom gewoon even langs."
Aikido is
beweging in kalmte,
er is niet alleen
hart, maar ook een ziel.
In Aikido is er
geen kracht,
er is alleen
comfort en begeleiding.
In Aikido is er
geen controle,
gewoon harmonie
en respect.
In Aikido is de
geest vrij,
geen vijand, geen
wedstrijd, geen geweld.
Aikido, waar
niets wordt genomen,
we geven en
ontvangen.
In Aikido komen Samoerai
en Budo samen,
de ware
krijgskunst: dienen, jij en ik.
Aikido, waar
stilte de geest vervangt,
waar tijdloosheid
tijd wordt, in stilte.
Weet dat het
fysieke slechts een weerspiegeling is van wat je denkt te weten.
Weet dat er voor
elk deel van Aikidotechnieken ook een mentale kant is.
Gebruik deze
kennis en laat het groeien, zodat ma-ai spiritueel onoverwinnelijk is.
Weet dat Aikido
universeel is, voor al je antwoorden.
Aikido is op
iedereen gericht, iedereen kan het op zijn gemak oefenen volgens jouw fysieke
mogelijkheden, met continuïteit en toewijding. Het is een perfecte school om te
leren, te experimenteren en om de morele en fysieke waarden van het individu te
ontwikkeling. Kortom, een complete onderwijsmethode.
In een Aikido-dojo
is er een samenwerkende leeromgeving met eerlijke aanvallen tussen Tori en Uke,
zonder concurrentie. "Eerlijk" in de betekenis met oprechte energie,
geen bedrog of intentie om je partner voor de gek te houden, duidelijkheid van
intentie om de aanval met voldoende
energie te voltooien.
Een plaats die
creativiteit en probleemoplossing en persoonlijke expressie stimuleert, waarbij
studenten zich goed voelen, niet omdat ze een andere student hebben overwonnen,
maar omdat er steeds een onverwacht en verbazingwekkend moment ontstaat, waar
iedereen glimlachend, energiek en enthousiast in staat moeten zijn om improviserende
oplossingen te vinden, zodat zowel Tori als Uke een bijzonder succesvolle
uitvoering hebben bedacht. "Geweldig, laten we dat nog eens doen!" Natuurlijk wordt
er gesproken in algemeenheden, er zijn enkele uitzonderingen. Wie kan yonkyo
waarderen?
Er zijn geen
fouten in Aikido. Als je er een maakt, kun je altijd een techniek uitvoeren die
past bij de nieuwe omstandigheden. De oprichter toonde soms circulaire
bewegingen met zijn armen en zei: "als je mijn arm aanraakt terwijl ik
cirkels beschrijf, zal er een techniek geboren worden op het punt waar je me
aanraakt." (Morihiro Saito Sensei)
Laten we erkennen
hoe zeldzaam en speciaal Aikido is. Het gaat er niet over om onszelf beter te
maken, het gaat erom onze gemeenschap beter te maken, zodat we allemaal
profiteren.
Uit Aikido Thought:
A Comprehensive Introduction.
Aikido probeert alle
delen van het lichaam harmonieuze te ontwikkelen: de toename van de
elasticiteit van gewrichten; de correctie van de ruggengraat; controle van de
ademhaling; de mentale ontspanning en legt zich toe op de studie van evenwicht,
de kennis en gebruik van bewegingsenergie, de ontwikkeling van reflecties,
enzovoort. Moreel draagt het bij tot het respect en verbetert de waarden zoals
vriendelijkheid, bescheidenheid en eigenwaarde en onderbouwd de mentale
vaardigheden zoals rust, perceptie, beslissing, aanpassingsvermogen en mondiaal
bewustzijn in de Aikidoka.
In de dojo zijn we allemaal gelijk,
naast elkaar zittend in een rij. Geen onderscheidende kleuren, geen vormen,
geen texturen. Alleen het zwart en wit, tijdens de oefening kort mengend en
dansend, maar altijd weer terugkomend. Zo verschillend van elkaar buiten de
deuren van de dojo, zo gelijkend eerlijk groeien Aikidoka's, als een logische
vooruitgang, naar elkaar toe binnen de muren van de dojo. Deze bipolaire uniformiteit
is in zekere zin schijnbaar, want er zijn in die kleine momenten van vreugde en
soms frustratie, verschillen die we zien, over de persoonlijke reis over het
pad die Aikidoka's verkennen op hun gepassioneerde Aikido-reis. De uitvoering
van iemands Aikidotechnieken toont iets over de manier waarop iemands
persoonlijkheid door zijn training naar buiten komt - hoe een draai van het
lichaam, een kanteling van de schouders iets kan vertellen over hoe iemand de
uitdaging en de druk benaderd, hoe ze zich aanpassen en hoe ze daarmee omgaan. Op
de tatami's kunnen ze eerlijk zijn in hun motivatie en expressie. En in deze
eerlijkheid kunnen ze de meest ware en meest kwetsbare delen van zichzelf
blootleggen en toch hun serene integriteit handhaven, omdat mensen uiteindelijk
in de Aikidotechnieken de diepte van het leven voor zichzelf kunnen zien. Dat
is tenslotte wat Aikidoka's ervaren zodra ze echt beginnen te zien als ze zich overgeven
aan iets dat groter dan henzelf, zo helder geschilderd als op het witte en
zwarte canvas: Aikido als kunst van de vrede, voor zichzelf.
Zwart en wit, de kleuren van zelfreflectie
op het nobele Aikidopad. Het hart van Aikido put kracht uit de acceptatie van tegenslagen,
heeft een enorm aanpassingsvermogen aan omstandigheden en de empathie van
gecontroleerd antwoord. Daarin ligt de kracht van een Aikidoka.
