Hoe meer je het begrijpt, hoe mysterieuzer het wordt. Hoe meer je weet, hoe minder je het gevoel hebt dat je het weet. Hoe meer je je bewust wordt van de diepte, de oneindige mystiek ervan, hoe meer het bijna onmogelijk wordt om er iets over te zeggen. Vergeet genoeg om door te gaan, maar niet te veel om in herhaling te vallen. Vertrouw op de richting van je Aikido-dromen maar ook in het dagelijkse leven
De Ikkyo uitvoering, uit het veelzijdige postulaat Aikidoka, Sui generis (enige in zijn soort).
De Aikidoka ging zitten,
Vermoeid, schreeuwend lichaam,
Het hart klopte woest, bloed door de aderen jagend, Roodheid in de ogen, angstaanjagende rillingen over de rug, Trillende knieën, ondraaglijke pijn, koude handen, gekwelde ziel, Denkend aan de vreselijke onbeduidendheid van de komende uitvoering.
Kracht helemaal verdwenen, verlammend, bezwijkend,
Geest vol echos, vol van duisternis, in de symfonie van vergetelheid,
De perfecte uitvoering door sensei werd een vage herinnering,
De aanraking van de koude tatami, bevriezend tot het einde van de tijden,
Duisternis, het lichaam sterft in de onvoorstelbare uitgestrektheid van de dojo.
De handen volgen het ritme van de andere,
Bewegingen vallen terug op de melodie van harmonie,
De climax van de uitvoering drijft als een droom tussen de wolken,
Kokyo stroomt mee met de passie, de aderen verlichtend,
De zintuigen worden nieuw leven ingeblazen, schoonheid ontstaat,
De Ikkyo uitvoering voldeed aan de eisen.
De Aikidoka roepend: Sensei, toon mij Nikyo!
Dompel je even onder in dit creatieve, universele spirituele poëzie over een Aikidoka, voor een ontologische reflectie
Een rusteloze obscure ziel, vol erfenis van intolerantie en waanzin, duikt op Armen stijgen op, net als twee vleugels aan het firmament Onverwachte bewegingen, als een vlinder uit zijn cocon Zijn handen slaan melancholisch, demonisch toe Grafschriften vol met nachtmerries bieden zich aan De muur van veiligheid van het slachtoffer kraakt, de dorst naar deze ziel is groot In een enkele hartklopping wordt het slachtoffer als water, vormloos In zijn vlees worden het vruchtbaar werk, jaren van passie en ontgoocheling gefilterd door de zenuwen De aanvaller voelt de nuances van het slachtoffers silhouet, voelt de complexiteit van zijn wezen, een verbijsterende, onwrikbare vloeiende beweging Samen dansen ze een onzichtbare kosmische dans, opgesloten in een driehoek Geen kracht in de buurt, een zee van aanhoudende afwezigheid De aanvaller is verward, verontrustend, bevend, twijfelend, zwemmend in de leegte, zijn extravagante agressie, verdwijnend als dauwdruppels bij zonsopgang Het slachtoffer, een ondefinieerbare essentie in de vergetelheid in een droomwereld, een uniek iemand die door de stilte van de nacht glijdt, zwevend in de kristallijne mist Laat me eindelijk de echte naam van het slachtoffer schreeuwen: Aikidoka
Gecreëerd en geïnspireerd op het veelzijdige postulaat Aikidoka, Sui generis.
Een Aikidoka is een veelzijdig iemand die gebruik maakt van de dag (Carpe diem) om zijn dromen te voeden, om de dag niet te laten eindigen zonder een beetje gegroeid en gelukkiger te zijn.
Harmonie met alles is van cruciaal belang en een essentiële voorwaarde voor de ontwikkeling van Aikidokas innerlijke budo. Als je naar dingen kijkt vanuit het oogpunt van de natuur, is de mens gemaakt om in harmonie te leven. Aikido kan een diep spiritueel project zijn voor een betere manier van leven en voor het bouwen van een betere wereld: sluit je ogen, maak jezelf leeg. Het zogenaamde "innerlijke leven" is een verschijnsel dat alleen mogelijk is door de afname van onze externe impulsen. Wees stil in je hoofd, rustig in je zintuigen en stil in je lichaam, voel je één met alles dat is. Dit is een elementair concept bij Aikido, niet noodzakelijk de eenvoudigste en zijn toepassing in het echte leven herbergt veel subtiliteiten en bevat vaak vele momenten van grote kwetsbaarheid. De ware geest van Aikido ligt niet in het testen van iemands kracht, maar in het nastreven van spirituele groei, jezelf verbeteren en niet om indruk op anderen te maken.