Aarde: Wanneer chaotische
tegenslagen van het leven op een Aikidoka inbeuken, weet dat hij zijn heupen
stabiliseert om zich te verankeren in de aarde, zijn wortels diep begraven, als
een rots, wetende ik ben de aarde.
Water: Wanneer je
verdwaald bent en helemaal alleen in hectische gedachten, onthoud dat we als
water zijn, we leren buigzaamheid als we ons alleen voelen, onmogelijk om grip
op te krijgen en verbluffend sterk in hun vloeibare vorm, de kracht van
zachtheid.
Vuur: Wanneer je
gevangen zit in het stoffige web van diegene die jou misbruiken en misprijzen,
onthoud dat we als vuur zijn, komende uit de smidse met intensieve zuiverheid
die onze wil en kracht aanwakkeren, anderen inspirerend bijlichten met ons
zelfvertrouwen, mededogen en warmte.
Wind: Wanneer
hysterische schreeuwen jouw mentale muur doen beven, weet dat we afgestemd zijn
op lucht. We zijn overal, of we nu door de keel van een slapende huiskat gieren
of de bladeren in het hol van de muis doen ritselen, hoor het gefluister van de
wind, alles aanvaardend als een windvlaag. Je bent nooit alleen, onthoud, je
bent lucht.
Leegte: Van het
vijfde element leren we leegte en begrip. Ondanks dat we zijn opgesloten in ons
lichaam, zijn we niet bang om de dynamische potentie van alle dingen in het
universum te verkennen, een zoektocht dat ons altijd verder brengt. Een
zoektocht om te weten en te voelen en alles te zijn wat je maar kunt. Jouw
enkelvoudige essentie is verbonden met de universele vibratie van de etherische
hemel, als een onderdeel in de kosmos, zinloosheid van onwetend individualisme
aanvaardend.
Aikidoka krijgt
zijn perspectief door zijn waarnemingen uit te breiden om te zien dat alles
verandering is en de realiteit op zijn best tijdelijk is. Er zijn momenten
waarop zwakte echt een kracht is en lachen een macht. Deze wijsheid is potentieel
onbetaalbaar. Laat onze blik nivelleren en doelbewust van dag tot dag in
harmonie leven. Weet, je bent een Aikidoka, in staat tot alles.
Het lijkt bijna logisch om automatisch
over het vermogen te beschikken om gevaar te zien en vervolgens op de juiste manier te handelen. Doch
het vraagt jarenlange Aikido-training om de vaardigheid te ontwikkelen om de
varianties en verschillen in gevaarlijke situaties en scenario's te zien, zodat
de juiste acties kunnen uitgevoerd worden om erger te voorkomen. Men moet zien
met een bewustzijn dat niet bezwaard is met logische denkprocessen, maar met
een bijna spontane reflexieve instinctieve actie. Alles bewust zien is een
strategie en tactiek, nodig voor alle aspecten van zelfverdediging. Aikido gaat
ook over het opnemen van alle kennis en het opdoen van zoveel mogelijk ervaring
om moreel, fysiek en mentaal correct op te treden.
Foto: gebruikt onder creatieve
gemeenschappelijke licentie.
Na de Aikido-les,
zijn we allen toe aan (zweet)rust.
We bespreken de technieken,
de successen, de mislukkingen, de algemene pijnen
en bedenken: zijn
we niet te oud om ons lichaam hiermee te verrijken?
Op naar andere
onderwerpen, over de veelvoorkomende sociale aandoeningen der
mensheid
en bedenken, zijn
we niet te oud om onze ziel hiermee te verarmen?
Maar dan begint mij
de verborgen principes van Aikido te dagen,
dus glimlach ik
en knik ik met mijn hoofd, bij de gedachte dat Aikido het universum laat
draaien, lichaam en ziel in harmonie.
Al ben ik
onwetend, ik probeer te leren, te studeren, te oefenen, te ademen.
Ik zie Aikido als
een ladder of eerder als een roltrap, langzaamaan te oud om alleen verder te
klimmen, dus ga ik gewoon zitten en geniet van de vooruitgang van mijn naaste
Aikidoka's. Daar gaat het allemaal over, de verborgen principes van Aikido.
Aikidoka's zien zichzelf
niet als apotheose van hun kunst, maar enkel als doorgevers in dit proces: samen
voor een betere wereld.
Goed uitgevoerde Aikido-technieken
zijn vloeiend en ontspannen. Ze zijn ontworpen om zowel sierlijk als krachtig
te zijn. Idealiter is er een soepele uitbreiding van kracht, een fusie van
geest en lichaam. Aikido wordt gepromoot als een holistische kunst. Een student
die met Aikido begint, begint misschien alleen op fysiek niveau, maar naarmate men
verder gaat, wordt men zich steeds bewuster van zichzelf als een geheel persoon:
lichaam en geest, harmonieus samenwerkend om vechtsportvaardigheden te
ontwikkelen.
Aikido biedt de
vrijheid om fysieke bekwaamheid uit te drukken en om mentale beperkingen die
mensen zichzelf soms opleggen, te verminderen, waardoor Aikido als een metafoor
voor het leven dient, een oefenterrein voor het leven waar men op zoek gaat naar
een pad van zelfbewustzijn, zelfexpressie en empowerment.
Woorden in
verband met Aikido zijn gratie, kracht, veiligheid, verbondenheid, snelheid,
vertrouwen, vaardigheid, evenwicht, gecentreerdheid en harmonie. Beoefenaars
zien Aikido als een grensoverschrijdend techniek: de grens tussen tegenstander
en jezelf vervagen, waarbij openheid zonder kwetsbaarheid en kracht met
integriteit ontstaat, het realiseren van kracht, waardigheid en waakzaamheid
die inherent is aan ons allemaal.
Aikido staat niet
alleen bekend als een manier om zelfverdediging te leren, maar ook een weg of
pad, die spiritueel inzicht en groei benadrukt (zoals aangegeven door het
Japanse karakter 'do'). De belangrijkste ethiek van Aikido is leren een
harmonieuze verbinding te hebben met anderen, de bredere omgeving en vooral een
steeds groeiend bewustzijn van zichzelf.
Aikido benadrukt
de harmonie tussen geest, lichaam en morele opvattingen. Tijdens de training is
er steeds een moment voor reflecties die een glimp geven van wat betekenis
geeft aan ons leven en hoe de beoefening van Aikido zich verhoudt tot onze
waarden. De fysieke activiteit van Aikido en de nauwe interactie met anderen
die het met zich meebrengt, creëert een complexe dans van de geest en het lichaam
en draagt bij aan stabielere individuen die op hun beurt bijdragen
aan een stabielere cultuur.
De Japanse krijgskunst
Aikido heeft een enorme sociale overbruggingspotentieel en toont een brug van
integratieve dimensies van sociale en culturele banden. Aikido discrimineert geen
individuen op basis van ras, kleur, nationaliteit, geslacht, religie, leeftijd,
handicap, opleidingsniveaus, politieke overtuiging, seksuele geaardheid of gezinsstatus.
Alle studenten van Aikido zijn van harte welkom om te oefenen. Aikido resoneert
harmonieus aan beide uiteinden van het culturele sociale spectrum door
gedisciplineerde structuren en concepties aan te bieden.
Fudo Myo is een toegevoegde
filosofische of mentale dimensie aan een Aikidoka om de effectiviteit van de
Kunst van de Vrede te verhogen en betekent: kalm controle houden in een gevecht.
Het geeft een zelfverzekerde persoon controle over de geest en dus ook over het
lichaam. Een onbeweeglijke geest die niet wordt afgeleid door externe invloeden
en onder alle omstandigheden kalm blijft. Het is een onbeweeglijke geest die
niet kan worden verstoord door angst, woede, verwarring, twijfel en ademt een
gevoel van natuurlijk vertrouwen en onverschrokkenheid uit.
Ueshiba heeft zich
niet alleen gewijd aan Kendo, maar ook aan "de Weg" (een manifestatie van Kami): "Leegte als de Weg, de Weg als Leegte", een concept die verschijnt
vanuit de transcendente wereld. Ueshiba bracht vele jaren door met Spartaanse
trainingsomstandigheden, maar vooral door het oude Japanse Shinto- en Kendo-beoefening
bereikte hij het stadium van Fudo Myo.
Ueshiba beschrijft
het fysieke lichaam van de tegenstander als een omhulsel voor het etherische
lichaam, het etherische lichaam is op zich een bekleding voor het spirituele lichaam.
Als het fysieke lichaam sterft, leven we als etherische lichaam, waarop het
etherische lichaam langzaam vervaagd en versmelt in het spirituele lichaam.
Mensen kunnen hun ziel openstellen voor het bewustzijn van de geest van de
tegenstander en zo grote kracht en wijsheid opnemen.
Morihei bereikte
een niveau, waarbij het doel niet meer was om anderen te overwinnen of het
eigen fysieke lichaam te beschermen, maar om een soort bewuste transcendentale
gevecht aan te gaan, waarbij zijn "Weg van de Kami naar een stralend innerlijk
licht leidde".
Morihei beschreef
de omstandigheden als volgt (in zijn typische spirituele taal), wat er gebeurt
tijdens zijn gevechten: "Ik word omringd met een paars licht, mijn adem wordt
één met alle dingen. Mijn bewustzijn gaat in het rijk van de geest en overtreft
het fysieke lichaam. Mijn tegenstander verandert in een etherisch lichaam, gescheiden
van zijn fysieke lichaam."
Verwante
ervaringen werden vanaf 2007 pas wetenschappelijk bewezen, toen het fenomeen "sterk
bewustzijnsgevoel door elektrische prikkeling van de gyrus angularis en de
supramarginale gyrus in de superieure temporale cortex" werd onderzocht. De
totale perceptie van het zelf is opgebouwd door verschillende synapsdelen van de
hersenen dat samen het bewustzijn vormt. Wanneer in dat hersengebied de
integratie (bewust of onbewust) van binnenkomende informatie niet langer in slaagt
om zelfwaarneming, tastzin en gezichtsvermogen met elkaar te integreren, ontstaat
er een "astraal" gevoel (zoals Morihei beschreef), een gevoel dat ongeveer 20
seconden duurt.
(uit "De Geestelijke Sprong" door Moritaka Ueshiba uit 1932)
Er is geen reden voor angst, ongeacht
wat de reden is. Angstige mensen denken alleen maar aan zichzelf. Je moet dit
ego durven verlaten. Angst komt voort uit het onbekende wat tegen je is. Zelfs
in een gevecht zou jouw empathie bij je vijand moeten zijn en niet ervan gescheiden.
Aikido toont ons, om die de weg versterken zodat egoïsme en angst worden vernietigd
en mushin wordt ontwikkeld. Te midden van de perikelen in de hectische wereld
rond jou, kun je alleen hiermee rust vinden in jezelf. Kalmte en beweging zijn
één in een mushin, de ongebonden geest van een Aikidoka.