Aikido is wat we zijn, het is aanwezig in onze stiltes.
Aikidokas beschouwen elke dag als de essentie van hun leven.
Gisteren was een droom, morgen is nog maar een visioen, vol van beloftes en hoop. Wat achter hun staat en wat voor hun ligt, is weinig vergeleken met wat in hun zit. De rijkdom van een Aikidoka leeft in hun gebaren, in hun harmonie. Gevormd voor anderen en door anderen, gemaakt door hun sensei. Ze branden zichzelf, om licht aan anderen te geven. Aikido, een passie voor het leven, elke dag, ze verwelkomen hem vrolijk.
Uit het veelzijdige postulaat Aikidoka, Sui generis (enige in zijn soort).
Aikido creëert een inspirerende stroom aan innerlijke kracht om ons bewustzijn, inzicht en gevoeligheid voor wat erin en om ons heen gebeurt te verbeteren, waardoor meer controle en effectiviteit mogelijk is bij het omgaan met alle dagelijkse situaties. Aikido belichaamd de serene kunst van de vrede en cultiveert een harmonie van gedisciplineerde, intellectuele en filosofische ervaringsgerichte geest in onze dagelijkse acties, gevormd in de zachtheid van vriendschap en gedeelde genoegens.
We zijn altijd op zoek naar iets: een vriendelijk woord, een beetje geluk, moed, sereniteit. Ieder van ons achtervolgt iets om zijn/ haar visie op de wereld te begrijpen. Aikido laat ons genieten van de kleine dingen, want op een dag zullen we terugkijken en beseffen dat dit net de grote dingen waren.
foto: https://www.pinterest.com/pin/mac Taylor //snoopy
De psychologische facetten van de kunst van Aikido.
Een vergelijkende studie (*) toont aan dat de persoonlijkheden, de psychische (draag)kracht en gedragingen van relevante prospectieve Aikidobeoefenaars hen een rijke, verfijnde ervaringsgerichte en (esoterische) psychologische zelfvertrouwen geeft, vergelijkbaar met de concepten en principes van hedendaagse psycho-sociale mindfulness therapieën voor positieve beeldvorming.
Aikidokas transformeren en omhullen zich met zelfvertrouwen, een gemoedstoestand geboren uit amorfheid en assertieve genegenheid, gestabiliseerd en geperfectioneerd bij elke Aikidobeoefening en draagt zo bij om tevredenheid te vinden in hun individuele leven, dit in tegenstelling bij de grote meerderheid van de mensheid, die niet kunnen aangezet worden om te reageren op of te handelen naar dergelijke morele, ethische waarden die noodzakelijk zijn in onze maatschappij.
(*) Special Issue: The history of Japanese Psychological Research
Een Aikidoka oefent samen met anderen in een dojo waar zij of hij zich thuis voelt en waar een sensei staat die hen begeleidt. Het mooie aan Aikido is, dat het een levenslang pad van zelfontplooiing toont, dat niemand nog kan afnemen. Het belangrijkste in Aikido is om te genieten van de oefening, op welk niveau je ook bent. Laat Aikido een passie zijn en zich verspreiden in deze wereld.
Je bestudeert dezelfde techniek als op je eerste training, maar elk jaar wordt deze beter, mooier, gemakkelijker, subtieler, efficiënter, interessanter. Na verloop van tijd begin je je los te maken van de vorm. Wat overblijft is de energie van de techniek: een wisselwerking tussen de energie van de partners die samen Aikido beoefenen. Nadat je lichaam de Aikido-technieken heeft gevoeld, kan je de diepere betekenis over de energie die in alles wat leeft aanwezig is en die alles in ons universum met elkaar verbindt, verder doorgronden, om zo verder te trainen met wederzijds respect, vertrouwen en veiligheid, waardoor we opnieuw kunnen groeien. Laat Aikido diep van binnen een eeuwig deel van jezelf worden, bij kaarslicht.
We moeten altijd voor onze trainingspartners uit bewegen, zorgen dat hij/zij ons op een bepaalde manier aanvallen, waarbij de balansverstoring (kuzushi) gezien wordt als de opening of het begin van elke leidende beweging, doordat de Aikidoka net die fractie van een seconde voorsprong heeft om de techniek in te zetten, waarbij de kracht van de trainingspartner gecontroleerd wordt begeleid.