Zelfbeheersing is
zelfdiscipline om een stabieler persoon te creëren als onderdeel van
overlevingsinstincten in onze maatschappij. Het is wat wij mensen doen, zodat
we beter in staat zijn om de regels of gedragscode van de samenleving te
gehoorzamen, om te leren, te doen en te leven met dingen die niet aangenaam
maar noodzakelijk zijn.
Zelfbeheersing
komt in het spel voor zelfverdediging omdat het dit aspect van discipline is
waarbij de Aikidoka zichzelf moet beheersen om te herkennen wanneer de
tegenstander zijn of haar emoties ongecontroleerd loslaat. We hebben allemaal de
neiging om te reageren met onze eigen emoties totdat er een breekpunt bereikt
wordt om het eigen ego te voeden in overdrive. Dan is er de zelfbeheersing nodig
om het doel van "niet-reageren" te bereiken, de echte vorm in zelfverdediging,
om de chemicaliën in ons lichaam en geest te beheersen die doen verlangen om schade
aan anderen aan te richten. Als we in dat geval onze zelfbeheersing verliezen,
kan dit leiden tot verschillende sociale en juridische gevolgen die jaren door
kunnen gaan en je leven en je gezin kunnen vernietigen.
Alleen door
zelfrealisatie, bereikt door zelfreflectie, kan men bekwame kennis en
toepassing van Aikido bereiken. Een Aikidoka moet zijn tekortkomingen
"zien" om met anderen te kunnen omgaan in stresssituaties, om anderen
te inspireren en om anderen te leiden.
Beginnende Aikidoka's willen graag hun
sport vergelijken met andere vechtsporten, naar hoe goed een persoon, die is
getraind in Aikido, opkomt tegen iemand van vergelijkbare grootte en kracht die
heeft getraind in een andere krijgskunst zoals karate, judo, ju jutsu of
boksen. Het is normaal om te hopen dat de krijgskunst die je hebt gekozen effectieve
vechttoepassingen heeft. Geen enkele krijgskunst kan de overwinning in alle
mogelijke omstandigheden garanderen. Alle vechtsporten, inclusief Aikido,
bestaan uit reeksen van strategieën voor het beheersen van conflicten. Morihei
Ueshiba beoogde met Aikido veel meer te zijn dan een systeem van technieken
voor zelfverdediging. Zijn bedoeling was om zijn krijgskunst te versmelten met
een reeks ethische en sociale idealen, de zogenaamde psycho-fysieke
transformatie. Het is belangrijk om te beseffen dat de oprichter van Aikido
opzettelijk ervoor gekozen heeft om zijn krijgskunst te ontwikkelen tot iets
anders dan een effectieve vechtkunst. Aangezien conflicten niet beperkt zijn
tot fysieke gevechten, legt Aikido zich vooral toe op ethische strategieën die
ook "mentale" conflicten in hun dagelijks leven beter van dienst zijn, dan een
meer gevechtsgerichte kunst.
Uiteindelijk
moet elke persoon afzonderlijk beslissen of de coöperatieve Aikido-training
geschikt is voor zijn of haar behoeften, interesses en doelen. Vergelijk je
niet met anderen, maar wees beter dan jezelf van gisteren.
Positieve psychologie is gebaseerd op de
overtuiging wat mensen willen: een zinvol en bevredigend leven leiden; het cultiveren
van gevoelens van geluk, om psychologische connectie met iemands te verbeteren;
tevredenheid hebben met het verleden, geluk hebben in het heden en hoop voor de
toekomst. Het omvat verbondenheid en geïnteresseerd zijn in iets groters dan
jezelf, zoals het vermogen tot liefde, moed, compassie, veerkracht,
creativiteit, nieuwsgierigheid, integriteit, zelfkennis, zelfbeheersing en
wijsheid, waarbij men zich inzet voor een betere gemeenschap, gerechtigheid,
verantwoordelijkheid en respect. Het is een manier om hart en geest te
ontwikkelen: samen met anderen, in respect en harmonie. Het ware doel van
Aikido is om deze bijdrages aan de wereld te leveren.
Het concept van Ki is een van de
moeilijkste geassocieerd filosofische begrippen in de praktijk van Aikido.
Omdat het woord Aikido zoiets betekent als "de weg van de harmonie met Ki", is
het niet verwonderlijk dat veel Aikidokas geïnteresseerd zijn in het begrijpen
van wat Ki precies zou moeten zijn. Etymologisch is het woord "Ki" afgeleid van het Chinese "Chi". In de Chinese filosofie is Chi een
concept dat werd opgeroepen om leven te onderscheiden van niet-levende dingen,
maar naarmate de Chinese filosofie zich ontwikkelde, kreeg het concept van Chi
een breder scala aan betekenissen en interpretaties. In Aikido wordt het
concept Ki beschouwd als gecentraliseerde en gecoördineerde levens- en geest-energie
en niet zozeer als een soort mystieke of esoterische ideologie.
Moderne Aikidokas houden zich vooral
bezig met hoe deze Ki te gebruiken. Het meest aangehaalde voorbeeld voor het
bestaan van Ki in Aikido is de zogenaamde 'onbuigbare arm'. In deze oefening
probeert de ene persoon de arm uit te steken, terwijl een andere persoon de arm
probeert te buigen. Eerst maakt men een vuist, waardoor de armspieren worden
aangetrokken, zodat meestal de arm wordt gebogen. Vervolgens ontspant en strekt
men de arm (men verlengt de Ki), waardoor het deze keer veel moeilijker is om
de arm al of niet te buigen. De conclusie is dat de activiteit van Ki het
verschil verklaart.
Tot
nu toe zijn er echter geen wetenschappelijke studies die het bestaan van Ki
overtuigend aantonen en wordt het fenomeen eerder verwezen als een soort psychologisch
placebo-effect dat tot uitdrukking komt door bijvoorbeeld subtiele
veranderingen in lichaamspositie of onbewust hardere inspanning, waardoor het
Ki-concept als een soort positief effect omvat op de intentie en aandacht om te
overwinnen. Aikido vereist een gevoeligheid voor uiteenlopende variabelen zoals
timing, momentum, balans, snelheid en kracht van een aanval, en vooral voor de
psychologische toestand van de aanvaller. De Ki kan bijdragen tot maximalisatie
van efficiëntie en aanpassingsvermogen van iemands beweging, resulterend in een
sterkere techniek en een gevoel van bevestiging van het zelf zelfverbetering
(zelfs 'satori', d.i. persoonlijke verlichting), een belangrijk onderdeel van Aikido.
Veel mensen zijn geïntrigeerd door
Aikido en kunnen zelf de waarde ervan zien in de praktijk. We kunnen Aikido oefenen
omwille van de oefening zelf en prachtige lessen leren en-of eveneens mentale ervaring
cultiveren, om na te denken over nederigheid, ongeacht jouw leeftijd,
lichaamstype, persoonlijke geschiedenis of fitnessniveau. We hebben allemaal
onze uitdagingen. Bij Aikido is mogelijk om te trainen met zowat alle
gebruikelijke problemen die we gedurende het leven oplopen: een slechte knie,
rug en-of schouder in een lichaam dat gewoon zwak en stijf is door jaren heen.
Sommige dingen zullen met de tijd "geduldig" verbeteren en met anderen lichamelijk
problemen leren we mee om mee te gaan. Iedereen kan aan Aikido doen, op zijn
eigen manier, of je nu jong of oud bent, onvoldoende atletisch of ongemakkelijk
voelt in een dojo. Elke Aikidoka zal een techniek een beetje anders doen: de
ene moet misschien ijveriger werken om zijn valtechniek "zachter" te maken,
terwijl anderen misschien moet leren om langzamer te zijn. Dit zijn geen
problemen, ze vereisen alleen passende aanpassingen.
Of zoals Morihei Ueshiba,
de oprichter van Aikido, zei: "De Kunst van de Vrede begint bij jezelf.
Werk aan jezelf. Iedereen heeft een geest die verfijnd kan worden, een lichaam
dat op een of andere manier getraind kan worden. Zorg voor vrede in je eigen
leven en pas dan de Kunst toe op alles wat je tegenkomt."
Door zelfanalyse verlangen
we naar zekerheid. De maatschappij verankert deze wens. Onveiligheid speelt de
rol van de zwaartekracht in de wereld van iedereen en trekt ons naar plaatsen
waar zekerheid wordt aangeleerd, want waar staan we bij gebrek aan die
zekerheid? De vragen blijven zich opstapelen zodra we ze stellen. Wat zal er
met me gebeuren als ik wordt aangevallen? Wat ga ik nu doen? De eerste stap om
een uitweg uit dit dilemma te creëren, kan inhouden dat we ons gevoel van
zekerheid zelf langzaam gaan opbouwen in een dojo, door het cultiveren van het
vermogen om te handelen in stress situaties. De Aikidotechnieken gebaseerd op
harmonisatie met de aanvaller en meegaand met de kracht van de aanval dient als
een moreel voertuig voor zelfbewustzijn en bewustzijnsontwikkeling van anderen.
Als er wordt gesproken over deze bewegingsbewustzijn en de morele aspecten van gevechtsporten,
gaat het over evenwichtige maar gedreven gevechtstechnieken ter verdediging tegen
schadelijke, dominante en gewelddadige persoonlijkheden die we ego noemen.
De discipline van
Aikido is bijzonder effectief in het vergroten van het zelfvertrouwen. Aikido
bied jou een kruising van opbouw aan waardigheid en zelfzekerheid door fysieke
technieken en van automatische morele principes uit een breed gamma van Aziatische "collecties" aan shintoïsme, boeddhisme, confucianisme, taoïsme en andere meer "Westerse" opvattingen. De beste manier voor Aikidoka's om hun technische effectiviteit te
verbeteren is door zich te focussen op deze onderliggende morele concepten van
de Aikidobeweging. Ademhaling, lichaamsuitlijning en ontspanning kan resulteren
in de opbouw van een eigen vertrouwen en vermindering van angst als men
geconfronteerd wordt met fysieke en psychische bedreiging. Deze laten het
lichaam en geest evolueren tot een innerlijk harmonie, het ideaal in Aikido.
Bomen zijn hier op deze planeet lang voordat de eerste homo sapiens ooit
werd geboren. Ze hebben wereldwijde meer dan 200 miljoen jaar aan catastrofes
overleefd. Bonsais kunnen meer dan 130 jaar oud worden. Ze verouderen niet,
althans op de manier waarop we ouder worden begrijpen. In de genen van hun
vasculaire cambium cellen (de levende cellaag onder de schors) bestaat er namelijk
geen "cellulair" programma voor veroudering, zoals bij mensen, waar een
biologisch proces, zgn. Programmed Cell Death (or PCD) bestaat, waarbij de
celdeling stopt. Een oude boom geeft ons
een les in het leven. Een boom ziet er misschien verdord en knoestig uit, maar
hij leeft precies hetzelfde. Een boom kan het verstrijken van de tijd
weerstaan. Alleen mensen zijn het mooist als ze jong zijn. Zelfs
bonsais die zwak en krom zijn, ongeacht hoe
oud, blijft van nature zijn aangrijpende esthetische zuiverheid behouden.