Begeleiden heeft ook mentale (budo) betekenis, als enzan no metsuke (kijkend naar een verre berg). Wanneer je een berg in de verte bekijkt, zie je niet alleen die berg, maar ook de omgeving: kijk naar je trainingspartner en naar alles om je heen, in alle richtingen, in een evenwichtige verhouding zodat je de situatie juist kunt inschatten.
Gecontroleerde ademhaling wordt beschouwd als een fundamenteel element in vele oude Oosterse tradities. We ademen meer dan 20.000 keer per dag in en uit. Tenzij onze luchttoevoer wordt afgesneden, besteden we meestal niet veel aandacht aan dit automatisch proces. Elke ademhaling levert energie aan onze miljarden lichaamscellen. In de dojo leer je diep en gecontroleerde (diafragmatisch) te ademen, waardoor je je een aantal buitengewone potentiële klinische gezondheidsvoordelen voor je lichaam stimuleert: gezondere organen door verbeterde cellulaire activiteit; een beter werkend parasympatische zenuwstelsel en hersenactiviteit. Het verminderd eveneens het angstgevoel en het dringt de vecht- en vluchtrespons van het lichaam terug. Allemaal voordelen bij het uitvoeren van jouw dynamische Aikidotechnieken.
Aikikai Stijl Tokyo en 5 andere belangrijkste Aikido-stijlen en de Iwama Stijl Aikido.
"De manier waarop je naar Aikido komt hangt erg af van wat je uit Aikido wilt halen, in plaats van dat Aikido je iets geeft. De Kunst van de Vrede begint bij jou. Het is kunst om jezelf te leren kennen."
De Kobukan Dojo werd door de oprichter van
Aikido, Morihei Ueshiba, opgericht in 1931 te Wakamatsu-cho, Tokyo, welke na
WOII, Hombu Dojo werd genoemd. In 1942 bouwde Morihei Ueshiba ook in zijn
woonplaats te Iwama de Aiki Shuren Dojo (Ibaraki, Osaka, 100 km ten noordoosten
van Tokyo). In 1948 werd ter bevordering van Aikido buiten Japan, Aikikai
opgezet, om alleen al in Japan uiteindelijk meer dan 1800 dojos te gidsen. In
1976 ontstaat hieruit de Internationale Aikido Federatie (IAF), welke nu in
meer dan 130 landen ongeveer 2 miljoen Aikidokas uit meer dan 100 Aikido-organisaties
vertegenwoordigd.
Morihei Ueshiba evolueerde in de loop van zijn
leven zelf in Aikido: de voor-oorlogse Aikibudo technieken, deze waren over het
algemeen dichter bij Aikijujutsu (meer ernstige gevechtstechnieken), terwijl
vloeiende techniek meer werden benadrukt naarmate hij ouder werd, met in zijn
laatste jaren de meer filosofische, spirituele weerspiegeling in zijn
Aikido-stijl.
Ook demografisch ontstonden er andere
stijlen door Morihei Ueshiba gegeven: in Hombu Dojo te Tokyo., bestonden zijn
leerlingen vooral uit werknemers, intellectuelen, ondernemers, politici en
studenten terwijl zijn stijl gegeven in het historische Iwama Dojo, waar Aikido
werd onderwezen aan lokale mannelijke boeren en harde macho werkers, met
meer fysieke kracht een tegenovergestelde cultuur vormde.
Aikikai Stijl Aikido omvat een diversiteit van
technische stijlen die door de directe studenten (eerste generatie
instructeurs) van OSensei zijn doorgegeven, elk een eigen interpretatie
(aandachtspunten) aan Aikido gevend.
Aikikai is de grootste stijl binnen Aikido.
Hoewel er een explosie van 'onafhankelijke stijlen' is geweest, zijn over het
algemeen vijf grote verwante strekkingen: Yoshinkan-stijl (opgericht door Gozo
Shioda); Yoseikan-stijl (ontwikkeld door Minoru Mochizuki); Shodokan-Aikido
(gesticht door Kenji Tomiki) en Ki-Aikido (door Koichi Tohei, ook wel Shin Shin
Toitsu Aikido genoemd).