Sommige Aikidoka's
groeien op hun eigen manier, zoals een bonsaiboom. In budo train je zowel je
geest (innerlijke) als je lichaam (uiterlijke). Je lichaam moet eerst leren
bewegen: ruwheid en losheid en onnodige bewegingen worden vermeden (gesnoeid).
En op een dag zullen de bewegingen eenvoudig en natuurlijk en puur zijn en zal
je de (innerlijke) essentie van de boom hebben gevangen, de essentie van de
kunst van de Vrede: een harde sterke buitenlaag, maar flexibel dynamisch van
binnen. Deze flexibiliteit heeft het door de lange vezels en het is daarom
buigzaam, waardoor het veel krachtspanning kan opvangen en kan meebewegen met
windkrachten. Harmonie in al zijn aspecten.
Aikido belichaamt
een paradox die relevant is voor sociaal beoefenaars die nadenken over angst en
zelfbedrog. Het doel van Aikido-training is om conflicten om te zetten in
samenwerking. Dit is een gemakkelijk en elegant iets om te zeggen, maar een
vrijwel onmogelijk ding om in praktijk te doen. Blootstelling aan echt geweld maakt
mensen bang, maar enge dingen zijn niet noodzakelijk gevaarlijk (in de dojo
toch niet). Blootstelling is vooral eng omdat de meesten verwachten dat hun verwachtingen
om zich te verdedigen voor onbepaalde tijd ongrijpbaar is. Angst voor geweld,
als je het onder ogen ziet, zal snel verdwijnen als je gewend bent. Blootstelling
werkt beter dan vermijding op fysiologisch niveau door gewenning van het eigen zenuwstelsel,
het fysiologische tegengif voor angst. Op psychologisch niveau veroorzaakt het
confronteren van je angst voor geweld een gevoel van voldoening en empowerment.
Elke keer dat je je angst onder ogen ziet, krijg je kracht terwijl je angst
kracht verliest. Op gedragsniveau helpt het herhaaldelijk confronteren van je
angst vaardigheden en beheersing te ontwikkelen. Beheersing vermindert de kans
op falen en vermindert daarom de zorgen. Blootstelling aan de sensaties van
angst stelt men in staat om aan deze sensaties te wennen, terwijl we
tegelijkertijd proberen tussen onze emoties te navigeren, beheren en werken.
Aikido draagt bij
tot zelfverdedigingsvaardigheden, discipline en een gevoel van esthetische
schoonheid in onze bijdrage aan een betere samenleving. Maar gevechtsport
illustreert ook hoe iemands oordeel kan vertroebelen omdat de fysieke, mentale
en emotionele inzet hoog is, waardoor zelfbedrog ontstaat. In Aikido training ligt
een vreemde schemerwereld waar Aikidoka's bescherming zoeken tegen angst voor fysiek
geweld van anderen. Aikido mag dan veel comfort geven, het idee dat je met jouw
verworven gevechtstechnieken je immuun maakt voor fysiek gevaar is een illusie,
een zelfbedrog over de ware kracht van de vaardigheden van Aikidoka's. Zo'n situatie
kan ontstaan omdat elke dojo een comfortzone geeft voor de Aikidoka: de wekelijkse
trainingen vinden altijd plaats in een gecontroleerde, voorspelbare omgeving.
De aangeleerde technieken tegen een gestileerde aanval geeft weinig voorbereiding
op een echte ontmoetingen met geweld. Sommige gevechtstechnieken zijn te
gevaarlijk om in een dojo uit te voeren, zodat Aikidoka's er gewoon vanuit gaan
dat hun "gewone" technieken effectief zullen zijn in een echt gevecht. Ze
investeren veel tijd in Aikidotrainingen, waardoor een soort tunnelvisie
ontstaat waardoor hun specifieke technieken mogelijk een illusie vertonen van
superieure effectiviteit tegen onverwachte aanvallen. En omdat Aikido, zoals
alle gevechtsporten, ook een hiërarchische gevechtssport is, waardoor
Aikidoka's respect moeten tonen aan hun sensei en seniorleden, kan dit ertoe
leiden dat (beginnende) Aikidoka's deze "moraliserende" dojo-concepten
overnemen, zonder deze in vraag te stellen.
Al met al kunnen
deze onzekerheden mensen kwetsbaarder maken voor cognitieve vooroordelen: Aikidoka's
willen geloven dat wat ze doen altijd effectief is, dat ze worden beschermd
tegen alle externe bedreigingen. Dit is niet eenvoudig, maar blijven leven in
de gevangenis om geweld te vermijden is echter ook niet eenvoudig en het is
niet echt een leven. Beoefening van Aikido draagt bij tot een waardevol leven
zonder slopende angstgevoelens. De vraag die je jezelf moet blijven stellen is:
werkt deze techniek omdat mijn partner samenwerkt, of werkt mijn partner samen
omdat deze techniek werkt.
"Een echte krijger is altijd bewapend met
drie dingen: het stralende zwaard van vredelievendheid; de spiegel van moed,
wijsheid en vriendschap; en het kostbare juweel van verlichting. Aikido is het
principe van niet-weerstand. Aikido is onoverwinnelijk omdat het met niets
strijdt." (Morihei Ueshiba)
Het idee van een
kaartspel is oorlog: wreed, verwoestend en meedogenloos. Een
samoerai heeft de plicht om zich meester te maken van minstens twee kunsten die
geschikt zijn voor zijn status: krijgskunst en literaire kunst, om zo de geest
van de samoerai te vormen, met aandacht voor de manier van sterven wanneer het
moment komt. De samoerai doet deze dingen door middel van de ware geest van
krijgsstrategie: dat je op elk moment traint en aandachtig bent, ook in karuta.