Iwama Stijl Aikido (ook wel Iwama Ryu genoemd,
opgericht door Morihiro Saito) is een omstreden zesde, want hoewel de invloed
groot is, heeft hij tot voor kort deel uitgemaakt van de Aikikai. Deze stijl
splitst zich in 2003 officieel af van de Aikikai Foundation en wordt de
Takemusu Aikido Association of Ibaraki Branch Dojo genoemd. Iwama stijl bevat
het gecombineerde studie van de traditionele Japanse wapens Jo en Boken en van
Taijutsu (Aikido met lege handen). Iwama beoefenaars beweren vaak dat hun
Aikido het dichts bij die van de stichter aanleunt van Aikido van de jaren 1940
en 1950 en geen rekening houd met zijn latere jaren. Hun stijl is vooral
martial (gevechts gericht).
Elke klas in een Iwama stijl dojo begint met
tai-no-Henko en morotedori kokyu-ho en eindigt met kokyu-dosa . Koshi-nage in
Iwama stijl Aikido wordt steeds uitgevoerd met de heupen loodrecht op de uke en
de heupen als een draaipunt. Ook de Suwari-Waza (zittend technieken) in
Iwama-stijl wordt altijd opgestart in seiza . Dit in tegenstelling tot de
meeste andere stijlen waar de beoefenaars vaak al beginnen op hun tenen (Kiza).
Het âyangâ-Aikido manifest voor een hoger-dimensionele Aikidoka.
Dit waren de woorden die Morihei Ueshiba aan zijn Ushi-deshis meegaf:
"Om jezelf te kennen moet je je missie kennen die door de hemel is toegewezen en om die te vervullen moet je voldoen aan de orde van het universum. Ik word volkomen transparant, de tegenstanders worden getransformeerd in hun etherische lichaam en ik ben bezeten door mijn beschermgeest. De andere persoon verdwijnt en ik word enkel aangevallen door hun handen en vorm...
Breng jezelf in evenwicht met yang in je rechterhand en yin in je linkerhand.
Het lichaam moet driehoekig zijn, de geest rond.
De driehoek staat voor de opwekking van energie en is de meest stabiele fysieke houding.
De cirkel symboliseert sereniteit en perfectie, de bron van onbegrensde technieken.
Het vierkant staat voor stevigheid, de basis van toegepaste controle.
Deze technieken zijn niet snel noch langzaam, noch zijn ze binnen of buiten. Ze overstijgen tijd en ruimte. Probeer altijd in harmonie te zijn met hemel en aarde; dan zal de wereld in haar ware licht verschijnen.
Beweeg voort als de Grote Aarde.
Buig zoals Grote Golven.
Gebruik Eén om alles te voelen.
Sta als een boom.
Zit als een rots.
Omarm je tegenstanders en begeleid hen langs het pad dat door hemel en aarde is aangegeven.
Kijk niet met angst naar deze wereld, maar aanschouw wat de goden te bieden hebben.
Het leven zelf is altijd een beproeving.
Elke dag van het menselijk leven bevat vreugde en pijn, duisternis en licht, groei en verval.
Elk moment is geëtst op het grootse ontwerp van de natuur.
Probeer niet de kosmische orde der dingen te ontkennen of tegen te werken.
Overstijg het rijk van leven en dood en dan zul je in staat zijn om rustig en veilig je weg te banen.
Ga de uitdaging aan om de Beschermers van de wereld te worden.
Wees dankbaar, zelfs voor tegenspoed, tegenslagen en slechte mensen.
Omgaan met dergelijke obstakels is een essentieel onderdeel van de training in de Kunst van de Vrede, om jezelf te polijsten om de grote uitdagingen van het leven het hoofd te bieden.
Elke fout leert ons iets.
In extreme situaties wordt het hele universum onze vijand; op zulke kritieke momenten is eenheid van geest en techniek essentieel, laat je hart niet wankelen.
De Kunst van de Vrede is om te vervullen wat ontbreekt.
Omarm de stroom van de Hemel. Beweeg vrij tussen de zichtbare, verborgen en goddelijke rijken.
De weg van een krijger is om harmonie te bereiken.
Jouw geest is het ware schild, dat licht en warmte opwekt. Licht is wijsheid; warmte is mededogen.
Vestig jezelf als een levend boeddha beeld of transformeer jezelf in godinnen van compassie en creëer een prachtige wereld.
Het zit binnenin jou.
Begrijp dat de technieken van de Weg van de Vrede constant veranderen. De technieken van vandaag zullen morgen anders zijn. Raak niet verstrikt in de vorm en het uiterlijk van Aikido. De Kunst van de Vrede die ik beoefen, heeft ruimte voor elk van de acht miljoen goden en ik werk met hen samen. De God van Vrede is groot en beveelt alles wat goddelijk en verlicht is.