Karuta is een traditioneel Japans
kaartspel uit de 16e eeuw en vaak wordt gespeeld tijdens het Japanse
nieuwjaar. Het woord karuta komt uit het Portugees en is deels een literair
geheugenspel en deels een strijd om de reactiesnelheid. Het traditionele spel
is gebaseerd op een boek met waka-gedichten (de Ogura Hyakunin Isshu), dat werd
samengesteld in de dertiende eeuw en bestaat uit honderd gedichten van honderd
dichters.
Er zijn enkele
overeenkomsten met vechtsporten. Karuta heeft gelederen en voor formele
toernooien dragen de spelers een kimono en hakama.
En je hebt heel snelle
reflexen nodig. Het basisidee van het
karuta-spel is om snel te kunnen bepalen welke kaart uit een reeks kaarten
nodig is om een gedicht of haiku af te maken en vervolgens de kaart te pakken
voordat deze door een tegenstander wordt gepakt. Het kaartspel kan gecombineerd
zijn met een hiragana-lettergreep (een van de drie schrifttypen die samen het
Japans schrift vormen) en wezens uit de Japanse mythologie (in feite
betekent obake karuta spookkaarten of monsterkaarten). Succes vereist dus kennis
van de Japanse mythologie, folklore en haiku. De speler die aan het einde van
het spel de meeste kaarten heeft verzameld, wint.
Aikido en holobionten (de verbondenheid met alles).
Onze meest directe ervaring met de aardse wereld is van een veelvoudig
geanimeerde kosmos waarin elk fenomeen potentieel levend is. Alle dingen volgen
hun eigen ritme, hun eigen innerlijke sociale dynamiek en complexe bewustzijn. Er
is overal een microwereld, dankzij de aanwezigheid van tussenkomende
technologieën (zoals met de hulp van microscopische en genetische hulpmiddelen),
wild aan divers organismen in oceaanopeningen, arctische sneeuw,
woestijnkliffen, menselijk haar, elk met hun eigen coöperatieve hiërarchieën en
levensstrategieën, aangepast aan hun niches. Ze vormen lange, verbazingwekkende
complexiteit en omvangrijke (voedsel)ketens en voorzien daarbij onze biosfeer
(zowel atmosfeer als aarde) van koolstof; stikstof; suikers; fosfor en nog veel
meer. Ze hervormen onze ideeën over samenwerking en mutualisme en overtreffen ons
concept over harmonie of zelfs "vriendschap". Een vergeten
gemeenschap, dat langzaam maar zeker verdwijnt uit onze beschaafde, hypermoderne technologische wereld, verbannen
door de verspreiding van verschillende ideologieën en antropogene percepties en
visies, en een steeds vaker voorkomend gebrek aan participatieve ervaring met
de natuur.
Aikido geeft ons keer op keer een groeiend begrip over diepgaande vragen:
over wie we zijn en waar we naar toe gaan, om onszelf tegen te komen, wat niet
altijd comfortabel of aangenaam blijkt te zijn.
Do-Chu-Sei bestaat uit drie Japanse karakters en staat voor een concept in
Aikido "blijf kalm terwijl je in beweging
bent". Een Aikidoka probeert ten allen tijden te vermijden om niet
meegesleurd te worden in een agressieve of schadelijke intimidatie, zowel lichamelijk
als verbaal. Conflicten hebben
de neiging om te escaleren. In Aikido proberen we ons mentaal gedrag te veranderen naar sereniteit, een
volledige bewuste innerlijk kalmte. Sommigen verwijzen naar dit fenomeen als "zen in beweging", een mentaal evenwicht. Het is het vermogen om kalm,
soepel en gecentreerd te blijven. Een eenvoudige tactiek die overal gebruikt kan worden. Om tot het hart van
Aikido te komen: er is geen vijand. In Aikido wordt een aanval als een geschenk
beschouwd, een les om de aanvaller te leren begrijpen en te kunnen beheersen. Als
je kalm blijft, ben je klaar om de onvoorspelbare aanval te zien aankomen. In
Aikido oefenen we om met een aanval om te gaan. Soms stappen we uit de
aanvalslijn of buigen de aanval af en gebruiken we de energie van onze aanvaller
(partner) om de aanval te beheersen. Als je hierbij ontspannen bent, zie je het
grote geheel (perifeer bewustzijn) en vermijd je tunnelvisie. Dit ontspannen perifere
bewustzijn is nodig om in een stressvolle situatie beter te focussen op een
positief resultaat. De aanvaller kan maar één manier kiezen om aan te vallen en
in slechts één richting tegelijk. Het is niet logisch om de aanvaller af te
raden van een actie waartoe hij zich al heeft verbonden. Bekijk het vanuit zijn
perspectief. Zijn aanval wordt een geschenk aan jou. Nu is het aan jou, om wat
te maken van dit geschenk, om controle te krijgen waarbij de aanvaller nooit in
slaagt jou pijn te doen, noch hemzelf. Blijf gecentreerd en kalm. Blijf Do-Chu-Sei. Je hoeft elkaar, zowel
op de tatami als in het echte leven, elkaar niet leuk te vinden, maar je moet
elkaar wel respecteren. Respect is een eindeloze weg, wees steeds bereid hieraan
te werken. Van techniek tot toepassing, Aikido is vooral gezond verstand
gebruiken voor een succesvolle conflictinterventie. In Aikido-technieken moeten
we handelen vanuit een standpunt van mededogen. Alle technieken van Aikido zijn
er om een ander niet te schaden, om de agressie te neutraliseren. We zijn
sociale wezens en we hebben andere mensen nodig om nederigheid te leren om te
groeien.