De Kunst van de Vrede heeft geen vorm, het is de studie van de geest.
Verenig jezelf met de kosmos en de gedachte aan het boven natuurlijke zal verdwijnen, waardoor de ware ik manifesteert. Maak jezelf leeg en laat het goddelijke functioneren.
Je kunt het goddelijke niet zien of aanraken met je grove zintuigen. Het goddelijke bevindt zich in jou, niet ergens anders. Verenig jezelf met het Goddelijke en je zult goden kunnen waarnemen waar je ook bent, maar probeer ze niet te bevatten of vast te houden.
Ieder van ons is een miniatuuruniversum, een levend heiligdom.
Wanneer je diep buigt voor dit universum, buigt het terug en echoot het in jou.
De Kunst van de Vrede is de religie die geen religie is; het vervolmaakt en voltooit alle religies.
Word één met de goddelijke schoonheid. Van hemel en aarde en de hele schepping.
Mazu, ame no uki hashi ni tatasarete (Ten eerste, sta op de drijvende brug van de hemel.)
Als men dit met logisch, filosofisch of wetenschappelijk verstand dit leest, zal men moeilijk in staat zijn om dit concept te vatten. Er werden vele (Japanse) pogingen ondernomen om de diepe betekenis over zijn wereld van polijsten, strategisch Kunst van zijn Leegte en Drijvende Brug te begrijpen, maar uiteindelijk negeerden men dit concept in de moderne Aikido-beoefeningen.
Toch maakte de Kunst van de Vrede van Osensei Aikido tot iets opmerkelijks bijzonder en unieks, iets kostbaars moois in deze wereld.
Aikido is divers, zelfs hoger-dimensioneel. In de afgelopen 50 jaar zijn er schijnbaar twee tegenovergestelde strekkingen van Aikido ontstaan: de martiale "yang" kant: fysieke, krachtige technieken, gevechtsgericht en de "yin"-energie: een soort geestelijke verzoenende vorm, alles over verbinding der dingen.
O'Sensei Moritaka Morihei Ueshiba zijn geweldige Aikido is niet alleen een verfijnde, disciplinerende fysieke oefening, het is ook een geniale methode om een harmonieus bewustzijn te ontwikkelen en te koesteren om wie we zijn en om meedogend anderen te begrijpen en om dit langzaam te cultiveren in ons dagelijks leven. Maar weinige Aikidokas proberen deze yin-harmonie verder te intensifiëren en mentaal te beheersen door de onderliggende, vaak onbegrijpelijke, principes van OSensei te lezen.
Naast een icoon van vrede en harmonie, was OSensei een zeer gelovig man. Elke ochtend, voordat hij naar Aikikai Hombu dojo in Tokio vertrok, had hij een vast ritueel van meer dan 1 uur om zijn geest te zuiveren: naast zijn bezoek aan het Aiki-schrijn van Amaterasu Oomikami (zonnegodin) te Iwama, bezocht hij dagelijks andere kleine heiligdommen om aan elk zijn gebed aan te bieden. Deze toewijding was niet voor het publiek of camera bestemd. Zelfs voor elke Osoba Tsuki (d.i. de zeer nauwe vertrouwelingen van uchi-deshis, d.i. inwonende Aikidokas rond OSensei), was het zeer zeldzaam om over zijn gang van goddelijke zaken te spreken. Het werd beschouwd als een gewone daad van een grote Budoka.
O'Sensei was een man van vrede die zijn spirituele en filosofische visie volgde om een krijgskunst te creëren, om vooral spiritueel en mentaal sterk te staan. Vertalingen van soms gedetailleerde essentiële teksten van Morihei Ueshiba zijn vaak niet correct geïnterpreteerd, maar dat wil niet noodzakelijk zeggen dat ze fout zijn. Dit komt omdat het neergeschreven materiaal zo moeilijk leesbaar was, dat zelfs de meeste Japanners ervan afzien. Bij de vertalingen ontbrak meestal ook de achtergrond, ervaring en begripsvermogen van de specifieke en complexe leefwereld van OSensei, om het materiaal correct te ontcijferen. De bekomen informatie zijn (bijna) allemaal vertalingen van gekuiste versies van zijn originele Japanse teksten.
Ook wat Morihei Ueshiba zei tijdens zijn trainingen, is nooit met veel aandacht aanhoort door zijn direct leerlingen. De meeste uchi-deshi waren jonge mensen die enkel de uiterlijke Aikidotechnieken probeerden te onthouden. Zowel in de vooroorlogse of naoorlogse periode werden de jonge uchi-deshi bijna altijd in het eerste uur in de dojo blootgesteld aan OSenseis leringen over zen filosofie, verfijnde spirituele ideologieën en mystieke aspecten over Kojikki (de goden), Naohi (de juiste geest) en de natuur en hun diepere abstracte betekenissen in Aikido, meestal vervallend in oude Japanse zinsbouwconstructies met zijn typisch Wakayama-regionaal accent, doorspekt met esoterische Shinto-terminologie, zodat zijn luisteraars het vaak moeilijk vonden om hem te volgen. Uit vele interviews blijkt dat de meesten geen geduld hadden om te luisteren naar OSensei, vooral niet omdat ze de pijn (en koude) moesten verdragen terwijl ze in seiza zaten.
Tenslotte is het ook onmogelijk om aan te tonen wat de leerlingen van de grootmeester zich eigen hebben gemaakt en wat en hoe ze dit hebben doorgegeven aan hun leerlingen, om de huidige Aikidotechnieken en -vaardigheden te kunnen inschatten en uit te leggen. Zelfs Kisshomaru-san, zoon van OSensei, wist dat hij Aikido niet wereldwijd kon verspreiden door dezelfde complexe filosofische woorden van zijn vader te gebruiken. Hij nam het grootste deel van de vele filosofisch (onverstaanbare) teksten weg. Ook Ueshiba's Kagura-mai (dans der goden) is niet terug te vinden in moderne Aikido, hoewel Ueshiba deze beweging vaak toonde, als intern mentaal concept van het lichaam. De In/yo en vele wijsheden van interne martiale trainingsmethodieken van Ueshiba werd hierdoor vergeten.
OSensei's boodschap en leringen voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog waren enkel bedoeld voor Japanners. Na de oorlog begon OSensei met een faseverandering t.o.v. zijn vooroorlogse praktijken en voegde nieuwe en originele spirituele dimensies toe aan zijn technieken (met essentiële principes vanuit Daito-ryu, liefde en harmonie). De technieken waren grotendeels hetzelfde, maar de intentie was veranderd. Als je kijkt naar alle senseis van MMA, Karate, Judo, Jujutsu, ondergaat niemand een boodschap van vrede op zo'n fundamentele manier. Iedereen heeft het over stoten om uit te schakelen, schoppen om te breken en vechten om te winnen.
Aan de andere kant heeft het werk van de historici van de discipline aangetoond dat Ueshiba Morihei op een gegeven moment zeer gezellige relaties heeft met leden van de Japanse ultranationalistische kringen en dat het ten minste tot het midden van de oorlog duurt.
De aard van de exacte ideologie van Morihei tijdens deze periode is omstreden, maar het wordt steeds duidelijker dat hij geen pacifist is en er nooit een wordt. Kisshomaru dringt hier herhaaldelijk op aan en voegt eraan toe dat aikido nog steeds een krijgskunst is en dat het daarom geen pacifistisch systeem is, zelfs als het doel zelf is om vrede te vestigen. De rijping van aikido tot iets niet-agressief kost enige tijd en het lijkt duidelijk dat de inspanningen en geschriften van Kisshomaru het verlengde zijn van de (late) verandering van hart van Morihei.
Om de hierboven uiteengezette redenen verwijdert Kisshomaru ondanks het feit dat hij zeer goed op de hoogte is van het onderwerp, het grootste deel van het religieuze [Shinto] aspect van aikido, vooral de Kotodama, voornamelijk vanwege de recuperatie die er door ultranationalisten tijdens de oorlog van is gemaakt, maar waarschijnlijk ook om aikido een meer universele en exporteerbare dimensie te geven.
In feite legt O Sensei zelf uit dat het niet nodig is om iemands religie te veranderen om aikido te begrijpen. In tegenstelling tot zijn vader, beschouwt Kisshomaru zichzelf niet als een brug tussen hemel en aarde en heeft hij dergelijke, hij neemt nooit zijn toevlucht tot het soort rituelen waar Morihei bekend om staat. Kisshomaru is een pragmatische en rationele man die toegeeft dat hij niet noodzakelijkerwijs in dezelfde dingen gelooft als zijn vader, en hij gaat zelfs zover dat hij de werken van grote wetenschappers en sceptici in zijn boeken noemt wanneer hij probeert het Japanse concept van Ki uit te leggen in het licht van de huidige wetenschappelijke kennis.