Wat Morihei zei: "Een
geest van onenigheid, denkend aan het bestaan van een vijand, is niet in overeenstemming
met de harmonie van het universum. Hun budo is die van vernietiging. Het is
geen constructieve budo. Echte budo is om niet te concurreren in technieken, in
winnen of verliezen. Echte budo kent geen nederlaag, omdat nooit verliezen nooit
vechten betekent."
Kisshomaru
Ueshiba, de zoon van Morihei Ueshiba, deelt ons een herinnering over het belang
van het moment van seiza (zittende meditatie) voor en na een Aikido-les: "De
trainingen van Morihei waren niet alleen beperkt tot de dojo. Het was in zijn
dagelijks leven en vooral voor en na het betreden van de dojo, waar de ware
betekenis van Aikido in de houding lag van Morihei, die kan omschreven worden als
de zuivering van geest en lichaam (misogi). Zichzelf zittend, psychologisch
voorbereidend, door zichzelf te kalmeren en te beheersen en voorzien van een
verfriste geest. Evenals op het einde van de training, rechtop zittend, een
moment van stilte en dankbaarheid, zijn geest beheersend, opnieuw in beslag
genomen door zijn ki."
We worden allen
gestrest door de activiteiten van ons dagelijkse leven. Als we even in seiza
zitten, gefocusseerd op stilte in plaats van (mentale) bewegingen, om de
komende Aikido-technieken onder de knie te krijgen. Even aan niets denken,
genietend van de (mentale) stilte. Om de essentie van Aikido te begrijpen,
moeten we rekening houden met de gemoedstoestand van de stichter, anders kan de
essentie van Aikido niet worden begrepen. Daarom trainen we ook in de geest in
Aikido. Van de vele vechtsporten is Aikido degene die de grootste nadruk legt
op het nastreven van het pad van harmonie. Oefen in de dojo, maar train in het
dagelijks leven. In stilte, om te luisteren naar de stem van Aikido: "Aikido is
er niet om anderen te corrigeren, maar om je eigen geest te corrigeren." Dat is
de missie van Aikido: de transformatie naar de kern van het zelf om onszelf te
integreren met de leringen van Aikido waaraan we onze praktijk en training
wijden: een psycho-spirituele transmutatie van wat we van onszelf waarnemen
naar wat we voor anderen uitstralen.
Woorden hebben
een grote kracht, of ze nu goed of slecht, gevoelig of tactloos, aangenaam of
hatelijk zijn. Er huist veel betekenis in woorden. We kunnen spreken om anderen
te vernietigen of om samen iets op te bouwen. Woorden die een oorlog kunnen
beginnen of vrede kunnen bewerkstelligen. Er is niets dat iemand nog kan doen eens
de woorden worden uitgesproken. Ze kunnen door merg en been gaan, ongeacht hun
waarheid. Woorden kunnen doorspekt zijn met gif, gif dat van binnenuit verteerd.
De minachting waarmee een persoon zijn of haar woorden kan doordrenken, kan
zelfs het sterkste individu in puin veranderen, waardoor elke poging tot
redeneren wordt verpulverd met woorden die worden gehoord. Zelfs als de woorden
die we zeggen waar zijn, betekent dit niet dat ze juist zijn.
Welke woorden gebruikt
Aikido?
Zelfbeheersing
begint en eindigt met de woorden die op de tong liggen. Leer luisteren naar wat
je zal zeggen, voordat je iets zegt. Als zodanig is Aikido zowel martiaal als
filosofisch. Door zijn schijnbaar eindeloze toepasbaarheid op het dagelijks
leven, is Aikido meer dan alleen een hobby. Het is een manier van leven. Het
ontwaakt de positieve menselijke eigenschappen. Het is een soort van aandacht
voor een positief zelfportret van wat we kunnen als we op ons best zijn,
waarbij harmonieuze gedachten worden omgezet in positieve woorden. We moeten
ons realiseren dat woorden allemaal om een kwestie van evenwicht gaat. We zijn
zo gewend aan kritische woorden gericht over tekortkomingen, dat we neigen naar
overdrive, met alle nadelige gevolgen. Aikido traint in positieve psychologie
en bevordert de esthetische schoonheid van woorden, gerelateerd aan
verantwoordelijk helpen van anderen, met een eigen behoefte om te groeien en te
ontwikkelen. Om het met eenvoudigere woorden te zeggen: wees aardig voor
anderen, in woord en daad. Aikido is een manier om meer mededogend te leren
reageren op (ongewenste) situaties.
Aikido is niet
alleen hoe je je techniek effectief uitvoert met de juiste houding (Sisei) met o.a.
Ma-ai (afstand) en Kōkyū-Ryoku (ademhaling), maar ook hoe je je techniek
correct accepteert (ukemi), doordrenkt met de juiste concentratie (Zanshin),
gecombineerd met een vlot natuurlijk ritme van je beweging, zodat dit juist kan
gereflecteerd worden in je gedrag en in respect voor je partner.
De geest kalmeren geeft
vrede en dit is waar Aikido kan brengen door energie van onze tegenstander te absorberen,
door dingen beter te bekijken vanuit het perspectief van de andere persoon. Aikido
biedt ons veel nuttige lessen in het omgaan met het leven, zelfs als we nooit
een echte aanvaller tegenkomen (gelukkig maar). Het betekent medelevend naar
jezelf zijn en je tegenstander. Aikido is geen religie maar omvat veel aspecten
van religieus denken. O'sensei zei ooit: "Om Aikido goed te oefenen, moet
je de geest kalmeren en naar de bron terugkeren. Reinig het lichaam en de geest
door alle egoïsme te verwijderen."